Мұхтар Әуезовтің Абай жолы романындағы қос сөздер диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ
Кіріспе _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _3-5
I тарау. Қос сөздердің қазақ тіл біліміндегі зерттелу тарихы.
Күрделі сөздер туралы зерттеулер мен пікірлер _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6-11
Күрделі сөздердің табиғаты және оның түрлері _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _12-14
Қос сөздердің қазақ тіл білімінде зерттелуі _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _15-22
Қос сөздердің өзге күрделі сөздерден ерекшелігі _ _ _ _ _ _ _ _ 23-27
II тарау. Романдағы қос сөздердің семантикалық сипаты.
«Абай жолы» романындағы қос сөздердің мағыналық
ерекшеліктері _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _28-35
«Абай жолы» романындағы қос сөздердің жасалуы_ _ _ _ _ _ _ _36-46
Қос сөздердің құрылымы жағынан түрлері және олардың
лексика- грамматикалық ерешеліктері _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _47-53
М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы қос сөздерді
байланыстырушы формалар _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ 54-56
III. Қорытынды _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _57-60
IV. Пайдаланылған әдебиеттер _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 61-62
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 43 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
Кіріспе _ _ _ _ _ _
I тарау. Қос сөздердің қазақ тіл біліміндегі зерттелу
Күрделі сөздер туралы зерттеулер мен
Күрделі сөздердің табиғаты және
Қос сөздердің қазақ тіл білімінде
Қос сөздердің өзге
II тарау. Романдағы қос сөздердің семантикалық сипаты.
«Абай жолы» романындағы қос
ерекшеліктері _ _ _ _ _ _ _
«Абай жолы» романындағы
Қос сөздердің құрылымы жағынан түрлері және
лексика- грамматикалық ерешеліктері _ _ _ _ _
М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы қос
байланыстырушы формалар _ _ _ _
III. Қорытынды _ _ _ _ _
IV. Пайдаланылған әдебиеттер _ _ _ _ _
Кіріспе.
Жұмыстың жалпы сипаттамасы.
Қазақ тілінің мемлекеттік мәртебе алуымен
Сөз күрделі құбылыс, сондықтан оның
Сөз тұлғасын зерттейтін тіл саласы– сөзжасам мен
Зерттеу тақырыбының өзектілігі.
Сөз – күрделі құбылыс. Ол
Қазақ тіл білімінде күрделі сөздерге
Аталған ғалымдардың еңбектерінде күрделі сөздердің
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері.
Жұмыстың негізгі мақсаты – М. Әуезовтің
– күрделі сөздерге, соның бірі
– қос сөздердің өзге
эпопеяда кездесетін қосарлау немесе қайталау арқылы
Жұмыстың зерттелу әдістері.
Жұмысты зерттеу үшін төмендегідей әдістерді қолдандық:
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы.
– Күрделі сөздердің ХI ғасырлардан бастап
– Еркін сөздердің күрделі сөздерге
М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясында қос сөздердің мол
М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясындағы қос сөздердің
Диплом жұмысының құрылымы.
Жұмыс кіріспе, екі тарау және
1.1. Күрделі сөздер туралы зерттеулер мен
Әр түрлі жүйеге жататын түрлі тілдерде
Күрделі сөз мәселесінің осы жағдайы қазір
Күрделі сөздерге анықтама беруші
Күрделі сөздерге бай тілдер
Осы ғалымдардың біразы күрделі
Орыс тілінде де күрделі сөзге
Рас, соңғы орыс тілінің академиялық
Түркі тілдерінің грамматикалық құрылысына арналған еңбектерде
Күрделі сөзге қатысты пікірлерді басқа түркологтардың
Қарақалпақ тілінің грамматикалық құрылысына байланысты
Азербайжан тілі грамматикасының авторлары күрделі сөздерге тән қасиеттерден
Татар тілі грамматикасын зерттеушілер күрделі
Ал, енді әртүрлі тілдерде күрделі
1. Күрделі сөздің құрамы екі
2. Күрделі сөз біртұтас сөз, бір мағына
3. А.И.Смирницкийден басталған сөздің бір белгісі
4. Сөйлемде жеке сөз ретінде бөлінуі.
5. Сөйлемде мағына және грамматикалық
6. Сыңарларының негізгі және туынды
Қазақ тіл білімінде де ғалымдар
А. Ысқақов күрделі сөзге
Ж.Шакенов – күрделі сөздерді арнайы зерттеген ғалым. Ол
Қазақ тіл білімін зерттеуші ғалым К.Аханов
К.Аханов « Грамматика теориясының негіздері» деген
1.Семантикалық тұтастық белгісі. Күрделі сөздің
2.Морфологиялық тұтастық белгісі. Күрделі сөзде жалаң
3.Синтаксистік тұтастық белгісі. Күрделі сөздің синтаксистік тұтастық белгісі
Лингвистикалық кейбір еңбектерде сөзге, соның ішінде күрделі сөзге
Күрделі сөздердің қай–қайсысы болса да әуел бастағы жай
1.2. Күрделі сөздердің табиғаты және
Күрделі сөздер құрылымы жағынан да, жасалуы жағынан да,
Күрделі сөздер: күрделі біріккен сөздер, күрделі кіріккен
Қазақ тіліндегі кіріккен сөздерге бәйшешек, белбеу, қонағасы, биыл,
Біріккен сөздерге: қарабауыр, асқазан, ұлтабар, көксерке, итмұрын,
Күрделі сөздердің бір түрі — қос сөздер.
Ал, қосарлама қос сөздер әр басқа
Күрделі қысқарған сөздер әрі ықшамдалып, әрі
а) Күрделі атаудың әрбір сөзінің басқы
ә) Күрделі атаудың құрамындағы
б) Күрделі атаудың құрамындағы әрбір сөздің басқы
в) Күрделі атаудың
Күрделі сөздердің келесі бір түрі —
Жоғарыда аталып өткен күрделі сөздердің бір
Профессор Н.Сауранбаев қазақ тіліндегі изафеттік топтың түрлеріне тоқтала
Қазақ тіл біліміндегі біріккен сөздерді зерттеумен
Сонымен, күрделі сөз, оның табиғаты мен
Қос сөздердің қазақ тіл
Түркі тектес халықтарда көп қолданылған, олардың сөздік қорындағы
ХІХ ғасырда И.Н.Ильминский, К.Фой, И.Гигонов, А.Казембектің қызығушылығын тудырған
ХХ ғасырдың бірінші жартысы түркология тарихында көптеген түркі
И.Батмановтың (“Грамматика киргизкого языка” ч.ІІ Фрунзе, 1939), А.Кононовтың
Қазақ лингвистерінің біраз тобын бұл тақырып бейтарап қалдырмаған.
А.Есенғұлов көне түркі жазба ескерткіштеріндегі қос сөздердің табиғатын
Қос сөздердің морфологиясына қатысты мәселелер А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов,
А.Байтұрсынов өзінің еңбегінде қос сөздерге былай анықтама береді:
А.Байтұрсынов қос сөздерді жалпы екіге бөліп қарастырса,
Мәндес қос сөздер (қыз-келіншек).
Қайшы мәндес қос сөздер (үлкен-кіші, ыстық-суық).
Сыңар мәндес қос сөздер (алай-дүлей, кәрі-құртаң).
Қайталама қос сөздер (тау-тау, бес-бестен).
Қоспа буынды қос сөздер (ап-ауыр, ұп-ұзын, тәп-тәтті) [18,64].
А.Қайдаров, Н.Сауранбаевтың қос сөздерді беске бөліп жіктегенін қостай
А.Қайдаров кейбір басқа еңбектерде қос сөздерді сөз тіркесі
Бір сыңары өздігінен мағына бере алмайтын қос сөздер
Жасалу тәсілі жағынан алғанда, қос сөздер жалаң және
Қос сөздердің күрделі түрі үтір арқылы жазылады және
Осы тұрғыда біздің тоқталатын мәселеміз — қос
Сол тәрізді «ызыңнан мезі болу» мен «ызың-шудан мезі
З.Қожабергенова өз еңбегінде трансформациялы қайталама қос сөздердің стильдік
А.Ысқақов «Қазіргі қазақ тілі» атты еңбегінде қос сөздердің
К.Аханов өз еңбегінде қып-қызыл, қап-қара тәрізділердің сын есімнен
А.Н.Кононов та А.Ысқақов сияқты қып-қызыл, қап-қара тәрізді
А.Ысқақов пен К.Аханов күшейтпе буын тек сын есімнің
Соңғы шыққан еңбектерден қос
Қазақ ССР Ғылым академиясы
Сондай сөздің бірін ұлы қаламгер
Тілімізде түп - төркіні өзара салыстыру
Т. Қалабаева «Қайталама қос сөздердің кейбір мәселелері»
сөз тіркестері жөнінде профессор А.Ысқақовтың «Жалпы түсіну, талдау
Жоғарыда айтылған пікірлердің бәрін
Қос сөзді қолданудың сөйлем мағынасына
Қос сөздердің экспрессивті- эмоционалдық мағыналары.
Қос сөздерді қолданудың ұтымдылығы.
Жеке жазушылардың қос сөздерді қолдану ерекшелігі.
1.4. Қос сөздердің өзге
Қазақ тіл білімін зерттеуші І.Кеңесбаев пен Ғ.Мұсабаев «Қазіргі
Сонымен, жоғарыда келтірілген пікірлерден қос сөздердің лексикалық тұлға
Бұлардың бір-бірінен ерекшеліктері неде?
Күрделі сөздер құрамы екі сөзбен шектелмей, одан ортақ
Күрделі сөздер компоненттері ортасына басқа сөзді сыналап қою
Бұдан кейін көпшілік күрделі сөздерден сөз тудырушы жұрнақтар
Күрделі сөздердің арғы тегі, негізінен сөз тіркесі, некен-саяқ
Морфологиялық сипаты, яғни морфемалық құрамы жағынан қос
Демек күрделі сөз компоненттері морфологиялық құрамы жағынан жинақы,
Қос сөздер құрамындағы сөздердің сөз табына қатынасына келсек,
Ал енді, қос сөздер мен сөз тобының ара-қатынасына
Сонымен, сөз қосарлануы арқылы оның құрамындағы сөздердің лексика-грамматикалық
Сонымен, сөздердің қосарлануы, негізінен, жеке сөз таптарының аясынан
Күрделі сөздер мен қос сөздердің бір-бірінен айырмашылығын
Қайшы мәндес қос сөздер: ашып-жұм, асты-үсті, болар-болмас,
Ұштас қос сөздер: аты-жөні, апалы-сіңлілі, ата-ана, есі-түсі, жын-шайтан,
Енді сөз таптарының құрамында кездесетін қос сөздердің семантикасына
Ескі-құсқы тәрізді қос сөздерден де кемсіну, қомсыну реңі
Сан есімде кездесетін бес-алты, он-оннан тәрізді түрлеріне келсек,
Идиомалау процесі арқылы тұрақты тіркес қасиетіне иеленген некен-саяқ,
Демек, қос сөздерді сөз тудырудың аналитикалық тәсіліне жатқызғанның
Қос сөз мәселесі зерттелмеді дей алмаймыз, ол турасында
2.1. «Абай жолы» романындағы қос сөздердің
Романдағы қос сөздердің жасалуына тән заңдылықтар сыңарларының
Осы сөйлемдердегі қазан-ошақ, сорпа-сүйек, жал-құйрық, құлын-тай, көрпе- жастық
Ал енді мына төмендегі сөйлемдерге назар аударайық. Үнсіз
Мұхтар Әуезов өзінің туындысында мағыналары бір-біріне қарама-қайшы сөздерден
Сонымен қатар М.Әуезов романында бір сыңары мағыналы, екінші
Қазан-аяғына шейін жамап-жасқайтын, жасқаушысы болдым ғой [сонда, 176-б].
Сонымен қатар романда екі сыңары да мағынасыз сөздерден
Тіл мамандары осындай қос сөздердің кейде бір сыңары,
М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы қос сөздердің өзіне тән
Осындағы бірінші сөйлемдегі қару-жарақ деген қос сөзі бастапқы
Осы сияқты мағынасы екі бөлек, бірақ
Туындыда кейбір қос сөздер жалпылау я топтау мағынасын
М.Әуезов белгілі бір ұғымды дәл атамай екі-ұшты етіп
Осы мысалдардағы екі-үш, азды-көпті, жеті-сегіз, бес-алты деген
Романдағы кейбір қос сөздер белгілі
Осы жоғарыда келтірілген сөйлемдердегі сылқ-сылқ,
Романдағы қос сөздердің
Туындыдағы келесі бір қос сөздер екі субьектінің арасындағы
Осы сөйлемдердегі баспа-бас, жүзбе-жүз, шаппа-шап, қолма-қол, бетпе-бет деген
Романдағы кейбір қос сөздер заттың түсін, көлемін я
М. Әуезов туындысында мезгілдік мағынаны беретін қос сөздер
Бұл келтірілген мысалдардағы қысы-жазы, күндіз-түні, күнбе-күн, таңды-таңға дегендер
Романда бір затты қомсыну, кемсіну мағынасын білдіретін қос
2.2. «Абай жолы» раманындағы қос сөздердің жасалуы.
Тіл-тілдегі күрделі сөздердің, атап айтатын болсақ қос сөздердің
Жалпы айтқанда, романдағы қос сөздер өзіне тән
Осы жоғарыда келтілірген сөйлемдердегі ақын-әнші, іні-туысқан, сойыл-шоқпар, айла-тәсіл,
«Қазақ грамматикасында» қосарлы зат есімдерді қазақ тіліне тән
Романда зат есімдерден басқа да сөз таптарынан жасалған
Сонымен қатар романда күшейтпелі шырай формасын беретін қосарлы
Романдағы қос сөздер сан есімдерден де жасалған. Алты-жеті
Туындыда қос сөздердің біразы етістіктен де жасалған. Мысалы,
- Күн ашылатын реңі бар ма? – деп
- Кедей жорығының жолы болсын тарт! Ұрып таста!
- Әй, шырағым-ай, ата кәсіп аздырып-тоздырып болды ғой
Осындағы қос сөздер тек етістіктерден жасалған. Туындыда негізінен
Абай кітап оқыса да тыстағы күннің райын анда-санда
Сондай-ақ романда екі сыңары да еліктеуіш сөзден болған
Туындыда бір қатар қос сөздер есімдіктерден жасалған. Мысалы,
Сонымен романдағы қос сөздер барлық сөз таптарының құрамында
Романда қос сөздердің жасалуындағы тағы бір заңдылық-ол қос
Буын саны тең сыңарлы қос сөздердің жасалуы, олардың
1. Таза мағыналық байланыстан туған сыңарлардың буын соңының
2. Романдағы қос сөздердің жасалуындағы келесі бір қайшылық
3. Романдағы кейбір қос сөздердің бір сыңарының қосымшамен
Сондай-ақ М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы кейбір қос сөздер
Сондай-ақ романдағы қос сөздердің көпшілігі араб, парсы тілдерінен
Бұл қос сөздер араб тілінен енген сөздер арқылы
Жын-пері араласып кетсе, молда береке болмайды, - деген
Қылмыстардың атын санасақ: ұлық, өтірік, куәлік, талан-тараж, кісі
Қазіргі әскерлік оқу тек жалаң құрал болатын, патшалықтың
Сол себепті: «Жігітек масайрап, шат-шадыман боп жатыр [1-кітап,
М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы қос сөздер қолданылу сипаты
Бұл әнді қой шетінде күзетші, ат үстінде жылқышы,
Сонымен қатар романдағы қос сөздердің көбі тақырыптық жағынан
2.3. Қос сөздердің құрылымы жағынан түрлері және олардың
М.Әуезов өзінің туындысында қайталама қос сөздер мен қосарлама
Қайталама қос сөздер бір сөздің я қосымшасыз, я
Қосымшасыз түбірдің қайталауынан құралатын қос сөздер.
Қосымшалы түбірдің қайталауынан құралатын қос сөздер.
Түбірдің бір дыбысы өзгеріліп құралатын қос сөздер.
Түбір ықшамдалып құралатын қос сөздер.
Ешқандай да қосымшалар жалғанбай-ақ, бір түбір екі рет
арқылы жасалатын қос сөздерге жалтақ-жалтақ, қарқ-қарқ, тартып-тартып, мылжа-мылжа,
2) Қосымшалы түбірдің қайталануы арқылы жасалатын қос сөздерге
- Же шырағым.
- Жесеңші Абай! Алмадың ғой! – деп әлденеше
а) Екі компонентіне де қосымша қосылатын қос сөздер
- Бұны кім үйретті доңыз? – деп кеп,
ә) Қосымша екі компонентіне де қосылатын қос сөздер
- Ой, Жиренше, жаңағы осы Қодар кім? О
Мына сөйлемдердегі қос сөздер: Сөйтіп Базаралыға көмек етер
- Ер өлтіргенге құн сұраушы ең. Өлтірген
- Бара көрейік. Жүзбе-жүз көрісейік жауабын өз аузынан
Бір сыңарының дыбысы өзгеріп (трансформацияланып) құралатын
қос сөздер де туындыда кездееді. Бұл топ та
Бұндай қос сөздердің жасалу заңдылықтары мынадай: а) Егер
ә) Егер сөздің бірінші дыбысы дауысты болса, қайталанатын
- Турасын айтса біреу ат-шапан ала ма? Мысалы,
б) Егер қайталанатын бірінші түбірде ашық дауысты дыбыс
4) Бір сыңары ықшамдалып қайталанатын қос сөздер туындыда
ә) Егер қайталанатын негіздің бірінші буыны жабық я
— Жаным, жарығым! – деп, жігіттің бетіне ып-ыстық
Қос сөздердің екінші түрі қосарлама қос сөздерге тоқтала
Қосарлама қос сөздер лексикалық мағынасы басқа-басқа екі түрлі
Компоненттері морфологиялық жағынан бір тектес, синтаксистік жағынан өзара
Біріншіден, қосарлама сөздердің құрамындағы компоненттер рифма жағынан өзара
Екіншіден, қосарлама сөздердің құрамдарындағы компоненттердің дауысты және дауыссыз
Ал, азын-аулақ, аш-арық, анда-санда, абысын-ажын, ығы-жығы, айла-амал, ым-жым,
2.4. М.Әуезовтің «Абай жолы» романындағы қос сөздерді байланыстырушы
Қос сөздердің қай-қайсысы болмасын бір-бірімен белгілі бір формалары
Қайталанатын сөздердің алдыңғы сыңарына –ма, -ме, -ба, -бе,
Ал енді туындыдағы қосарлама қос сөздерді байланыстырушы формаларға
а) Негізгі түбірден құралған қсарлама сөздер. Оған бала-шаға,
ә) Туынды формалардан құралған қосарлама сөздер екі түрлі
- Балам-ай , алды-артымды орап алдың-ау осы
- Ей, менің балаларым мына бала қонағың
Сонымен, жалпы туындыдағы қос сөздер–қазақ тіліне айрықша тән
Қорытынды.
Қос сөздер түркі тілдің бәрінде бар тілдік құбылыс.
Тарихи шығу төркінін, қалыптасу заңдарын топшылағанда, қос сөздер
1. Қайталама қос сөздер айтылатын ойға әртүрлі экспрессиялық,
Ал, сөздің ықшамдалып келіп, бір буын түрінде қайталануы
2. Қосарлама қос сөздер мынадай екі
а) Қосарлама қос сөздердің бір алуаны сөйлемдегі бірыңғай
б) Қосарлама қос сөздердің бір алуаны белгілі бір
Бірақ бұлардың ішінен кейбіреулерінің жеке, я екі компаненті
Халқымыздың классик жазушысы, қарымды қаламгер Мұхтар Әуезов өзінің
М.Әуезов романды жазу барысында 500-ден астам қос сөздерді
Романдағы қос сөздердің тұлғалық түрлерінің қаншалықты бай болуына
Жалпы туындыдағы қос сөздерді мағынасына қарай мынадай негізгі
1. Жинақтық я жалпылық мағынаны білдіретін қос сөздер:
2. Жіктеу, даралау мағынаны білдіретін қос сөздер: мая-мая,
3. Болжау мағынасын білдіретін қос сөздерге: бүгін-ертең, екі-үш,
4. Белгілі амалдың бір рет емес, әлденеше рет
5. Екі субъектінің арасындағы әрекеттің немесе қарым-қатынастың
тікелей болатынын білдіретін қос сөздер: бетпе-бет, ауызба-ауыз,
6. Қимылдың я көріністің бірқалыпты емес, бірде олай,
7. Аталатын затты кемсіну-қомсыну мағынасын білдіретін қос сөздер:
8. Заттың түсін, көлемін я болмаса сапасын күшейту
9. Мезгіл мағынасын білдіретін қос сөздер: бүгін-ертең, анда-санда,
Сонымен қоса туындыдағы қос сөздер атауының бәрі мынадай
Қос сөздер сыңарлары кез-келген сөздерден бола бермей екі
Қос сөз сыңарлары мағыналас, синоним, антоним сөздерден жасалады:
Сыңарлары буын саны жағынан үндесіп келеді, яғни сингорманизм
Туындыдағы қос сөздердің жасалуындағы бұл заңдылықтарда қайшылықтар жоқ
Туындыда қолданылған қос сөздер тек өзіміздің ұлттық тілімізде
Жалпы М. Әуезов туындының негізгі тақырыбын айқын аша
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Аханов К. «Грамматика теориясының негіздері» Алматы, «Мектеп» 1972
Әзімжанова Г. «Көркем проза тіліндегі етістіктердің стилистикасы». Кандидаттық
Байтурсынов А. «Тіл тағлымы» Алматы «Ана тілі» 1992
4. Дмитриев Н. «Грамматика башкирского языка» Москва,
5. Есенғұлов А. «Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі қос
6. Жұбанов Қ. «Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер»
7. Жаркешова Г. «Біріккен сөздер мен сөз тіркестерінің
8. Жұбанов Қ. «Қазақ тілі грамматикасы бойынша
Кононов А. «Грамматика современного узбекского литературного языка»
10. Кеңесбаев І. «Қазақ тіліндегі фразалық қос сөздер»
Қожабергенова З. «Транскрипциялы қос сөздер» Бастауыш мектеп 1984
Қайдаров «Парные слова в современном уйгурском языке» Алматы
Қалабаева Т., «Қайталама қос сөздердің кейбір мәселелері» Қазақстан
Мұсабекова Ф. «Қазақ тілінің практикалық стилистикасы» Алматы, «Мектеп»
Нұрмағамбетов Қ. «Қос сөздердің құпия сырлары» Алматы,
Отарбаева А. «Сөзжасам жүйесі» Алматы, 2003 ж.
Сауранбаев Н. «Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер жүйесі»
18. Сауранбаев Н. «Қазақ тілі педучилищеге арналған»
1953 ж.
19. Уәлиев И. «Қос сөз сыңарларының сырлары»
Шәкенов Ж. Қазақ тіліндегі күрделі сөздер мен күрделі
«Ана тілі» 1991 ж.
Ысқақов А. «Қазіргі қазақ тілі» А. «Ана тілі»
Хасанова С. «Қос сөздердің стилдік қисындары», «Қазақ тілі
«Қазақ тілі мен әдебиеті» - Алматы, 1999 ж.
«Қазақ әдебиеті» 1982 ж., №2.
«Қазақ тілі мен әдебиеті» Алматы, 2003, №10
«Древнетюркский словарь» Ленинград 1968 ж.
