Еңбек және еңбек ақы есебі курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе.....................................................................................................................3
1.Енбек және еңбек ақы есебі................................................................3
1. Еңбекақы есебі және міндеттері.....................................................5
1.1Еңбекақының түрлері мен нысандары.............................................................5
1.2Еңбек пен еңбекақы есебінің міндеттері........................................................20
2.Еңбекақы есептеу.............................................................................23
2.1 Еңбекақы есептеу тәртібі................................................................................23
2.2 Еңбекақы жүйелері және тариф жүйесі.........................................................29
3 Еңбекақы жинағы............................................................................34
3.1Еңбекақы жинағы және оларды тарату..........................................................34
3.2 Қазақстандағы жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы есептегенде бухгалтерлік есепшоттары бойынша жүргізілетін операциялар.....................36
Қорытынды..........................................................................................................40
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................41
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 35 бет
Пәні: Бухгалтерлік іс
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі
Ақмола қаржы- экономикалық колледжі
КУРСТЫҚ
ЖҰМЫС
Тақырыбы: “Еңбек және еңбек ақы есебі.»
Тексерген:____________________
Орындаған:.___________________
Астана-2007 ж
МАЗМҰНЫ
Кіріспе.....................................................................................................................3
1.Енбек және еңбек ақы есебі................................................................3
1. Еңбекақы есебі және міндеттері.....................................................5
1.1Еңбекақының түрлері мен нысандары.............................................................5
1.2Еңбек пен еңбекақы есебінің міндеттері........................................................20
2.Еңбекақы есептеу.............................................................................23
2.1 Еңбекақы есептеу тәртібі................................................................................23
2.2 Еңбекақы жүйелері және тариф жүйесі.........................................................29
3 Еңбекақы жинағы............................................................................34
3.1Еңбекақы жинағы және оларды тарату..........................................................34
3.2 Қазақстандағы жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы есептегенде
Қорытынды..........................................................................................................40
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................41
Кіріспе
Алдыменен жұмысымның кіріспелі бөлігіне шолу жасағаным, өзім жазған
Басқару мен нарықтық экономиканың дамуына, әр түрлі деңгейдегі
Бухгалтерлік есеп - экономикалық білім жүйесіндегі негізгі пәндердің
Нарықтық экономика ресурстың барлық материалдық, еңбек және қаржылық
Шаруашылық үрдістері (процестері) жабдықтау, өндіру және сату деп
Жалпы осы курыстық жұмыста еңбек және еңбек ақыны
1.1Еңбек ақының түрлері мен нысандары.
Жалпы жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелетін еңбекақы негізгі
Негізгі еңбекақы – жұмысшылар мен қызметкерлердің нақтылы жұмыста
1. Мерзімді және кесімді еңбекақы
2. Сыйлықтар мен сыйақылар
3. Үстеме сыйлықтар
Қосымша еңбекақыға – еңбек заңына сәйкес шарттарда қаралып
1. Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек демалысы үшін төленетін
2. Жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарды атқарғаны
3. Жас сәбилі аналарға берілетін демалысқа, баланы тамақтандыру
4. Жас өспірімдердің қысқартылған жұмыс уақытына төленетін төлемдер.
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының басқа да салаларында
5. Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсінсіз жұмыстың тоқтап қалған
6. Тегін көрсетілген немесе тегін берілетін қызметтер мен
7. Жоғары немесе арнаулы оқу орындарында және
8. Әскери жиындарға қатысқаны үшін сондай-ақ демалыс немесе
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының басқа да
Мерзімді еңбекақы жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмыс істеген
Қосымша еңбекақы есебі.
Мейрам күнінің алдындағы қысқартылған жұмыс уақытына еңбекақы есептеу
Халық шаруашылығы салаларындағы ұйымдарда мейрам күнінің алдындағы жұмыс
Жасөспірімдерге еңбекақы төлеу.
Кәсіпорындарда аптасына алты күн жұмыс күні, бір
Жас сәбилі аналардың демалуы және баланы тамақтандыруы үшін
Еліміздегі заңға кәсіпорындар мен ұйымдарда жұмыс істейтін және
Біреудің орнына жұмыс істегені (атқарғаны) үшін төленетін еңбекақы.
Біреудің орнына уақытша атқарған қызмет деп өндіріс қажетіне
Жұмысшылар мен қызметкерлерге демалыс және мейрам күндерінде
Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңына сәйкес кәсіпорындарда демалыс
Кәсіпорындарда мейрам күні жұмыс істегені үшін
Жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмысқа амалсыздан шықпай қалған уақытына
Ұйымдарда жұмыстан заңсыз босатылып, бұрынғы жұмысқа қайта орналасқан
Ұйымдардағы жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекке уақытша жарамсыздығына
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес қайтыс болған жұмысшы-қызметкерлерді
Кезекті демалыста немесе қосымша демалыста болған уақытында
Жұмыс істейтін әйелдерге жүктілігіне және балалы болуына
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кәсіпорында жұмыс істеу немесе
Жалпы ұйымдарда әлеуметтік қамсыздандыру бойынша жұмыста мертіккен
- үздіксіз еңбек стажы 5 жылға жетпейтін жұмысшы-қызметкерлерге:
- үздіксіз еңбек стажы 5 жылдан артық, ал
- үздіксіз еңбек стажы 8 жылдан артық жұмысшы-қызметкерлерге:
Барлық кәсіпорындарда еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша
Кәсіпорында еңбекке уақытша жарамсыздыққа жәрдемақы мына жағдайларда төленбейді:
- өзіне берілген және басқа да міндетті атқарудан
- еңбекке уақытша жарамсыздығы жұмысшылар мен қызметкерлердің ішімдік
- еңбекке уақытша жарамсыздығы қылмыс салдарынан болған
- өз бетінше емделген жұмысшы қызметкерлерге.
Бұл жоғарыда айтылған жәрдемақылардың барлығы да жұмысшылар мен
2.1Еңбекақы есептеу тәртібі.
Жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірген өнімдері мен істеген жұмыстарына
Еңбекақыны кәсіпорын қызметкерлерінің құрамы бойынша есептеу
Еңбек жайлы есеп беруде көп салалы қызмет атқаратын
Ал өнеркәсіп орындарында қызмет істеушілер мынадай екі топқа
1. Өнеркәсіптің өндірістік жұмысшылары мен кызметкерлері.
2. Өнеркәсіптік ұйымның балансындағы өндіріске жатпайтын ұйымдардың
Атқаратын қызметіне қарай кәсіпорындар мен ұйымдардың жұмысшылары
Қызметкерлер тобы басшылар, мамандар және тағы басқа
Басшылар қатарына – президент, ректор, директор, меңгеруші,
Мамандар қатарына - инженерлер, техникалық қызметтегі
Басқа да қызметкерлер қатарына – құжаттарды дайындайтын, есеп
Бухгалтерлік есепте жұмысшылар мен қызметкерлердің саны мен олардың
Жұмысшылар мен қызметкерлердің тізімдегі саны – кәсіпорындар мен
Кәсіпорындарда жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамы және олардың жұмыс
Жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамының есебі – кәсіпорындар мен
жұмысқа алу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі Т-1;
басқа жұмысқа ауысу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі
демалыс берілуі жайлы бұйрық (өкім) үлгілі Т-6;
жұмыстан шығарылу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі Т-8
Бірінші рет жұмысқа орналасқан жұмысшылар мен қызметкерлерге ұйымның
Еңбек кітапшасы мамандар бөлімінде сақталып оған жұмысшылар мен
Жұмысқа алу жайлы хат негізінде жұмысшылар мен қызметкерлердің
Кәсіпорындардағы әрбір қызметке алынған адамға, яғни жұмысшылар мен
Толық ай жұмыс істемеген ұйымдарда (құрылыс ұйымдарында, сондай-ақ
Мысалы: кәсірорын пайдалануға беріліп 2002 жылы 23 қаңтардан
23 қантар күні 403 адам
24 қантар күні сенбі (403 адам)
25 қантар күні жексенбі (403 адам)
26 қантар күні 404 адам
27 қантар күні 403 адам
28 қантар күні 406 адам
29 қантар күні 401 адам
30 қантар күні 402 адам
31 қантар күні сенбі (40 2 адам)
Сонымен қаңтар айында жұмыс істеген қызметкерлердің жалпы саны
Тоқсан бойынша ұйымдағы жұмысшылар мен қызметкерлердің орташа саны
(117+408+420)/3=315
Ескерту: егер ұйым наурыз айынан бастап жұмыс істеген
420/3=140
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кәсіпорын бойынша бір жылдық орташа
Ескерту: жұмысшылар мен қызметкерлердің кәсіпорын бойынша орташа
Бұл көрсеткішті табу үшін жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамдық
жүкті (екі қабат) және босануға байланысты демалыстағы әйелдер,
заңда қаралған жасқа дейін баланы қарауға демалыс алған
оқу демалысындағы еңбекақылары түгел, жартылай сақталған, немесе сақталмаған
- әкімшіліктің ұйғарымы бойынша еңбекақысы сақталмай демалысқа кеткен
Кәсіпорындағы орташа еңбекақыны табу үшін есепке алынатын жұмысшылар
Орташа еңбекақы есептеу үшін есепке алынатын жұмысшылар мен
Істелген жұмыс уақытының есебі.
Жұмыс істелген уақыт көрсеткіші, жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекақысын
Табельдерде кәсіпорынның әр құрылымының өкілдері бойынша жұмысшылар мен
Жұмысшылар мен қызметкерлердің демалысқа шығуы, іссапарда болуы, жұмысқа
Ол үшін әріптік, мысалы:
іс-сапарындағы жұмысшы-қызметкерлер үшін –і
демалыстағы жұмысшы-қызметкерлер үшін – д
жұмыстан себепсіз кешіккен жұмысшылар үшін –с тағы да
Табельде жұмысшылар мен қызметкерлердің тек қана жұмысқа келген
Табельдер мен оларға негіз болған алғашқы құжаттар еңбекақы
1.3 Қазақстандағы жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы есептегенде
№ Операциялар мазмұны Дебиттелетін шот Кредителетін шот
1 2 3 4
1 Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы, сыйақы және
- Негізгі өндіріс жұмысшыларына;
-Қосалқы өндіріс жұмысшыларына;
-Цехтың қызметкерлеріне;
- Кәсіпорынның басқару аппараттары қызметкерлеріне;
- Маркетинг бөлімінің, басқа да тауарларды (қызметтерді, жұмыстарды)
902
922
932
821
811
681
681
681
681
681
2 - Жұмысшыларға кезекті демалыс ақысын есептеу (егер
- Демалыс ақысының есептелген әлеуметтік салық сомасы
685
685
681
635
3 Жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақыдан
4 Жеке тұлғаларға есептелген еңбекақыдан ұсталатын табыс
5 Жұмысшылардың еңбекақысынан сот органдарының шешіміне сәйкес
681
687
6 Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың есеп беруі бойынша ұсталатын
7 Бүлінген материалдық-құндылықтардың орнын толтыру мақсатымен жұмысшылардың
681
333
8 Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың алдыңғы уақыттарда
681
333
9 Есептелген, бірақ белгіленген мерзімде таратылмаған еңбекақы (алушының
10 Жұмысшылар мен қызметкерлерге кассадан төленген еңбекақы, сыйақ,
11 Лауазымды тұлға болып саналатын жұмысшылар мен
821
682
12 Лауазымды тұлғаларға есептелген еңбекақыдан ұсталған табыс салығы
13 Лауазымды тұлғаларға есептелген еңбекақы сомасы кассадан төленді
14 Жұмысшылардың алдағы уақыттардағы демалыс ақылары үшін есептелген
15 Есептелген әлеуметтік салық сомасы 821,902,922,932 635
2.1Еңбекақыдан ұсталатын және шегерілетін сомалар есебі.
Қазақстан Республикасы заңына сәйкес жұмыскердің еңбекақысынан: міндетті зейнетақы,
Жеке табыс салығын ұстау. Салық кодексінің 145-бап ставкасына
Салық жылы аяқталғанға дейін қызметкер жұмыстан шығатын болса,
Осы күнгі қолданылып жүрген ережелерге сәйкес жұмысшылар мен
-Жинақталатын зейнетақы қорына аударылатын сома (жұмысшылар мен қызметкерлерге
-Табыс салығы (белгіленген заңдарға сәйкес).
-Заң, сот органдарының үкім қағазы бойынша ұсталатын ұсталымдар
-Несиеге сатып алған тауарлары, заттар үшін жұмысшылар мен
-Әр түрлі жарналар (жұмысшылар мен қызметкерлердің жазбаша өтініші
-Дербестік сақтандыру шартына сәйкес жұмысшылар мен қызметкерлердің жазбаша
-Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекақысы есебінен берілген аванс пер
-жеке менік үй салуына банктен алынатын ұзақ мерзімді
-Жұмысшылар мен қызметкерлердің жазбаша өтініші бойынша өзі жұмыс
-Ұйымға келтірілген зиянды өтеу үшін ұсталатын ұсталымдар.
Бұл айтылғандардан басқа жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекақыларынан өздерінің
Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында жеке табыс салығын ұстау. Мысалы,
Қаңтар – 54203
Ақпан -54203
Наурыз – 72200
Сәуір -54203
Мамыр – 36400
Маусым – 80750
Барлығы: 666476.
Жұмысшының жалпы табысына кесікті жалақымен қоса, қосымша төлемақылар
Наурыз айында-Наурыз мейрамына қарсы сыйақы 17997.
Мамыр айында-уақытша еңбекке жарамсыздығы жайлы жәрдем ақы -12000.
Медициналық қызметті өтегені үшін, растайтын құжат негізінде бір
Қыркүйек айында 9 айдың қорытындысы бойынша сыйақы -11502.
2003 жылғы әр айға шаққандағы жеке табыс салығын
Табыс салығының ұсталынуы 681 шоттың дебеті 639 шоттың
Жалақыдан ұстап қалу тек заңда көзделген жағдайларда жүргізіледі.
Қызметкерлердің жалақысынан бухгалтерия ұсталымдардың мынадай түрлерін ұстап қалады:
1.Табыс салығын.
2.Орындаушы қағаздар бойынша.
3.Несие сатып алынған тауарлар үшін тапсырмалар мен міндеттемелер
4.Жазбаша тапсырмалар, жеке сақтандыру шарттары бойынша.
5.Егер шаруашылық субъектісі кәсіподақтардың немесе тәуелсіз кәсіподақтардың федерация
6.Жалақы есебінен берілген авансты өтеу.
7. жеке тұрғын үй құрлысына берілген несиені өтеу
8. Жұмысшының жазбаша келісімі бойынша шаруашылық субъектісіне тиесілі
9.Демалыстың өтелмеген күндері үшін.
10.Кәсіпорынға келтірген зиянды өтеу.
11.Айыппұлдар мен мойнындағы ақша.
12.Ведомстволық мектепке дейінгі мекемелерде баларды ұстау үшін.
Табыс салығын ұстау. «Салық және бюджетке төленетін басқа
Халықтық соттың шешіміне, нотариалды органдардың атқарушы жазуларына, өтем
Несиеге сатылған тауарлар үшін ұстап қалу саудаласушы ұйымның
1-әдіс. Субъект банктен (немесе өз қаражаттары есебінен) қарыз
2-әдіс. Сауда жасаушы ұйымның жазбаша тапсырма-міндеттемесінің негізінде (тауарларды
Матеиалдық залалды (кемшілік, ұрлық-қарлық) өтеу бойынша ұстап қалу
Кәсіподақ жарналарын ұстап қалу айға есептелген жалақының барлық
Берілген жоспарлы және жоспардан тыс аванстар сақтандыру қағаздарының
8.Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айыысуды ресімдеудің тәртібі.
Есеп айырысу және есеп айырысу-төлем ведомостары еңбек-ақы бойынша
Қызметкерлердің табысы – жұмыс беруші төлейтін табыстан
Қазақстан Республикасының заңдылықтары бекіткен айлық есептік көрсеткіш
Жұмыскер отбасындағы әрбір мүшеге, асыраудағы жанның қай
Көрсетілген шегерімдер отбасының бір мүшесіне ғана, яғни
Салық ай сайынғы қортынды тәртіп бойынша
Салық салынатын табыс көздері үшін салықты салық төлеуші
Кесте 6. 2003 жылға жеке табыс салығының ставкалары.
Салынатын табыс Ставка
15 еселік жылдық есептік көрсеткішке дейін (ЖЕК)
15-40 еселік жылдық есептік көрсеткіш 15 еселік ЖЕК
40-200 еселік ЖЕК 40 еселік ЖЕК + 13
200-600 еселік ЖЕК 200 еселік ЖЕК + 15
600 еселік ЖЕК және одан жоғары 600 еселік
Егер жұмыскер еңбекақысы (12 еселік) бір жыл
Әлеуметтік салықты объект бойынша салынатын салық ставкасымен
Кесте 7. Әлеуметтік салықтың ставкалары.
Салынатын пайда Салық ставкасы
15 жылдан есептік көрсеткішке дейін (ЖЕК) Салынатын табыс
15-40 еселік ЖЕК 15 еселік ЖЕК + 12
40-200 еселік ЖЕК 40 еселік ЖЕК + 9
200-600 еселік ЖЕК 200 еселік ЖЕК + 9
600- еселік ЖЕК және одан жоғары 600 –
Сонымен қатар шетел мамандарының табыстарына салынатын
2.3 Жұмысшылыр мен қызметкерлерге еңбекақы есептегенде бухгалтерлі есепшоттары
№1 Операциялар мазмұны Дебиттелетін шот Редиттелетін шот
1 2 3 4
1 Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы, сыйақы және басқа
-Негізгі өндіріс жұмысшыларына;
-Қосалқы өндіріс жұмысшыларына;
-Цехтың қызметкерлеріне;
-Кәсіпорынның басқару аппараты қызметкерлеріне;
-Маркетинг бөлімінің, басқа да тауарларды (қызметтерді, жұмыстарды) сатумен
902
922
932
821
811
681
681
681
681
681
2 -Жұмысшыларға кезекті демалыс ақысын есептеу (егер демалыс
-Демалыс ақысынан есептелген әлеуметтік салық сомасы
685
685
681
635
3 Жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақыдан зейнетақы қорына
681
686
4 Жеке тұлғаларға есептелген еңбекақыдан ұсталатын табыс салығы
681
639
5 Жұмысшылардың еңбекақысынан сот органдарының шешіміне сәйкес орындалатын
681
687
6 Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың есеп беруі бойынша ұсталатын
7 Бүлінген материалдық-құндылықтардың орнын толтыру мақсатымен жұмысшылардың еңбекақысынан
681
333
8 Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың алдыңғы уақыттарда алған қарыздары
681
333
9 Есептелген, бірақ белгіленген мерзімде таратылмаған еңбеақы (алушының
681,682
687
10 Жұмысшылар мен қызметкерлерге кассадан төленген еңбеақы, сыйақы,
681
451
11 Лауазымды тұлға болып саналатын жұмысшылар мен қызметкерлерге
821
682
12 Лауазымды тұлғалар есептелген еңбекақыдан ұсталған табыс салығы
682
639
13 Лауазымды тұлғаларға есептелген еңбекақы сомасы кассадан төленді
682
451
14 Жұмысшылардың алдағы уақыттардағы демалыс ақылары үшін есептелген
903,913,
923,821
685
15 Есептелген әлеуметтік салық сомасы 821,902,
922,932
635
Қортынды.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алып өз алдына егемендік
Бұл курстық жұмыста еңбек және еңбек ақы есебіні
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Басқару есебі [Мәтін]: Оқулық /Авт.:В.Л.Назарова, М.С.Жапбарханова, Д.А.Фурсов,С.Д.Фурсова;
С.Б.Баймұханова, Ә.Ж.Балапанова «Бухгалтерлік есеп» Оқу құралы Алматы-2003
Қ. К. Кеулімжаев, З.Н.Әжібаева, Н.А.Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп принциптері»
Мамыров, Нұрғали Құлшыманұлы ж.б. Микроэкономика [Мәтін]: оқу құралы
В.Л.Назарова «Бухгалтерский учет хозяствующих субьектов» Учебник Алматы-2003
В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субьектілердің бухгалтерлік есебі» Алматы-2005
Назарова В.Л. Бухгалтерлік есеп [Мәтін]: оқу құралы
Н.А.Наумова, И.П.Васильевич, Л.В.Нуридинова «Основы бухгалтерского учета» Москва-2000
В.К.Радостовец, Т.І.Ғабдуллин, В.В.Радостовец, О.И.Шмидт «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» Оқу
35
