TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 3

1-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын анықтау 5

1.1 Жеткіншектік кезеңдегі қарым-қатынасының психологиялық табиғаты 5

1.2 Жеткіншектер қарым-қатынасының әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері 10

1.3 Жеткіншектердің өзіндік бақылауының қалыптасуына әсер етуші факторлар 22

2-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын эксперименттік зерттеу 31

2.1 Эксперименттік зерттеудің мақсаты, болжамы, міндеттері 31

2.2 Зерттеу әдістемелердің сипаттамасы және барысы 31

2.3 Зерттеу мәліметтерінің сандық өңдеуі мен сапалық талдауы 35

Қорытынды 43

Әдебиеттер тізімі 44

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні:
-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Мазмұны

Кіріспе 3

1-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын анықтау 5
1.1 Жеткіншектік кезеңдегі қарым-қатынасының психологиялық табиғаты 5
1.2 Жеткіншектер қарым-қатынасының әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері 10

1.3 Жеткіншектердің өзіндік бақылауының қалыптасуына әсер етуші факторлар
2-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын эксперименттік зерттеу 31
2.1 Эксперименттік зерттеудің мақсаты, болжамы, міндеттері 31
2.2 Зерттеу әдістемелердің сипаттамасы және барысы 31
2.3 Зерттеу мәліметтерінің сандық өңдеуі мен сапалық талдауы
Қорытынды 43

Әдебиеттер тізімі 44

Кіріспе

Әлеуметтік ортада тіршілік етуші азамат өзінің кім екенін
Жеке адамның өзі қоғам мүшесі, әрі әлеуметтік тұлға.
Жеке адамдарды, олардың арасындағы қарым-қатынасты зерттеу қоғамдық құбылыстарды
Психология ғылымы жеке адам мәселесін бастан-ақ ұсынған. Соның
Зерттеудің өзектілігі – қазіргі қоғамдағы әлеуметтік қатынастар жүйесінің
Мақсаты – жеткіншектер қарым-қатынасындағы өзіндік бағалаудың әсерін психологиялық
Зерттеудің міндеттері:

Тақырыпқа байланысты әдебиеттерге шолу жасау.

2. Жасөспірімдердің қарым-қатынасындағы өзіндік бағалау ерекшеліктерін эксперименттік зерттеу.

3. Жеткіншектердің өзіндік бағалауының қалыптасуын зерттеу.

Зерттеу объектісі – мектеп оқушыларының қарым-қатынасындағы өзіндік бағалаудың
Зерттеу пәні – жас ерекшелік психологиясы.

Зерттеу болжамы – жеткіншектердің өзіндік бағалауының қалыптасу ерекшеліктері
Зерттеу әдістері:

1. Т. Лиридің қарым-қатынас ерекшеліктерін анықтауға арналған әдістемесі.

2. «Мен кіммін» әдістемесі.

3. Дембо-Рубинштейн өзіндік бағалау шкаласы.

4. «Адамның жеке тұлғалық қасиеттерін сипаттайтын модельді түсініктер»
Зерттеу базасы: Алматы облысы, Кербұлақ ауданы №49 қазақ
Зерттеу жұмысының маңыздылығы: жеткіншектердің қарым-қатынаста өзіндік бағалауының өсуі
Зерттеудің практикалық мәні: жүргізілген зерттеу әдісін жоғарғы оқу
Бітіру жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған
1-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын анықтау

1.1 Жеткіншектік кезеңдегі қарым-қатынасының психологиялық табиғаты

Жеткіншек кезеңінің жеке адам дамуындағы ерекшелігі –
Жеткіншектің жеке басы дамуының аса маңызды факторы –
Бұл қазіргі мектеп оқушыларының өміріндегі жағдайларда екі түрлі
1. Жеткіншектің ересектенуінің дамуын тежейтін жайлар: балалардың көпшілігінде
2. Жеткіншектегі ересектендіретін жайлар: мазмұны жағынан саналуан ақпараттың
Осының бәрі ересектің дамуын анықтауға алуан түрлі жағдайлар
Жеткіншектердің ересектігінің дамуындағы жалпы бағыты әр түрлі және
Жеткіншектік кезеңнің маңыздылығы адамның жеке басының моралдық қалыптасуының
Жеткіншектік кезең қиын, әрі сыналатын кезең деп саналады.
Жеткіншек ересектердің ықпалына көне қоймайды. Онда тіл алмаудың
Жеткіншектік дамуындағы биологиялық фактор проблемасы баланың организмінде нақ
Жыныстық толысу мен дене күші дамуындағы өзгерістердің жаңа
Өзімен-өзі болу жеткіншектің жаңа түйсінулер мен толғаныстарына ден
Психиканың бұл ерекшелігі жеткіншекте әрекет өмірінің өзіндік ерекшелігі
Қоғам дамуының ерекшелігіне қарай жастарға қоятын талап үнемі
Бала жекіншек жасында физиологиялық даму жағдайы үлкен өзгеріске
Қан қысымының жүйек жүйесіне әсер етіп жеткіншектер қызба,
Балалық кезең кеткенін онымен орнына жаңа қасиеттер болғанын
Жеткіншектің өзге тобы соңғы саланы өткенін көрмесе де
Жеткіншектің өз құрбыларымен қатынасы түрлі дәрежеде кездеседі. Сыныптағы
Жеткіншек кіші оқушыларға қарағанда оқуға едәуір төсеп қалады.
1. Егер осы уақытқа дейін төменгі кластарда бір
2. Төменгі сыныптағылар үшін оқу көбінесе қызықты болып
3. Бастауыш сыныптағыларда мұғалімнің сөзі мен ісіне сын
4. Жеткіншектің ілгеріде айтылғандай құрбылармен достығы үстем орындалып,
1.2 Жеткіншектер қарым-қатынасының әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері

Адамның жеке тұлға болып тумайтындығы баршамызға белгілі. Ол
Жеке адамаралық қарым-қатынас азаматтық қоғамның өмірлік қажеттіліктерімен бір
Психология ғылымында жеке адамаралық қарым-қатынастың үш жақтылығы мәлім
Қарым-қатынас икемділігі мен дағдысының жоқ болуы немесе олардың
Қарым-қатынастың перцептивті жағы жеткіншектің жолдастарын, құрдастарын қабылдау және
Қарым-қатынастың коммуникативті, интерактивті және перцептивті жақтарының бірлігі –
Қарым-қатынастың интенсивтілігі, формасы, мағынасы жасқа байланысты өзгеріп отырады.
Ересек адам жеткіншек үшін мінез-құлық эталоны еліктеудің үлгісі
Егер төменгі сынып баланың жағдайы үлгерімінің негізіне баййланысты
Жеткіншек өзінің құрбы-жолдасына көмек көрсетуге, тірегі болуына дайындығын
Жеке даралықты игеру, қажеттілікті және оларды сыртқы ортаның
Жеткіншектің жеке қасиеттері бір топқа құнды болып саналады,
Құрбы-жолдастар тобы мектеп жасындағы адамгершілік қасиеттердің қалыптасуына әсерін
Жеткіншектер арасында конфликттер ересек адамдармен қарым-қатынаста қанағаттанбау, өз
Жеткіншектер бұл кезде әр жасқа және әр түрлі
Психология ғылымында жеткіншек балалардың құрбы-жолдастарымен қарым-қатынастағы психологиялық функцияларын
Ол осы қарым-қатынаста өзіне жолдасының несі ұнап, несі
Қатынастардың дамуының барлық кезеңдерінде жеткіншектер бір-біріне қатысты өте
Жеткіншектің мұндай қарым-қатынастағы тиегі басқа бір адам жолдасы
Басқа адамға ықпал жасауға ұмтылу – жеткіншектің өте
Жеке адамның даму үшін жақын жолдастармен және досымен
Жеткіншек жастағы ұлдар мен қыздар қарым-қатынасының ерекшеліктері. Жеткіншектік
Бастапқыда басқа жынысқа көңіл аудару күтпеген ер балаларда
Өзінің қарым-қатынасы туралы жеткіншектер әдетте досына, не жақын
Орта сыныптарда аралас топтар құру тенденциясы шығады, басқа
Сөйтіп, жеткіншектік шақта жолдастарымен қарым-қатынас жеткіншектің жеке басының
Кейбір жағдайларда жеткіншектер бірге толған уақыттың бәрі әңгімелесумен
Маңызды, әрі жеке адамға қатынасты деп ұғынылатын мазмұнның
Нағыз дос тауып, оған өзі де жалғыз дос
Жеткіншектер мұраты - әрқашан да бірге болып, бәрін
Жеткіншектер өздері теңессем деген адамдардағы өзін тартатын көптеген
Үлгі тұтқан үлкендер де, балалар да бұл қасиеттердің
Осының өзінде олардың сол бір немесе соған ұқсас
Мұндай бағдар ұстағанда салыстыру процесінің жемістілігі үшін, ал
Ересек адам – бұл іс жүзінде жету қиын
Жолдастарымен, достарымен араласу жеткіншекті басқа адамды, өзін тану
Жеткіншек жасындағыларды тиісті әдебиеттерде «қиын», «өзгерілу», «ауысу жастары»
Жеткіншек өзге жастарға қарағанда педагогтармен тиісті әдебиеттерде көп
Жалпы алғанда, жеткіншек тым өзгеше сипатта келеді. Мысалы,
Екіншіден, өткен дәуріге қарағанда жеткіншек қазіргі кезде теледидар,
Үшіншіден, әсіресе қалалық жерде жеткіншек өзімен қатар, не
Бала жеткіншек жасында дене және физиологиялық даму жағынан
Зерттеушілердің тұжырымдары дұрыс болғанымен өткен дәуірдегі қазақ елі
Жеткіншектің «Мен» деген қасиетінің қалыптасуына және оның үлкендермен
Біз жеткіншектің «Мен» деген қасиетін жете түсіну үшін
Жеткіншек үлкендерден өзінің есейгенімен, өзбеттілігімен санасуын талып етеді.
Жалып алғанда, жеткіншектердің үлкендерге қоятын талабын түгел қате
Менменсіну кейде жеткіншекті қолайсыз іске апарып соқса да,
Жеткіншектің «Мен» деген қасиеті өзінің кім екенін біліп,
Біз осы уақытқа дейін көбінесе жеткіншектің үлкендердің талабына
Жеткіншектің басым көпшілігі – есеюдің соңғы түрінің ұнамсыз
Жеткіншектердің кейбіреулері өзіне тиісті аспаптар жасау үшін құрал-саймандар
Шығыс философ әл-Фараби: «Ер жүректілік жақсы адамшылық қасиет
XVI ғасыр мен ХVІІ ғасырдың аралығында жаңа педагогиканың
Атақты француз жазушысы, ағартушы философы және педагогы, ХVІІІ
Жас жеткіншектерге адамгершілік тәрбие беру жүйесін зерттеуде Х.
Шығармашылық – жаңа рухани және материалдық құндылықтарды жасау
Жаңалық дегеніміздің өзі, психологтардың (Л.С. Выготский, Б.М. Теплов)
Шығармашылық – тек адамға ғана тән құбылыс. Маркстың
Демек, хайуанаттарда да, адамдар сияқты өздерінің тегі, дамуының
Жануарлар дүниесінде кездесетін «өте шеберлікпен» жасалған құстың ұясын,
И.П. Павлов жануарларда кездесетін мұндай инстинкт амалдарды «шартсыз
Шығармашылық іс-әрекетте, соның ішінде оқыту процесінде ерекше дамиды.
М. Мұқанов нышан адамда іштен туа пайда болатын
Сонау Х ғасырда өмір сүрген ғұлама Жүсіп Баласағұнның
Дана болып туа ма адам анадан,

Шыға ма әлде көпті көрген санадан.

Ақылды – есті болып бірден туа ма,

Әлде кейін білім жолын қуа ма? –

деген сұрағына Өгдүлміш:

Анадан да шарана білімсіз боп туады,

Біліп, оқып, үйреніп дана жолын қуады.

Тек ақыл-ес табиғаттан бұйырар,

Ақыл-еске білім, өнер құйылар.

Адам естен басқаны білімімен алады,

Білім, оқу-тоқуды еңбегімен табады –

деп жауап береді.

1.3 Жеткіншектердің өзіндік бақылауының қалыптасуына әсер етуші факторлар

Қазіргі психологияда өзін-өзі бағалау мәселесі бірден-бір талқыланатын маңызды
Психологияда өзін-өзі бағалауда шетелдік әдебиеттерде «Мен» концепциясы деген
Батыс психологиясында өзіндік сана мен өзіндік бағалау мәселесі
З. Фрейд бойынша, өзіндік бағалау - өзіндік «Мен»
К. Хорнидің да психоаналитикалық концепциясының бірнеше аспектілері өзіндік
Өзін-өзі бағалау туралы кеңес психологиясында да баршама жоғары
Тұлғаның психикалық өміріндегі өзіндік бағалаудың негізгі қызметі жүріс-тұрыстың
Өзіндік бағалау деп тұлғаның өзін, өзінің қабілеттерін басқа
Өзіндік бағалаудың онтогенездік дамуын қарастырсақ, жаңа туған нәрестелер
Ата-аналар аузынан мынадай сөздерді жиі естуге болады: «Ана
Балада жас кезінен оң өзіндік бағалау қалыптастыру үшін
Жеткіншек кезде құрбыларының бағасы мен «өзіндік идеалы» туралы
Неғұрлым жоғары өзіндік бағалау, өзін реалистік бағалаумен сипатталады.
Орташа деңгей: өзін реалистік бағалау ретсіз көрінеді. Өзіндік
Түрлі жастағы жеткіншектер өздерін түрлі бағалайды. Өзі туралы
Психологтар өзіндік бағалауды түрлі жағынан қарастырады. Адам өзін
Зерттеушілер жеткіншекте өзіндік адекватты бағалаудың өсуін байқайды. Р.
Өзіндік баға мен оқу – қоғамдық белсенділік арасында
Төмен деңгейлі өзіндік бағалау бар жеткіншектер депрессияға бейім
Тәжірбиеде екі түрлі төмендетілген өзіндік бағалау белгілі. Талаптануы
Екінші жағдайда ішкі конфликтілік көбейеді. Бұндай бағалаудан жеткіншекте
Шектен тыс жоғары бағалау барысында адам өзінің мүмкіндіктерін
Өзіндік бағалау динамикасы. Өзіндік бағалау динамикасы психология мен
1993-1997жж. лонгитюдті зерттеуге Санкт-Петербургтің №192 мектебінің 10-14 жас
Зерттеулер нәтижесінде балаларда мынадай ерекшеліктер байқалды. 5-сыныпта өзіндік
Оқушыларда тұлғалық (қырсық, араласқыш, индивидуалды, белсенді) қасиеттер ашылды.
Зерттеулердің 3-ші бөлімінде 7-сынып оқушылары идеалды «Менін» бағалады.
Жеткіншектік кезеңде өзін-өзі жетілдіру екі бағытта жүреді. Бірінші
Жеткіншектің өзіндік бағалауына ата-аналарының әсері. Жеткіншектік кезеңде өзіндік
Жеткіншек сыртқы бағалау өзіндік бағалаумен сәйкес келмей, жеткіншектердің
1. Баланың өзіндік бағалауының «жаңғырық» текті. Ол
Жасөспірімнің санасында себеп пен салдар орнын ауыстырады: жеткіншек
2. Аралас өзіндік бағалау да кездеседі. Бұл кезде
3. Жеткіншек ата-аналарының берген бағасын қабылдайды, бірақ өзі
4. Жеткіншек ата-аналарының пікірі мен бағасына қарсы күрес
5. Жеткіншек ата-анасының берген бағасының теріс жағын қабылдайды.
6. Жеткіншек ата-анасы берген теріс бағаны мүлдем байқамайды
Жеткіншек шақтың зерттеулері нәтижесі, бұл кезеңде баланың өзіндік
«Мен» концепциясын қалыптастырудағы жанұяның рөлі туралы тұжырымдарға сүйеніп,
Осы бағыттағы зерттеулер, ата-анасының балаға жылы бар назарымен
Симметриялы стиль: жанұя мүшелері арасында бірдей тең қатынастар
Ассиметриялы стиль: отбасындағы қарым-қатынас баланың шешім қабылдауға араласуын
Әлеуметтік–психологиялық статус және өзіндік бағалау. Әлеуметтік-психологиялық статус дегеніміз
Әлеуметтік-психологиялық зерттеулер саласы, ол адамдардың түрлі әлеуметтік объектілерді,
Т.Р. Гомес жеткіншектерде әлеуметтік перцепцияның бірнеше заңдылықтарын анықтады
нашар оқитын оқушыларда өзінің әлеуметтік статусын доғары бағалау
эгоцентристік үрдіс – топтың басқа мүшелерін өзінің статусымен
ретроспективті оптималдау - өзінің статусын бұрынғы топтарға жоғары
Бұл салада келесі зерттеулер жеткіншектің өзіндік бағалау ерекшелігі
Жеткіншек неғұрлым өзіне сынай қараса, соғұрлым оның өзіндік
Педагогикалық баға мен өзіндік бағалау. Ғалымдар барлық балалар
Алғашқылары нәтижеге ұмтылады, яғни неғұрлым жақсы жоғары баға
Кеңес психологиясында бұл мәселені Б.Г. Ананьев жан-жақты
П.А. Дезниченко жеткіншектің өзіндік бағалауы мен үлгерімінің арасындағы
Бұны ғалым өзіндік бағалауы төмен жасөспірімдерде эмогендік жағдайларға
2-тарау. Жеткіншектер қарым-қатынасының өзіндік бағалауын эксперименттік зерттеу

2.1 Эксперименттік зерттеудің мақсаты, болжамы, міндеттері

Мақсаты – жеткіншек жастағы топтық қарым-қатынастағы өзіндік бағалаудың
Болжамы:

1. Жеткіншектер тобындағы қарым-қатынастық жағында қалыптасуы, олардың өзіндік
2. Жеткіншек ұлдар мен қыздардың қарым-қатынас стилдері арасында
Зерттеудің объектісі: 14-15 жас аралығындағы жеткіншектер тобы.

Зерттеу пәні – жеткіншектер тобындағы қарым-қатынастың қалыптасу жағдайлары.

Зерттеудің әдістемелері:

1. Т. Лиридің қарым-қатынас ерекшеліктерін анықтауға арналған әдістемесі.

2. «Мен кіммін» әдістемесі.

3. Дембо-Рубинштейн өзіндік бағалау шкаласы.

4. «Адамның жеке тұлғалық қасиеттерін сипаттайтын модельді түсініктер»
Зерттеудің мерзімі – 10 ақпан – 30 наурыз
Зерттеудің міндеттері:

1. Әдістемелер арқылы жеткіншектер тобына зерттеу жұмысын жүргізу.

2. Индивидуалды мәліметтерді өңдеу.

3. Математикалық статистика әдістер арқылы топтық көрсеткіштерді анықтау.

4. Зерттеу мәліметтерінің сандық талдауы.

2.2 Зерттеу әдістемелердің сипаттамасы және барысы

Т. Лиридің әдістемесіне сипаттама

Т. Лири әдістемесі адамдардың күнделікті сана талдамына негізделген
Бұл схемадағы полярлық варианттар бір-біріне қарама-қарсы болып келеді.
Авторитарлық тип.

Тәуелсіз доминанттық тип.

Агрессивті тип.

Сенімсіздік-скептикалық тип.

Көнбестік-ұялшақтық тип.

Тәуелді тип.

Ынтымақтастық-конвенциалды тип.

Альтуристік тип.

Зерттелуші өзін бағаланғаннан кейін әрбір «+» 1 балға
1. Зерттелушінің нұсқауды дұрыс түсінбеуінен немесе жауап беруге
2. Экспериментатордың тез оқығандығынан зерттелуші – қасиеттерді белгілеп
3. Зерттелушіде шынымен бұл қасиеттер төменгі деңгейде көрінеді.
2. «Мен кіммін» әдістемесі

«Мен кіммін» әдістемесі зерттелушінің өзін-өзі ұсынылуында өзін-өзі бағалауы
1. Әлеуметтік топ (зерттелушінің жұмысы, жасы, ұлты, діні,
2. Сенімділік, еліктеушілік (философиялық, діндік, сенімі, саяси-моральды, этика-эстетикалық
3. Қызығушылық (еліктеуі, тырысуы, талаптануы, мақсатқа ұмтылуы, жету
4. Өзін-өзі бағалау (жеке адамның қасиеттерін сипаттауы).

Нәтижелерді қорытындылау үшін бір шама математикалық есептеулер қолданылады.
3. Дембо-Рубинштейн әдістемесі

Бұл әдістеменің де мақсаты өзінің өмірлік құрылымдары
1. Денсаулық шкаласы

2. Мінез шкаласы

3. Ақылдылық шкаласы

4. Бақыт туралы шкала

5. Өзін-өзі тану шкаласы.

Жұмыс барысы қағазға осы шкалаларды ұзынша сызық сызып
4. «Адамның жеке қасиеттерін сипаттайтын модельді түсініктер жинағы»
Бұл әдістеме жеке адамға сәйкес сипатталған тізім құрастырылған.
1. Мұқияттылық 16. Ширақтық

2. Белсенділік 17. Қиялшыл

3. Ұқыптылық 18. Жылы жүзділік

4. Ойлампаздық 19. Табандылық

5. Нәзіктілік 20. Беріктік

6. Көкіректік 21. Батылдық

7. Қайырымдылық 22. Сынампаздық

8. Өмір сүйгіштік 23. Ұстамдылық

9. Білімпаздық 24. Тұйықтық

10. Адалдық 25. Шыдамдылық

11. Өктемдік 26. Еңбек сүйгіштік

12. Жұмсақтық 27. Еліктеушілік

13. Жарқындық 28. Шеберлік

14. Көпшілдік 29. Мақсаттылық

15. Ықыластылық 30. Әсерленушілік

Бұл әдістемеде зерттелушіге екі түрлі нұсқау беріледі. Оның
мұндағы d – рангілік арасындағы айырмашылық

( - рангілердің жалпы қосындысы

n - берілген сөздер саны

Осы формуламен есептеп, жалпы коэффициентті табамыз. Осы коэффициент
Алынған нәтиже негізінде өзін-өзі бағалау коэффициенті бір мен
2.3 Зерттеу мәліметтерінің сандық өңдеуі мен сапалық талдауы

1-кезең. Жеткіншектердің шағын топаралық қарым-қатынас стилдерінің айырмашылығын анықтау
Жеткіншек ұлдар тобы (n-14) Жеткіншек қыздар тобы (n-12)

№ Көрсеткіштер № Корсеткіштер

1 14 1 11

2 12 2 5

3 13 3 10

4 12 4 11

5 10 5 8

6 11 6 9

7 9 7 6

8 6 8 8

9 9 9 6

10 10 10 6

11 10 11 5

12 7 12 4

13 10

14 10

№1 кесте. Қарым-қатынас жасау стильдері бойынша жасөспірім ұлдар
Екі топтың да мәліметтерін кему реті бойынша реттеп
H0 – Жеткіншек ұлдар мен қыздар тобының қарым-қатынас
H1 – Жеткіншек ұлдар мен қыздар тобының қарым-қатынас
№ Жеткіншек ұлдар № Жеткіншек қыздар

1

2

3

4 14

13

12

12
5

6

7

8

9

10

11

12

13

14 11

10

10

10

10

10

9

9

7

6 1

2

3

4

5

6

7 11

11

10

9

8

8

6

8

9

10

11

12 6

6

5

5

4
№2 кесте. Екі топтың индивидуалды мәндерінің кему реті
№2 кесте бойынша қатардағы жоғарғы мәндерді және екі
S1 = 4
А) Qэмп статистикалық мәнін мына формула бойынша есептейміз.

Qэмп = S1 + S2 = 4+5 =
Б) таблица бойынша Q критикалық мәнін анықтаймыз. n1
Qэмп ( Qкр (p ( 0,01)

яғни, мұнда H0 теріске шығарылып H1 қабылданады.

Жауап: Жеткіншек ұлдар мен қыздардың шағын топта қарым-қатынас
2-кезең. Топтық мәліметтерді өңдеу және көрсеткіштердің өзара байланысын
1. Жеткіншектер тобының көрсеткіштері

а) реалды көрсеткіштері

Октанта

№ I II III IV V VI VII
Балы 8 6 6 4 5 7
б) идеалды көрсеткіштері

Октанта

№ I II III IV V VI VII
Балы 10 8 7 6 7 9
в) «Реалды» және «Идеалды» көрсеткіштердің өзара байланысын анықтаймыз

№ Реалды Ранг № Идеалды Ранг № d
I

II

II

IV

V

VI

VII

VIII

8

6

6

4

5

7

9

10 6

3,5

3,5

1

2

5

7

8 10

8

7

6

7

9

10

11 6,5

4

2,5

1

2,5

5

6,5

8 -2

-2

-1

-2

-2

-2

-1

-1 4

4

1

4

4

4

1

1

(

36

36

23

а) Ч. Спирменнің рангілік корреляция коэффициенті формуласын есептейміз:

Rs = 1 - =
б) Таблица бойынша Rs-тің критикалық мәнін анықтаймыз. (В.Ю.
Rs эмп ( Rs кр (р ( 0,05)

яғни, Н0 теріске шығарылып, Н1 қабылданды.

Жауап: Жеткіншектердің реалды және идеалды көрсеткіштердің арасында байланыс
Әдістемелер арқылы жүргізілген эксперименттік зерттеу нәтижелерін талдауды зерттеу
Қыздар тобында негізінен барлық көрсеткіштер 4-10 аралығында, яғни
Басымдылық - билікшілдік көрсеткіштер топтың лидерлік белгілерін, тәуелсіздікке
Өзіне сенімділік. Мұндағы көрсеткіштер потенциалды аймаққа жатады (6).
Талапшылдық - қатігездік. Бұл көрсеткіштерде аралық қалыпты аймаққа
Бір беткейлік – қиқарлық көрсеткіштер деңгейі қалыпты адаптивті
Ұялшақтық – конформистік. Топтың жалпы көрсеткіштері потенциалды зонада
Сенгіштік – тәуелділік. Мұндағы көрсеткіштер топ мүшелерінің бір-біріне
Қайырымдылық – тәуелділік. Топтың көрсеткіштері топтағы өзара көмекке
Қамқоршылдық – реалсыздық. Көрсеткіштер топ мүшелеріне өзара қамқорлық
Мәліметтерді талдаудағы келесі басты мәселе зерттелуші топтарындағы қарым-қатынас
Ұлдар тобындағы көрсеткіштер:

Басымдылық - билікшілдік көрсеткіштер билікшілдік, басымдылық, басқаруға ұмтылуды
Өзіне сенімділік мәліметтері топтағы ортақ пікірмен санасады, өзіне
Талапшылдық – қатігездік тенденция көрсеткіштері потенциалды адаптивті зонаның
Бір беткейлік – қиқарлық көрсеткіштері номиналды зонада орналасқан
Ұялшақтық – конформистік көрсеткіштері адаптивті қалыпты зонада орналасқан.
Сенгіштік – тәуелділік көрсеткіштері қалыпты потенциалды зонада орналасқан.
Қайырымдылық – тәуелділік көрсеткіштерінің жоғары орналасуы топтағы қарым-қатынас
Қамқоршылдық – реалсыздық көрсеткіштері конфликтілі зонада орналасқан. Топтағы
Реалды және идеалды көрсеткіштердің арасындағы алшақтық, кейде теріс
«Мен кіммін» әдістемесінің нәтижесі бізге жеткіншектердің өзін-өзі бағалау
Осы әдістемені жүргізудің мақсаты жеткіншектердің өзіндік бағалау ерекшеліктерін
«Адамның жеке қасиеттерін сипаттайтын модальды түсініктер» әдістемесі бойынша
Бұл әдістеме жеке адамның бойында көрінетін кейбір қасиеттерге
Біздің зертеушілеріміз бұл әдістемеде жыныстық айырмашылықтары бар көрсеткіштерге
Зерттелушілер саны 1 2 3 4 5 6
Ұлдар тобы 0,6 -0,4 0,8 -0,9 0,7 0,6
Қыздар тобы 0,4 0,4 0,5 0,6 0,3 0,4
Rs 0,05 = 0,36
Мұндай жағдайдағы көрсеткіштер жеткіншек ұлдардың бір беткейлік, агрессиялы,
Дембо-Рубинштейн әдістемесі бойынша алынған нәтижелерді талдауда біз зерттелушілердің
Денсаулық шкаласында жасөспірім ұлдардың көпшілігі идеалды «Мен» түрінде
Мінез бойынша шкалада және қалған шкалалар бойынша да
Ақылдылық шкаласында зерттелушілер 50% пен 85%-і, ал бақылау
Бұл жағдайды әңгімелесу барысында сұрағанда олардың жауаптары төмендегідей
Нәтижелерді талдай отырып, біз мынаны ескеруіміз керек, барлық
Кейбір зерттелушілер алдағы өміріне сенімсіздік тудырып төменірек белгілейді.
Әңгімелесу барысы келесі сұрақтың төңірегінде болды: «Неге мен
Мұндағы жалпы жауаптардан кейбір ұл балалардың іштей өз-өзіне
Ал қыздар тобы белсенді түрде жауаптар берді. Мысалы,
Қорытынды

Шағын топтағы қарым-қатынастың мазмұнды болуы әлеуметтік жағдайлармен қатар
Бітіру жұмысында жеткіншектік кезеңдегі жеке адамаралық қарым-қатынас дамуының
Экспериментті-психологиялық зерттеудің нәтижесінен төмендегідей тұжырым жасауға болады:

1. Жеткіншектік кезеңдегі өзіндік бағалау құрылымында эмоционалдық компоненттер
2. Жеткіншек ұлдардың көпшілігінде өзіндік бағалауы қыздар тобына
3. Жеткіншектер тобындағы жеке адамаралық қарым-қатынас олардың
4. Жеткіншектер тобында қарым-қатынас жасау барысында жыныстық айырмашылықтар
Бұл көбінесе олардың бойындағы тұлғалық құндылықтармен жыныстық даму
Қорыта келгенде, бітіру жұмысының мақсат, міндеттерін жүзеге асыру
Әдебиеттер тізімі

Мұқанов М.М. Педагогикалық және жас ерекшелік психологиясы. А.
Божович Е.Т. Психологические особенности личности подростка М. "Знания"
Гуткина Н.И. Личностное рефлексия в подростковом возрасте. Автореф.
Крутецкий. А.В. Лукин. П.С. Психология подростка М. 1965.
Кон. И.С. Открытия "Я". М. 1978. 75-83 б.
Андреева Г.М. Процессы надземной атрибуции в межличностном восприятии.
Кон. И.С. Психология ранней юности. М.1984. 96-104 б.
Алексеева А. П. Влияние самооценки на способ решение
Алексеев В.В. Развитие самосознание на рубеже подросткого и
Ананьев Б.Г. Человек как предмет познания. Л. 1968.
Агеев В.С. Психология межгрупповых отношений М. 1984. 219-223
Липкина. А.Н. Самооценка школьника. М. 1975. 185-192 б.
Андрушенко П.Ю. Психология условие формирование самооценку детей старшего
Архипова Е.А. Влияния воспитателя и сверстников на самооценку
Горбач Т.Н. Оценочное взаимоотношение младших подростков как фактор
Соколова Е.И. Чеснокова И.Г. Зависимость самооценки подростка от
Божович Л.И. Этапы формирование личности в онтогенезе. Вопросы
Бороздина Л.В. Что такое самооценки в психологический журнал.
Бороздина Л.В. Молчанова О. Н. Самооценки в первой
Галкина Т.В. Психологической механизм решение задач на самооценку.
Гомес Т.Р. Мотивация учебной деятельности и самооценка школьника.
Захарова А.В. Генезис самооценки. Автореф. М. 1983. 42-45
Мамалила Т.А. Исследование оценки и самооценки в связи
Столин Ф.В. Самосознание личности. М. 1983.19-27 б.

Федорин Д.И. Динамика самооценки старшеклассников в сверстников. Автореф.
Агеев В.С Атрибуция ответственности за успех и неудачу
Анастази А. Психологическое тестирование / Под ред. К.М.
Готтсданкер Р. Основы психологического эксперимента. М. 1982. 62-71
Жуков Ю.М. Межличностное восприятия в группе. М. 1981.
Коломипескии. Я.Л. Психология взаимоотношений в малых группах. Минск.
Мясищев В.Н. Психология отношений. Москва. Воронеж. 1995. 9
Максимов С.В. Методы исследование межличностного восприятия. М. 1984.
Обозов Н.Н. Межличностные отношение Л. 1979. 42-53 б.
Ольшанский В.Б. Психологические диагностирование межличностных отношений. М. 1981.
Панитто В. Структура межличностных отношений. Киев. 1978. 28-34
Сидоренко Е.В. Методы математической обработки в психологии. Санкт
2