TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



І Кіріспе

Өнімнің өзіндік құнына жалпы түсінік

ІІ Негізгі бөлімі

1.Өнімнің өзіндік құнына жатпайтын және кезеңдегі

шығыстарды мойындайтын шығыстар

2.Кәсіпорынның шығын түрлері

3.Шығындарды топтастыру

4.Өнімнің өзіндік құнын анықтау, оның түрлері мен

құрылымы

ІІІ Қорытынды

Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Бухгалтерлік іс
Жұмыс көлемі: - бет

-----------------------------------------------------------------------------------

РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Тақырыбы: Өнімді жүзеге асырғаннан кеткен
І Кіріспе

Өнімнің өзіндік құнына жалпы түсінік

ІІ Негізгі бөлімі

1.Өнімнің өзіндік құнына жатпайтын және кезеңдегі
шығыстарды мойындайтын шығыстар

2.Кәсіпорынның шығын түрлері

3.Шығындарды топтастыру

4.Өнімнің өзіндік құнын анықтау, оның түрлері
құрылымы

ІІІ Қорытынды

Өнімнің өзіндік құнына түсінік

Өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құны–өнімді өндіру
Өнімнің өзіндік құны– кәсіпорынның өнім өндіруге
Кез келген меншік нысандағы кәсіпорын нарықтық
Өнімнің өзіндік құны арқылы оның нарықтық
Өнімнің өзіндік құны жалпылама, жинақтау (синтездік)
Кәсіпорынның өндірілген өнім құны үш бөліктен
T=C+V+m
мұндағы Т– тауар құны;

С– тұтынылған өндіріс құралдары;

V– қажетті еңбек;

m– қосымша құн.

Тұтынылған өндіріс құралдары деп– материалдарға, отынға,
Маркстік тұжырымдама бойынша, құн тек еңбекпен
Қосымша құн жұмыс күшін тұтыну процесінен
Өнімнің құнынан, өнімнің өзіндік құнының сандық
Сапалық айырмашылығы мынада: құн сұраныс пен
Пайдалы қазбаларды өндірудегі өзіндік құн, әр
Өнімнің өзіндік құнына жатпайтын және кезеңдегі
шығыстарды мойындайтын шығыстар

Кәсіпорын өнімінің өзіндік құнына енбейтін және
әкімшілік пен жалпы шығыстарды;

өнім өткізуді жұмсауға кеткен шығыстар;

проценттер бойынша шығыстар.

Өнім шығаруға кеткен шығындардың бұл шығыстардан

айырмашылығы – бұл өндіріс көлеміне қатысты
байланыссыз үнемі жұмсалатын шығын есебінде қаралады.
Кезеңнің шығыстары жасалған есепті кезең–уақытындағы шығысқа
Әкімшілік және жалпы шығыстар
Негізінен жалпы әкімшілік және жалпы шаруашылық
– әкімшілік қызметкерлері мен жұмысшыларға жататын
– кәсіпорындар мен шаруашылықтарға қызмет көрсететін
– әкімшілік және шаруашылық қызметтеріне байланысты
– еңбекақысынан әлеуметтік және медициналық сақтандыруға
– әкімшілік аппараты басқамасының, субъектінің құрылымдық
бөлімдеріне қызмет ететін жұмысшыларды, мұның ішінде
– техникалық басқармаларды ұстауға және олардың
ұйымдастыруға, байланыс бөлімшелерін, сигнализация құралдарын, есептеу
– өндіру саласындағы дайындық жұмыстарына, егер
жатпаса (негізгі қордың есебінде қаржыландырылмаған жағдайда)
– техникалық бақылау–дирекция тобы болмаған жағдайда,
субъектінің дирекциясын, сол сияқты жаңа ұйымдар
– құрылыс–монтаж жұмыстары мен жобалардың кемшіліктерін
– банктердің қызметіне төленетін шығындар;

– әкімшілік басқару құралдары мен оның
кететін шығыстар;

– субъектінің штат кестесі бойынша кейбір
қаралмаған жағдайда, жалпы шаруашылықты басқару мен
басқарманың әкімшілік қызметкерлерінің іссапарына жұмсалатын

шығындар;

– әкімшілік басқармасы аппараты қызметкерлерінің орын
көтермеге төленетін шығындар;

– телефон, пошта, телеграф, баспахана, кеңсе
– шаруашылық жәнекәсіпорындарды ұстауға (кеңсе бөлмелерін
қоғамдық тамақты ұйымдастыруға кететін, коммуналдық қызметтердің
– жұмыс күштерін жинауды ұйымдастыруға, кадрларды
– жалпы шаруашылықтың негізгі қорын жалға
– жылжымайтын мүліктен, басқа да мүліктерден
– коммуналдық қызметке, қызметкерлердің еңбегін қорғауға,
қызмет ұйымдастыруға, денсаулық, сауықтыру шараларын жүргізуге,
– есептен тыс шығындар, қоймаларды тауарлы–материалдық
және басқа да өнімге жатпайтын жоғалтулар
– негізгі еңбекақысын алғанға дейінгі еңбекке
қабілеттілігін жойған жағдайда төленетін қосымшалар;

– қолданымдағы заңға сәйкес өндіріске тікелей
(басқару аппараты, т.б.) адамдарға қызмет көрсеткен
– хабар қызметі және аудиторлық кеңес
– денсаулық мекемелерін, мектеп жасына дейінгі
мекемелерін, сауықтыру лагерьлерін спорт пен мәдениет
– қаланы көріктендіру жұмыстарына, ауылшаруашылығына

көмек көрсету, т.б. жұмыстарға жұмсалатын шығындар;

Өткізуге байланысты шығындар

Өнімді сатуда туындаған шығыстар қосылады:

– өткізу бөлімі (сауда) жұмысшылардың еңбекақысы,
бөлімі (сауда) жұмысшылардың еңбекақысынан аударымдар, жекменшікті
– жіберілген жерден жүктерді апару, тиеу–түсіру
– сату рыногін зерттеуге және рынокке
(маркетингке шығындарды қосса), жарнама шығаруға әзірлеуге,
Пайыз бойынша шығындар

Мұндай шығыстарға мыналар жатады:

– банктерден алған несиелердің айыздарын төлеу;

– жеткізушілердің несиелері бойынша пайыздарын төлеу;

– мүлікті жалға алу және басқалар
төлеу;

Кәсіпорынның шығын түрлері

Өндіріс шығындары мен өндіріске жұмсалған шығындардың
өнімнің өзіндік құнын құрастыратын өндірістік және
өндірісті ұлғайту және жаңартуға жұмсалған шығындар.
әлеуметтік, мәдени, тұрғын үй – тұрмыстық
Өндіріске және өнім өткізуге жұмсалатын кәсіпорынның
Шетел оқулықтарында өндіріс шығындарын іске қосатын
Өндіріс шығындары – экономикалық және бухгалтерлік
Сыртқы шығындар–ресурс жеткізушілерге ақшалай төлемдер: материалдарға,
Ішкі шығындар–кәсіпкердің өзінің қосымша пайдаланылатын ресурстарына
Сонымен:

Экономикалық – Имплициттік
шығындар
Бухгалтерлік шығындар негізінде, шығындардың нақты сомасы
Өндіріс шығындарын жіктеу

Өндіріс шығындары–материалдық заттар (материалдар, отын, энергия,
Өндіріс шығындары–пайдалы қазбаларды сатудың ең төмен
Тау-кен кәсіпорында өндірілген пайдалы қазбалардың өзіндік
Өндіріс шығындарын әбден талдап, зерделеу үшін
жанды (нақты) еңбек шығындары–қызметкерлердің жұмысақысы, әлеуметтік
затталған еңбек шығындары–материалдарға, отынға, энергияға, негізгі
Өндірістік процеске қатысуына қарай шығындар: нгізгі
Негізгі шығындар–тікелей өндірістік процесті жүзеге асыруға
Оларға:

–технологиялық процеске қажетті материалдар (бекітпе материалдары,
–негізгі өндірістік жұмысшылардың негізгі және қосымша
–технологиялық отын;

–технологияға қажетті энергия–электроэнергиясы, сығылған

ауа, су;

–негізгі қорлардың өтелімі жатады.

Үстеме шығындар – өндірісті ұйымдастырумен, басқарумен,
–әкімшілік-шаруашылық шығындар–басшылар мен мамандардың, басқару аппаратының,
–қызметкерлерге қызмет көрсетуге арналған шығындар;

–негізгі өндірісте істейтін және машиналар мен
–жұмысты ұйымдастыруға жұмсалатын шығындар–негізгі өндірістік қорларды
Өндірілген өнімге жатқызу әдісі бойынша өндіріс
Тікелей шығындар – өнімді өндіруге, жұмысты
Жанама шығындар – кәсіпорындардың өнім өндіруге
Өнімнің өзіндік құнының калькуляциясын жасау кезінде
Жай шығындарға қосалқы материалдары, отын, энергия,
Кешенді шығындарға жалпы цех шығындары, жабдықтарды
Шығындардың жұмсалу тиімділігінің деңгейіне байланысты өнімді
Шығындар – өндірістік және өндірістік емес,
Тұрақты шығындар – олар өндіріс көлеміне
Өзгермелі шығындар – өндіріс көлеміне тікелей
Тұрақты шығындарға – негізгі қорлардың пассив
Өзгермелі шығындарға – материалдар, электроэнергия (электр
Тұрақты және өзгермелі шығындардың қосындысы әрбір
TC=FC+VC,

Мұндағы:TC–жалпы шығындар (total costs)

FC–тұрақты шығындар (fxed costs)

VC–өзгермелі шығындар (variable costs).

Экономикалық элементтері бойынша шығындар топтастыру
(өндіріске жұмсалған шығындардың сметасы)

Өнеркәсіптік өнім өндіруге жұмсалған шығындарды жіктеудің
Өнімнің өзіндік құнының құрылымын зерделеу үшін
Шығындарды экономикалық элементтері бойынша топтастыру кәсіпорынның
Шығындарды экономикалық элементтері бойынша топтастыру, өнім
Өндіріске жұмсалған кешенді шығындарды сметаға қосу
Сметада басқа жақтан жеткізілген ресурстарға төленген
Смета негізінде кәсіпорынның өндірістік–қаржы жоспар бөлімдерінің
Шығындар сметасы мына элементтерден тұрады:

шикізат, негізгі материалдар, сатып алынған жартылай
(шала) өнімдер, жиынтықтаушы бұйымдар (қайтарылатын қалдықтарды
қосалқы материалдар;

сырттан алынған отын;

сырттан алынған энергия;

негізгі және қосымша жұмысақы;

әлеуметтік сақтандыруға төлемдер;

негізгі қорлардың амортизациясы;

басқа да ақшалай шығындар.
Шығындар сметасы бойынша, шығындардың нақты бағыты
Калькуляциялық баптар бойынша

шығындарды топтастыру

Өнімнің бір өлшемін өндіруге жұмсалған шығынның
Шығындар топтастырудың калькуляциялық принцпі біздің елде
шикізат, негізі материалдар, шала өнімдер, жиынтықтаушы
қосалқы материалдар;

технологиялық мақсаттарға арналған отын;

технологиялық мақсаттарға арналған энергия;

өндірістік жұмысшылардың негізгі және қосымша

жұмысақысы;

әлеуметтік сақтандыру төлемдері;

амортизация (өтелім);

өндірісті дайындау мен игеруге жұмсалған шығындар;

жабдықтарды күту мен пайдалану жөніндегі шығындар;

10) цехтық шығындар;

Өнімнің цехтық өзіндік құны

11) жалпы өндіріс шығындары;

Өнімнің өндірістік өзіндік құны:

12) өндірістен шығындар.

Өнімнің толық өзіндік құны.

Келтірілген жіктеуде шығындардың алғашқы жеті бабы
Цехтық шығындар – өндірісті ұйымдастыруға, басқаруға
әлеуметтік сақтандыру төлемдермен қатар цех

қызметкерлеріне жалақы төлеу;

цехтың негізгі құралдарының амортизациясы, жөндеуі және

күтуі;

құнсыздау және құрал–саймандардың тозуы;

еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы шығындары;

осы баптарда қарастырылмаған басқа да шығындар,
материалдық құндылықтардың жетіспеушілігі, әр түрлі ысыраптар
Жалпы өндірістік шығындарға мыналар жатады: кәсіпорынның
Өндірістен тыс шығындар – негізінде өнім
Жабдықтарды күту мен пайдалану шығындарына –
Цехтық шығындар мен жабдықтарды күту мен
Өнімнің өзіндік құнын анықтау,

оның түрлері мен құрылымы

Пайдалы қазбаның бір өлшемінің өзіндік құны
Нормативті калькуляция – белгіленген материалдық және
Сметалық калькуляция – жаңа өнімге жасалады.
Тікелей шығындардың белгіленген нормалары мен жоспарлы
Калькуляцияның таңдамалы әдісі – техника–экономикалық факторлар
Болашақ бизнес–жоспарларды әзірлегенде, өнімнің өзіндік құнының
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорын жоспарлы кезеңдерді,
Өнімнің жекелеген түрлерін өндіру мен өткізуге
Тау–кен кәсіпорындарында өндіріс шығындарын қалыптастыру орны,
Пайдалы қазбаның цехтық, учаскелік құны цехта
Түсті металургияның тау–кен кәсіпорындарында калькуляциялық баптары
қосалқы материалдар;

технологиялық мақсаттарға арналған энергия;

өндіріс жұмысшыларының негізгі жұмысақысы;

өндіріс жұмысшыларының қосымша жұмысақысы;

әлеуметтік сақтандыру төлемдері;

амортизация;

бос кеңістікті толтыру шығындары (жерасты кеніштерде);

ішкі кеніш жүктерді басқа жерге орналастыру
өндірісті дайындау мен игеруге жұмсалған шығындар:
ішінде:

а) жаңа техниканы игеру қорына төлемдер;

ә) кен дайындау жұмыстарына арналған шығындарды
10) жабдықтарды күту мен пайдалану жөніндегі
11) цехтық шығындар;

12) аяқталмаған өндіріс:

айдың басында (+)

айдың аяғында (–)

13) кен дайындау жұмыстары кезінде жолай
14) жалпы кеніш шығындары;

15) басқа өндірістік шығындар;

16) өндірістен тыс шығындар.

Өнімнің өзіндік құнының құрылымы деп –
Кен өндіретін кәсіпорындарда жұмысақы үлесі—30-50 %,
Қорытынды

Өндіріс шығыны – бұл кәсіпорынның өндіруге
Кәсіпорынның қызметін айқындайтын экономикалық көрсеткіштердің жиынтығы
Өнімнің өзіндік құны белгілі бір өнім
Өндірілген өнімді сатудан түскен қаржының есебінен
Өндіріс тәсілінің негізгі экономикалық санатының бірі
Қолданылған әдебиеттер

1. Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Э. Кәсіпорын
2. А.Қ. Ерали, М.Ғ. Қабылбеков. Кәсіпорын
3. Дүйсенбеков К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиев
4. Қаржылық есеп: Оқу құралы/ Кеулімжаев