TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Жоспар - www.topreferat.com.kz

I. Өзіндік құн құрамы мен кұрылымының салалық айырмашылықтары 2

II. Өнімнің жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құнын баптар мен элементтер бойынша қалыптастыратын корпорация шығындарының экономикалық жіктелуі 9

III. Тауарлы өндіріс пен өткізілетін өнім шығындарын жоспарлау 12

Қорытынды 21

Пайдаланылған әдебиеттер 22

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

 ЖОСПАР

I. Өзіндік құн құрамы мен кұрылымының салалық айырмашылықтары
II. Өнімнің жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құнын баптар
III. Тауарлы өндіріс пен өткізілетін өнім шығындарын жоспарлау
Қорытынды 21

Пайдаланылған әдебиеттер 22

I. Өзіндік құн құрамы мен кұрылымының салалық айырмашылықтары

Өнімнің өзіндік құны - бұл кәсіпорынның өнім өндіруге
Өнімнің өзіндік құнына шаруашылықтың әлеуметтік шығындары
Өнімнің өзіндік құнына қосымша қосылатын шығындар:

әлеуметтік сақтандыруға 37 % жалақы қорынан;

банк кредитіне процент;

мемлекеттік тұрғындарды
і - міндетті
негізгі капиталды жұмысқа
айыптар, т. б. ескерілмеген өндірісті шығындар;

тәуекелділікке, мамандар ұстауға қосымша шығындар. Нарықтық қатынастар толық
Өнімнің өзіндік құны, тауарға баға тағайындаудың базасы және
Өнімнің өзіндік құны өндіру сатыларына байланысты: цехтық, фабрика
Өнімнің цехтық өзіндік құны - бұған өндірілетін өнімге,
Фабрика - зауыттық немесе өнідірістік өзіндік құн -
Өндірістік өзіндік құн = цехтың
ӨӨҚ=(ЦӨҚ(1+ӘЖӨШ )

Жалпы өндірістік шығын
Өнімнің толық өзіндік құны өндірістік өзіндік
Толық өзіндік құн = өндірістік өзіндік құн (
Мұндағы 0,03 коэффициенті өндіріспен байланысы жоқ шығындар мөлшері.
Жоспарлы өзіндік құн
Болжамды өзіндік құн
Нақтылы өзіндік құн
Кәсіпорынның іс-әрекетіндегі басты көрсеткіштердің бірі - өнімнің өзіндік
Өзіндік құнның экономикалық мазмұны - жұмсалған шығындардың
Сонымен катар, кәсіпорын бір уақытта баска да шығындарды
Өзіндік құн тиімділіктің мынадай маңызды көрсеткіштері:
Өзіндік құн өнім құнының кең бөлігі болып табылады.
Өзіндік құн көтерме сауда бағасын қалыптастырудың негізі болып
3. Өзіндік құнның негізінде пайданы, кейбір бұйымдардың пайдалылығын,
1.1 КЕСТЕ. Кәсіпорынның өзіндік құны, жалпы
Жалпы табыс

Материалдық шығындар Еңбекақы Пайда

Өндірістің шығындары (өзіндік құн) Таза табыс

Өткізу көлемі

Бұл айтылғандардан өнімнің өзіндік құнына деген көзқарасты төмендетуге
Өнімнің өзіндік құнын төмендету резервтерінің сыныптамасы

Өнімнің өзіндік құнын құрайтын
Шығындардың бастапқы элементттерімен;

пайда болу және міндет жүктеу сипатымен. Экономикалық элементттердің
материалдық шығындар (қайтарылма қалдықтар құрамынан шегеру);

еңбекақыға жұмсалған шығындар;

әлеуметтік сақтандыруға аударым;

зейнетақы қорына аударым;

жұмыспен қамтылу қорына аударым;

амортизация;

басқа да шығындар.

Өнімнің өзіндік құнын талдау жасау үшін ең алдымен
1.2 КЕСТЕ. Калькуляция статьялары мен смета шығындары

байланысы.

Калькуляция статьялары Шығын элементтері

Шикізат материал сатылып алынған заттар, полуфабрикат
төлем Отын Энер гия Негізгі напитал амортизациясы

Шикізат, негізгі материалдар +

Сатылып алынған

заттар

полуфабрикаттар +

Технология
Энергия технологиялық мақсат үшін

+

Өндіріс жұмысшылары
+ +

Өндірісті даярлау, игеру шығыны

+ + + + + +

Жабдықтарды

ұстау, пайдалану

шығыны

+ + + + + +

Цехтық шығындар

+ + + + + +

Жалпы зауыттық немесе
+ + + + + +

Өндіріс сыртындағы шығын

+ + + + +

Өнімнің өзіндік құнын талдау үшін өнім бірлігінің өзіндік
1.3 КЕСТЕ. Өнім бірлігі өзіндік құнының
(гипотекалық кесте теңге, процент)

жоспар отчет Ауытқу, теңге

Калькуляция статьларының аттары теңге % теңге % үнем
Шикізаттар, негізгі материалдар, қалдықты шегеру 280 24,8 281,4
+ 1,4

Сатылып алынған заттар және полуфабрикаттар 210 18,6 207
Отын және энергия 82 7,3 84,5 7,6

+ 2,5

Негізгі жалақы әлеуметтік шығындарды қосқанда 116 10,3 111,5
Өндірісті даярлауға
Жабдықтарды ұстау және
Цехтық шығындар 82 7,3 84 7,5

+ 2,0

Жалпы өндірістік шығын 58 5,2 60 5,3

+ 2,0

Аспаптар мен құралдар тозығы 28 2,5 24 2,1
Брактан шығын 16 1,4 15 1,3 -1,0

Басқалай өндіріс шығыны 3,5 0,3 3,0 0,3 -0,5

Барлық өндіріс шығыны 1105,5 98,0 1095,9 97,8 -17,5
Жоспар сыртындағы шығын 23,0 2,0 21, 2,2
Толық өзіндік құн 1128,5 100 1116,9 100 -11,6

Өнімнің өзіндік құнын жоспарлауда оның кему мүмкіндігін және
Болашаққа жоспарлау бірнеше жылды қамтиды. Ал ағымдағы немесе
Әртүрлі өнім шығаратын кәсіпорын өнімнің өзіндік құнын кеміту
Жоспарлау жылындағы тауарлы өнімнің өзіндік құны базис жылындағы
Өнімнің өзіндік құнының салыстырмалы өнімге қарағанда кемуін жоспарлау
Егер өндірілген тауарлы өнімнің салыстырмалы тауарлары болмаса теңгелік
Өнімнің өзіндік құнын кеміту жолдары - бұл күнделікті
Егер материалдық ресурстардың бағасына, еңбек ресурсына шығындар өзгермейтін
Өзіндік құнды кемітудің
Техникалық-экономикалық көрсеткіштерге ықпал жасайтын көп факторлардың ішінде мына
өндірістің техникалық деңгейін көтеру;

өндіріс пен еңбек ұйымдастыруды жақсарту;

өндірілетін өнімнің
кооперативте жабдықтаудың ара салмағын арттыру, т.б. Бұл факторлардың
Солардың біреуіне тоқталайық. Өндірістің техникалық деңгейін арттыру үшін:

- еңбек құралдарын жетілдіру керек (прогрессивтік техниканы енгізу,

жетілдірілген жабдықтардың ролін арттыру);

-еңбек заттарын жетілдіру (шикізаттың прогрессивтік түрін қолдану, сол
- шикізаттар мен материалдарды,
-өндіріс процестерін комплексті механикаландыру және автоматтандыру.

Мысалы, өндірістік жабдықтарды үнемді пайдалану, өндірістік күші мол
II. Өнімнің жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құнын баптар
Кәсіпорынның шығаратын тауарларының мөлшерін нарыққа ұсынуы, оны өндіруге
Шығындар - бұл кәсіпорын өзінің өндіретін және коммерциялық
1. Өзіндік құн құрайтын өнімдерді өндіру және сатуға
шығындар. Бұл капиталдың ауыспалы айналымы арқылы сатудан түскен

ақшалай түсімді жабатын ағымдағы шығындар;

2. Өндірісті ұлғайтуға және жаңартуға кететін шығындар.

Әдеттегідей, бұл жаңа немесе жаңғыратын өнімге жұмсалатын бір
ірі күрделі қаржы шығындары;

3. Өндірістің әлеуметтік – мәдени, тұрғын үй, тұрмыстық
көрсету және осыған ұқсас басқа да мұқтаждарға кететін
Олар негізінде пайданың есебінен бөлінетін арнаулы қорлардан

қаржыландырылады.

1.4 КЕСТЕ. Өндірістік шығындардың жіктелуі

Сыныптау белгілері Шығындардың бөлшектенуі

1. Экономикалық элементтер

Шығындардың экономикалык элементтері

Өзіндік құнның калькуляция статьялары

2. Өзіндік құнның статьялары

Негізгі, қосымша

3. Технологиялық
қатыстылығы

Бірэлементтілік, кешенділік

4. Құрамы

Тікелей, жанама

5. Өнімнің
Өндірістік, өндірістен тыс

Өндірістік, өндірістік емес

6. Өндірістік процестегі рөлі

Жоспарлы, жоспарсыз

7. Мақсатқа сәйкес жұмсау Тұрақты, ауыспалы

8. Жоспарга қатысу мүмкіншілігі Күнделікті, бір
9. Өнімнің көлеміне қатысы Аяқталмаған
10. Шығу мерзімділігі даиын өнімнің шығындары

11. Дайын өнімге қатысы

Практикалық маңызы болатын ең тұрақты және ауыспалы шығындарға
Ауыспалы шығындар - бұл осы кездегі уақытта өнімді
Шығындар экономикалық және бухгалтерлік болып ажыратылады. Экономикалық шығындар
Шығындарды өзінің экономикалық маңызына, мазмұнына қарай топтайды. Шығынның
- "өндірістік қалдықты алып тастағандағы шикізат және негізгі

материалдар элементі";

- сатылып алынған комлектілік бұйымдар және полуфабрикаттар" ;

- "қосалқы материалдар";

- "отындар" ;

- "энергиялар" ;

- "жалақы қоры" ;

- "әлеуметтік сақтандыруға бөлу";

- "негізгі капиталдың амортизациясы" ;

- "негізгі капиталды жұмысқа
- "басқалай шығындар ".

Шығындарды өнім бірлігіне жатқызуға қарай тікелей және жанама
Тікелей шығындар - бұл өнім өндіруге арнаулы мақсатты
Жанама шығындар - тікелей өнім өндіруге қатынасы жоқ,
Шығынды экономикалық мазмұнына қарай калькуляциялық (есептеу) статьялары бойынша
" Негізгі шығындар" өнім өндірумен тікелей байланысты шығындар,
Өнімнің көлемінің өсуімен байланысты өндірістік шығындар пропорционалды (шартты
Шартты ауыспалы шығындар өнім өндіру көлемі өссе өседі
Шартты - тұрақты шығындар ол өнім көлемінің азаю,
Болжамды шығындарды есептеу үшін калькуляция (есептер) негізінде ағымдағы
Ағымдағы шығындарға нормативті және сметалық калькуляция жатады. Нормативті
Ал жоспарлы калькуляция нормалы шығындардың қосындысы ол жоспарлы
1.5 KECTE. Калькуляциялық статьялар мінездемесі.

1

Статьялар Шығын құрамымен Өзіндік құнға жатқызу тәсілімен Өнімнің
Жай Құрама Тікелей Жанама Пропорционалды Пропорционалды емес

Шикізат,

материалдар +

+

+

Сатылып алынған

құрастыру бұйымдары, полуфабрикат +

+

+

Қайтарылатын қалдықтар +

+

+

Технологиялық

мақсатқа отын және

энергия (қуат) +

+

+

Өндіріс жұмысшыларының

жалақысы +

+

+

-

Қосымша жалақы +

+

+

Әлеуметтік қамсыздандыруга бөлу (әлеуметтік салық) +

+

+

Өндірісті даярлауға және
+ +

+

Аспаптар мен құрылғылар
+ +

+

Жабдыктарды сақтау және пайдалану шығындары

+

+ +

Цехтық шығындар

+

+

+

Жалпы өндірістік зауыттық
+

+

+

III. Тауарлы өндіріс пен өткізілетін өнім шығындарын жоспарлау

Өндіріс шығындары жоспары, бұл жоспардың мақсаты - өндіріске
Кәсіпорынның даму жоспарынын ең негізгі бөлімі - өнім
Жоспардағы құн өлшеміндегі өнім көлемін анықтау үшін өнім
Жоспарда берілген өлшем бірліктер жоспарлау мен өндірісті ұйымдастырудың
Өнім шығару жоспарының маңызды бір бөлігі - өнімнің
Сатылған өнімнің көлеміне байланысты, ендіріс салаларының, бірлестіктер мен
Тауар өнімінің көлеміне сыртқа шығарылып сатылатын дайын
Жалпы өнімнің көлемі жоспарланған уақытта белгіленген жұмыс көлемін
Таза өнімнің көлемі - тауар өнімінің көлемінен материалдық
Тазаө = Тө - Мш +Ан.қ,

Мұндағы, Мш - материалдық шығын;

Ан. қ. негізгі қорлардың тозуы. Өнімді
Түрақты экономикалық жағдай кезінде айнымалы шығындарды
өнім бірлігіне деген эмперикалық норма шығындары бойынша;

өтіп кеткен мерзім
Шығарылатын өнімнің бірлігіне деген айнымалы шығындардың
Айнымалы шығындардың тұрақты құны кезіндегі
С = Н * В,

Мұндағы, С - айнымалы шығындардың ақшалай түріндегі жоспарланған
Н - өнімнің бірлігіне деген ақшалай түрдегі шығын
В - шығарылған өнімнің натуралды жағдайдағы жоспарлы көлемі.

Егер жоспарлау кезеңі есепті кезеңнің фактілі мәліметтеріне сүйенетін
Cпл= Cф = Впл

Мүндағы, Cпл - айнымалы шығындардың жоспарлы сомасы;

Сф-есепті кезеңдегі айнымалы шығындардың фактілі сомасы;

Впл - шығарылған өнімнің натуралды түріндегі жоспарлы көлемі;
Вф - есепті кезеңдегі шығарылған өнімнің натуралды түріндегі
Теріс айырмашылығы
Тұрақсыз экономикалық жағдайда шығындарды жоспарлау қиынға түседі. Бұл
Өнім шығарылым көлемінің не жоғарылауы, не төмендеуіне қарамастан
Егер тұрақты шығындардан бас тартсақ, онда айнымалы шығындардың
Керісінше, пайда шығарылымның өсіміне пропорционалды түрде өседі (І.6КЕСТЕ).

1.6 КЕСТЕ. Айнымалы
Жоспарлы шығарылымның нақты түрдегі көлемі, дана

100 150 200 250 300

1. Өнім бірлігінің құны 1,0 1,0 1,0 1,0
2. Шығарылымның бірлігіне деген айнымалы шығындар 0,6 0,6
3. Жоспарлы шығарылым көлеміне деген айнымалы шығындар
4. Маржиналды пайда 40 60 80 100 120

5. Тұрақты шығындар 60 60 60 60 60

6. Шығарылым бірлігіне деген тұрақты шығындар 0,6 0,4
7. Жалпы пайда -20 - 20 40 60

Айнымалы және тұрақты шығындардың пайда мөлшеріне деген әсері,
Тұрақты шығындарды жоспарлауда шешуші мән болып олардың шығарылым
Сонымен, тұрақты шығындарды жоспарлау кезінде кәсіпорын келесідей міндеттерді
айнымалы және тұрақты шығындардың сатып алу қабілеттілігіне қол
тұрақты шығындардың қажетті мөлшерінің есебі
Өнімді шығарудың минималды көлемін анықтау үшін тиімділік шек
Тиімділік шегі = тұрақты шығындар таратудан түскен
салыстырмалы мөлшердегі айнымалы шығындар

Мысалы: Салыстырмалы мөлшердегі
Сәйкесінше, тиімділік шегі тең: 60,4= 150 мың теңге.

Келтірілген мысалда, кәсіпорын тек өнімді 150 мың теңгеден
Шығару көлемі жоғары болған сайын, оның нәтижесі тартымды
График түрінде ол келесідей:

Ағымдағы

шығындар

Пайдалылық шегі

120

100 150
Сурет. 1. Шығындардың өтемі үшін ең төменгі өнім
Тұрақты шығындарды жоспарлау үшін күтіліп отырған шығарылым, өндірістік
Тұрақты шығындар өндіріс
Сыртқы факторлардың әсері жоспарлауға тәуелді емес, сондықтан
Кәсіпорынның мүмкіншіліктері шегінде тұрақты және айнымалы шығындар арасындағы
Өндірістік түтқа эффектісі тек өз күшіне енгенде ғана
Өндірістік тұтқа әсерінің күші - Таратудан түскен пайда
шығындар Таратудан түскен түсім

-

Өндірістік тұтқа әсерінің күшін біздің мысалымыз арқылы анықтаймыз:
Өнімді сатудан түскен пайда мен өндірістік тұтқа әсер
Өндірістік тұтқаға әсер
Агымдағы шығындарды қалыптастыруда нақты экономикалық жагдай
Отандық тәжірибеде өнімнің
1.7 КЕСТЕ. Өнімді өндіру мен өткізуге кететін шығындар
Шығын элементтерінің аталуы Сомасы, мың. теңге

1. Материалдық шығындар, соның ішінде 7800

шикізаттар мен материалдар 6800

сатып алынған шикізаттар 50

отын 40

энергия 110

2. Еңбекқыға шығындар 2948

3. Әлеуметтік қажеттіліктерге төлемдер, соның ішінде 1150

ҚР элеуметтік сақтандыру қоры 159

Зейнетақы қоры 826

Халықты жұмыспен қамтудың мемлекеттік коры 59

Міндетті медициналық сақтандыру қоры 106

4 Амортизация 900

5. Басқа да шығындар 350

6. Өндірістегі шығындардың жиынтығы 13148

Тауарлы шығарылым бойынша шығындарды жоспарлау мен өнімді өткізуге
Таратылған өнімнің жоспарлы шығын мөлшері келесі формуламен есептеледі:

Зр = Онп + Стп + Окп

Мұндағы, Зр - толық жспарлы өзіндік құны бойынша
Онп - фактілі өндірістік езіндік құны бойынша жаңа
Егер тарату уақыты
Қорлардың бір күнге деген нормалары қандай да болмасын
Бірақ қаржылык қызметтің
Экономикалық көзқарас тұрғысынан, өндірістік қорлар кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайына
Сонымен қатар, дайын
Қорларды сақтау мен тасымалдаудың қосымша ақша қаражаттарының шығындарымен
3 =

Мүндағы, 3 - кордың оптималды өлшемі; Р -
Мысал: Қордың шығыны -
Сәйкесінше, қазіргі кездегі тапсырыстарды дұрыс орындауды қамтамасыз етуде
Егер қажетті қорлар ешқандай кешігулерсіз тапсырылып және алынып
Бірақ тапсырысты орналастыру үшін әдеттегідей қандай да уақыт
Тапсырыстың оптимальды өлшемін графикалық түрде көрсетейік.

Шығындар

Сақтау шығыны

Тапсырыс көлемі

Сурет 2.2. Тапсырыстың ең үнемді мөлшері

X нүктесі қорлармен байланысты жалпы шығындарды минимизациялайтын тапсырыстың
Кәсіпорын сақтандыру қорларын құру, олардың көлемін және құрылымын
Сақтандыру қорының
Өндірістің тоқтауындағы жағымсыз нәтижелер деңгейінің әсерінен
Фирамішілік жоспарлауға
Қорытынды

Қорыта келгенде, өндіріс шығыны - бұл кәсіпорынның өнім
Кәсіпорынның кызметін айқындайтын экономикалық көрсеткіштердің жиынтығы өнімнің өзіндік
Өнімнің өзіндік құны белгілі бір өнім мөлшерін өндірудің
Өндіріс тәсілінің негізі экономикалық санатының бірі бола отырып,
Өзіндік құнға жолдама жасағанда оған кеткен шығындарға мұқият
Кәсіпорынның даму жоспарының ең негізгі бөлімі - өнім
Өнім шығару жосиарының маңызды бір бөлігі - өнімнің
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Бисенғазиев М.Б., Хамитов А.Ш.

Кәсіпкерлік негіздері: Оқулық. Лекциялық курс.

Орал: Батые Қазақстан мемлекеттік университеті баспасы, 2001

2. Жолдасбаева Г. Ө. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы
3 Мейірбеков А. Қ., Әлімбетов Қ. Ә. Кәсіпорын
4 Шеденов Ө. Қ., Жүнісов Б. И., Байжомартов
5 Шуляк П. Н. Финансы предприятия: Учебник. -2-е
6 Финансы предприятий: Учебник Н. В. Колчина,
7 Т. С. Рақымжанұлы Экономика, каржы-несие, банк, салық-кеден,
Ван Хорн Дж. К. Основы управления финансами -
Өзіндік құнды төмендету резервтері

Пайдалану уақыты бойынша

Орнында пайда болуы бойынша

Ағымдағы

Келешектегі

Цех

Участок

Жұмыс орны

Кәсіпорын

Халық

шаруашылығы,

саласы

Үнемдеу көздері

Өзіндік құнның өзгеру факторлары

Нақты еңбекті ұтымды пайдалану

Өнімнің материалды қажетсінуін төмендету

Негізгі қорларды пайдалануды жақсарту

Өндірістің техникалық деңгейін жаксарту

Өндірісті ұйымдастыру және еңбекті жаксарту

Өндірілген өнімнің көлемі мен кұрылымының өзгеруі

Тағы баска факторлар