Қазіргі қазақ жастарының тіліндегі дисфемизмдер реферат
Дисфемизм туралы
Басқаша айтқанда какофемизм. Күнделікті ауызекі сөйлеуде әдепті сөзді әдепсіз, дөрекі сөздермен ауыстырып айта беру әдеті де кездесіп қалады. Бұл құбылысты тіл білімінде дисфемизм дейді. Мағынасы жағынан эвфемизмге қарама-қарсы құбылыс. Ол кемсіту, қорлау, жаратпау ұғымын тудырады. Дисфемизмдер - әдеби тілдің үлгісіне жатпайды. Көбінесе, көркем шығармаларда ауызекі тілдің сөйлеу үлгісі ретінде ұшырасады. Дисфемизммен сөйлейтін адамдарды мәдениеті төмен, әдепсіз адамдар деп есептейді.
Біз қоғамдық орындарда, қоғамдық көліктерде, жастар көп жүретін жерлерде жоғарыдағы кестедегі сөздердің қатысуымен жағымсыз, әдепсіз сөйлемдер жиі естіп жатамыз. Солардың кейбіреулеріне нақтырақ тоқталып өтсек:
Егер бір адам байқаусызда жағымсыз қылық істеп қалса, «ей, мал» деп айтып жатады. Ал жасы үлкендер кішілерге тисіп, «щегол, үлкендердің істеріне араласпашы, сен әлі боқмұрынсың деп айтады. Қасындағы адам көп сөйлеп кетсе, оттамай қашып кетші» дейді. Біздің жастар жап-жақсы сөздерді де, өздерінше түрлендіріп, дисфемизмге айналдырып алып жатады. Мысалы; ботаник деген сөз. Ол – биологияың өсімдіктер саласын зерттейтін ғалым. Оны ботан депқысқартып алып, « ботан сабағыңды қарап болдың ба?» деп келемеждеу кездеседі. Сондай-ақ дисфемизмнен дисфе
мизм жасап алып жатады. Жынды деген сөзге «–ский» деген орыстілінің жұрнағын жалғап жаңа сөз тудырып алып жатады. Оны көбінесе заттың сипатын білдіру үшін қолданады. Мысалы; «Неге жындыларский көйлек киіп алғансың?». Егер біреу екінші біреуге жамандық (опасыздық, сатқындық, т.б.) жасап қойса, өз наразылығын «ой, сұмырай!» деп білдіріп жатады. Көп сөйлемйтін, біреуге қарсы сөз айтуға жасқанатын адамдарға «өшкен бишара бірдеңе десеңші деп те жатады.
Жастар дисф
Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Басқа тақырыптағы рефераттар
Жұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Шығыс Қазақстан облысы
Өскемен қаласы
№3 көпсалалы мектеп-гимназия
Тақырыбы: Қазіргі қазақ жастарының тіліндегі
Сынып: 9 «Б»
Оқушы: Рысбекова Дина, Мамырбекова Арайлым
Жетекші: Мырзағалиева К. М.
Дисфемизм туралы
Басқаша айтқанда какофемизм. Күнделікті ауызекі сөйлеуде
Біз қоғамдық орындарда, қоғамдық көліктерде, жастар
Егер бір адам байқаусызда жағымсыз қылық
Жастар дисфемизмдердің көбін сөйлем құрап емес,
Ей, тормоз; әй, қақбас; ой, мамбет;
Жұмыс барысында біз өзімізбен шамалас 13-16
1.Дисфемизм сөздердің қалай пайда болғаны жайлы
1-оқушы: Дисфемиздер,менің ойымша, ертеде пайда болған
2-оқушы: Меніңе ,дисфемизмдер алғашқыда ауызекі сөйлеуде
3-оқушы: Олар ауызекі сөйлеуде пайда болып,
2. «Қазіргі қазақ жастары дисфемиздердерді көп
1-оқушы: Иә,өте көп қолданады.Неше түрлі жаман
2-оқушы: Қолданады. Бәрі емес,бірақ көбі дисфемизммен
3-оқушы: Әрине!Тек қана жастар емес,үлкендер де
3. Жастар дисфемизм сөздерді не үшін
1-оқушы: Мүмкін өз ойын нақты жеткізу
2-оқушы: Меніңше,жастар дисфемизді сән үшін қолданады.
3-оқушы: Ой-өрісі тар жастар «Басқадан кем
4. Дисфемизм сөздерді сөздік қордан алып
1-оқушы: Мен қарсы емеспін! Бірақ,әр адам
2-оқушы: Қазақ жастарының сөздік қорынан дисфемизмдерге
3-оқушы: Жалпы,жастардың сөздік қорынан біразын алып
«Ана тілі дегеніміз –сол тілді жасаған,
Қазіргі қазақ жастарының тілінде дисфемизмдердің жаңа
Қазіргі жастардың, шамамен, қолданатын сөздері мен
1 Мал Сөз адамның малға ұқсап
2 Оттама Жалпы оттама деген сөз
3 Қумашы, ауырмашы Сөздер адамның немесе
4 Тормоз Негізгі "тормоз" сөзі "көліктің
5 Щегол, боқмұрын, маңқа Адамның шынында
6 Өшкен Көп сөйлемейтін, тыныш жүретін
7 Есалаң Сөз ұқпайтын адамды айтады
8 Есекбас Ақымақ адамды айтады
9 Ботан Сабақты көп оқитын адамдарды
10 Тауық милы Шынымен, басы
11 Маймыл Шынымен,маймылға ұқсап тұрғанын емес,
12 Қақпас Үлкен кісілерді қорлау мағынасында
13 Қашып кет Кетіп қалшы мағанасында
14 Қатай Менменшіл, өзінше болған адамды
15
16
17
18
19
20
