Калькуляция баптары бойынша өндіріс шығындарын жіктеу
Жоспар
1. Басқару есебінде қолданылатын шығындарды жіктеу
2. Калькуляция баптары бойынша өндіріс шығындарын жіктеу
1. Басқару есебінде қолданылатын шығындарды жіктеу
Шығындар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін оларды ғылыми негізделген жіктеудің мәні зор. № 7 бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес шығындар былайша жіктеледі:
Басқару есебінде шығындарды жіктеу сан түрлі және қандай басқару міндетін шешу қажеттігіне байланысты. Басқару есебінің негізгі міндеттеріне мыналар жатады:
2. Калькуляция баптары бойынша өндіріс шығындарын жіктеу
№ 7 БЕС бойынша шығындар өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі немесе шығын түрлері бойынша экономикалық элементтер мен калькуляция баптары бойынша да бөлінеді.
Өнімнің өзіндік құнына кірген шығындардың түрлері №7 “Тауарлық-материалдық қорлар есебі” атты БЕС және оған “Өнімнің (жұмыстың, көрсетілген қызметтің) өзіндік құнына кіретін шығындардың құрамы мен жіктелуі” атты әдістемелік ұсыныстармен белгіленеді, бұлар – материалдық шығындар, еңбекті өтеуге шыққан шығыстар, әлеуметтік салық аударымдары, қосымша шығыстар. Егер элементтер бойынша қарастырсақ:
— материалдық шығындар;
— еңбекті өтеуге жұмсалатын шығындар;
— ақша аударымдары;
— құралдардың тозуы;
— басқадай шығындар.
Калькуляция баптары бойынша — өнімнің кейбір түрлерінің өзіндік құнын есептеу үшін қолданылады. № 7 БЕС бойынша бұларға:
— материалдар;
— еңбекті өтеу;
— аударымдар;
— қосымша шығыстар жатады.
Экономикалық элементтер және калькуляция баптары бойынша шығындар өндірістік емес шоттарға есеп өзгерту бөлігіне түзету элементтері бойынша жиынтыққа кірмей тұрып сандық жағынан бірдей болмайды. Шығындардағы айырмашылықтар сондай-ақ ұқсас атаулардың элементтері мен калькуляция баптары бойынша да болады. Алайда экономикалық элементтер мен шығын баптары бойынша шығын есебіндегі топтасулар өзара байланысты екендігін байқаған жөн, өйткені олар субъектінің бірдей шығындарын құрамы және мақсатты белгілеуі бойынша сипаттайды.
Әдебиеттер:1,2,3,4,6.
