Адамгершілік қатынас мектебі
Басқарудың адамгершілік қатынас мектебінің белгілі өкілдері Мери Паркер және Элтон Мэйо. Олар өндірісті ғылыми жолменбасқару мектебінің өкілдері ұсынған жақсы еңбек ақы, әрбір жұмыс операциясын нормалау, әрдайым еңбек өнімділігін арттыра бермейтінің сезді. Жұмыскерлерге бастықтың қалауы мен материалдық ынталандыру жүйесіне қарағанда топтағы өз әріптестерінің қысымы күштіәсер ете алатындығы анықталды. Абрахольм – Маслоу және басқа психологтар жүргізген зерттеу нәтижесі бұл құбылыстың болу себебін түсінуге көмектеседі. Адамдардың бұндай әрекеттерінің болу себебің Маслоу экономикалық ынталандыру кетіктерінен деген жоқ, оның әртүрлі адам қажеттілігінен болатының тапты.
Автор өзінің “Дәлелдеу және жеке адам” (1954ж) атты еңбегінде индивид мақсатың оның аса маңыздылығына қарай классификация жасауды ұсынд. Ол қажеттілікті бес түрге бөлді: физиологиялық қажеттілік, қажеттіліктің қауіпсіздігі, әлеуметтік топқа жататындығы, өзін-өзі қадірлеу білуі, және өзіне сенімділік.
Психологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізушілер мынандай қорытындыға келді: егер басшы адамдар өз жұмыскерлерінің жағдайын ойлайтын болса, онда қызметкерлердің қанағаттандырылу деңгейі артады, мұның өзі сөзсіз еңбек өнімділігің өсіреді. Олар басқару жүйесінде адамгершілік ниетті қолдануды ұсынады. Бастықтардың жұмыскерлермен ықыласы әңгіме жүргізуі, оларға жұмыста да, кең аумақта қатынас жасауына мүмкіндік беруі нәтижелікке жеткізетінің дәлелдеді.
Басқарудың төртінші мектебі – ьасқару ғылымы немесе сандық тәсіл деп аталатың жоғарыда айтқанбыз (1950 жылдан осы кезге дейінгі мерзімді қамтиды).
Бұл мектептің мәні екі жағдаймен анықталыды:
1) Үлгілерді пайдалану арқылы басқарудың күрделі проблемасың түсінуді терендету;
2) Бастықтар күрделі ситуация жағдайында шешім қабылдағанда көмек болатың сандық тәсілді дамыту.
Қолданылған әдебиеттер
