Жалға беру есебінің мазмұны мен маңызы курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе 3
1. Жал есебінің мазмұны мен маңызы 6
2. Қаржылық жал есебі туралы түсінік 9
3. Қаржыландырылған жал мен қаржылық лизингісінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары 13
4. Қаржыландырылған жал есебін қолдану 18
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 28
29
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Бухгалтерлік іс
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе 3
1. Жал есебінің мазмұны мен маңызы 6
2. Қаржылық жал есебі туралы түсінік 9
3. Қаржыландырылған жал мен қаржылық лизингісінің ұқсастықтары мен
4. Қаржыландырылған жал есебін қолдану 18
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 28
Кіріспе
Шаруашылық жасаушы субъект үшін өсуінің қаржылық жағдайын және
Менің курстық жұмысым осы жалгерлік есебіне негізделген, соның
Жұмыстың мақсаты:
Қаржыландырылған жал есебінің мазмұны мен мақсатын, оның қолданылуын
Жұмыстың мақсатына жету барысында белгілі бір міндеттер қарастырылады:
1. Жал есебінің маңызы мен мазмұны
2. Қаржыландырылған жал есебі туралы түсінік
3. Қаржыландырылған жал есебін қолдану
Жұмыс барысында қолданылатын негізгі ұғымдардың анықтамалары:
Жалдау – бұл кәсіпорындар мен өзге мүліктік кешендер
Жалға беруші – жалдау шарты мүлікті жалға беретін
Жалгер – бұл жалдау шарты бойынша мүлікті жалға
Жалдау шарты – бұл тараптардың еркінділігі мен толық
Жалдау ақысы – жалдаушының жалға алған мүлкі үшін
Жалгерлік процент – жалдау шартында нақты ақша сомасы
Өткізу бағасы – тәуелсіз жақтар арасындағы келісім шарт
Арендаға жалпы капитал салымы – қаржылық жал бойынша
Арендаға таза капитал салымы – жалгердің жалпы капитал
Тәуелділік – қарастырылмаған жағдайларға байланысты шығындар-дың туындау мүмкіндігі,
Пайда –мүлікті пайдалы қызмет ету мерзімінде қолданудан күтілетін
Жалгердің қарыз капиталы бойынша өспелі пайыздық ставкасы –
Жал бойынша жалгердің төлейтін пайыз мөлшерлемесі немесе (қарызды)
Минималды жалгерлік төлемдер – жал мерзімі барысында жалгердің
1. Жал есебінің мазмұны мен маңызы
Жалдау – жалға берушінің дүниені жалға алушыға уақытша
Халықаралық практикада жалдаудың үш түрі бар.
ұзақ мерзімді
орта мерзімді
қысқа мерзімді
Ұзақ мерзімді жалдау (лизинг) – мүлікті 3 жылдан
Лизинг «стандарт» - жабдықты дайындаушы өнімді қаржыландыратын қоғамға
Лизинг «лиз-бек» - жабдықтың меншік иесі оны лизингтік
Лизинг «жабдықтаушы (жеткізуші)» негізгі құрал-жабдықтарды сатушы «лиз-бек» лизингідегідей
Қазақстан Республикасының субъектілер тәжірибесінде жай лизинг неғұрлым кең
Орта мерзімді жалдау («хайринг») – жалдаушыға меншік иесі
Қысқа мерзімді жалдау («рейтине», «чартер») – жалдаушының мүлікті
Экономикалық жағдайлары бойынша жал ағымдағы және қаржыланатын болып
Ағымдағы жалгерлік – қаржыландырылатын жалгерліктен басқа кез-клген жалгерліктің
Ағымдағы жалгерлікті жалға алушының мүлікті тек уақытша иемденуі
Алынуға жататын жал ақысы келісілген келісім-шартқа сәйкес 6200
Жалға берілген мүліктер жалға берушінің балансында көрініс табатынболғандықтан,
Жал ақысы келіп түссе тиесілі ақша қаражаттарының шоттары
Жалға алынған негізгі құралдар жалға алушының талаптарына сай
Операциондық жал бойынша ақпараттардың қаржылық есепкерлікте ашып көрсетілуі:
Активтің тозу шегерілгенге дейінгі баланстық құны, амортизация сомасы,
Жал алушының көрсететін ақпараттары:
келесі көрсетілген кезеңдердің әр қайсысына болашақ жалгерлік төлемдердің
суб-аренда келісімшарты бойынша болашақ минималды төлемдер сомасы;
кезең табыстары болып танылған аренда және суб-аренда бойынша
2. Қаржылық жал есебі туралы түсінік
«Жалдау есебі» туралы № 17 бухгалтерлік есеп стандартына
Егер тәуекел мен сыйақы пайдалану құқымен біршама немесе
1. Жалгер жалдан мүлікті тіркелген бағасы бойынша немесе
2. Жалдау мерзімі жалданатын мүліктің ұтымды қызмет көрсету
3. Жал мерзімінің соңында жалданған активтің қалдық құны
4. жалдау ақысының жалдық барлық кезеңіндегі дисконтталатын құны
5. Жал мерзімінің соңында жалданған активті меншіктену құқы
Осы шарттарға сәйкес келмейтін жалдаудың қай-қайсысы да ағымдағы
Қаржыландырылатын жал мерзімінің ішінде жалға берілген мүлік баланста
Жал төлемі екі төлемнен тұрады: қаржыландырудан (яғни, пайыз
Жалгерлік төлем: ағымдағы бағасы бойынша немесе дисконтталған құн
Дисконтталған құн бойынша есептелген кезде жал ақысының өте
Қарастырылған пайыздық мөлшерлемесі ақша ағынының болашақтағы құнын анықтайтын
FV = PV (1+г) n
Мұндағы, FV – n жылдарынан кейін ақша ағынының
Г – пайыздық мөлшерлемесі; n – есептеу кезеңіне
Жалға алушының қарыз капиталына өсіп (артып) отыратын пайыздық
Жалгерлік мерзімінің барысында келісім-шартқа сәйкес жалға берушіге минималды
Минималды жал ақысы – бұл төлем түрі, оны
Қаржыландырылатын жал жағдайында қабылданған жалгерлік актив, 2400 бөлімшесінің
Қаржыландырылатын жалдың жағдайы бойынша жалға алушы жалға алынған
Активтердің пайдалану аясына байланысты мына шоттар дебеттеледі:
8010- егер де негізгі құралдар мен материалдық емес
8030 – егер де негізгі құралдар мен материалдық
7110 – егер де негізгі құрал тауарды (жұмысты,
7210- егер де негізгі құрал жалпы шаруашылық қажеттілігіне
Жал мерзімінің барысында жалға алушы жалға алынған активтерді
2180 «Басқа да ұзақ мерзімді дебиторлық берешек шоты»;
2170 «Алынуға тиісті ұзақ мерзімді дебиторлық берешек»
6110, 6120 «Сыйақылар бойынша табыстар», «Дивидендтер бойынша табыстар»,
Жалға берілген мүліктің құны есепке түсетін жал міндеттемесі
Болашақта алынатын жал пайызына 2170 дебеттеліп және 4420
Егер де жалға алушы жалға берілген активті өз
3. Қаржыландырылған жал мен қаржылық лизингісінің ұқсастықтары мен
Қаржылық лизинг – жалға берушінің (лизинг берушінің) белгілі
Лизинг құқылық жағынан ҚР-ның 5.07.2000 ж. «Қаржылық лизинг»
Лизинг көбіне үш немесе одан да көп жақтың
Салық кодексінің 74 б. 1т. сәйкес амортизацияға жататын
Лизинг алушының меншігіне негізгі құралдар беру және негізгі
Қаржылық лизинг мерзімі негізгі құралдардың пайдалы қызмет ету
Лизинг алушы мүлікті негізгі – құрал ретінде алады.
Қаржылық лизингке берілген (алынған) негізгі құрал құны лизинг
Лизингтік жалдама мынадай топтар бойынша жіктеледі:
1. Жалға алынған мүлікке байланысты:
А. Таза лизинг шарты – мүлік бойынша қызмет
Ә. Толық лизинг шарты – лизинг алушы өзіне
Б. Ішінара лизинг шарты кезінде – лизинг берушіде
2. қаржыландыру түрі бойынша:
А. Қауырт – бір рет жалға алу
Ә. Жаңартылатын (револьверлік) -1 мерзім өткен соң шарт
3. Мәмілеге қатысушылар құрамына байланысты:
А. Тікелей лизинг – мүлікті дайындаушы иесі оны
Ә. Жанама лизинг – мүлікті тапсыру үшінші тұлға
Б. Көп жақтар қатысатын лизинг (жеке-жек бөлінетін
4. Мүлік өтелім дәрежесіне байланысты:
А. Толық немесе толық өтелуге жуық болса- лизингтік
Ә. Түгел өтелмейтін лизинг – шарттың іс-әрекет ету
5. Өтелімдік тұрғысынан қарағанда:
А. қаржылық лизинг
Б. Шұғыл (оперативті) лизинг
6. Нарық секторына қарай:
А. Ішкі
Б. Сыртқы
Лизинг операцияларының есебіне келетін болсақ, дизинг есебі Қазақстан
P = K x N
1 – (1+N) -t
Мұндағы, К – жабдық құны (12 000)
N- проценттік мөлшерлеме
(20% : 12 ай = 1,67%)
Т-төлем мерзімінің саны
(10 жыл х 12 ай = 120)
P = 12 000 х 0,0167
1 – (1+0,167) -120
А. Лизинг берушіде
Лизинг есебі ҚР «Қаржылық лизинг туралы» Заң талаптарына
Лизинг берушінің бухгалтерлік есебінде лизингке берілетін мүлік дебиторлық
1. Лизинг шартымен жабдық алынды
Дт Машина мен жабдықтар
Кт Төленетін шоттар
2. Лизинг алушыға лизинг шарты бойынша жабдық берілді.
Дт Басқа да дебиторлық берешек
Кт Машина мен жабдықтар
3. лизинг бойынша проценттар есептелді
Дт Есептелген сыйақылар
Кт Сыйақы түріндегі кірістер
4. Негізгі борышты өтеуге алынды
Дт Ағымдық шоттағы ақша
Кт Басқа дебиторлық берешек
5. Лизингтік төлемдер проценттік бөлікте алынды
Дт ағымдағы шоттағы ақша
Кт Есептелген сыйақылар
Ә. Лизинг алушыда
Лизинг алушының бухгалтерлік балансында тиісті жал төлемдері міндеттемелер
1. Негізгі құралдар лизингке алынды және кіріске алынды
Дт Машина мен жабдықтар
Кт Жал міндеттемелері
2. Лизинг шарт бойынша проценттер есептелді
Дт Сыйақы түріндегі шығын
Кт төленетін сыйақы
3. Негізгі құралдардың тозуы есептелді
Дт Негізгі құралдардың тозуы
Кт Машина мен жабдықтар
1. Негізгі міндеттемені өтеуге ақша аударылды
Дт Жал міндеттемесі
Кт Машина мен жабдықтар
4. Негізгі міндеттемені өтеуге ақша аударылды
Дт Жал міндеттемесі
Кт Ағымдық шоттағы ақша
5. Қаржыландырғаны үшін төлем –ақы төленді
Дт Төленетін сыйақылар
Кт Ағымдық шоттағы ақша
Осылайша «Қаржылық лизинг туралы» заңға сәйкес, лизинг-инвестицияляқ іс-әрекет
4. Қаржыландырылған жал есебін қолдану
Қаржыландырылған жал есебінде жалгер бухгалтерлік есебінде мүлікті актив
1. 2410 шоты «Ұзақ мерзімді жалданған ҰҚ» субшоты.
Бұл шот – негізгі, активтік, күрделі және инвентарлық
2. 4160 «Жал бойынша ұзақ мерзімді борыштар» шоты
3. 2420 шоты «Ұзақ мерзімге жалданған НҚ тозуы»
Б. Жалға берушінің бухгалтерлік есебінде (баланста) жалға берілетін
Бұл жазбаларды мысал түрінде көрсететін болсақ:
Мысал 1. Жал беруші кәсіпорында Ұзақ мерзімге жалға
Бастапқы құны – 400 000 теңге
Жалға берілген күніндегі тозу – 10% (400
Келісім бағасы бойынша құны – 500 000 тг.
Жалға берілген негізгі құралдардың қалдық құны – 360
1. жалға берілген негізгі құралдардың қалдық құнына:
Дт Активтердің шығуы бойынша шығыстар
Кт Негізгі құралдар
Жалға берілген негізгі құрал-жабдықтардың тозу сапасына
Дт Негізгі құралдардың амортизациясы
Кт Негізгі құралдар
Жалға берілген негізгі құрал-жабдықтардың келісім-шартта белгіленген құнына
Дт Басқа да ұзақ мерзімді дебиторлық берешек
Кт Активтердің шығуынан алынған табыстар
Негізгі құрал-жабдықтарды жалға беруге байланысты шығындар сомасына
Дт Активтердің шығуы бойынша шығыстар
Кт Жабдықтаушылармен есеп айырысу
2. Алынуға тиісті жалдау ақысы келіп түсті (шартты
Дт Ағымдағы Банк шоттарындағы
теңге түріндегі ақша қаражаттары
Кт Басқа да ұзақ мерзімді дебиторлық берешек
3. Жыл аяғында негізгі құралдарды жалға беруден түскен
Сатуға байланысты шығындар
Дт Жиынтық табыс
Кт Активтердің шығыуы бойынша шығыстар
Сатудан түскен кіріс
Дт Активтердің шығуынан алынған табыстар
Кт Жиынтық табыс
Жалға алушы кәсіпорындар
1. Жалға беруші кәсіпорыннан ұзақ мерзімге жалға негізгі
Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құрал-жабдықтардың келісім бағасы
Дт Негізгі құралдар
Кт Жал бойынша ұзақ мерзімді борыштар
Келісім-шартта белгіленген бағасынан (500 000)
есептелген тозу сомасына (10%)
Дт Әкімшілік шығыстар
Кт Негізгі құралдардың амортизациясы
2. Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құрал-жабдықтар бойынша
Дт Әкімшілік шығындар
Кт Негізгі құралдардың амортизациясы
3. Есеп айырысу штынан жалдау ақысы төленді (шартты
Дт Жал бойынша ұзақ мерзімді борыштар
Кт Ағымдағы банк шоттарындағы
Теңге түріндеі ақша қаражаттар
4. Толық төленген ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі
Дт Негізгі құрал амортизациясы
(бірінші аралық шот)
Кт Негізгі құрал амортизациясы
(екінші аралық шот)
5. Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құрал-жабдықтар бойынша
Дт Негізгі құрал амортизациясы
(екінші аралық шот)
Кт Негізгі құрал амортизациясы
(бірінші аралық шот)
Мысал 2. Жал төлемінің аз (минималды) дисконтталған құнын
Енді осы келісілген екі тараптың жағдайы бойынша жал
Кезең өтелмеген жалгерлік міндеттеме Минималды жалгерлік
1 жыл 200 000 50 000 16000 34000
2 жыл 166 000 50 000 13280
3 жыл 129 280 50 000
4 жыл 86 622 50 000 7170 42830
5 жыл 46792 50 000 3208 46
Жиыны 250 000 50 000
Келісілген келісім шартқа сәйкес жалға алынған мүлік үшін
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сома
теңге Шоттар корреспонденциясы
Дт Кт
1 2 3 4 5
1 Құрал жабдық 5 жылға жалға берілді:
бұрындары есептелген тозу сомасына
баланстық құнына
келісілген құнына, яғни келісім-шартта көрсетілген құнына
ҚҚС-ның сомасына 15%
1000
220 000
220 000
33000
2420
7010
2180
2180
2410
2410
6010
3130
2. Жалға тұтастай алғанда, сол кезеңі ішінде
50 000
2170
4420
3. Жалға алынған актив құнының бір бөлігі
Бірінші жыл
Құнды өтеу
ҚҚС
Екінші жыл
Құнды өтеу
ҚҚС
Үшінші жыл
Құнды өтеу
ҚҚС
Төртінші жыл
Құнды өтеу
ҚҚС
Бесінші жыл
Құнды өтеу
ҚҚС
34000
5100
36720
5508
39658
5948
42830
6425
46792
7019
1040
1040
1040
1040
1040
1040
1040
1040
1040
1040
2180
2180
2180
2180
2180
2180
2180
2180
2180
2180
Түскен жалға төлемнің жиынтығы 30001 - -
4. Жал төлемінің түсуіне қарамастан, әрбір есептік кезеңде
Бірінші жыл
Екінші жыл
Үшінші жыл
Төртінші жыл
Бесінші жыл
16000
13280
10342
7170
3208
4420
4420
4420
4420
4420
6110
6110
6110
6110
6110
Есептелген табыс жиынтығы 50 000
5. Жал пайызының бір бөлігі ретінде келіп
Бірінші жыл
Екінші жыл
Үшінші жыл
Төртінші жыл
Бесінші жыл
16000
13280
10342
7170
3208
1040
1040
1040
1040
1040
2170
2170
2170
2170
2170
6. Жал мерзімінің соңында құрал-жабдықты жалға алушы жалға
Есептелген амортизация сомасына
Кепілденбеген қалдық құнының сомасына
Жал алушының шотфактурасы бойынша есептелген ҚҚС-ның сомасына
200000
20000
3000
2410
2410
1420
2420
2180
2180
Бухгалтерлік есепте жалға берушінің келесідей жазбалары көрініс табады.
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сома
теңге Шоттар корреспонденциясы
Дт Кт
1 2 3 4 5
1. Құрал-жабдық 5 жылға жалға алынды:
Құрал-жабдықтың келісілген құнына
ҚҚС-ның сомасына 15%
220000
33000
2410
1420
4150
4150
2. Жал жөніндегі келісім-шарт бойынша есептелген жал пайызы:
Бірінші жыл
Екінші жыл
Үшінші жыл
Төртінші жыл
Бесінші жыл
16000
13280
10342
7170
3208
7310
7310
7310
7310
7310
4150
4150
4150
4150
4150
3. Жалға алынған құрал жабдықтың құнының бір бөлігін
Бірінші жыл
Екінші жыл
Үшінші жыл
Төртінші жыл
Бесінші жыл
39440
42595
46003
49683
54279
4150
4150
4150
4150
4150
1040
1040
1040
1040
1040
Аударылған соманың жиынтығы 232 000
4. Марапаттаудың бір бөлігін өтеу үшін жал төлемі
Бірінші жыл
Екінші жыл
Үшінші жыл
Төртінші жыл
Бесінші жыл
16000
13280
10342
7170
3208
4150
4150
4150
4150
4150
1040
1040
1040
1040
1040
5. Жалға алынған құрал жабдық бойынша оның тұтас
6. Құрал жабдық иесіне қайтарылды
Есептелген амортизация сомасына
Кепілденбеген қалдық құнының сомасына
ҚҚС сомасына
200000
20000
3200
2420
4150
4150
2410
2410
3130
Қорытынды
Қорыта келгенде, жал есебі – бұл кәсіпорындар мен
Сондай-ақ, шаруашылық субъектісі өзінің балансында тұрған, бірақ уақытша
Жалға алынған немесе жалға берілген негізгі құралдар өздерінің
Жал келісім шарты қол қойылған күнінен бастау алады.
Жалпы айтқанда, негізгі құралдарды , жерді және мүліктерді
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Р.М.Рахимбекова «Финансовый учет на предприятии» Алматы,
Экономика 2003 ж.
2. В.К.Родостовец, Т.Ғ.Ғабдуллин, В.В.Родостовец, О.И.Шмид
«Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп » Алматы, 2003ж.
3. Қ.К.Кеулімжаев, З.Н.Әжібаева, Н.А.Құдайбергенов, А.Ә.Жантаева
«Қаржылық есеп» Алматы, Экономика 2001 ж.
4. М.А.Вахрущина, А.А.Мельникова, И.С.Пласкова «Международный
учета и финансовой отчетности» Москва, Вузовский учебник, 2005ж.
5. В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік
есеп» Алматы, Экономика 2005 ж.
6. В.Л.Назарова «Бухгалтерский учет в отраслях» Алматы,
Экономика 2005 ж.
7. Г.К.Тулешова «Финансовый учет и отчетность в соответствии
международными » Алматы, 2004 ж.
8. А.О.Нүрсейітов, МСФО «Аренда» бюллетень бухгалтера МСФО
2003 ж. № 4
9. В.А.Терехова, «Международные и национальные стандарты бухг.
Учета и отчетности» Москва, 2000 ж.
10. «Бухгалтерский учет в банках» МСФО, Алматы, Жеті-Жарғы
11. СБУРК, Алматы, 2001 ж, Издательский дом
12. М.Р.Насырова, С.Р.Тоқсанбай, С.К.Құлпыбаев , С.П.Гуляева,
«Қазіргі экономикалық орысша-қазақша түсіндірме сөздік-
анықтамалық» Алматы, 2003 ж.
13. Қ.Бектаев Сөздік. Алматы, 2001 ж.
14.Қаржы-қаражат №3
15. «Финансовый учет на предприятии» Р.М. Рахимбекова
16. Әбдіманапов Ә.Ә «Бухгалтерлік есеп теориясы».,Халыққа білім беру
министрлігі, Алматы, 1992 жыл.
17. Баймұханова С.Б «Бухгалтерлік есеп».,Алматы, Издат Маркет, 2005
жыл.
18. В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі
бухгалтерлік есеп».,Алматы,Экономика, 2005 жыл.
19. В.Л.Назарова «Бухгалтерский учет в отраслях».,Алматы:
Экономика,2005 жыл.
20. М.Р.Насырова,С.Р.Тоқсанбай,С.К.Құлпыбаев,С.П.Гуляева «Қазіргі
экономикалық орысша-қазақша түсіндірме сөздік-
анықтамалық».,Алматы,2003 жыл.
3
