TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Мазмұны

Мазмұны............................................................. 8

Кіріспе............................................................. 9 ТАРАУ І. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ........................................11

1.1 Картоп шаруашылығының қазіргі ахуалы...................11 1.2 Картоптың тағамдық қасиеттері............................... 13

1.3 Картоптың биологиялық және ботаникалық ерекшеліктері...............15

1.4 Картоп өсіру технологиясы.............................................. 17

1.5 Қазақстанда өсірілетін картоп тұқымдары...................................... 18

ТАРАУ ІІ. НЕГIЗГI БӨЛIМ...............................................20

2.1 Диплом жұмысын орындау әдiстемесi..................... 20

2.2 Картопты стандарттау ерекшелігі.........................23 2.3 Нормативті құжаттар................................................ 25

2.4 Терминдер мен анықтамалар....................................... 27

2.5 Картоп сапасына қойылатын стандарт талаптары.............................31

2.6 Картоп аурулары........................................................ 31

2.7 Картоп сапасына әсер ететін себепшарттар........................................35

2.8 Картопта сақтау кезiнде жүретін үрдістер.................................. 37

ТАРАУ ІІІ. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ..............................44

3.1 «Алтын Орда» ААҚ сипаттамасы....................................44

3.2 Картоп сапасын сараптау нәтижелері........................46

3.2.1 Картоптардың сапалық және қауіпсіздік көрсеткіштері…………. 46

3.3 Тағамдық өнiмдердi сертификаттау....................... 49 ТАРАУ IV. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК.....................................55 ТАРАУ V. ЕНБЕК ҚОРҒАУ.......................................... 57

ТАРАУ VI. ҚОРЫТЫНДЫ................................................60

ТАРАУ VII. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ………...……61

ТАРАУ VIII. ҚОСЫМША…………………………………....………….62

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 56 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны

Мазмұны............................................................. 8

Кіріспе............................................................. 9 ТАРАУ І. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ........................................11

1.1 Картоп шаруашылығының қазіргі ахуалы...................11 1.2 Картоптың тағамдық қасиеттері...............................
1.3 Картоптың биологиялық және ботаникалық ерекшеліктері...............15

1.4 Картоп өсіру технологиясы.............................................. 17

1.5 Қазақстанда өсірілетін картоп тұқымдары...................................... 18

ТАРАУ ІІ. НЕГIЗГI БӨЛIМ...............................................20

2.1 Диплом жұмысын орындау әдiстемесi..................... 20

2.2 Картопты стандарттау ерекшелігі.........................23
2.4 Терминдер мен анықтамалар....................................... 27

2.5 Картоп сапасына қойылатын стандарт талаптары.............................31

2.6 Картоп аурулары........................................................ 31

2.7 Картоп сапасына әсер ететін себепшарттар........................................35

2.8 Картопта сақтау кезiнде жүретін
ТАРАУ ІІІ. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ..............................44

3.1 «Алтын Орда» ААҚ сипаттамасы....................................44

3.2 Картоп сапасын сараптау
3.2.1 Картоптардың сапалық және қауіпсіздік көрсеткіштері…………. 46

3.3 Тағамдық өнiмдердi сертификаттау....................... 49
ТАРАУ VI. ҚОРЫТЫНДЫ................................................60

ТАРАУ VII. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ………...……61

ТАРАУ VIII. ҚОСЫМША…………………………………....………….62

Кiрiспе

Халықты жоғары сапалы тағамдармен қамтамасыз ету ең негізгі
Жемiстер мен көкөнiстердi қабылдап алу, негiзiнен олардың алдымен тауарлық
2003-2005 жж «Ауыл жылдары» деп жариялағанда картоп шаруашылығында жаңа
Қазақстанда картоп дақылы ертеден белгiлi. Бiрақ оны өсiру жағдайы
- тақырып бойынша әдебиетке шолу жасалды;

- балғын картоп стандартының талаптарымен таныстым;

- сараптамалық жұмыс жасау әдістемесі игерілді;

- картоптың сапасына талдау жасалып, нәтижесі алынды.

ТАРАУ І. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ.

1.1 Картоп шаруашылығының қазіргі ахуалы

Қазақстанда картоп негізгі тағам өнімдерінің бірі, және маңыздылығы жағынан
ФАО мәліметтері бойынша дүние жүзі бойынша картоптың жалпы түсімінің
Селекцияның дамуына және өсірудің тиімділігі жоғары технологияларының пайда болуына
Голландияда картоп егуге арналған егіс алқаптарының көлемі өзгеріссіз –
ТМД елдерінде де картопқа жіберілген егіс алқабының көлемі өзгеріссіз
Қазақстанда өнімділігінің төмендігінің әсерінен картоп өндірісінің жалпы орташа жылдық
Өсімдік шаруашылығынаң БҒЗИ ұрпақтарында крахмалдылығы жоғары екпе көшеттерінің
1.2 Картоптың тағамдық қасиеттері

Картоптың адамның диеталық тамақтанудағы маңызды өнім ретінде тағамдық бағалылығы
Картоптың 100 кг сүрленген сабағында – 85 – 87
Картопта улы зат – глюкозит соланин болады: шикі түйнектің
Отамалы дақыл ретінде картоп алқапты арамшөптерден тазартады және
Картоптың биологиялық ерекшеліктерін ескеріп, өсірудің негізгі тәсілдерін, жылымтық және
Суармалы жерді орынды пайдаланып белгілеген агротехникалық тәсілдер кешенін жүзеге
1.3 Картоптың биологиялық және ботаникалық ерекшеліктері

Картоп әжептәуір жылу сүйгіш дақыл. Отырғызылған түйнек 6 –
Картоптың бүршіктенуіне дейін дұрыс өніп-өсуі үшін топырақтың қолайлы су
Ал солтүстік өңірлерде көбінесе ылғалдың тапшылығы байқалады. Жаз айларында
Сондықтан солтүстік Қазақстан жағдайында картоптың жақсы жәйда тұрақты өнім
Картоп жарық сүйгіш дақыл. Күн сәулесі жеткіліксіз болса, картоптың
Картоптың дұрыс өсіп-өнуі үшін түйнектер арасына ауа жақсы енетін
Топырақ ауасындағы оттегінің тәуліктік қажеттілігі 1 г кұрғақ затқа
Борпылдақ топырақ жас түйнектердің жақсы дамуы үшін де қажет:
Тұзға төзімділігі төмен болғандықтан картоп үшін сортақ топырақтар қолайсыз.
Картоп қоректік заттардан мол болғанын тілейтін дақыл. Бұл онын
А.Г.Лорх көптеген тәжірибелердін деректеріне суйеніп, картоп бір тонна өнімімен
Тұқымнің мөлшеріне және онын сапасына өсімдік қатарларының өсу бағыты
Картоп құрамында С дәрумені болады және ол калий, фосфор,
1 Кесте – Картоп түйнегінің химиялық құрамы

Көрсеткіш Ө.б. Мөлшері Көрсеткіш Ө.б. Мөлшері

Су % 76 Макроэлементтер

Ақуыз % 2,0 Калий мг/100 568

Алмастырыл

майтын аминқыш

қылдары мг/100

720

Фосфор мг/100 58

Хлор мг/100 58

Күкірт мг/100 32

Алмастыры

латын амин

қышқылдары мг/100 1172

Кальций мг/100 30

Глюкоза г/100 г 0,6 Микроэлементтер

Фруктоза г/100 г 0,1 Темір мкг/100 180

Сахароза г/100 г 0,6 Аллюминий мкг/100 86

Күлділігі % 1,1 Марганец мкг/100 75

1.4 Картоп өсіру технологиясы

Қазақстанның оңтүстік, оңтүстік-шығыс облыстарының суармалы жерлерінде картоптың жақсы алғы
1.5 Қазақстанда өсірілетін картоп тұқымдары

Шаруашылық маңызы және пісіп жетілу мерзімі бойынша картоп сорттары
Шаруашылық маңызы бойынша: асханалық, зауыттық /техникалық/, жемазықтық және әмбебап
Егер бұрын картоп шаруашылығында ең алдымен жалпы өніміне көңіл
1. Сауда желісіне арналған азықтық, балғын картоп - МЕМСТ
2. Дайындалатын және саудаға қойылатын азықтық, балғын картоп -
3. Өңдеуге арналған балғын картоп - МЕМСТ 6014-68

4. Тағамдық өнімге өңдеуге арналған балғын картоп - МЕМСТ
Сорттарды идентификациялау үшін қаралатын негізгі белгілері: көлемі, пішіні, қабығының
ТАРАУ ІІ. НЕГIЗГI БӨЛIМ

2.1 Диплом жұмысын орындау
Сынаманы iрiктеу және зерттеу жұмысына дайындау.

Сынаманы тандап, дайындау МЕСТ 20270-95 стандартына сәйкес жүргізіледі. Сынама
Өсiмдiк өнiмдерiнiң сынамалары сау және осы өнiмнiң
Орылмаған өсiмдiк үлгiсiн iрiктеу шыққаннан бастап түскенге дейiн таңертеңгi
Сонымен қатар көкөнiс аурусыз, механикалық залалсыз және топырақтан таза
Сынама дайындау үшін тандап алғаннан кейiн, сыртын жуып, үккiштен
Улы элементтердiң нитраттар мен пестицидтердiң мөлшерi белгiленген деңгейден аспуы
Қазіргі уақытта Қазақстанда егілетін картоп сорттары.

1. Санте. Шығу тегі Голландтық тұқым. Қазақстанда кең таралған.
2. Невский. Шығу тегі ресейлік тұқым. Бұрынырақта республикада жетекші
3. Бақша. Картоп және көкөніс шаруашылығының ҚазҒЗИ-да шығарылған. Орташа
4. Юкон-Голд. Шығу тегі америкалық тұқым. Түйнектері қызыл түсті.
5. Рассет Бербанк. Көне америкалық тұқым. АҚШ-та егіс алқабының
6. Атлантик. Американың селекциялық тұқымы. Чипсалық (қытырлақ) картоп өндіруге
7. Сангри. Американың селекциялық тұқымы. Орташа түсімі – 0,67
8. Лорх. Пішіні дөңгелек, сопақша, кейде ұзыншасы да кездеседі,
9. Приекульский ранний. Салмағы 100-200 г. Көзшелері терең емес,
Картоптың кейбір сорттары 1 – қосымшада берілген (1, 2,
Картоп құрамындағы құрғақ затты анықтау

Картоп құрамындағы құрғақ затты МЕМСТ 26545-85 мемлекеттiк стандарт бойынша
Қою боялған сұйық өнiмдердi 1:1 ара қатынаста дистиляцияланған.
Ерiгiш құрғақ заттарды рефрактометрлiк әдiспен анықтау жемiс-көкөнiс өнiмдерiнiң маңызды
Ерiтiндiлердегi құрғақ зат құрамын рефрактометрмен анықтау принципi анықталатын ерiтiндiден
Қазiргi кезде iс жүзiнде қолданылып жүрген рефрактометрлер: ӘЗР (әмбебап
Рефрактометр ӘЗР электр коммуникациялы негiзден және оптикалы өлшеуiш орналасқан
Зерттелетiн ерiтiндiлердi өнiмнiң майдаланған бөлiктерiн сығу арқылы дайындайды. Өнiмнiң
Кептiрудi 700С температурадағы және қысымы 550-600 мм сынап бағанасындағы
Нитраттарды ионометiрлiк әдiспен
Нитраттарды анықгаудың иономериялық әдісі «СВЕТ ПИ»-1 аспабы арқылы жүргiзiледi,
Өлшеу блогының 4 ағытпасы бар:

1) Ивх — электродтар өлшеуiшiн қосу үшiн;

2) РI — термокомпенсаторды қосу үшiн;

3) ЭС — салыстыру;

4) ИНТЕРФЭЙС—аспапты компьютерге қосу үшiн.

Өлшеу тағанының 2 ұясы бар:

1) Өлшеу электродын қосу үшiн;

2) Қосымша электодтарды қосу үшiн.

2.3 Нормативті құжаттар

ҚР Ж 50.1-2001 Стандарттар мен нормативті құжаттарды енгізу тәртібі.
ҚР СТ 3.0-2001 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Негізгі
ҚР СТ 3.1-2001 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Сәйкестендіру
ҚР СТ 374-2003 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Өнімнің
ҚР СТ 1414-2005 Жеміс пен көкөністерді өңдеу өнімдері. Құрғақ
ҚР.Е. 50.3.1-94 ҚР МСЖ терминдер мен анықтамалар.

ҚР.Е. 50.3.16-96 ҚР МСЖ. Тағам өнеркәсiбi мен ауыл шаруашылығы
ҚР.Е. 50 ЖҚ 3.5-94 ҚР МСЖ. Арызды қарау тәртiбi.

МЕСТ 20270-95 Жемiстер мен көкөнiстердi қайта өңдеу үшiн өнiмдердi
МЕСТ 8756- 13-87 Қантты анықтаудың фотоколориметриялық әдісі

МЕСТ 26546-85 Картоп. Сапасына қойылатын талаптар

МЕСТ 6014-68 Өңдеуге арналған картоп

МЕСТ 7176-85 Азық-түліктік балғын картоп

МЕСТ 26832-86 Азық-түлікке арналған балғын картоп

МЕСТ 17812-72 Көкөнiс пен жемiстерге арналған көп айналымды
МЕСТ 6709 - 72 Дистилденген су

МЕСТ 24104 - 88 Жалпы жұмыстарға арналған зертханалық
МЕСТ 25336 - 82 Әйнектен жасалған зертханалық ыдыстар
МЕСТ 14192 - 96 Жүктердi таңбалау

МЕСТ 26927 -86 Шикiзат және тағам өнiмдерi. Сынапты
МЕСТ 26930 - 86 Шикiзат және тағам өнiмдерi.
МЕСТ 26931 - 86 Шикiзат және тағам өнiмдерi.
МЕСТ 26932 - 86 Шикiзат және тамақ өнiмдерi.
МЕСТ 26933 - 86 Шикiзат және тағам өнiмдерi.
МЕСТ 26934 - 86 Шикiзат және тағам өнiмдерi.
2.3 Терминдер мен анықтамалар

Стандарт- Уәкілетті орган көздеген, тәртіппен
Стандарттау- Нақты қойылатын және ықтимал
Ұлттық стандарт- Шет мемлекеттердің стандарттау
Мемлекеттік стандарт- Уәкілетті орган бекіткен
Мемлекеттік техникалық реттеу жүйесі -
Негізге алынатын стандарт - Қолдану
Стандарттау жөніндегі өңірлік ұйым- Географиялық
Өңірлік стандарт - Стандарттау жөніндегі
Ұйым стандарты- Ұйым бекіткен стандарт.

Уәкілетті орган- Қазақстан Республикасының заңнамасына
Сәйкестікті растау, стандарттау, аккредиттеу жөніндегі
Техникалық шарттар- Нақты өнімге, процестерге,
Картоптың шіріген түйнектері: Қатты үсіген және ерітілген түйнектердегі ұлпалардың
Картоптың ластануы: Картоп партиясында органикалық және минералдық қоспалардың болуы.

Жасыл масса: Картоп партиясында жапырақтардың, бүршіктердің, арам шөптердің болуы.

Минералды қоспалар: Картоп партиясындағы топырақ, тас, әк қоспалар.

2.2 Картоп пен көкөністерді стандарттау ерекшелігі

Картоп, көкөніс және жемістерге арналған стандарттар құрылымы бойынша астыққа,
Көрсеткіштер мен нормалар тізімі тауралық сорттар бойынша беріледі: таңдамалы
Өнім сапасын басқару дегеніміз - өнімді өндіру және пайдалану
2.4 Картоп сапасына қойылатын стандарт талаптары

Картоп сапасына қойылатын техникалық талаптар МЕСТ 7176-85 «Азықтық, дайындалатын
1. Техникалық талаптар

1.1 Дайындау және тасымалдау мерзіміне байланысты ерте пісетін (жылдың
1.2 Тағамдық құндылығына байланысты кеш пісетін картоптың ішінен жоғары
1.3 Картоптың сапасы 1 - кестедегі талаптарға сай болуы
Кеш пісетін картопты дайындайтын кезде әр партиядан фитофторамен зақымдалған
Құрғақ түйнектер – сау картоптарда жүретін табиғи булану ылғалдылығынан
1.4 Картоптағы пестицидтер мен нитраттардың қалдық мөлшері Қазақстан Республикасының
2. Қабылдау ережелері

2 Кесте - Картоп дақылының органолептикалық көрсеткіштері

№ Көрсеткіш

атауы Картоп сипаттамасы

Ерте пісетін Кеш пісетін Кеш пісетін, құндылығы жоғары

1 2 3 4 5

1

Сыртқы түрі

Түйнектер бүтін, құрғақ, ластанбаған, сау,

мұрттамаған және солмаған

Түсі мен пішіні бойынша

біркелкі немесе әртүрлі Түсі мен пішіні біркелкі

Қабығы қалың, жетілген

2 Иісі мен дәмі Бөгде иіссіз, дәмі
3 Түйнектердің көлденең диаметрі бойынша көлемі, мм кем емес

Дөңгелек-сопақша пішінді

Ұзынша пішінді

30

35

35

25

30

30

4 Пішіні дөңгелек-сопақша, 3 пункттегі нормадан
20 мм кем түйнектер, %

5,0

5,0

5,0

5,0

5,0

5,0 5 Беткі қабатының ¼
бөлігіне дейін

көгеріп кеткен түйнектер Рұқсат етілмейді

6 Түйнектері солған,

қабықтары

әжімделген түйнектер, Рұқсат етілмейді

7 Мыжылған түйнектер,

жартысы, бөлшектер Рұқсат етілмейді

8 Аурулармен зақымдалған
- қара (темір) теңбіл

- парша, ооспороз

- ылғалды, құрғақ,

сақиналы, түймедақты

шірік, фитофтора

Рұқсат

етілмейді

Рұқсат

етілмейді

Рұқсат

етілмейді

2,0

2,0

Рұқсат

етілмейді

Рұқсат

етілмейді

1,0

Рұқсат

етілмейді

9 Ауыл ш/ш зиянкестермен
зақымдалған түйнектер, % 2,0 2,0 2,0

10 Түйнектерге жабысқан

топырақ, %, көп емес 1,0 1,0 1,0

11 Органикалық және

минералды қоспалар Рұқсат етілмейді

12 Үсіген, буланған, «тұншығу» белгілері бар түйнектер Рұқсат
13 5 мм тереңдіке, ұзындығы 10 мм дейін
3. Сапасын анықтау әдістері

Картоптың сапасын МЕМСТ 7194-81 стандарты бойынша анықтап, қабылдайды.

4. Картопты буыптүю, таңбалау, тасымалдау және сақтау.

4.1 Картопты МЕМСТ 13359-84 – жәшіктерге, МЕМСТ 21133-75 –
4.2 Әрбір жоғары сортты картобы бар буыптүю бірлігіне мына
Құндылығи жоғары;

Өнім мен ботаникалық сорта атауы;

Жіберушінің атауы;

Буыптүю мен жіберу датасы;

Осы стандарт атауы мен белгісі.

4.3 Картопты тез бұзылатын жүк тасымалдау ережесіне сәйкес көліктің
4.4 Құндылығы жоғары картопқа МЕМСТ 11856-66 сай рәсімделген куәлік
4.5 Әрбір көлікке картоптың бір партиясын салады.

4.6 Жаппай дайындау кезеңінде құндылығы жоғары сорттардан басқа, кеш
4.7 Жүк тиеу барысында түйнектердің құлау биіктігі 30 см
4.8 Картоп өсірілген өңірлерде жаппай карантинді аурулар мен зиянкестер
4.9 Картопты белгіленген тәртіппен бекітілген ережелерге сәйкес сапасының сақталуын
Құндылығы жоғары кеш пісетін картоп сорттары: Гатчинский, Комсомолец, Огонек,
Өңдеуге арналған балғын картопқа қойылатын стандарт талаптары

Өңдеуге арналған балғын картопқа қойылатын талаптар МЕМСТ 6014-68 берілген.
2.5 Картоп аурулары

Картоптың органолептикалық көрсеткіштеріне және химиялы құрамына, сонымен қатар тағамдық
Фитофтороз – қоздырғышы Phytophthora.inf саңырауқұлағы. Алдымен жапырақтары, зақымдалып, кейін
Сурет 1 – Фитофторозға шалдыққан картоп

Сақиналы шірік – бактериялар туғызатын ауру. Екі түрде көрінеді
а)
Сурет 2 – Түйнектің сақиналы шірік ауруы: а) сыртық
Рак (Обыр) – Synchytrim саңырауқұлағы қоздырады. Зақымдалған түйнектерде алдымен
Парша - әртүрлі саңырауқұлақтар қоздырады. Түрлері: қара, кәдімгі, бугорлы,
Сурет 3 – Кәдімгі парша

Өскіншелі түрі

Сурет 4 – Кәдімгі парша. Торшалы түрі

Қосымша 2 – Картоптың сатуға және тұтынуға рұқсат етілмейтін
Сурет 4 – Түйнектердің механикалық зақымдалулары

Сурет 5 - Түйнектердің тамыр сақиналарының физиологиялық қараюы

Сурет 6 – Үсіген түйнектер

Қосымша 3 – Картоптың сатуға және тұтынуға рұқсат етілмейтін
2.6 Картоп сапасына әсер ететін себепшарттар

Өсiмдiк және көкөнiс
- Қара топырақ пен
- Топырақтын қышқылдығы – актуальды,
- Жылжымалы фосфор мен алмаспалы
- Сiнiрiлген негiздердiн қосындысы
Осы көрсеткiштердi анықтау
Көпшiлiк шаруашылықтарда топырақтын
Жасауға мүмкiн бередi. Бiрақ
Өсiмдiк өнiмдерiнiң қауiпсiздiгiн
2.7 Картопта сақтау кезiнде жүретін үрдістер

Сақтау кезінде картоп түйнектерінің химиялық құрамындағы өзгерістер өзара байланысқан
Картоптын құрамында 60-96% дейін су болады. Сондықтан ол шырынды
Картоптың қандай сорт болса да, біркелкі болуы сирек кездеседі,
Картоп сақтаудың режимі 4 кезеңге бөлінеді: сауықтыру, салқындату, негізгі
Азық-түліктік картопқа сақтау кезінде температураны 2-40 С деңгейінде ұстау
Тұқымдық картоп үшін сорттық сақтау технологиясы жасалған. Негізгі сақтау
Тұқымдық картопты базисті /супер элита/ және репродуктивты /бірінші және
Картоптың физикалық қасиетiне жататындар: сусымалдық өздiгiнен iрiктелу, қуыстылық,
Сусымалылық. Астыққа қарағанда картоптын
Картопты үиiндiде сақтағанда
Картоппен көкөнiстердi транспортер
Өздiгiнен iрiктелу - картопты
Меншiктi салмағы жоғары iрiлеу қаудандар, түйнектер түсу орнына
Санылаулық (қуыстылық). Саңылаулармен жылжыған ауа жылудың конвенциямен
Сорбциялық (сiңiру) қасиетi (булану және тершу).

Түйнектердiң салмағы тасмалдағанда және сақтағанда, негiзiнен ылғалдың
Қоймадағы ауаның жоғары салыстырмалы ылғалдылығы өнiмдi тершiтiп
Жылулық - физикалық қасиеттер.

Картоптын жылу және температура өткiзу қабiлеттерi төмен. Олар баяу
Тыныс алу. Картоптын тканьдарында астық дәндерiндегiдей тыныс алу процестерi
Сақтау кезiндегi температура
Сақтаудағы картоптын ұзақ
Жарақат реакциялар. Жаңа
Температура 18–200С жеткенде, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 95
Тыныштық күйi және өнудiн алдын алу тәсiлдерi.

Тыныштық күйi өсiмдiктердiн тiршiлiк айналымдағы белгiлi бiр кезең. Бұл
Қорлық тканьдар тыныштық
Сақтау кезiндегi температура тыныштық
40С температурада екi
Физиологиялық бұзылу - табиғи
Картоп түйнегi өзегiнiң
Картопты орналастыру және
Картопты онтайлы жағдайда
Далалық сақтауда картопты
ТАРАУ ІІІ. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ

3.1 «Алтын Орда» ААҚ сипаттамасы

«Алтын – Орда» ашық акционерлік қоғамы жұмыс iстейтiн
Алтын – Орда зертханасы бюджеттік шаруашылық есепте,
Алтын – Орда зертханасының қызметi:
«Алтын – Орда» ААҚ зертханасының мiндетi.

Өнiмдердi сынау зертханасы, онда iстелiнетiн
Алтын – Орда зертханасының қызметi:

Ұйымдардын, кәсiпорындардың, шаруашылықтардың, және
Материалдар жiберген кәсiпорындарға
- өзiне бекiтiлген аумақтың
- ветеринария органдарымен қарым –
- зертхана жұмыстарын есепке
Зертханалық диагностика және мал ауруларын анықтау оны жою сұрақтары
- санитарлық қадағалау объектiлерiн,
- зертханада бекiтiлген аумақтағы шаруашылықтан, өндiрiс басшыларынан,
- зертханалық зерттеу нәтижелерi
1 Сурет - Дипломдық тәжірибе жұмысы

3.2 Картоп сапасын сараптау нәтижелері
3.2.1 Картоптардың сапалық және қауіпсіздік көрсеткіштері

Картопты өнiмдi сараптау кезiнде оның сырт түрiне, көлемiне, балғындылығына,
Тауарлы сатылатын тағамдық картопты тек бiр сортынан шығарылады.
Сатылатын картоптын салмағы
Картоптын сапасын бағалау
Картопты сараптау барысында,
Біздің зерттеулерімізде «Алтын Орда» орталығында сатылатын, әр өңірден әкелінген
Халықтың тұтынуына жылдың басында ең алдымен ерте пісетін картоп
Қазақстанның әр түрлі өңірлерінде өсірілетін сорттарының физикалық-химиялық, органолептикалық көрсеткіштері
3 Кесте - Ә р түрлі өңірден әкелінген картоптың
№

Көрсеткіштер Картоптың әр өңірлерінде өсірілетін сорттары

Батыс Қазақстан облысы

Невский Оңтүстік Қазақстан облысы

Лорх Орталық Қазақстан облысы

Платина

1 Органолептикалық көрсеткіштер

Пішіні

Түсі

Иісі

Дәмі

Көзшелері Дөңгелек, сопақша пішінді, көлемі ірілеу, қабығы қалың, тез
Түйнектері біркелкі, пішіні дұрыс қалыптасқан көлемі орташа немесе майдалау,
Ашық қоңыр, сарғыш, кейде қызылдау

Қоңыр, қошқыл қоңыр түсті, көзшелері терең емес Ақшыл
Картоп сортына тән, бөгде иіссіз

Қанағаттанарлық Өте жақсы Жақсы

Майда, қызғылт Өте майда Жоқ дерлік

2
Крахмалдылық, %

Құрғақ зат, %

Шашпалылық,

Жұмсағының қарайып кетуі

Пісіп-жетілу мерзімі

14,8

25,7

Төмен

Қараймайды

Ерте 22,6

26,6

Әлсіз

Әлсіз

Орташа кештеу 19,7

22,8

Жоғары

Әлсіз

Ертелеу

Картоп сорттарының қауіпсіздік көрсеткіштерін «Өнім сапасын сараптау орталығында» анықтадым.
4 Кесте - Әр түрлі өңірден әкелінген картоптың қауіпсіздік
№

Көрсеткіштер Картоптың әр өңірлерінде өсірілетін сорттары

Батыс Қазақстан облысы

Невский Оңтүстік Қазақстан облысы

Лорх Орталық Қазақстан облысы

Платина

Қауіпсіздік көрсеткіштері

1

2

3

4

5

6

Улы элементтер:

Кадмий

Сынап

Қорғасын

Мышьяк

Нитраттар

Гексахлорцикло

гексан

(α,β,γ- изомер-і)

0,01

0,01

0,1

0,1

150

Жоқ

0,02

0,015

0,2

0,1

100

Жоқ

0,01

0,01

0,3

0,1

170

Жоқ

Қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша Қазақстан Республикасының Денсаулық министрлігі бекіткен «санитарлық
3.3 Тағамдық өнiмдердi сертификаттау
Қазақстан Республикасы «Техникалық реттеу туралы»
Фермерлiк шаруашылықтардың өндiрген
Декларация мына құжаттармен қатар жүреді:

- өсiмдiк өнiмдерiнiң сынақ
- егiс даласының паспорты
- өсiмдiк қорғау станциясының
- топырақты қарайтын объектiсiне
- сынақ хаттамасы;

- Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
- гигиеналық қорытынды сертификат
“ Өнiмге гигиеналық сертификат
Арыз – декларациясы және
Ауылдық жерде өкiлеттi өкiлдер ауыл шаруашылығы министiрлiгiнiң
Жергiлiктi сертификаттау органдарының өкiлеттi өкiлi
Сертификаттау органының өкiлеттi
Сертификаттау органы тапсырған
Қажет болған жағдайда
Сертификаттың таралым күшi :

- өсiмдiк өнiмдерiне - фермерлiк
Сертификаттың күшi бар
Фермерлiк шаруашылықтын сертификат негiзiнде
Сертификаттау үшiн зерттеу
А) органолептиқалық (түрi , түсi ,
Б) физико – химиялық (су,
В) экологиялық (улы элементтер, микотоксиндер, антибиотиктер,
Г) микробиологиялық.

«Алтын – орда» ААҚ картопты сертификаттау

Картоп және картоп өнiмдерiң мiндеттi сертификаттау КРЕ 50. 329
1. Улы элементтер: кадмий МЕСТ 26933-86, мышьяк МЕСТ 26930-86,
2. Нитраттар МУ 5048-89, МЕСТ 29270-95

3. Пестицидтер МЕСТ 30349-96

4. Гельминттер, ішек таяқшаларының цисталары (Санитарлық эпидемиологиялық қадағалау мекемелері
5. Радионуклидтер МУК 2.6.1.71.7098

Сыртқы ақауларын көзбен көріп анықтайды.

Сынақ басқа мемлекеттiк қызмет орындарынан кеибiр көрсеткiштерге қажеттi құжаттары
- Жердiн паспорты мен топырақтың талапқа сай сапа сертификаты
- Өсiмдiк карантиндер органының
- Пайдаланған азықтардын қауiпсiздiк жөнiндегi құжат

Өнiмдi өндiрiске қою барысында немесе шетелден жана өнiмдi сатып
Картоптағы улы заттардын
Егер сертификатталған картоп
Картоп және картоп
1. Картоп пен көкөнiс
Тапсыруға шығаруға мынандай
- азық дәмi
- түсi тәң емес.

- кесiлген, бұзылған, шiрiген
Картоптағы салонинды оның
Қоғамдық тамақтану жүйесiнен
Cертификаттауға өтiнiш беру
Өтiнiш боиынша шешiм
Сертификаттау сынағы өткiзудiн
Сертификаттау органы өнiмнiң
Сертификаттау органы егер
Бiртектi өнiмнiң әр
Сертификаттау органы кейбiр қауiпсiздiк көрсеткiшiн анықтау үшiн, алынатын үлгiсiнiң
IV Экономикалық тиімділік

Сертификаттау жүйесiнде сертификаттау жұмыстарының
- сертификаттау бойынша атқарылған
- мiндеттi сертификат бойынша
- өз еркi бойынша
- сынақ лабараториясының қызметiн
- сертификатталған өнiмдi инспекциялық
Бiз картоптағы ниттраттарды
Есеп жүргiзгенде талдауды өткiзуге
Нитраттарды анықтауға кеткен шығын.

Химиялық реактивердiң, ыдыстардың приборлардың, электр қуатының шығыны
ПН – жарық приборының бағасы
Бiздiн мысалыда 250 кг картоп
Бiздiн зертеулерде 2 аймақтан әкелiнген
V Еңбек қорғау

Өндiрiстiк еңбектi тұрақтандыру мен өркендету
Еңбек қорғау - әлеуметтiк өндiрiстi ұиымдастырудын
Еңбек қорғау дегенiмiз – жұмысшылардын жұмыс
Еңбек қорғау шараларына көптеп көнiл
Шаруашылыққа жанадан жұмысқа орналасқанда жұмысшыларға
Алты айда бiр рет шаруашылық
Өсiмдiк шаруашылығындағы ауыл шаруашылық машиналарының
Тiркелiнген тракторлар келе жатқанда арнайы
Егiс танабын тазарту жұмыстарын жүргiзу
Егiс жерлерде электр қондырғыларды
Жұмысқа жiберiлген машина сынаудан толық
Агрегаттардын бөлшектерiн ауыстыруда, тазалауда, реттеуде
Ауыл шаруашылығы машиналары тракторларға тiркелгенде
Ауыл шаруашылығы машиналарда, мiндеттi түрде
Тынайтқыш дәрi – дәрмекпен жұмыс жасағанда,
VI Қорытынды

Сау әрі құндылығы жоғары тағам мәселесі адамзат қоғамының алдына
Алматы қаласындағы “Алтын – Орда”
1. Өсiрiлген аймағына байланысты
2. “Алтын – орда” ААҚ – дағы
3. Батыс Қазақстан облысынан әкелінген картопты (Невский сорты) фитофторозға
VII Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Агирбов Ю.И. Рынок картофеля и овощей // Научно-производственный
2. Прянишников Д.Н. Таңдамалы шығармалар, 2 т., // М:
3. Жаңабаев Қ., Саудабаев Т., Сейітов И. Өсімдік шаруашылығы
4. Щепетков Н.Г., Ысқақов М.Ә. және басқалар. Өсімдік щаруашылығы
5. Земледелие с основами почвоведения и агрохимии // Под.
6. Щепетков Н.Г., Узбеков Б.М., Ысқақов М.Ә. Көкөніс шаруашылығы.
7. Современное состояние картофелефодства и овощеводства и их научное
8. Шолаков Б. Картоп – екінші нан, Алматы: Қайнар,
9. Экспертиза свежих плодов и овощей // Под общей
10. Борисав В.А. Асхабов А.Б. Нитраты
11. Поморцева Т.И. Технология хранения и
12. Саулебекова М.С. Питание и здоровье. Алматы
13. Смагулов А.К. Качество и безапастность
14. АСУ 5048 – 89 Методические
Қосымша 1 – Картоп сорттары

Сурет 1 - Невский сорты (Батыс Қазақстан облысы)

Сурет 2 - Лорх сорты (Оңтүстік Қазақстан облысы)

Сурет 3 – Платина сорты (Орталық Қазақстан облысы)

1

4