Құқықтық мәдениет және құқықтық нигилизм курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе 2
1 Құқықтық мәдениет
1.1 Жалпы мәдениет пен құқықтық мәдениет түсінігі 4
1.2 Құқықтық мәдениеттің құрылымы мен функциялары 7
1.3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық сананы дамыту 10
1.4 Кәсіби құқықтық мәдениет 12
2 Құқықтық нигилизм
2.1 Құқықтық нигилизм ұғымы 16
2.2 Құқықтық нигилизмнің біліну формалары 19
2.3 Құқықтық нигилизмнің қайнар көздері 21
3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық нигилизмді құқықтық реттеу
3.1 Құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолдары 22
3.2 Құқықтық нигилизмді жеңу жолдары 25
3.3 Құқықтық білімнің маңызы мен құқықтық сауаттандыру 26
Қорытынды 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі 30
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 28 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе
1 Құқықтық мәдениет
1.1 Жалпы мәдениет пен құқықтық мәдениет түсінігі
1.2 Құқықтық мәдениеттің құрылымы мен функциялары
1.3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық сананы дамыту
1.4 Кәсіби құқықтық мәдениет
2 Құқықтық нигилизм
2.1 Құқықтық нигилизм ұғымы
2.2 Құқықтық нигилизмнің біліну формалары
2.3 Құқықтық нигилизмнің қайнар көздері
3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық нигилизмді
3.1 Құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолдары
3.2 Құқықтық нигилизмді жеңу жолдары
3.3 Құқықтық білімнің маңызы мен құқықтық сауаттандыру
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Көп ұлтты тәуелсіз мемлекеттілікті нығайту – бүгінгі сара бағытымыз,
Сондықтан да Қазақстандағы өзге ұлт өкілдері қазақтармен қоян-қолтық бірлесіп,
Құқықтық мәдениет және құқықтық нигилизм Курстық жұмыстың объектісі болып
Курстық жұмыстың пәні – құқықтық мәдениет пен құқықтық нигилизмнің
Курстық жұмыстың мақсаты – құқықтық мәдениет пен құқықтық нигилизмнің
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Жалпы құқықтық салада берілген тақырып кең
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстандық қоғамдағы құқықтық мәдениет деңгейiн қарастыра отырып,
1 Құқықтық мәдениет
1.1 Жалпы мәдениет пен құқықтық мәдениет түсінігі
Мәдениет – адамзат жасайтын және адамдардың рухани қажеттіліктері мен
Сонымен, қоғамның парасаттылық, инабаттылық тәрбиелік т.б. деңгейі мәдениеттің деңгейімен
Қоғамда бұл екі жақты байланыс бір елдің, бір мемлекеттің
Мәдениеттің мазмұны туралы ғылымда бірнеше пікірлер бар, оларды үш
– антропологиялық жіктеу – мәдениет адамдардың іс-әрекеті мен
– социологиялық жіктеу – мәдениет қоғамның даму процессінде
– философиялық жіктеу – мәдениет қоғамдағы барлық материалдық
Антагонистік қоғамдағы материалдық және рухани мәдениет үстемдік етуші таптың
Қазіргі замандағы мәдениет мазмұны жағынан алғанда өте кең байтақ,
Мәдениет – қоғамдық дамудың адамның шығармашылық күш пен қабілетінің
Қоғам мәдениетінің негізгі салаларының бірі – құқықтық мәдениет. Бұл
Құқықтық мәдениет қоғамның құқықтық санасының айнасы деуге болады. Өйткені
Құқықтық мәдениет – белгілі бір мемлекеттік діни ,
Құқықтық мәдениетті қоғамның құқықтық болмысының сапалық күйі деп те
Осы сапалық күй тұлғаның құқықтық санасын, құқықтық дамуын, оның
Тұлғаның құқықтық мәдениеті – құқықты білу, ұғыну (түсіну) және
Жинақтық мағына бере отыра мәдениет әр түрлі дәрежелер, түрлер,
Құқықтық мәдениет саяси, әдеп, рухани, және басқа да мәдениет
АҚШ-тың заманауи заңгерлерінің бірі – Л.Фридмэн өзінің «Америкалық құқыққа
Көптеген құқықтанушы ғалымдар құқықтық мәдениет проблемасында белсенді жұмыс атқарып
Құқықтық мәдениеттің астарында «құқықтық әрекет ету саласына жататын қоғамдық
Құқықтық мәдениет адамның іс-әрекетін тек құқықтық салада ғана білдірмей,
Құқықтық мәдениет белгілі «тыйым салынбаған заңмен қудаланбайды» либерал-демократиялық құқықтық
Сондықтан құлықтық (моральдық) және мәдени фактордың күшеюі мемлекетімізде жүргізілетін
Құқықтық мәдениет (кең мағынада) дегеніміз – нақты іс-қимыл, әрекет
Құқықтық мәдениет (тар мағынада) дегеніміз – тұлғаның құқық туралы
1.2 Құқықтық мәдениеттің құрылымы мен функциялары
Құқықтық мәдениеттің құрылымын ішіне кіретін компоненттер құрайды. Сонымен қатар,
Қоғамдық құқықтық мәдениетке келетін болсақ, оған құқықтық сананың қол
Тұлғаның құқықтық мәдениетінің құрылымы мына элементтерден тұрады:
1)психологиялық элемент – құқықтық психология;
2)идеологиялық элемент – құқықтық идеология;
3)жүріс-тұрыстық элемент – заңды мәні бар жүріс-тұрыс.
Қоғамның құқықтық мәдениетінің құрылымы келесі элементтерден құралады:
1)қоғамның құқықтық санасы мен құқықтық белсенділігінің деңгейі;
2)заң нормаларының даму дәрежесі (құқықтың даму деңгейі, заң мәтіндерінің
3)заң қызметінің даму дәрежесі (құқықшығарушы, құқыққолданушы және құқыққорғаушы қызметтің
Тұлғаның өзіне тән ерекшеліктері :
1)құқықтық сананың деңгейінің жекілікті жоғары болуы;
2)мемлекеттегі әрекет етуші заңдарды білу (заңды білмегендік адамды құқықбұзушылығы
3)заңдарды қолдану, орындау немесе пайдалану, өйткені заңды нормаларды біліп
4)заңның және басқа да құқықтық актілердің пайдалылығы және керектігін
5)өзінің құқықтары мен парыздарын, бостандығы мен жауапкершілігін, қоғамдағы өзінің
6)құқықтық белсенділік, яғни дұрыс мақсатқа бағытталған құқықбұзушылыққа қарсы субъектінің
Азаматтардың құқықтық мәдениетінің мәнін келесі формуламен білдіруге болады: білу
Құқықтық мәдениет жеке тұлғалардың білімінің деңгейіне қарай үшке бөлінеді:
Құқықтық мәдениеттің функциялары: танымдық, реттеушілік, прогностикалық, нормативтік. Танымдық –
Құқықтық мәдениет субъектісіне қарай үш жүйеге бөлінеді: қоғамдық, топтық
Қоғамдық жүйедегі нормативтік актілер барлық халықты қамтып, қоғамдық көлемде
Құқықтық мәдениеттің қызметі үш топқа бөлінеді: танымдылық, бағалаушылық, реттеушілік.
– Мәдениет жүйесін құқықтық реттеудің, басқарудың негізгі бағыттары:
– құқықтық шығармашылықты жақсарту;
– нормативтік актілердің дұрыс орындалуын қамтамасыз
– мемлекеттің құқықтық жұмысының нәтижесінде халықтың рухани және
Осы көрсетілген төрт бағыттағы құқықтық жұмысты қоғамдық көлемде болсын
Құқықтық мәдениет екі деңгейден тұрады: адамдардың сана-сезімінің деңгейі және
1.3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық сананы дамыту
Адам қоғамының тарихи даму процесінен қалыптасқан ең зор мәдени
Қоғамның мәдениет саласындағы қатынастардың басым көпшілігі заң арқылы реттеліп,
Заңның дұрыс жұмыс жасауын қамтамасыз ететін – заңға тәуелді
Құқықтық мәдениеттің жақсы дамуының негізгі шарттары: халықтық рухани сана-сезімін
Бұл шарттарды орындау үшін біріншіден – қоғамның саяси, экономикалық,
Құқықтық мәдениеттің ең жоғары деңгейдегі түрі – профессионал-заңгерлер. Бұл
Мемлекеттік профессионал заңгерлердің құқықтық білімін, сана-сезімін, мамандық тәжірибесін үздіксіз
Сонымен бірге көп мемлекеттердің өмір тәжірибесі көрсеткендей заңгерлердің ішінен
Қоғамның құқықтық мәдениетін жетілдіруге заңгерлердің ғылыми және кәсіпқойлық қоғамдастарының
Қоғамдық құқықтық сананың типология проблемалары ғылымда талап етілген дәрежеде
Буржуазиялық революция кезеңінде орныққан заңи көзқарастың негізгі ерекшелігі –
Шамадан тыс өзінің көрінісінде ол құқықты асыра сілтеушілікті білдіретін
Құқықтық мәдениет құқықтық санамен тығыз байланыстылықта бола тұрып, оған
Кәсіби құқықтық мәдениет
Қазіргі қоғам азаматтарының мәдени құқығын қалыптастыру міндеттерін шешуде құқық
Заңи білім құқықтық сананы қалыптастыруда аса зор рөл
Заңи әдебиеттерде қоғамның құқықтық мәдениетін көтеру жолдары ұсынылған. Оларға
– құқық және заңдылық сезімін қалыптастыру;
– логикалық-құқықтық ойлау жетістіктерін игеру;
– заңдылықты, соның ішінде заң жобалары жұмыстары деңгейін көтеру
– құқыққа құлақ аса білу, мінез-құлық деңгейін көтеру
– заң шығару, атқару және сот мекемелерінің
– сот жүргізу құқығын немесе өзге де
– құқық естеліктері мен құқық қолдану тәжірибесін
Қоғамның құқықтық мәдениетін көтеру – бұл проблеманың бір жағы
Келтірілген теориялық олқылықтарды ескере отырып, ішкі істер органдары қызметкерлерінің
– заң жоғары оқу орындарының оқудың кез келген нысаны
– заң шығару үдерісін, оның салдары есебінде заңнаманың
– кәсіби құқық қолданылатын қызмет мәдениетін дамыту;
– өзгеше өріс тәсілі көмегімен ішкі істер органдары
– кәсіби құқықтық мәдениетті өсірудің негізгі факторларының бірі болып
– өмір көшіне ілесе алмаған заңи қасаң және
– ішкі істер органдары қызметкерлерінің тәлім-тәрбиесін жандандыра түсу;
– кәсіби құқықтық мәдениетті көтеруге көмектесетін ғылыми ұсыныстардың
ішкі істер органдары қызметкерлерінің кәсіби нысанды өзгерісі мен құқықтық
Қоғамның кәсіби заңгерлер алдына заң негізінде адамдар құқығын қамтамасыз
Оқыту нысанына қарамастан жоғары оқу орындары ішкі істер органдары
Осыған орай қазіргі кезеңде заң ғылымында Қазақстан Республикасындағы жоғары
Кәсіби құқықтық мәдениет – дерексіз ғылыми категория емес, ол
Заң шығару қызметінің құқықтық мәдениетін көтеру үшін бұл аса
2 Құқықтық нигилизм
2.1 Құқықтық нигилизм ұғымы
Құқықтық мәдениеттің антиподы құқықтық нигилизм болады; нигилизм немқұрайлылық қоғамда
Құқықтық нигилизм – құқықтың әлеуметтік және тұлғалық құндылығын жоққа
Құқықтық нигилизмнің (немқұрайлылықтың) бірнеше түрі бар, ол құқықтың рөлі
Нигилизм негізінде (латын тілінен аударғанда – «мойындамау,теріске шығару») субъектінің
Ол мына солшыл-радикалды бағыттағы философтармен байланысты еді: Ф.Г.Якоби, П.Ж.Прудон,
Орыс халқының жазушысы И.С.Тургенев өзінің романдарында ХIХ ғасырдың 60-жылдарындағы
В.А.Тумановтың айтуы бойынша: «Өкінішке орай, әлемнің ешбір дамыған мемлекетінде
Нигилизм қоғамда қабылданған, бүкіл адамға пайдалы, жағымды мұраларды, ғылым
Нигилизм әлеуметтік құбылыс, оның аз да болса дұрыс бағыты
Нигилизмнің өзіне тән белгі-нышандары: субъективизм, волюнтаризм, үстемділік, асыра сілтеу,
Бұл қозғалыстар қоғамның, халықтың өміріне көп зияндар келтіруде: рухани,
Бұл топтың біразы мемлекеттің ең жоғары басқару аппаратына орналасып
Нигилизмнің барлық түрлерінің ортақ (негізгі) ерекшелігі болып мойындамау (терістеу)
Жалпы, антихалықтық, тоталитарлық режимдерге, басшылардың жаншып-қанауына,бостандық пен демократияны шектеуге,
Ал нигилизм ескі, консервативті, реакционды құбылыстардың табиғи жоққа шығарушысы
Толықтай алсақ, нигилизм дәстүрлі мағынасында көп жағдайларда деструктивті, қоғамға
Қазіргі таңда нигилизм әр түрлі бейнелерде жарыққа шығады: белгілі
«Күнделікті өмірдегі қылмыстарды айтпағанда, адамдардың құқығын бұзушылық өте көп.
Шет мемлекеттерде қылмысы үшін бір адам ұсталса, оған полиция
2.2 Құқықтық нигилизмнің біліну формалары
Құқықтық нигилизмнің білдірілу нысандары. Құқықтық нигилизм көппішінді және жетік.
1) Ең алдымен, бұл әрекет етуші заңдар мен басқа
2) Заңды жазбаларды ір жердегі көпшіліктің орындамай, қолданбауы. Яғни,
Мұндай барлығына ортақ мойынсұнбаушылық – өте төмен және бұзылған
3) Заңдардың соғысы, бір-бірін әрекетсіздендіретін қарама-қайшы, тіпті, бір-бірін жоятын
4) Заңдылықты саяси, прагматикалық немесе идеологиялық жөнге ауыстыру, яғни
Сонымен қатар, заңдылық пен тәртіп идеясы белгілі бір жағдайларда
И.А.Ильин өте ұқсас бір метемарфоза келтіреді: «Өзінің объективтік белгісі
5) Биліктің басқарушы және атқарушы органдарының әр деңгейінде өзара
6) Саяси-заңды нигилизмнің негізгі қайнар көзі және шығу формасы
Тұлғаның әлсіз құқықтық қорғалуы заңға, мемлекеттің қоғамдағы тәртіп пен
Адамдар құқықты бағалау, сыйлауды тоқтатады, өйткені онда бір тірек,
Бағытталған іздестірулер көрсеткендей заңдық нигилизм отандық теоретикалық құқықтық санада
2.3 Құқықтық нигилизмнің қайнар көздері
Құқықтық нигилизм – ұғым ретінде қоғамдық нигилизмнің бір түрі.
Бұл жерде маңыздысы, құқыққа паң, кемсіткіш, ұнатпаушылық қатынаста болу,
Қорытындылай келе, құқыққа деген қатынас немқұрайлы болуы мүмкін, ал
Бұл жерде И.А.Ильинның сөзі дәл келіп тұр: «Өз мемлекетінің
Құқықтық нигилизм – қоғамдық қарым-қатынастың жемісі, ол көптеген себеп-салдармен
Ескі және жаңа бюрократияның мансапқорлығы мен менменшілдігі, шенеуніктердің жете
Надандық, білімсіздік, үстірт қатынас (дилетанттық) қандай да болсын заңи
Тұлғалық деңгейде құқықтық нигилизм екі түрлі қасиетімен алға шығады:
Нигилизм субъектінің өзінің қоғамдық-құқықтық мәртебесінен қанағаттанбаушылығының нәтижесі ретінде де
3 Құқықтық мәдениет пен құқықтық нигилизмді құқықтық реттеу
3.1 Құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолдары
Құқықтық мәдениет субъектісіне қарай үшке бөлінеді: қоғамдық, топтық, және
Құқықтық мәдениет негізі мынандай факторларға байланысты қалыптасады. 1) Құқықты
Сондай-ақ құқықтық мәдениет құқықтық тәрбие арқылы жүзеге асады. Құқықтық
1)Субъектілердің құқықтары мен бостандықтарын жетік білу арқылы өз құқықтары
2)Адам құқықтарының тапталуына жол бермеу және оның сақталуы үшін
3)Құқық бұзушылықтың барлық түрімен күрес жүргізу.
Жоғарыдағыларды ескере отырып, адамдардың құқықтық мәдениетінің деңгейінен қоғамдағы заңдардың
– Құқықты білу, санаға сіңіріп, құқыққа сәйкес мінез-құлықты
Құқықтық мәдениетті қалыптастыру мақсаиында 1998 жылы «Street law –
Сондай-ақ, студенттердің заң клиникасы деген болады. Бұндай клиника Ресейде,
– Кәсіби заңгерлердің қоғамда көп болуы. Бұл топқа
– Дәстүрлі ұлттық этика бойынша тәрбиелеу. Еліміздің
Оңтүстік Қазақстан облыстық әділет басқармасы Қазақстан Республикасы Президентінің 21
3.2 Құқықтық нигилизмді жеңу жолдары
Құқықтық нигилизмнің негізгі жеңу жолдары – бұл азаматтардың жалпы
Нигилизммен күрестің барлық формалары мен құралдары қоғамның терең жүйелі
Және де бұған мыналар жатады – азаматтардың жалпы және
3.3 Құқықтық білімнің маңызы мен құқықтық сауаттандыру
Демократиялық қоғам құрудағы Елбасы жүргізіп отырған саясаттың басым бағыттарының
Әділет органы құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі
Біздің «бай» әдебиетімізде өткен кезеңдерге қатысты бірде-бір құқық туралы
Құқықтық білімнің аса қажеттілігін бүгінгі өмірдің өзі дәлелдеп отыр.
Құқықтық сауаттандыруды дұрыс жүргізу ең алдымен құқықтық дайындықтың ұйымдастырушылық
Бағдарламасына байланысты бір жылдық немесе екі жылдық болып келетін
Жергілікті мемлекеттік органдар қабылдаған нормативтік құқықтық актілердің қолданыстағы заңнамаға
Сонымен бірге заңсыз қолданылатын нормативтік құқықтық актілерді анықтау мақсатында
Осылайша тіркеуден бас тарту және әділет органдарының тексеруі арқылы
Әрбір жас жеткіншекті өмірдегі өз құқығын, міндеттерін білуге, Ата
Қорытынды
Мемлекеттің өкілетті органдарында, құқықтық нормаларда мәдени-ағарту мекемелерінің, көркемөнерпаздар ұжымының,
Құқықтық мемлекеттің ең маңызды белгісі – халықтың құқықтық мәдениетінің,
Бұл күнде ұлт тағдыры барша халықты ойланта бастаған секілді.
Тәуелсіз мемлекеттің тағдыры, оның ертеңгі болашағы, қазақ ұлтының өркениетті
Қылмыстылықтың өршiп, азаматтардың әлеуметтiк қорғалуының деңгейi төмендеген кезде азаматтарға
Мынаны атап өткен жөн: қазiргi қоғамның батыстық сипат алуы
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Жоламан Қ.Д. Мемлекет және құқық теориясы. – Алматы: Нұр-пресс,
Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы. – Алматы: Заң
Сапарғалиев Ғ.С., Ибраева А.С. Мемлекет және құқық теориясы. –
Матузов Н.И., Малько А.В. Теория государства и права. –
Күнғожинов С. Кәсіби құқықтық мәдениет – адамгершілік айнасы //
Байбосынов Р. Құқықтық мәдениетті көтеру – басты міндет //
Байбосынов Р. Құқықтық мәдениет – бас назарда // Заң
Естенбаев Ж. Құқықтық мәдениет – демократия кепілі //
Өтешова З. Құқықтық білім болмаған жерде құқықтық мәдениет те
Бахтиярова Г. Құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолдары // Жалпы
Жұмабеков О. Мақсат – құқықтық мәдениетті қалыптастыру //
Идрашева С. Өз мүддемізді қорғауда құқықтық нигилизм басым //
Молчанов А. О роли правовой культуры в деятельности органов
Воронкова И.В. О повышении качества советских законов. - Саратов,
Общая теория права / под.ред. Пиголкина А. - М.,
Общая теория права: Курс лекций / Под ред. В.К.Бабаева.
Туманов В.А. Буржуазная правовая идеология: К критике учений о
Матузов Н.И. Правовой нигилизм и правовой идеализм как две
Теория государства и права: Курс лекций / Под ред.
Валицкий А. Нравственность и право в теориях русских либералов
Туманов В.А. Правовой нигилизм в историко-идеологическом ракурсе // Государство
Кистяковский Б.А. Социальные науки и право. - М., 1916.
Советский энциклопедический словарь. - М., 1989. – 678 б.
Орысша-қазакша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы: Жеті жарғы, 2008.
http://rudocs.exdat.com/docs/index-373913.html?page=4
1
0
