Электронды оқу құралдарын жасау технологиялары мен әдістемесі курстық жұмыс
ЖОСПАР
Кіріспе.................
1. Оқу үрдісінде қолдануға арналған электронды оқу
құралдары ............................
2. Электронды оқу басылымдарына қойылатын
дидактикалық талаптар.......................
3. Электронды оқу құралдарын жасау технологиялары мен әдістемесі........................
Қорытынды.........................
Қолданылған әдебиеттер.....................
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
Кіріспе.........................................................................................
1. Оқу үрдісінде қолдануға арналған электронды оқу
құралдары ..................................................................................
2. Электронды оқу басылымдарына қойылатын
дидактикалық талаптар...........................................................
3. Электронды оқу құралдарын жасау технологиялары мен әдістемесі..............................................................................
Қорытынды...............................................................................
Қолданылған әдебиеттер.........................................................
Кіріспе
Білім жүйесінің ақпараттануы жаңа оқу құралдарын жасауды талап
"Жаңа ақпараттық технологиялар" дегеніміз ақпараттық қамтамасыз ету және білім
Оқыту процесінде ақпараттық технологияларды қолдану жөнінде әртүрлі ойлар айтылуда.
Мультимедиялық оқыту программалары видео, текст және дыбысты үйлестіріп, білімді
Оқу орындарында ЭОҚ-н жасау , енгізу, қолданудың бірегей концепциясын
Оқушылар мен оқытушылардың қажет оқу құралымен қамтамасыз етілуін жақсартады;
Оқу процесін сапалы түрде жақсартатын, ақпаратты беру және қорытудың
Оқу және біліктілік деңгейін көтеру жүйесіне қазіргі заманғы ақпараттық
Түрлі процестер мен құбылыстарды модельдеуге;
Оқу процесін жетілдіру бойынша басқа білім ордаларымен сайысқа түсіп,
Интернет негізінде қашықтықтан оқытуды қолдану арқылы білім беру қызметінің
Әрбір оқушыға (студентке) жеке әдіс-тәсіл қолдануға;
Оқушыны қатесін саралау және кері байланыс арқылы жедел қадағалауға;
Оқушы оқу -танымдық әрекетін өзіндік бақылаумен қамтамасыз етуге;
Оқу мәліметін визуальды демонстрациялауға және т.б.
мүмкіндік береді.
1 Оқу үрдісінде қолдануға арналған электронды оқу құралдары
Ағарту ісінің информатизациясы батыста ертеде басталған. Ал Қазақстан оған
Оқу орындарының дүниежүзілік ақпараттық ортаға қосылудың бастапқы қадамы жасалды,
Қазіргі таңда электронды оқу басылымы (ЭОБ), электронды оқулық (ЭО),
"электронды оқулық" , "электронды оқу құралы" , "электронды оқу
Электронды оқулық - толық оқу курсын немесе оның бөлімінің
Электронды оқу құралы - көрсетілген басылым түрінің мемлекеттік орган
Электронды оқу басылымы - оқуды автоматтандыру және білім деңгейін
Осы анықтамаларға сүйене отырып, мынадай толықтырылған анықтамалар ұсынуға болады:
Электронды оқу басылымы - оқу (оқыту) мәліметінің магниттік (оптикалық)
Электронды оқулық - мемлекеттік стандарттарға толық сәйкес келетін негізгі
Электронды оқу құралы - ішінара немесе толық түрде электронды
ЭОБ –н оқу курсын толығымен немесе оның
Физикалық, химиялық және т.б. процесстерді динамикада көрсету, тікелей бақылаумүмкін
Зерттеуге сирек немесе өте қымбат немесе адам өміріне
Оқулық авторының аудиотүсіндірмелері, оқу материалына аудио және видеосюжеттерді, анимацияны
Контекстік сілтемелер, «сыбыр сөз» ұйымдастыру;
Жан-жақты ойластырылған лездік навигация жүйесі (гипертекст);
Күрделі есептеулерді жылдам атқару және нәтижелерін сандық немесе графиктік
Жаттығуларды немесе тест жұмыстарын орындау барысында білімді жедел өзіндік
ЭОБ-н классификациялау
ЭОБ-н классифифкациялаудың ресми сызбасы қазіргі таңда жоқ. Ол біріншіден
Келесі жағынан , соңғы кезде компьютерлік технология және онымен
Бірақ, ЭОБ-ң мынадай жалпы классификациясын ұсынуға болады:
Орындалу күрделілігіне қарай
Күрделі (тәжірибелі менеджерлер, программист, психолог, педагог, дизайнерлерді (жалдауды) қажет
Қарапайым (оқу ордасының қызметкерлерінің қолынан келетін, қор талғамайтын оқу
Қолдану әмбебаптығына қарай:
Платформаға (аппараттық-программалық комплекстің жиынына) тәуелсіз;
Платформаға тәуелді;
Орналастырылуына қарай:
Локальды (жалғыз қолданушыға арналған);
Желілік (қолданушылар тобына арналған);
Қолданылған технологиялар құнына қарай:
Ортақ (ақысыз қолданылатын) технологиялар негізінде жасалған;
Арнайы технологиялар мен программалық жабдықтар негізінде жасалған;
болып бөлінеді.
Қазіргі қолданыстағы ЭОБ-н және оның жасалу жолдарын саралау мынадай
ЭОБ-н жобалаудағы жағымды және жағымсыз тенденциялар
Оңтайлы
Теріс
Қолдану жалғыз жобамен ғана шектелмейтін әмбебап бағдарламалық жабдықтарды жасау
Қолданушыға жұмысқа тез кірісуіне мүмкіндік беретін жақсы ойластырылған анықтамалық
ЭОБ-н жасау барысында "тегін" әмбебап технологияларды пайдалану тиімді
Күшті функционалдық мүм-кіндік пен қолдануда қарапайымдылыққа ұмтылу
Толық қанды ЭОБ-н жасауда программалық-техникалық талаптары төмен ,
Ақпаратты монитор экра-нынан қабылдаудың психо-физиологиялық ерекшелік-теріне көңіл бөлінбеуі
Программалық құралдың сыртқы пішін-келбетіне назар аудармау (бағдарламаның ойластырылған сыртқы
Оқулықтың әртүрлі жеке бөлімдерінің арасында оңай ауысуға мүмкіндік беретін
Қымбат технологияларға негізделу
Басылымның дизайнына да үлкен көңіл бөлу керек. Мұнда әртүрлі
Негізгі функционалдық мүмкіндіктер жеке қабықша-программа көмегімен іске асырылады;
Олар HTML кодына енгізіледі, ал қабықша -программа рөлін қолданушы
Бұл екі тәсілдің жағымды және жағымсыз жақтары төмендегі кестеде
ЭОБ-н ұйымдастыруда қолданылатын амалдардың негізгі оң және теріс жақтары
Қабықша-программасын
қолдану әдісі
Функционалдық мүмкіндіктерді xHTML
енгізуге негізделген әдіс
Жағымды жақтары
XHTML -файлдарға күш түспейді, олардың көлемі шағын болады, жүктелуі
xHTML-javascript мүм-кіндіктерімен іске асыру қиынға соғатын тесттік бақылау, бүктеме
Қажет ақпаратты дискіде сақтауға , журнал жүргізуге, әрбір қолданушы
Қымбат программалық жабдықты, xHTML ,XML, javascript лицензияланбайтын программалық құрал
Жағымсыз жақтары
Қабықша "жазылатын" Borland Delphi немесе MS Visual Studio және
Қабықша-программаны таңдалған тілде жасайтын программист мамандарды шақыру керек.
2 Электронды оқу басылымдарына қойылатын негізгі талаптар
ЭОБ-на қойылатын талаптар сұрағы өте күрделі. ЭОБ тағдыры
Талаптар
Техникалық
Психологиялық
Қолдану және дамыту
Мазмұны және құрылымы
Технологиялық
Экономикалық
"Талап" сөзін бұл жерде ең алдымен бағдарламалық жабдықтың жасалу
Талаптар тобының әрқайсысынан ЭОБ-на қойылатын бірнеше талап көрсетуге болады.
Техникалық талаптар тобында мыналарды көрсетуге болады:
Компьютердің белгілі бір сипаттамасына қойылатын талаптар. Мысалы, оқулық жұмыс
Перифериялық компоненттер мен шығару -енгізу құрылғыларын қойылатын талаптар. Мысалға,
Шартты түрде ос топқа қолданушының программалық жабдығына қойылатын талапты
Аппараттық және программалық бөлімдеріне арналған талаптар өзара байланысқан болуы
Техникалық талаптар тобында қандай да бір технологияны программалық жабдықты
Кез-келген программаны, соның ішінде ЭОБ-н жасап, қолдануға енгізуге қаржы
Кез-келген өнімнің маңызды сипаттамасы оның психологиялық қабылдануы. Адамның сезім
Оқу құралының көрнекілігін арттырады;
Материалдың есте қалуына жәрдемдеседі;
Қолданушының жаңа программаға, оқу пәніне үйренуіне көмектеседі;
Монитор алдында жұмыс істегеннен шаршау деңгейін төмендетеді;
Маңызды деген бөліктеріне зейін қойдыруға мүмкіндік береді;
Адамның ойлау ерекшеліктерін тиімді пайдалану арқылы оқу материалының қабылдануын
Сонымен, оқушының электронды оқулықта берілген материалды қабылдауы тек материал
Материал мазмұны, оның берілу реті, мәнері мен стилі алға
Авторларға тек "қиын" ұзақ сөйлемдерден арылуын тілеуге болады.
Міне осылай электронды оқулықты жасау барысында оның мазмұны мен
Мәтінді көрсету әдістері
Экранда көрсетілген мәтінді қабылдау (сонымен бірге түсіну) процесіне мынадай
Мәтіндік аймақтың ені;
Мәтінді туралау (выравнивание) әдісі;
Оның экран парағында орналасуы;
Шрифтің сызылымы, стилі, өлшемі;
Мәтінді қабылдау тиімділігі көз жеке сөздер мен сөз тіркестерін
Осы айтылған ережелерді техникалық шектеулерді ескере отырып, экран дисплейіндегі
Бұл шарттарды орындамау, әсіресе диагоналі 15 дюймнан үлкен мониторларда
Қарапайым болып көрінгенімен, тексті туралау - безендірудің тиімді әдісі.
Алфавитті қолданатын тілдердің көбінде (араб, иврит сияқтылардан басқа) текст
Текстік аймақтың оң жағына қарай туралау кейбір тақырыптарды, кесте
Ортаға туралау тақырыптарға жақсы келеді және де кейбір текстік
Қазіргі кезде пайда болған сан-алуан шрифтерді екі топқа бөлуге
Психологтардың айтуынша жармасы бар шрифтер жеңіл оқылады, себебі олар
Майда шрифтер оқу барысында көбірек зейін мен күш салуды
Электронды оқулық шрифтер түрі шектеулі қолданушы компьютерінде дұрыс көрінуін
Оқулық мәтініне формулаларды енгізу жөнінде гі мәселе жеке шешімді
Назар аударту әдістері
Экрандағы тексті мынадай әдістермен бөлектеуге болады:
Тұрған орнымен;
Фонмен;
Шрифтпен;
Шрифт түсімен;
Басылымдардан бір ерекшелігі электронды кітаптарда қабылдау процесіне түстер арқылы
Түрлі түстерді керек емес жерде қолдану оқулықты жасау барысындағы
Ең тиімдісі бір парақта тек 3-4 негізгі түсті қолдану
Ақ фондағы қара текст -стандарт, бірақ электронды оқулықтарға бұл
Көзге түсетін күшті азайту үшін қолданушы дисплейдің айқындығын төмендетеді,
Негізгі мәтін түсін әмбебап қарамен бояуға болады, басқадай да
Фонды бір түспен емес, текстурамен безендірген жақсы. Бір бөлім,
Түспен мәтіннің қажет бөлігіне назар аударту үшін негізгі текстен
Бөлектеудің бірнеше түрін қолдану ең жақсы нәтиже береді.
Қолдау мен дамыту және мазмұны мен құрылымдық талаптарды қарастырайық.
Модульділік (негізі программалық қабықшаға оңай қосылатын жеке программалық комплекс,
Оқу құралының құрылымына сай келетін анық, логикаға негізделген бағыт-бағдар
Бағыт -бағдар жүйесімен біріктірілген иерархиялы құрылым (оқырман үйренген қарапайым
Икемділік (ЭОБ-н қысқа мерзімде жаңа сұраныстарға бейімдеуге болатындай, құрылымын
Осы принціптерге сүйену және сәйкес технологияны таңдау ЭОБ-н қолдауды
Егер құрылымдық талаптар жөнінде айтсақ, оқулық құрамына мыналарды қосқан
Кіріспе;
Оқу бағдарламасы;
Пәнді оқу мақсаты, міндеті;
Бөлімдерге бөлінген негізгі мазмұн;
Бақылау жаттығулары (тест, тапсырма);
Глоссарий;
Негізгі және қосымша әдебиет тізімі;
Автор (-лар) жөнінде мағлұмат (аты-жөні, тегі, шені, ұйым атауы,
Жалпы талаптар төмендегі кетеде көрсетілген. Онда соңғы бағанда қолданушылар
ЭОБ-на қойылатын жалпы талаптар
Техникалық Технологиялық Қолдау және дамыту
Қолдану-шылар шеңберін кеңейту үшін ЭОБ-ы оқушының аппараттық –программалық комплексіне
Экономикалық Құрылымдық Қолданушы талаптары
Арзан, әркімнің қолы жететін технологиялар арқасында ЭОБ-ң өзіндік құнын
Құрылым икемді, интуи-тивті түрде түсінікті, иерархиялық болғаны дұрыс.
Көрнекілік, офистік пакеттермен бірге жұмыс істейтіндігі, ақпарттың толық болуы,
3. Электронды оқу құралдарын жасау
технологиялары мен әдістемесі
Жоғары сапалы ЭОБ-н жасау тек көп қаражат қана емес,
Көп нәрсе таңдалған технология мен ЭОБ-н жасау әдісіне (технологиялық
Сондықтан, технология таңдауға байыппен келу керек. Дұрыс таңдалған технология
Практикада ЭОБ-н жасаудың мынадай жолдары қолданылады:
Аудио және видео лекциялар жазу;
ЭОБ-н Adobe компаниясы шығарған pdf форматының негізінде жасау. Сонымен
ЭОБ-н MS Office пакетінің құрама бөлігі MS Word программасының
ЭОБ-н Windows анықтамалық көмек жүйесінің негізінде (яғни, hlp форматында)
ЭОБ-н мультмедия мүмкіндіктерімен қамтамасыз етілген гипертекстік белгілеу тілі (Hyper
Аралас әдіс.
Бұлардың бәрінің өз кемшіліктері бар. Және де ешқайсысы толық
ЭОБ-н жасау көп күшті қажет ететін қиын процесс. Оның
ЭОБ-н жасауға жауапты топ құру;
ЭОБ-ң құрылымы мен дизайнын жобалау;
ЭОБ-на қойылатын талаптар тізімін құру;
ЭОБ-н іске асыратын технологияны таңдау;
ЭОБ-н жасау;
ЭОБ-ң құнын есептеу;
ЭОБ-н тестілеу;
ЭОБ-н жаңарту;
ЭОБ-н ұйымның (оқу орнының) ақпараттық қамтамсыз ету жүйесіне енгізу;
Барлық сатыларды тиімді менеджменттің қажеттігін түсіну керек. Жобаның сәттілігі
Идеал жағдайда ЭОБ-на жауап беретін топта менеджер, яғни жұмыстың
Топқа кіретін адамдар саны қойылған мақсатқа қарай үштен алтыға
Оқулықтың құрылымы мен дизайнын жобалауға үлкен көңіл бөлу керек.
Құрылым оқушы шатаспайтындай және қажет кезде дайын оқу программасына
Фрейм (frame-жақтау (ағылш.)) - парақта орналасқан тіктөртбұрышты аймақ, web-парағын
HTML тілінің стандарттарына сай нөмір нөлден басталады. Мұндай құрылымда
Құрылыммен жұмыс осымен аяқталмайды. Оқулық мәтінін мағынасына қарай жеке
Файлішілік құрылымды, бағыт-бағдарды HTML және javascript тілдерінің стандартты тәсілдерімен
Мысалға мынадай жолды ұсынуға болады:
Әрбір екінші дәрежелі тақырыпта зәкір (ancor- байлау (ағылш.); зәкір
Осы тақырыпқа сілтеме жасау керек болғанда, дәл осы зәкірге
Index.htm файлы мынадай болуы мүмкін
