Салауатты өмір салтын оқушыларда қалыптастыру курстық жұмыс
М а з м ұ н ы
Кіріспе
І Салауатты өмір сүру салтының педагогикалық негіздері
1.1 Салауатты өмір сүру салтының мағынасы
1.2 Салауатты өмір салтының педагогикалық негіздері
ІІ Салауатты өмір сүру салтын оқушыларда қалыптастыру
2.1 Салауатты өмір салтын қалыптастырудың мектептегі негізгі бағыттары
2.2 Салауатты өмір салтын қалыптастыру жұмыстарын ұйымдастыру
2.3 Зерттеу бөлімі
Қорытынды
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 40 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
М а з м ұ н ы
Кіріспе
І Салауатты өмір сүру салтының педагогикалық негіздері
1.1 Салауатты өмір сүру салтының мағынасы
1.2 Салауатты өмір салтының педагогикалық негіздері
ІІ Салауатты өмір сүру салтын оқушыларда қалыптастыру
2.1 Салауатты өмір салтын қалыптастырудың мектептегі негізгі бағыттары
2.2 Салауатты өмір салтын қалыптастыру жұмыстарын ұйымдастыру
2.3 Зерттеу бөлімі
Қорытынды
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Кіріспе
Зерттеу өзектілігі. Дүние жүзін жаулап аламын деген Шыңғысхан Әмударияның
Демек, тұжырымдамамыздың мақсаты - бойына қабылдап алған дертін адам
Сонау ықылым заманнан бері, адам баласы ұзақ өмір сүрудің
Осылайша, адамзаттың жер бетінен жойылып кетуге қаупі бар тарихи
Яғни, болашақ өмірді жалғастыру үшін бүкіл әлем бойынша әр
Демек, бүгінгі таңда Қазақстанда күн тәртібінде тұрған әлеуметтік маңызы
Келесі бір мәселе, адам баласының өз қолымен жасаған табиғат
Осындай қағидалардың негізіне сүйене отырып, жеке бастың салауатты өмір
Курстық жұмыстың мақсаты:
салауатты өмір салтын оқушыларда қалыптастырудың педагогикалық негіздері
Міндеттері:
- Салауатты өмір сүру салтының педагогикалық негіздері
- Салауатты өмір сүру салтының мағынасы
- Салуатты өмір сүру салтын мемлекеттік деңгейде реттеу
- Салауатты өмір сүру салтын оушыларда қалыптастыру
- Салауатты өмір салтын қалыптастырудың мектептегі негізгі бағыттары
- Салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша ашық сабақтар ұйымдастыру
Зерттеу объектісі мектеп оқушылары
Зерттеу пәні оқушыларда салауатты өмір сүру салтын қалыптастыру мәселелері
І Салауатты өмір сүру салтының педагогикалық негіздері
1.1 Салауатты өмір сүру салтының мағынасы
Сөйлем жазу
Ауырып ем ізденгенше,
Ауырмаудың жолын ізде.
Бірінші байлық – денсаулық дейміз. Бірақ осы сөздің
“Тәннен жан артық еді, - дейді Абай атамыз -
Тәннен жан артық… Билік жанда ғой. Бірақ ғұмырымыз аз
Денсаулық - тән, рухани және әлеуметтік игіліктің жиынтығы. Денені
Қазіргі уақыттағы әлеуметтік - экономикалық жағдай, тіршілік деңгейінің құлдырауы
Ел Президентінің “Қазақстан - 2030” жолдамасындағы ұзақ мерзімді басымдықтың
Қазақстан азаматтарының денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын ынталандыру туралы
“Дені сау адам - табиғаттың ең қымбат жемісі” деп
Қазіргі қоғамымызда халықтың табиғи өсімі төмендеп, сырқаттанушылық және өлім–жітім
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша халық денсаулығының
Қорыта келгенде, академик Н. М. Амосов айтқандай: “Денсаулығың мықты
Құрбы - құрдастар, егемен еліміздің болашағы біздер. Қоғамда болып
Ей замандас, алдыменен досыңды ұқ.
Досың спорт, таза ауа, өсімдік.
Ала жүріп, осылардың сыйлығын –
Жаңа ғасырға біз берейік көріктік.
Халықтың денсаулығы – ел дамуының аса маңызды
Атамыз қазақтың «Бірінші байлық - денсаулық», яки болмаса «Денсаулық
Жасырары жоқ, күні бүгінге дейін небір ғұлама ғалымдар, біліктілігі
Жуырда ғана өткен дәрігерлер мен провизорлардың съезінде сөйлеген сөзінде
Бірінші: балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына айрықша көңіл бөлу.
Екінші: халықты қол жетерлік және саналы медициналық көмекпен қамтамасыз
Үшінші: отандық медицина ғылымын дамыту.
Осы бағыттама аясында ел басқарған ағалармен біріге отырып, түрлі
Жастар – болашағымыздың алтын тірегі. Жастар арасындағы нашақорлық пен
Жасыратыны жоқ бүгіндері елімізде осынау қауіпті нашақорлықпен айналысатындар саны
Тағы да айтарым, өкінішке орай көптеген азаматтарымыз өз денсаулығын
Жас кезінен аурушаң болған Поль Брегг «Өзіңді өзің жасай
Салауатты өмір салтына денешынықтыру, спорт, дене тәрбиесі, туризм, халықаралық
Адам денсаулығына зиянын тигізетін жат әдеттерден аулақ болғаны жөн.
Біз табиғаттың, қоршаған ортаның ластануына жол бермеуіміз керек. Өзіңізді
Сөз соңында қайра айтарымыз, халық денсаулығы тек медицина қызметкерлерінің
1.1 Салауатты өмір сүру салтының мағынасы
Қазақстанның бүгінгі әлеуметтік-экономикалық дамуы күрделі кезеңді басынан кешіріп отыр.
Әрине, тәрбие ісіндегі келелі мәселе тек айтумен ғана шешілмейді,
Салауатты өмір салтын қалыптастырудағы негізгі құралдардың бірі – түрлі
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) анықтамасы бойынша,
Денсаулық- физикалық, рухани және әлеуметтік болып бөлінеді.
Физикалық саулық дегеніміз- адам организімінде функциялардың өздігінен реттелуі, функциялық
Психикалық саулық дегеніміз- ауруды болдырмау, қайтсе де одан арылу
Әлеуметтік саулық дегеніміз- адамның әлеуметтік белсенділігінің, яғни жеке адамның
Денсаулық, қалып (норма) деген ұғымдар бір-біріне ұқсас. Қалып –
Дене жаттығуларының әсерінен бұлшық еттерде едәуір өзгерістер болады. Егер
Дене жаттығуларымен айналысқан кезде көптеген капиллярлар кеңейіп қана қоймайды,
Жаттығу кезінде оттегін тұтыну деңгейі бірден көтеріледі, өйткені
Дене жаттығулары өкпенің тіршілік сыйымдылығын кеңейтеді, қабырға шеміршектерінің икемділігін
Дене шынықтырумен айналысу, зат алмасудың бар үрдістеріне және зәр
Дене жаттығулары жамбас қуысында қанның іркіліп қалуын, қатпаны, гемаройды
Қандай болмасын дене жүктемесі – склероздық өзгерістерді болдырмайды. Дене
Дене шынықтыру мен айналысуды бастайтындар үшін көптеген әр түрлі
Дене тәрбиесі- тұлғаны жан-жақты үйлесімді қалыптастырып, дамыту процесінің негізгі
Дене тәрбиесі- адамның денсаулығын нығайтып, оңтайлы қимыл - әрекеттерін
Сондай-ақ, дене тәрбиесі – ерік-жігері мықты, тәртіпті, батыл
Дене тәрбиесінің көздейтін мақсаты – балалардың дене мәдениеті
Дене тәрбиесінің негізгі мазмұны дене шынықтыру жөніндегі оқу
Дене тәрбиесінің мазмұны – бұл баланың жеке басы және
Дене тәрбиесінің мазмұнында оқушыларды дене шынықтыру және спорт
Кеңестік дәуірге дейін дене тәрбиесінің ғылыми негізін қалаған аса
Дене тәрбиесінің жүйесі және басқару.
Адам ағзасының негізгі қызметінің қалыптасып жетілуі баланың жастық
1.2 Салауатты өмір сүру салтының педагогикалық негіздері
Денсаулық- физикалық, психологиялық және әлеуметтік болып үшке бөлінеді.
«Салауатты өмір салты» деген ұғым тек үстіртін көз қарасқа
Ауруды жұбату, оның жүрегінде сауығамын деген сенім тудырады,
Бүкіл дүнйежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының мағлұматтары бойынша барлық
Көп елдегі тұрғындардың залалды дағдыларға деген бой алдырудың,
Бұл бел алған көпшілік кемістігін «өркениет ауруы» деп
Дағды- бір не бірнеше қимылды әлденеше рет атқару қажеттілігінен
Егер де осы шартты рефлекстер кешені адам үшін пайданы
Адам денсаулығына оңдыртпайтын кесел келтіретіні айдай әлемге мәлім
БДҰ сарапшылары «тәкелділік тудыратын» заттар терминалогиясын анықтаған.
А) алкогольді –барбитурат түріндегі (этил спирт, барбитураттар, седативті мепробиромат,
Б) амфетамин түріндегі заттар (амфетамин, фенметразин т.б.);
B) кокаин түріндегі заттар (кокаин және коко жапрақтары);
Г) каннабис түріндегі заттар (марихуана, гашиш);
Д) галлюцинаген түріндегі заттар (лизегид.-ЛСД, мескалин);
Е) ката түріндегі заттар (Catha ectulis fovsk);
Ж)апиын түріндегі заттар (морфии, героин, кодеин, метадон);
З) эфирлі ертінділер түріндегі заттар (толуол, ацетон және тетрахлорометан).
Жоғаррыда аталған дәрі дәрмектер (эфирлі ертінділерді есепке алмағанда) емдеу
Сондай-ақ есірткі заттарына темекі де жатады, ол денсаулыққа зиян
Есірткі заттарға деген тәуелділік тудырып, оны одан әрі ушықтыратын
Қазіргі кезде есірткі заттар мен улы заттар (токсикомония)
Алкоголь- құрамында этил спирті бар ішімдіктер болып табылады.
Әр түрлі ішімдіктердің спирттік мәні бірдей емес: сырада 3-6
Жалпы тақырыпты қорытындылай келетін болсақСалауатты өмір салтын қалыптастыру ең
Салауатты өмір салтын қалыптастыруда темекі мен күреске айырықша көңіл
Тактикалық тұрғыда темекіге деген теріс көзқарасты қалыптастыру ләзім. Бұл
Денсаулықты сақтауға себеп болатын негізгі компонентер:
-тиімді тамақтану;
- табиғатына орай қимыл белсенділігі;-
- шынығу;
- психикалық денсаулыққа деген оң көзқарас;
- тән, киім күтімі;
- тұрмыстағы гигиеналық режимді ұстану;
- еңбек пен демалыстың тиімді режимін қадағалау;
- денсаулыққа нұқсан келтірмейтін, қалыпты жыныстық;
- темекңіден, есірткіден, алкагольден, орынсыз дәрі -дәрмектен тартыну;
- экологиялық жағымды (позитивті ) мінез құлық.
Міне, осылай өз денсаулығына деген кімнің де болмасын бұған
СӨС насихатын денсаулықты сақтау, аурудың алдын алу т.с.с.
СӨС мақсат еткен, кең таралған қозғалыстардың бірі- судың,
Адам өміріндегі проблемаларды шешу-қайғы- қасіретті біршама жеңілдеу өткеруге
СӨС қалыптастыруда жалпы қоғам азаматтары болып күрес жүргізу, залалды
Профилактика- бұл мемлекеттік, қоғамдық, элеуметтік, эканомикалық, медициналық, санитарлық, психалогиялық
Дағды- бір не бірнеше қимылды әлденеше рет атқару қажеттілігінен
Денсаулық - физикалық, психологиялық және әлеуметтік болып үшке
Физикалық саулық дегеніміз- адам организімінде функциялардың өздігінен реттелуі, функциялық
Психикалық саулық дегеніміз- ауруды болдырмау, қайтсе де одан арылу
Әлеуметтік саулық дегеніміз- адамның әлеуметтік белсенділігінің, яғни жеке адамның
Дене тәрбиесі- адамның денсаулығын нығайтып, оңтайлы қимыл - әрекеттерін
Дене тәрбиесінің мазмұны – бұл баланың жеке басы және
.
Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, жасы толмаған құқық бұзушылардың 44% сәтсіз
Профессор А.Е. Личко және В.Г. Степанов сәтті отбасыны талдай
-Отбасындағы қамқорлықты күшейту (гиперопека);
-немқұрайлылық ( гипоопека);
- отбасындағы кумирдің болуы;
Статистика бойынша ОҚО да 14-18 жас аралығындағы тұлғалар арасында
2000ж 269 қылмыс, 17,5% өскен, 195-і ауыр қылмыс. 14-18
Қазіргі кезде біздің қала көшелерінде қараусыз қалған балалар мен
Жастардың девианттық жүріс-тұрыстарының бір түрі–нашақорлық. Бұл мәселе жөнінде ел
«Кәмелетке толмағандар мен жастардың, әйелдердің арасында есірткіні беймедициналық тұтынудың
Есірткіге байланысты қылмыс жоғары қарқынмен өсуде. 1991 ж. бастап
Жастар арасындағы девианттық жүріс-тұрыстың тағы бір түрі – ішкілік.
Девианттық мінез-құлықтық бір түрі суицид, яғни бұл өзіне -өзі
Девианттық мінез-құлықтың пайда болуының бірнеше себептері бар:
Әлеуметтік теңсіздік –жұмыссыздық, әлеуметтік жағдайдың төмендеуі, жемқорлық т.б.
Моральдық этикалық фактор қоғамның моральдық –адамгершілік қасиетінің төмендеуі, рухани
Девианттық мінез-құлыққа қоршаған ортаның немқұрайлы қарауы. әсіресе, отбасы тәрбиесінің
Бұл қоғамның болашағы жастарға кері әсер тигізетіні сөзсіз.
Жастар арасындағы әлеуметтік – нормалардан ауытқудың түрлерін зерттей отырып,
Жастар біздің болашағымыз. «Бүгінгі жастар – ертеңгі қауымның қариясы.
Санитарлық дәрігер ас мәзірін құрастырған кезде мынандай негізгі қағидаларды
Бірінші байлық – денсаулық дейміз. Бірақ осы сөздің салмағын,
“Тәннен жан артық еді, - дейді Абай атамыз -
Тәннен жан артық… Билік жанда ғой. Бірақ ғұмырымыз аз
Денсаулық - тән, рухани және әлеуметтік игіліктің жиынтығы.
Қазіргі уақыттағы әлеуметтік - экономикалық жағдай, тіршілік деңгейінің
Ел Президентінің “Қазақстан - 2030” жолдамасындағы ұзақ мерзімді басымдықтың
Қазақстан азаматтарының денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын ынталандыру туралы
“Дені сау адам - табиғаттың ең қымбат жемісі”
ІІ Салауатты өмір сүру салтын оқушыларда қалыптастыру
2.1 Салауатты өмір салтын қалыптастырудың мектептегі негізгі бағыттары
Қазіргі қоғамымызда халықтың табиғи өсімі төмендеп, сырқаттанушылық және өлім–жітім
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша халық денсаулығының
Қорыта келгенде, академик Н. М. Амосов айтқандай: “Денсаулығың мықты
Құрбы - құрдастар, егемен еліміздің болашағы біздер. Қоғамда болып
Ей замандас, алдыменен досыңды ұқ.
Досың спорт, таза ауа, өсімдік.
Ала жүріп, осылардың сыйлығын –
Жаңа ғасырға біз берейік көріктік.
Халықтың денсаулығы – ел дамуының аса маңызды тұтқасы, болашағымыздың
Атамыз қазақтың «Бірінші байлық - денсаулық», яки болмаса «Денсаулық
Жасырары жоқ, күні бүгінге дейін небір ғұлама ғалымдар, біліктілігі
Жуырда ғана өткен дәрігерлер мен провизорлардың съезінде сөйлеген сөзінде
Бірінші: балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына айрықша көңіл бөлу.
Екінші: халықты қол жетерлік және саналы медициналық көмекпен қамтамасыз
Үшінші: отандық медицина ғылымын дамыту.
Осы бағыттама аясында ел басқарған ағалармен біріге отырып, түрлі
Жастар – болашағымыздың алтын тірегі. Жастар арасындағы нашақорлық пен
Жасыратыны жоқ бүгіндері елімізде осынау қауіпті нашақорлықпен айналысатындар саны
Тағы да айтарым, өкінішке орай көптеген азаматтарымыз өз денсаулығын
Жас кезінен аурушаң болған Поль Брегг «Өзіңді өзің жасай
Салауатты өмір салтына денешынықтыру, спорт, дене тәрбиесі, туризм, халықаралық
Адам денсаулығына зиянын тигізетін жат әдеттерден аулақ болғаны жөн.
Біз табиғаттың, қоршаған ортаның ластануына жол бермеуіміз керек. Өзіңізді
Сөз соңында қайра айтарымыз, халық денсаулығы тек медицина қызметкерлерінің
Бала тәрбиесіне қазақ халқы ерте кезден көңіл бөліп, баланың
Қазіргі уақытты өткен кезеңмен салыстыра алмайсың. Себебі уақыт өте
Қазақ халқы « тәрбие басы-тал бесік» деп бекер айтпаса
Елбасы казіргі жастардың болашағына зор сеніммен қарап үміт артады.
Есік қаласының Абылай хан орта мектебінің дене тәрбиесінің мұғалімдері
Міне,осындай тынымсыз жұмыстың арқасында біраз табыстарға қол жеткізді.Тек волейбол,
Бүгінгі тақырыпқа арқау болған осы қос команданың аз уақыт
Команданы дайындауда ерінбей еңбек етіп, команда мүшелерін ширата түсті.
Осы жылғы тамыз айының 15-жұлдызында ауданымыздан шыққан үш генералдың
Аяқ допты меңгеру, оны ойнай білуде ерекше шеберлікті қажет
Осындай жарыстарға қатысу команда мүшелерін шыңдап,ойынға деген құштарлығын арттырып
Спортпен айналысу барысында денесі ширап, қабілеті дамып, баланың бойында
Осындай жақсы істерге аудан әкімшілігі де өз үлесін қосып
Форумға осындай тамаша табысты спортшылардың келуі олардың жастарға арнап
Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына кіруі жөнінде
Салауаттылық ұғымы қазақ халқының салт-дәстүрін, көнеден келе жатқан мәдениетін,
Салауаттылық - ішкіліктен, есірткі, темекіден аулақ болу, дене және
Жасөспірімдердің салауаттылық өмірге ұмтылысы, зиянды әдеттерді жек көрушілігі олардың
Бала тәрбиесі әсіресе, мектептен тыс уақыттағы сыныптан тыс жүргізілетін
және оның нәтижесінде жағымсыз жайттардың кең өрістеуіне себепкер болып
Жастары әлсіз, денсаулығы нашар, білімсіз, зиянды әдеттерге әуес, жалқау,
Салауатты өмір салты - адам үшін аса маңызды, денсаулықпен
байланысты құнды форма. Ол адам мәдинетінің бір бөлігі. Ал
адам бақытының негізгі бөлігі. Қоғамның болашағы әрбір адам денсаулығына
Сондықтан адам денсаулығының жағдайы тек қоғамдық дамудың ғана көрсеткіші
Салауатты өмір салтын қалыптастырудың мазмұны мен ұйымдастыру формалары мынаны
Жауапкершілік, өз денсаулығына жауапкершілікпен қарау;
- Табиғи сезімталдық, оқушылардың жас ерекшелігін ескеру;
- Ғылымилық, тек тексерілген ғылыми дәлелденген деректерге ғана
сүйену;
- Экологияландыру адам организміне қоршаған орта факторларының
әсерін білу;
- Ұлттық аймақтық ерекшеліктерді ескеру, салауатты өмір салты
туралы ұлттық салт-дәстүрлерімен танысып оны ұстана білу;
- Үздіксіз оқыту,салауатты өмір салты дағдыларын үздіксіз
қалыптастырып үнемі пайдалану;
- Әлеуметтендіру, салауатты өмір салтын ұстанған қоғам мүшесін
дайындау.
Осы ұстанымдарды негіздеп жасөспірімдерді салауатты өмірге тәрбиелеу барысында мұғалімнің
Қазіргі кезде мектептегі кешенді бағдарламалардың жеті саласын және «Атамекен»
Қазақстан Республикасының «Білім заңында» мектеп оқушылары бойында адамгершілік және
Денсаулық адам бақытының бірінші байлығы.Әрбір жасөспірімді сол бақытты уысынан
Рухани бай адам дегеніміз - өз тілін,өз тарихын,салт-дәстүрін жоғары
Ал рухани қажеттілік деген ұғым - рухани жетілуі,яғни жанның
Салауатты өмір тұғыры – имандылық. Сыныбымда «Шапағат - Нұр»,
Ұлттық теле арнада салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында өтіп
Әрқашан алға ұмтылып,жеңіске жетуге құштарлық қабілеттері арта түсті;
Бәсекеге қабілетті елдің болашағы тек жалаң адамдар тобынан ғана
Қазақстан азаматтарының өз өмірінің аяғына дейін сау болуы, және
Адам мен табиғат әрқашан егіз, табиғатты аялау,одан алар сый-сыяпатты
Бұл шара «Евразия» теле арнасындағы «Малахов +» шоу түрінің
Адам экологиясы туралы білім және тәрбие беру
Салауатты өмір салты - ең әуелі денсаулықты сақтауға және
Дені сау адамның көңіл-күйі көтеріңкі өмірге құштар,қандай іске болсын
Ал, ауру - адамның мүмкіндігін шектейді,көңіл күйі жабырқаулы адам
Сонымен қатар «Адам өзінің дені сау ,бақытты сезіну үшін
Салауатты өмір салты –ол адам экологиясының таза болуы. Осы
Оқушылар ЖҚТБ-ға қарсы жаңа ақпараттармен кітапханашылар арқылы танысып білді.
Оқушыларды салауаттылыққа тәрбиелеуде кітапханамен тығыз байланысуды жоспарға қойдым. Салауатты
Салауаттану білімі мен тәрбиенің бірлескен жүйесі оқушының денсаулығын сақтауға
Суға жүгіріп келіп,қарғып яки секіріп түспе, суға кетесің.
Жуынғанда тұла бойыңдағы кірің кетеді. Теріңдегі бітеліп қалған тесіктері
Жылы суда дене кірі тезірек ериді. Сабының жылдамырақ көпіреді.
Өте жылы су әсіресе күнде жуынғанда қаныңды тасытып, денеңді
Шомылып шыққаннан кейін үстіңді таза орамалмен (сүлгімен) немесе дәкемен
Қара жұмыс істегенде ауыстыратын екі киімің болсын.
Күндіз кигеніңді түнде шешіп жайып, түнде кигеніңді күндіз жайып
Тер, түлеген тері, теріңнен шыққан май, басқа зиянды
нәрселердің бәрі ішкі киімге сіңеді. Бұл заттар шіри бастайды,
5. Өзіңді, тамағыңды таза ұста, ішкен-жеген сайын және ертеңінде,
Ең болмағанда тісіңді күнде кешкісін жатарда бір тазала. Мәсуегіңнің
6. Таза ауада (сыртта) көбірек қимылда (серуенде, ойна, жүгір,
7.Өте жылы киінбе, басың жеңілдеу нәрсе ки, мойныңды ашық
8. Дененді тар киіммен, белбеумен, түрлі баумен байлап
9. Аяқ киіміңнің (етігіңнің) ұлтаны
10. Киімің әсіресе шұлғауың
11. Бөгделердің киімдерін, әсіресе бет орамалын, қол
12. Өте көп ішіп-жеме. Бұзылған астан, сіңімсіз тамақтан,
13. Арақ, боза секілді есірткі ішімдіктерге жолама. Наша
14. Тамаққа отырар алдында қолыңды жу.
15. Ауру, саулығы күмәнділеу адаммен табақтас болма. Ешкімнің
16. Аяқ-табақ, қасық-аяқ, пышақ-шанышқы секілді ас ішетін
17. Жуып-тазаламай тұрьш, басқалар
18. Ерте жат, ерте тұр, оянған соң
19. Кешке ұйықтардын алдында ауыр жұмыс істеп өзіңді-өзің
20. Ұйқы адамға күш жинап, қуат береді. Адамға пайдалы
21. Ұйқының ұзақтығы жасқа карай түрліше болады.
22. Еш уақытта біреумен қойындасып жатпа, жеке жатып
ІІ. Сабақ үстінде денсаулығыңды ойласаң…
1. Жазу жұмысына отырғанда жарық (терезе, шам) сол
жағыңда бол сын.
2. Жазу үшін отырғаныңда астыңдағы орындығыңның алдыңғы шеті үстелдін
Жазғанда тік отыр. Көкірегіңмен үстелдің шетін кидірмелеме.
3. Үстелге отырғанда екі білегіңді шынтағыңа
4. Үстелге отырғанда табаныңды жерге — еденге
5. Үстелге отырғанда аяғыңды орындықтың астына
6. Орындықтың үстінде тік отыр. Арқаңды орындықтың арқалығына
7. Жазғанда екі білегің шынтаққа дейін тегіс
8. Жазатын қағазыңды оң жаққа таман, қарсы
қой.
9. Оқығанда орындығыңды үстелден аз-кем кейіндеу
Оқығанда көзің кітбыңның бетінен ең кем болғанда 32 сантиметрдей
10. Орындыққа отырғанда криімің астында бүктетіліп жатпасын.
Қыз балалар орындыққа көйлектерін тегістеп, бүктесінсіз қылып отырсын. Отырып
Салауатты өмір салтын насихаттауда және сәбилердің, жасөспірімдердің, жастардың өмір
Адам баласы өзін қоршаған ортаның құбылыстарын, оның пайда болуы
Жан және тән саулығы адамның жалпы жеке денсаулығының ажырамас
Зерттеудің нысаны: Адам денсаулығының басты құрайтын көздері оның рухани
Жан саулығы - бұл біздің ақыл-ойдың, тәніміздің, денеміздің саулығы.
Ақыл-ой - бұл қоршаған әлем мен өзіңді тану қабілеті,
Дүниетаньмның қалыптасуы ұзақ және күрделі үрдіс. Сондықтан да ол
Дүниетаным тек оқу процесінде немесе тәрбие процесінде ғана дамып
Шәкірттердің дүниетанымын қалыптастыруда сол дүниетанымның өзіндік атқаратын қызметін білгеніміз
Ең маныздысы оқушылар жас шамасның мүмкіндігіне сай дүниеде мәңгі
Оқушылар дүниетанымының қалыптасуда мектептің іс-әрекетінің басты бағыты зерттеу. Қоғам
Барлығымыз біретінде әр адам өмірде белгілі принциптерді ұстанып өмір
мен психологиялық қасиеттеріне байланысты.
Өмір сүру стилі менімше бұл, мысалға алсақ адам белгілі
Салауатты өмір салты - белгілі популяцияның денсаулығын сақтап, нығайтуға,
Организмнің қорғаныш қабілетін жоғарылатуға жағдай жасайтын тәртіптер және организмге
Бұл жағдайда балалардың өзіне қажетті тіршілік ортасын қалыптастыра алмайтындығын
Салауатты өмір зиянды әдеттермен үйлеспейді. Алкоголь және басқадай маскүнемдікке
Қазіргі кезде, жоғарғы сынып оқушыларына жүргізілген эпидемиологиялық тексерулер шылым
Маскүнемдікке бейім келетін ең қиын кезең - жасөспірім кезеңі.
Бұл жағдайлардың бәрі алкогольдік ішімдіктерді оңай табуға болатындықтан және
Шынайы өмірдің қиыншылығынан қашу да балаларды алкогольдік топтарға әкелуі
Зиянды әдеттердің алдын алудағы маңызды бағыт - жасөспірімнің жеке
Жасөспірімдер арасында алкогольге қарсы ағартушылық, тәрбиелік жұмыстар жүргізу -
- Мектеп оқушыларын ерте жастан алкогольге қарсы тәрбиелеп, қалыптастыру.
- Алкогольге қарсы тәрбие мен ағартушылық бір бағытта, бірізділікпен
- Ішімдікке қарсы жұмысты балалар арасында қойылған фазалар мен
- Ішімдікке қарсы жүргізілген жұмыстарда оқушылардың әр түрлі жас
- Оқушыларды ішімдікке қарсы тәрбиелеп, қалыптастыру жұмыстары гигиеналық және
- Балаларды әлеуметтік-гигиеналық пайдалы белсенділігін жоғарылату, толыққұнды демалыстар ұйымдастыру;
- Алкогольге қарсы жұмыстарды кешенді жүргізу. Педагогикалық ұжымдар мұндай
- Жоғарғы сынып оқушыларын алкогольге қарсы жұмыстарға белсене араластыру.
Жасөспірімдер аудиториясында алкогольдің ішкі ағзаларға тигізетін зияны туралы дәрістер
Ішімдікке қарсы жұмыстың мазмұны мәнді, түсінікті, адамзат баласының қажеттіліктерін
Балалар мен жасөспірімдердің салауатты өмір салтын қалыптастыруды, олардың белгілі
2.3 Зерттеу бөлімі
1. Бүгінде мектеп қабырғасында дене тәрбиесін ұйымдастыру
Дене шынықтыру сабақтары;
Факультативті сабақтар;
Дене шынықтыру және сауықтыру жұмыстары;
Сабақтан және мектептен тыс дене тәрбиесі мен
Білім беру саласында дене тәрбиесін ұйымдастыру жүйесіне дене
Дене тәрбиесі жүйесінің негізгі міндеттері:
Қимыл-қозғалыстың жалпы бір кешенді түрлерін жасауға дағдыландыру;
Оқушылар әрбір қимыл-қозғалыстың жылдамдығын, ырғақтығын қамтамасыз етіп, оның
Оқушылардың денсаулығын нығайту және дене тәрбиесінің басқа да
Сыныптан тыс дене тәрбиесінің негізгі міндеттері:
Оқушыларды дене тәрбиесі жұмыстары мен спорттың әр түрі
Спорттың әр түрлі бағыттарында олардың ұйымдастыру қабілеттерін шыңдау;
Олардың жалпы дене күштерін жетілдіріп және спортқа даярлығын арттыру
Оқушылардың дене шынықтыру жаттығуларымен өз бетінше айналысуын тәрбиелеу;
Сондықтан дене тәрбиесінің сабақтан тыс жұмыстьарының жүйесі оқыту
Сыныптан тыс дене тәрбиесі жүйесінің бағыттары:
Оқушылардың санитарлық-гигиеналық білімдері мен түсініктерін тереңдету, оған
Осы бағытта мектеп мұғалімдері, сынып жетекшілері мен дәрігерлер оқушылармен
Оқушылардың денсаулығы мен дене күштерін шынықтыруда табиғаттың мүмкіндіктерін
Сыныптан тыс дене тәрбиесі жүйесінде оқушылардың спорттық жарыстарын, әртүрлі
Мысалы, спорт секциялары мен үйірмелерін ұйымдастыру, көпшілік спорт жұмыстары,
Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан – 2030» жолдауында (1997) және «Слауатты өмір
Қорыта айтқанда, оқушылардың дене тәрбиесінің нәтижесін арттыруда оқу және
2. Профилактика
Профилактика- бұл мемлекеттік, қоғамдық, элеуметтік, эканомикалық, медициналық, санитарлық, психалогиялық
Әіресе өскелең ұрпаққа есірткі заттарды алуға тосқауыл қою
Залады дағдыларға деген үйірсектікке бой алдырайын деп жүрген тұлғадағы
Барлық бұқаралық ақпарат құралдарының мүмкін бұлар арналары арқылы жүйелі
Жастар арасында өткізілетін медициналық, педагогикалық жұмысқа адам организіміне деген
Салауатты өмір салтын насихаттау ісі басымдылықтар қатарынан көрінуі керек.
Осындай жұмыстардың басқа елдердегі өтілуі тиімділігі жөнінде де
Әрине тек жаппай тыйым салумен табысқа жету мүмкі емес.
3. Волиалогия
Валеология – денсаулық туралы ғылым. Денсаулық мүмкіндіктері. Ауруды болдырмау
Девианттық мінез-құлық олардың қоғам –өміріндегі теріс орны мен салмағын
4.Салауаттандыруға арналған мінез – құлыұқ тәрбиесі.
Салауатты өмір салты-белгілі популяцияның денсаулығын сақтап, нығайтуға салауаттандыруға арналған
Салауатты өмір салты- тек медициналық емес, сонымен қатар өндіріс
Әр атпал азамат баладан өседі.Соған байланысты оны бала шақта
Әрине,жаңа туған жас нәресте өмірінің алғашқы айларында, көбіне 1
Балалардың тамақтануының рационады болуы,тамақтанудың тәртібін ұйымдастырғанда ғана мүмкін.Ол үшін
1 жастан 7 жасқа дейінгі балалар үшін,аралығы 3,5-4,0 сағаттан
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі таңда еліміздің күн тәртібінде тұрған әлеуметтік-экономикалық маңызы зор
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша халықтың денсаулығы 49-53%
Қазіргі уақытта халықтың денсаулығының нашарлауы, аурулардың көбеюі адамдардың өздеріне,
Салауатты өмір сүрудің негізгі қағидасы – еш ауруға шалдықпай,
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңының 37-бабында былай делінген: «Білім
Осы бапқа сәйкес ШҚМТУ-дың «Дене тәрбиесі және спорт» кафедрасының
Өткізілетін спорттық-сауықтыру және көпшілік шараларды ұйымдастырудың түрлері: оқу үрдісі
Білім алумен қатар, сабақтан тыс уақытта өзі таңдап алған
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Әбенбаев.С. Тәрбие теориясы мен әдістемесі.-Алматы,2005.
2. Қалиев С, Оразбаев М., Смаилова М. Қазақ халқьның
3. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. -Астана, 2000.
4. Қоянбаев Р.М. Дуниетанымды қалыптастыру. — Алматы,1991.
5. Муқанов.И.Салауатты өмір салтын қалыптастыру.-Қазақстан мектебі,№6,2008.
6. Оқушыларға салауатты өмір салтын қалыптастыру бағдарламасы.-Қазақстан мұғалімі,14 қазан,2006.
7. Педагогика. Лекциялар курсы. —Алматы, 2003.
8. Сманове.С.М.Салауатты өмір салты.-Қазақстан мектебі,№4,2007.
Пайдаланған әдебиеттер
1.Республикалық әдеби-көркем әлеуметтік журнал,
«Жалын» №9,2007жыл 2-8бет
2. «Отбасы және денсаулық» журналы
3. «Қазақстан мектебі» журналы,2007жыл.№8,9
4. «Биология және география» журналы,2002жыл
5. Валеология оқулығы
6. Республикалық педагогикалық журнал «Мектептегі сыныптан тыс
жұмыстар»,2005жыл,№3,2
7. « Қазақстандағы емдік қасиеті бар өсімдіктер»
кітабы,авторы:Ә.Іскендіров,Алматы «Қазақстан»баспасы,1982жыл
8. «Алтын орда» газеті,2009жыл,16қыркүйек,10-бет
9. «Атырау» газеті,2009жыл,8қыркүйек,10-бет
10.Қазақстан мектебі 1. 2009жыл 10;11;12-бет
11.Жалпы білім беретін мектептің 1-11сыныптырына арналған дене
тәрбиесінің бағдарламасы. Алматы. Рауан, 1993, 99-бет
12. «Шапағат - Нұр» журнал, 2008жыл
