Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеудің жолдары курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе ……………………………………………………………………....…3
І. Мектептің қиын оқушыларын тәрбиелеудің теориялық негіздері.
1.1. Қиын оқушыларды болдырмаудың әлеуметтік экономикалық және адамгершілік-құқықтық жағдайлары..................................6
1.2. Қиын балалардың пайда болу себептері?....................11
ІІ. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеудің жолдары
2.1. Пән сабақтары бойынша қиын оқушыларды тәрбиелеу.................16
2.2. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеуде педагогикалық басшылықты ұйымдастыру.........................................…........23
Қорытынды..………………………………………………………………....32
Әдебиет тізімі….........................………………………………………….. 33
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 30 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе ……………………………………………………………………....…3
І. Мектептің қиын оқушыларын тәрбиелеудің теориялық негіздері.
1.1. Қиын оқушыларды болдырмаудың әлеуметтік экономикалық және адамгершілік-құқықтық
1.2. Қиын балалардың пайда болу себептері?....................11
ІІ. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеудің жолдары
2.1. Пән сабақтары бойынша қиын оқушыларды тәрбиелеу.................16
2.2. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеуде педагогикалық басшылықты ұйымдастыру.........................................…........23
Қорытынды..………………………………………………………………....32
Әдебиет тізімі….........................………………………………………….. 33
Кіріспе.
Еліміздің болашағы ұрпақ тәрбиесінде. Бүгінгі таңда жастарға әлемдік ғылым
Осы заманғы білім беру жүйесінің даму барысында мектептердің нарық
Қиын бала қай кезде де болған, ол педагогика ғылымындағы
Қиын оқушыларды тәрбиелеу мәселесі қазіргі халық ағарту органдары
Сонымен зерттеудің көкейкестілігі бүгінгі таңда әлеуметтік сұранысқа айналып отырған,
Сондай- ақ қазіргі кезеңде қиын оқушылардың пайда болуының себептерін
Зерттеу мәселесінің көкейкестілігі мен практикалық мәнділігі «Оқыту процесінде қиын
Зерттеудің мақсаты – оқыту процесінде қиын балаларды қайта
Зерттеу нысаны – қиын балаларды қайта тәрбиелеуге әсер ететін
Зерттеу пәні- қиын балаларды қайта тәрбиелеудің процесі.
Зерттеу мақсаты, обьектісі төмендегідей зерттеу міндеттерін анықтауды талап етеді:
- Қазіргі кезеңдегі қиын оқушыға педагогикалық- психологиялық сипаттама беру;
- Қиын балаларды қайта тәрбиелеудегі мұғалімнің орны мен ролін
- Оқыту процесінде қиын оқушыларды қайта тәрбиелеудің тиімді жолдарын
Зерттеу әдіснамалық негізі- таным теориясының философиялық негізі және оған
Зерттеу көздері мыналар болды: философтардың, психологтардың, педагогтардың зерттеу
Зерттеу әдістері: философиялық, педагогикалық және оқу- әдістемелік әдебиеттерге
І. Мектептің қиын оқушыларын тәрбиелеудің теориялық негіздері.
1.1.
Қиын балалардың тәрбиесі – бұлар оқуға, еңбекке, қоғамдық өмірге
Анальды сұраныс олар ішкілік, нашақорлық, ұрлық жасау, төбелес т.б.
Теріс қасиеттердің тұрақтылығы бұл мейірімсіздік, қаталдық, жалғандық, жалақорлық, өзімшілдік
Ата – аналар және мұғалімдермен тартыс жағдайының тұрақтылығы.
Сыртқы ортаның көмегінсіз өзін - өзі жөндеуге, реттеуге қабілетсіздігі.
Қазіргі кезеңде Қазақстан нарықтық экономикасы әлеуметтік бағытталған және
Н.Назарбаевтың «Қазақстанның болашағы қоғамның идеялық бірлігінде» атты еңбегінде мынадай
Әрбір адам біздің мемлекетімізге, оның бай да даңқты тарихына,
Тәлім- тәрбие тұжырымдамасында балаларды тәрбиелеуде төмендегі міндеттер мен бағыттарды
-жас жеткіншектің ұлттық сана сезімін, имандылық қадір – қасиетін
-мемлекет заңдарын білу және оған сый құрметпен қарау, оны
- еңбек тәртібін бұзушылыққа төзбестікпен қарау, еңбектегі иесіздікке, жауапсыздыққа,
- жастардың ішкілікке, есірткіге әуестенуіне жол бермей,
Мектеп жасындағы балалар арасындағы қылмыстық көбеюіне тек қана экономиканың
Әдетте оқушының не үшін тәртіп бұзып, оған не түрткі
Оқушының осы сияқты психикалық ерекшелігін кейбір ғылыми зерттеулерде «ойлау
Мысалы, оқушы тәртіп бұзып, сабақ тыңдаудың орнына басқа оқушыларға
Тәртіпсіздікпен күресудің негізгі жолы- ешкім тәртіп бұзайын деген оймен
Мәселенің негізі – жағымсыз қылықты жазалауда ғана емес, оның
1.2. Қиын балалардың пайда болу себептері?
Педагог ғалымдар қиын балалар мәселелерін жан- жақты зерттеуде. Бұл
Қиын оқушылардың болу себептері қайдан, қалай пайда болады
Оқушылардың ата- аналарының кінәсінен болатын жағдайлар.
Кейбір ата- аналар өз перзенттерінің тәртіпсіздігіне мән бермей, есейген
Екінші мысал, бір оқушы қыз анасына мүлдем бағынбаған,
2.Тәрбиеленуі қиын оқушылардың пайда болуының мектепке байланысты себептері.
Тәрбиеленуі қиын оқушылардың есебі алынбай, оған мән беріп, көңіл
Мектеп директоры немесе класс жетекші тәрбиеленуі қиын оқушылармен жұмыс
Екіншіден, оқушының әрбір тәртіпсіздігінің себебін анықтан, көз жеткізіп алып,
ІІ. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеудің жолдары.
2.1. Пән сабақтары бойынша қиын оқушыларды тәрбиелеу
Оқу мен тәрбие жұмысы ажырамас байланыста және өзара тәуелді
Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептері тұжырымдамасында мектептердің педагогтық
Білімді ізгілендірудің өзі оның мазмұнын терең гуманитарландырумен
мектептің ұлттық және әлемдік мәдениеттен нәр алуы, яғни кез-
жеке тұлғаны әлеуметтендіру арқылы, яғни оқушыларды әлеуметтік байлықтарға белсене
М.А.Алемаскин, Л,М. Зюбин т.б. педагогика ғалымдарының зерттеулері бойынша көптеген
1. Оқуға деген жағымды стимулдарды және мотивтерді қалыптастыру, білімге
2. Оқушылардың білімдегі артта қалушылықты, екінші жылға қалушының себептерін
3. Сабақта нашар үлгеретін оқушылар мен жеке жұмыс жүргізу.
4. Нашар үлгенетін оқушылармен жүйелі түрде сабақтан тыс жұмыс
Педагогикалық әдебиетте оқушылардың еліктеуге лайық үлгі- өнеге іздейтіні атап
8 класта тарих пәнінен өткізілген сабақтың үлгісі осы мақсатқа
Сабақтың тақырыбы: ХІХғасырдағы қазақ халқының ағартушы – ғалымдары.
Сабақтың түрі: Ойын сабақ
Сабақтың білімділік мақсаты:
1. Сабақ орыстың демократиялық мәдениетінің Қазақстан мәдениетінің дамуына еткен
2. ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстан мәдениеті туралы сабақта
3. Абай туралы айтқанда, оқушыларды ол бек қазақ әдебиетінің
Сабақтың тәрбиелік мақсаты:
ХІХ ғасырда қоғам жағдайы туралы түсінік бере отырып, сол
Сабақтың дамытушылығы: Оқушыларға алдын ала тапсырма, сұрақтар беру арқылы,
Жаңа сабақтың жоспары:
1. Орыстың демократиялық мәдениеттерінің Қазақстанда мәдениет пен халық ағарту
2. Ш.Уалиханов – қазақтың тұңғыш ғалымы
3. Халық ағарту ісі және Ы.Алтынсарин
4. Халық шығармашылығы, әдебиет және А.Құнанбаев.
Сабақтың жүргізілуі:
І – мәселе бойынша, одақ тарихынан өткен тақырыпты еске
а) Россияда ағарту ісінің дамуын айтыңдар, оның жан- жақты
ә) Ғылым саласында қандай жаңалықтар ашылды?
б) Әдебиет пен көркем өнер саласының көрнекті өкілдерін
Екінші мәселе бойынша оқушының жауабын қорытындылай келіп, ХІХ ғасырдың
1. Ы.Алтынсарин ағарту ісін дамытуға қандай еңбек сіңірді?
2. Оның қандай шығармаларын білесіңдер?
Төртінші мәселе бойынша, оқушыға төмендегі сұрақтарды қоя отырып, әдебиет
1. Абай қай жерде дүниеге келген?
2. Абай қандай ортада өсті?
3. Абайдық өз отбасындағы ең жақсы көретін адамы кім?
4. Абайдың қандай өлеңдерін білесіңдер? (жатқа айт)
5. М.Әуезовтың Абайға қатысы қандай?
Оқушының ойын, тілін дамытуға арналған сұрақтар:
1. Абайдың қандай мақал-мәтелдерін білесіңдер? Бұл мақал-мәтелдерде ақын не
2. Ақын «қалың елім, қазағым, қайран жұртым» деген өлеңінде
Абай тек қана ақын болып қойған жоқ, сонымен қатар
Кейін үш оқушы тақтаға шығарылып, біреуі Шоқан ағартушы педагог
Оқушылардың жауабы тыңдалғаннан кейін, қысқаша қорытындылау.
Үйге тапсырма: Оқулықтағы материалға қосымша: Абайдың қоғамдағы
Пайдаланған әдебиеттер:
Қазақ тарихы.
«Дала жұлдызы» (Ш.Уәлихановтың өмірі мен қызметі туралы повест, авторлары
«Абай жолы» І том М.Әуезов
«Аққан жұлдыз» романының «Дала қоңырауы» поэмасының кейіпкерінен үзінділер. ХІХ
Сабақтың көрнекілігі:
1. ХІХ ғасыр Қазақстан картасы
2. Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, Абай туралы буклеттер.
3. Викториналық сұрақтар.
4. Күй табақ. Қазақ әндері.
5. Әдеби кітаптар.
Тарих сабағында сабақтың ойын түрін пайдаланудың ерекшелігі, баланың жаңа
2.2. Оқыту процесінде қиын оқушыларды тәрбиелеуде педагогикалық басшылықты ұйымдастыру.
Қиын балалармен жұмыс істеу мұғалімдерден педагогтық әдепті және педагогтық
Педагогтың шеберлік тек қана мұғалімнің жалпы жан- жақты және
Сол класта сабақ өткізіп, үзіліске 10 минуттай уақыт қалғанда
Педоготық әдептің кейбір қасиеттерін айтқанда байқағыштық,ілтипаттылық,сенім, дәлдік, төзім және
Іскерліктері мен дағдылары.
І. Ұйымдастырушылық-педагогикалық.
Қиын оқушыларды кездейсоқтық теріс қылық жасаған оқушылардан айыра білу.
ІІ. Тәрбиелік- профилактикалық.
Қиын оқушының жанұясында тәрбиелік- профилактикалық жұмысты жүргізуі. Қиын балаларды
ІІІ. Медициналық- педагогикалық.
Қиын балаларда невротикалық жағдайдың пайда болуына әсер ететін сыртқы
4. Конструктивтік –құқықтық.
Балаларға жаман әсер ететін ата-аналардан балаларды сақтаудың пәрменді тәсілдерін
Педагогикалық қызмет кезінде қиын балалармен жұмыс істегенде 6 кезеңге
І. Қиын балалардың жеке басын және микроортасын практикалық зерттеу
ІІ. Жанұя жағдайында қиын балаларды практикалық зерттеу (ата-аналармен сөйлесу,
ІІІ. Мектеп коллективінде қиын балалардың тартылыстарының себептерін практикалық зерттеу
ІҮ. Қиын балалармен тәрбиелік жұмыс жүргізудегі практикалық жолдары (бұл
Ү. Сабақта қиын оқушылардың оқу еңбегін ұйымдастырудың практикалық жолдары
ҮІ. Клас жетекшінің функциясын орындау барысында қиын балаларды қатыстырып
Қиын балаларды қайта тәрбиелеуде олардың ерекшеліктерін зерттей білу керек.
фамилиясы, аты, жасы, класы, адресі.
Денсаулығының жағдайы;
а) денелік дамуы жасына сәйкес келеді, келмейді (жоғары немесе
ә) психикалық дамуы жасына сәйкес келеді, келмейді (нормадан жоғары
б) дамуындағы ауытқушылықтар (туғаннан, алынған), психогендік травмалар, яғни ата-аналардың
ІІ. Семья жағдайындағы тәрбиесі
Семья туралы жалпы мәлімет: семья құрамы, әлеуметтік жағдайы, моральдық
Семьядағы қарым – қатынастың сипаты:
а) ата-анасының және семья мүшелерінің балаға деген қатынасы (жақсы
ә) қиын баланың ата-анасына және семьяның басқа мүшелеріне қатынасы
б) семьяның еңбектік өміріндегі қиын баланың қатынасуы (еңбексүйгіштік,
3. Үй жағдайында қиын оқушының оқу іс-әрекетін ұйымдастырады:
4. Ата-аналардың бос уақытын өткізуіне деген қатынасы: ата-анасы баланың
5. Ата –аналардың мектепке деген қатынасы: баланың мектептегі оқуына
6. Семьялық қатынастарға жалпы сипаттама: коллектив және жекелік, олардың
ІІІ. Оқушылар коллективінде тәрбиеленуінің жағдайлары.
класс туралы жалпы мәліметтер:
оқушылардың саны, олардың балалары мен қыздары, оқушылардың үлгерімі.
класс коллективіне сипаттама беру, бұл коллектив дамуының қай сатысында
қиын баланың коллективтегі орны, оның жолдастарымен қарым-қатынасы:
а) класс коллективінің мүшелеріне деген қатынасы;
ә) қоғамдық тапсырма және оған деген қатынасы (белсенді, ықтиярсыз,
б) өзінің жеке қызығушылығын коллективтің мүддесіне сәйкестендіре білуі;
в) жолдастық, достық туралы дұрыс ұғымының болуы, достарының барлығы;
г) жаман әсерге қарсы тұра алуы және оларды өзіне
ғ) қиын оқушының өзінің класымен қарым-қатынасының сипаты (өзара көмек,
4. педагогикалық коллективтің оқушылармен қарым- қатынасы.
5. мұғалімнің қиын оқушымен қатынасы: өз оқушыларын жақсы көруі;
ІҮ. Мектепте оқу және еңбек іс-әрекетіне деген қатынасын сипаттау.
1. Оқуға деген қатынасының ерекшеліктері: жұмысты адал немесе шала
2. Оқу біліміндегі кемшіліктердің сипаты: материалды меңгере білмеуі; еске
3. Қоғамдық-пайдалы еңбекке қатынасының ерекшеліктері: еңбектің әр түрінде еңбек
ІҮ. Қоршаған орта мен өзін-өзі бағалауға деген қатынасын сипаттау.
1. қоғамға, коллективке, басқа адамдарға деген қатынасы.
2. достық, жолдастық қатынастары
3. өзіне деген дұрыс бағалауы; өзін ешкімге қажетім жоқ
5. Өз іс-қылығын түзетуге тырысуы
6. Қиын баланың адамгершілік белгілерінің ерекшеліктері (еңбексүйгіш, адал, екіжүзді)
ҮІ. Педагогикалық қорытынды:
1. Семьяда, мектепте, қоғамдық орындарда көрініс табатын теріс жағдайларды
2. Қиын оқушыда жағымды белгілерін анықтап, соның негізінде қайта
3. Қиын баланың жеке ерекшеліктерін, анықтап, жағымсыз факторларды, жағдайларды
Қорытынды.
Қазіргі уақытта мектеп оқушылары Қазақстан Республикасы жастарының қалың тобын
Қиын балаларды тәрбиелеуде мұғалімнің және педагогикалық коллективтің үлкен
Қиын оқушыларды болдырмау үшін отбасының, мектептің және жұртшылықтың бірлескен
Әдебиеттер тізімі
Айтмағамбетова Б., Бейсенбаева А. Орысша-қазақша педагогикалық сөздік А.,
Абдуллина О.А. Педагогическая практика студентов Москва,1999
Абрамова Г.С. Введениев практическую психологию Москва, 1995
Ананьев Б.Г. Социальные ситуации развития личности и ее статус
Әлімқұлова Р. Сайыс сабақ Қазақстан мектебі 1994 №3
Бейнешова Ш. Жеделдетіп оқыту әдісі. Қазақстан мектебі. 1993 №2
Буянов М.И. Ребенок из неблогополучной семьи. Москва, 1988
Болдырев Н.И. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. Алматы, 1987
«Білім беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Алматы, 1999ж.
Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік саясаттың концепциясы. Қазақстан мұғалімі. 1995
Бейсенбаева А. Пәнаралық байланыс негізінде оқу процесін ұйымдастыру Алматы,
Валиханов У.У. «Сборник соч.Т-1» Алма-Ата 1961
Долтова А. Кожевникова А. Медведев А. Правовье воспитание несоверешеннолетник.
Досқалиева Н. Жасөспірімдер жағдайы алаңдатуда. Орал өңірі 2005
7 қаңтар.
Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тәлім тәрбиесі Алматы, 1995
Жүйріктаева М. Қатыгез қылмыскерге рахым жоқ. Заң газеті. 1996
Жұмабаев Ә. Мектептің «қиын» оқушыларымен жұмыс жүргізу жүйесі. Алматы,
Жалпы білім беретін қазақ орта мектептерінде Қазақстан тарихын оқытуды
Ищанов Ғ. Заңды бұзушылыққа жол берілмейді. Орал өңірі, 17
Зюбин Л.М. Учебно-воспитательная работа с трудными учащимися Москва, 1982
Коротов В.М. Воспитывающие обучение Москва, 1999
Кочетов А.М., Верцинская И.Н. Работа с трудными детьми Москва,
Кон И.С. В поисках себя: личность и ее самосознание
Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептері тұжырымдамасы. Қазақстан мұғалімі
26
