Қазақ тілінде жүргізілетін жазба жұмысының түрлері курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
І-тарау. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЖАЗБА ЖҰМЫСЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
1.1. Диктант, оның түрлері және жазба жұмыстарының классификациясы........................5
1.2. Жазба жұмысының инновациялық түрлері.....................................................7
ІІ-тарау. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖАЗБА ЖҰМЫСТАРЫ
2.1.Мазмұндама.........................................................................................................13
2.2. Шығарма..............................................................................................................18
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................24
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР........................................................................26
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 25 бет
Пәні: Педагогика
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
І-тарау. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЖАЗБА ЖҰМЫСЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
1.1. Диктант, оның түрлері және жазба жұмыстарының
1.2. Жазба жұмысының инновациялық түрлері.....................................................7
ІІ-тарау. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖАЗБА ЖҰМЫСТАРЫ
2.1.Мазмұндама.........................................................................................................13
2.2. Шығарма..............................................................................................................18
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................24
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР........................................................................26
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Жалпыға бірдей білім беретін мектеп
Әрбір мұғалім қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жазба
Жазба жұмыстарын үйретудегі басты мақсат – баланы
Бағдарламада, оқулықта мектеп өмірінде «жазба жұмысын үйрету» терминдері
Өйткені соңғы кездерде тіл мәдениетіне айрықша көңіл бөлініп,
Ғалымдардың айтуынша мұғалімдердің іс-тәжірибесіне сүйене отырып, мұғалім қазақ
Практикалық және шығармашылық жұмыстардың барлығы сабақта өтіліп отырылған
Жазба жұмыстарын үйретуге бағытталған жұмыстар оқушылардың психикалық процестерінің
Мектеп қабырғасында қазақ тілінен жүргізілетін жазба жұмыстардың оқушыны
Қазақ тілінің методикасының үлкен де күрделі бөлімі –
Тіл дамыту әрқашан әдістеме тарихында арнайы
Осыған байланысты тіл ғылымы негізінде оқушылардың жазбаша тілін
Курстық жұмыстың мақсаты. Қазақ тілі сабағында оқушыларға
Қазақ тілінде жүргізілетін жазба жұмыс түрлерінің маңыздылығын көрсету;
Қазақ тілінде инновациялық жаңа жазба жұмыстарының қолданылуына мән
Қазақ тілінде жүргізілетін жазба жұмыстардың қажеттілігін дәлелдеу.
Курстық жұмыстың құрылымы. Жұмыс екі тараудан, кіріспе және
І-тарау. ЖАЗУ ЖҰМЫСЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
1.1. Диктант, оның түрлері және жазба жұмыстарының
Жоғары сыныптарда қазақ тілін сабағында жүргізілетін жазу жұмысының
Әріп диктанты. Бастауыш сыныпта алғашқы әріптерді үйренгеннен кейін
Буын диктанты сауатты жазуға үйрету, қате жазудан сақтандыру,
Сөз диктанты әріп пен буын диктанттарына қарағанда біраз
Жоғарыда айтылған әріп, буын, сөз диктанттары бастауыш сыныпқа
Сөздік диктанты әріп емлесін өту кезінде белгілі бір
Терме диктанты белгілі бір ережені оқушылардың қалай меңгергенін
Көру диктанты мұғалімдер тәжірибесінде өте пайдалы, диктантқа үйрететін
Диктант мәтіндері үзіліс кезінде тақтаға немесе алдын ала
Өздік диктантында оқушылар өтілген материалдарға байланысты әріптер мен
Диктанттың бұл түрінің өткенді қайталап, тіл ұстартуда маңызы
Шығармашылық диктант — үйрету диктанттарының ішінде мазмұн, құрылым,
Ескерту диктанты көлемі, орфографиялық емле, сөздік қоры жағынан
Графикалық (сызба) диктантты сөйлемдегі сөздердің байланысын сызба арқылы
Бақылау диктанты бұрын өтілген материалдарды оқушылар қандай дәрежеде
Ол төмндегіше жүргізілеі:
а) диктант тақырыбы тақтаға жазылады да, алғшқы сөйлемнің
де тақтаға жазып қояды;
ә) диктаит мәтінін мұғалім екі рет дауыстап оқып,
б) егерде диктант мәтіні жеке сөздер мен
в) оқушылар диктант мәтінін түгел жазып болғаннан кейін
Мұғалім диктантты бір орында тұрып оқиды.
5-6-сыпыпта алынатын бақылау диктантының көлемі төмендегідей:
I жарты жылдықта —90-95 сөз,
II жарты жылдықта —95-100 сөз.
1.2. Жазба жұмысының инновациялық түрлері
Диктант дәстүрлі оқыту үрдісінде ежелден келе жатқан жазба
Диктанттардың шығармашылық бағытын жетілдіре отырып, оның түрлерін жаңарту,
Қазақ тілін әдебиетпен байланыстыра оқытуға негізделген шығармашылық диктанттың
Шығармашылық диктанттарды жүргізудің басты мақсатын төмендегідей саралауға болады:
Шығармашылық дикганттарды жүргізуде мына мәселелер ескерілуі тиіс: диктант
Диктант жазар алдында шығармашылық конкурс жариялауға болады. Конкурс
Сөздік диктанты. Сөздік диктант дәстүрлі оқыту әдістерінде бұрыннан
Ал қазақ тілін әдебиетпен байланыстыра оқытуға негізделген бұл
1-кесте. Сөздік диктанттың 1 түрі
Мұғалім оқитын
сөздер Оқушылар тауып жазатын оның мағынасы
Көксерек Аңшылар ауылға әкелген
қасқырдың бөлтірігі
Құрмаш Көксеректі бауырына басып, аялап
өсірген бала
Сөздік диктанттың 2 түрі. Керісінше, сөздің мағынасы айтылады,
2-кесте. Сөздік диктанттың 2 турі
Мағынасы Сөздер
Аңшылар ауылға әкелген жетім бөлтіріктің аты Көксерек
Бөлтірікті өсірген бала Құрмаш
Көксеректі бастан теуіп,
еңіреген адам Құрмаштың әжесі
Мұндай диктанттарды қазақ тілінің кай тақырыбы болмасын әдебиеттен
Сөздік диктантының тіл дамытудағы тиімділігін төмендегідей саралауға болады:
Сөздік диктанттарды түрлендіріп отыруға болады. Оқушыларды қызықтыра отырыл,
Шығармашылық іс-әрекеттің өнімді жолдары баршылық. Соның бірі алған
Модельдеу технологиясы қазақ тілі сабақтарында сызба, макет арқылы
Сөздік диктанттардың келесі түрі модель толтыру негізінде жазылады.
Үлгі:
Арыстанмын,
Мен кім?
Жолбарыспын
Күнмін
Тұлпармын
Бұлтпын,
Желмін
Екінші кезенде өлеңді еске түсіру мақсатында мұғалім мәнерлеп
Сөздік диктанттың бұл түрі мына кезеңдерден тұрады. Бірінші
Мағжанның "Мені"
Мен кім? - Арыстанмын
- Жолбарыспын
Оқушының өз "Мені"
Мен кім? - Жас тұлпармын
Жас қыранмын т.с.с.
Бір-біріне берген баға:
Сен кімсің? - Үлгілі баласың
- Адал доссың т.с.с.
Соңғы бесінші кезеңдегі тапсырмалардың білімділік мәнімен қатар тәрбиелік
Сөздік диктанттардың тіл дамытудағы, оқушылардың сауаттылығын арттырудағы ұтымдылығы:
Біріншіден, дәстүрлі диктанттағыдай оқушы орындаушы, естігенін ғана жазушы
Екіншіден, өз жұмыстарына, бір-бірінің жұмыстарына баға беруші, салыстырушы
Үшіншіден, өздерін-өздері, бір-бірін оқытушы, өз тілдерін, білімдерін өздері
Төртіншіден, бұл диктанттар тексеруге, жедел қорытынды, коррекция жасауға
Бесіншіден, алған білімдерін шығармашылықпен жаңа өнім жасауға бағыттайды.
Алтыншыдан, қаламгерге еліктеу, оның көркем тілдерін меңгеру, оны
Пәнаралық байланысқа негізделген шығармашылық диктанттардың тағы бір түрі-
"Өзің тап" диктанты арқылы тіл дамыту үрдісін жүзеге
6-сынып. Қазақ тілі: Көсемше.
Әдебиет: Д.Исабекое "Ата үміті".
Берілген тапсырмалар
1. Көсемшелерді қайталаңдар.
2. Д.Исабсковтің "Ата үмітінің" мазмұны мен бас
кейіпкерлерін еске түсіріндер.
Алдында үзінді жатыр. Асты сызылған көсемшелердің
"Ата үмітіндегі" түпнұсқасын табыңдар.
Диктантты жазып болған соң мәтіндегі 2 көсемшеге,
түпнұсқадағы 2 көсемшенің жасалу жолына талдау жасаңдар.
Түн жарымы ауды. Немересі ойлап жатып-ақ қалғып кетіпті.
"Өзің тап " диктантының тиімділігі төмендегідей тұжырымдалды: оқушылардың
Бестік диктанты. Шағын шығармашылық диктанттардың бірі - "Бестік"
Оның моделі төмендегідей:
12 3 4 5
Сөз – сөйлем - сұрақ-жауап - жазу.
Диктант әдебиеттен оқып жатқан тақырыппен байланыстырылады. Мысалы, 6-сыныпта
Диктантты жүргізу әдістемесі
Мұгалім "Сөз" дегенде, бала "Біржан" деуі мүмкін немссе
Мұғалім "Сөйлем" дегенде оқушылар "Біржан Абай аулында" немесе
Сұрақ: - Біржан Абай аулына неге келген?
"Өнерімен үлгі беруге келген" немесе "Абай оның әнін
3-кесте. Диктант жүргізу барысындағы мұғалім мен оқушының іс-әрекеті
Мұғалім сұрағы Оқушы жауабы Оқушы жазған
диктант мәтіні
Сөз Біржан Біржан Абай аулында
Сөйлем Біржан Абай аулында Өнер шашуға келді.
Сұрақ: Неге келді?
Жауап Өнер шашуға келді.
Түзету жұмыстарынан кейін дайын болған мәтінді мұғалім қайталап
"Бестік диктанттың" өзіндік ерекшелігі сол - мәтін әдебиеттен
"Бестік" диктанттарды поэзиялық шығармалар негізінде де жүргізуге болады.
Бұл диктанттың ұтымдылығы.
"Бестік" диктантының мәтінін мұғалім емес, оқушылардың өзі құрастырады;
Сонымен тіл дамытуға арналған шығармашылық бағыттағы диктанттың бұл
ІІ-тарау. ІІ-тарау. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖАЗБА ЖҰМЫСТАРЫ
2.1. Мазмұндама
Оқушылардың тілін дамытуға, олардың өз ойын ауызша және
Мазмұндамалар жинағының мұғалімдердің пайдалануына қолайлы болу жағын ескеріп,
Жинақтағы материал V—IX сыныптарды жүргізілетін тіл дамыту жұмысының
1) ауызша әңгіме өткізу;
2) берілген сұраққа ауызша-жазбаша жауаптар қайтару;
3) жай және күрделі жоспар жасау;
4) мәтіннің көркемдік ерекшелігін және шығарманың; тіл, стиль
5) мәтіннің формасын өзгерте мазмұндау, яғни I жақ,
6) қысқарта мазмұндау,
7) мәтіннен цитата және эпиграф келтіре отырып
8) берілген мәтін туралы өз ой қорытындысын қоса
9) шығарма жұмыстары;
10) сөздік жұмыстары;
11) берілген мәтін бойынша шәкірттердің өз беттерімен немесе
Әр сыныпқа арналған жеке бөлімдерде хабарлау-баяндау, суреттеу
Оқушыларды шығарманың жоспарын жасауға жаттықтыру жұмысы ерекше және
Жинақтағы мәтіндердің басым көпшілігіне мазмұндау жоспары берілді. Оларды
Оқушыларды көрнекті жазушылардың шығармаларындағы жеке тарау, тақырып аттарымеи
Оқушыларды шығарманың жоспарын жасауға дағдыландыруда жинақтағы үлгі есебінде
Олай болса, оқушылардың шығарманың жоспарын жасауға үйрету алғашқы
Әдетте, оқушыларды мазмұндау жоспарын өз бетінше жасай білуге
V—IX сыныптардың қай-қайсысында болса да мәтінді мазмұндау жоспарының
Жай жоспарда мәтінде баяндалатын негізгі оқиғалар мен суреттемелерді
Ал күрделі жоспарда алдымен негізгі оқиғалар, суреттемелер алынып,
Бұл жинақтағы мәтіндері әрбір сыныпқа әр түрлі көлемде,
Мектеп тәжірибелерінде, тіпті VI—VII сыныптарға мазмұндау үшін, көлемі
VII класс үшін берілгеп материалдың ішінде жоғарыда көрсетілген
Бұл сыныпта оқушылар суреттеу түрінде жазуға біраз жаттыға,
Ал VIII және IX сыныптарда ол жұмыс тереңдей
V—IX сыныптардың қай-қайсысында болсын әдеби кейіпкерлерге жай және
Мәтінді тұтас мазмұндау, қысқаша мазмұндау бұл сыныптарда
2.2. Шығарма
Оқушылардың жазба жұмыстарына назар аударып, оны зерттеу, шәкірттерге
Қазан төңкерісіне жақын жылдарда А.Д.Алферов оқушы шығармаларындағы шаблондық
Әдіскер В.П.Рыбаков мектепте шығарма жаздырту ісінің әдебиеті пән
Зерттеуші Н.М.Соколов өзінің "Оқушылардың жазбаша және ауызша сөзі"
Жоғарыда көрсетілген әдіскерлер пікірлері шығарма жаздыру мәселесінің маңызын
көркем шығарманың мазмұнын қысқа әңгімемен түсіндіріп, оның бас
сұраққа жауап боларлық маңызы бар эпизодтарға көңіл бөлу;
туындының басты проблемаларын оқушыларға алдын ала таныту;
шығарма кейіпкерлерін топтау (О преподавание литературы в школе
Орыс әдебиетін оқыту әдістемесінде шығарманың тәрбиелік жәнс білімдік
Шығарма жазудың жүйесі туралы ойын "Жүйені әрбір -жұмыс
Шығарма жазуға дайындау жолдары мен әдістері:
Ең алдымен "Осы шығарма жазу неге керек?" "Қалайда
1. Шығармадан баланың тілдік мәдениеті, сөздік қоры,
2. Шығарма - оқушының жеке тұлға ретінде
алуының белгісі, дағдылы жұмыстың көрінісі. Оқушының
ауызша сөз саптауын қалыптастыруды біз қиын дейміз, ал
Нәтиже қай жұмыста да нәтижелілігімен бағалы. Алдындағы оқушысы
Енді осы жұмысқа баланы қалай дайындап әкелу керек?
сабаққа қызығу керек. Әсіресе, қазақ тілі мен әдебиет
сөйлемдер жарысын беруге болады. Шағын әңгімеден мазмұнды, идеяны,
Шығармашылық жазба жұмыстардың мақсаты — логикалық ойлауды дамыту,
Шығарманы жаздырудың бірінші міндеті - тақырыпты түсіну. Бұл
Шығарма жазудың өзіндік біліктері: шығарманың негізгі ойын тану
Егер ұстаздар осы біліктерді оқушыларға меңгерте алса, шығармашылық
Шығармашылық жұмыс табиғаттың төл перзенті адамның көңіл-күй, ой-толғам,
Жоғарыдағы тақырыпқа жазылған жазба жұмыстары бір-біріне ұқсамайтын ерекшелігімен,
Көркем әдебиеттің мақсаты — қоғам мен адам, халық
Ұстаздар оқушысына жүрек сырын шерте білетін шығарма жаздырғысы
Оқушыларға бойында қарама-қайшылығы мол, ішкі сезімін терең көрсететін
Оқушыларды жазба жұмысына бейімдеудің бір тәсілі ретінде ойдан
Шығармашылық жұмыс адам жанының психологиялық әрекеттеріне байланысты. Кездейсоқ
Дегенмен мынаны да ескерген дұрыс. Әуелі баланы мазмұндама
Кей бала тыңдаған мазмұнын сол күйінде қағазға түсіре
Кей бала мазмұнды тұтас бере алмайды, жекелеген бөлімдерін
Кей бала тілі мазмұнды есіне сақтай алмайды, не
Кейбір бала мазмұндаманың өзін түрлендіре, әсерлендіре, тіпті кейде
Енді сіздің жұмысыңыз екі түрлі бағыт алады:
1) жаза алмайтын баланы жаза білуге жеткізу;
2) жақсы жазатын баланы әңгімелеуге, шағын мәтін құрастыруға,
Сол сияқты жоспар құрғызу барысында да 2 түрлі
Мысалы, 5-сыныпқа "Түлкінің айласы" деген мәтінді
мазмұндамаға беріңіз.
Жай жоспар Күрделі жоспар
Күннің райы 1) Аңшылық
Аңшының көңіл күйі 2) Орман ішінде
Орман іші 3) Түлкінің қулығы.
Байқалған құлақ
Атып алынған түлкі
Аулауға әкелінген түлкі
Зейнұрдың әрекеті
Түлкінің әрекеті.
Нені байқау керек?
Алдымен күрделі жоспарды ғана ұсынып көріңіз. Айтуға
қол көтерген бала саны аз болады. Дегенмен айтылады.
Содан соң жай жоспарды көрсетіңіз.
3) Әдейі бір қатардың бір жағында отырғандар жақсы
оқитындар болғандықтан, оларға осы күрделі нұсқаны
ұсыныңыз. Қалғаны жай жоспарды алсын. Тақтаны сүртіп
тастаңыз.
4) Егер жай жоспарды ғана ұсынсаңыз, сынып
жазып шыға алады екен. Ауызша айтқанда аттап кеткен
тұстарын толықтырып жазып шығады. Мынадай сөйлемдермен
қорытындыланған жұмыстар болады: "Түлкі деген сондай қу
аң ғой. Соны аңшы неғып ескермеді екен?" "Әй,
түлкінің үстіне әуелі қап не киім жауып қалмадың
"Түлкінің айласы көп қой, соның біреуін ол, міне,
көрсетті". "Түлкінің аяғынан тағы ату керек еді". Ал
аталған жұмыстар әлгі күрделі жоспар алған топтан шықты.
Сонда мынадай ой туады: "Мазмұндаманың аясын
кеңейте берсе шағын шығармаға ұласады екен".
Ал енді әңгімені талдау барысында өзіміз практикалық жұмыс
Мазмұнын: біліп алдыңыз.
Енді осыдан қаңнай ой түйіндеуге болады, еркін жазып
шығыңыз. 2-3 сөйлем жазыңыз.
Дәл осы сәтте баланың бойындағы қай қасиетті сіз
анық байқадыңыз?
Шынында кінәлі кім? Тек кінәлі бейнені ғана іздесітріп
көріңіз.
5) Енді осыдан қандай шағын шығармалардың
тақырыптарын тудыруға болады? Сізше ше? Әуелі жобаңызды
айтыңыз.
6) Ал енді мен ұсынатын тақырыптарға назар аударыңыз.
А) Көше тазалығы - сауаттылық кепілі.
Ә) Оқушы тәртібі - өзекеті мәселе.
Б) Жәндіктерге де қамқорлық керек.
В) Егер торғайларға жем табылмаса....
Г) Аяушылықтың негізі адамшылықта.
Байқайсыз ба, айтылған тақырыптар - мәтіннен шыққан қорытындылар.
Мазмұннан идея туды, идеядан тақырып туды.
Ойға алған жұмысты атқару үшін мүғалімнен демеушілік, кеңес
Егер де сіздің алдыңызда күрделі тақырыптың соңын
қорытындылау тұрды делік. Көркем шығарманың не
кейіпкеріне, не тіліне, не автордың шығармашылығына талдау
жасалу керек. Одан соңғы сабақ - екі сағаттық
Осының алдында қандай дайындық жүру керек?!
Мазмұн түгел түсінікті болуы керек.
Сол көркем шығарманың идеясы мен тақырыбын бала
біле алуы керек.
Талдау барысында қорытыңды түйін жасалынуы керек.
Сондағы басты бейне - қаһарман тұлғасы ашылуы керек
несімен қызықтырды; өнегелі қандай қасиеттерімен ерекше.
5) Осы шығармадағы өздеріне ұнаған сөздер мен
сөйлемдерді тырнақшаға алып, жазып алу керек.
Жоспар құруға лайықты тірек сөздер табуы керек, болса
сол кітаптың өз сөздерінен алуы керек.
Ең бастысы оқушы ойын қозғайтындай нақты тақырып
беру керек, бір сөзбен жауап беретін сұраулы сөйлемнің
жоқ.
8) Бір шығармадан (романнан, поэмадан) бірнеше тақырып таңдатып
Сіз осы жерде бір жазушының бір романы туралы
Олай болса, шығармаға дайындау деген - баланы зерттеуге
Міне, бұл үдерісте мұғалім мынадай екі жақты жұмысты
Шыгармаға дайыңдау 1) Сөз уйрету
Сөздің мағынасын білдіру
Сөздерді таңдай білу
2)Ой тастау
Сөзден идея тудыру
Әр шығарманың әр бөліміне лайықты сөз(дер) қолданысын
Шығармаға қойылар талап әр түрлі, тіпті көп болуы
Қорытындыда Ыбырай ағартушылығы туралы бүгінгі, сол кездегі кереғар
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі ғылыми әдебиеттерде, әлеуметтік – гуманистік
Рухани бай адам – ең алдымен әділ,
Бала бойындағы адамшыл қасиеттер оның өсіп -
Қажеттілік баланың қызығушылығынан пайда болады. Қажеттіліктерді
Жас ұрпақтың бойындағы таланты мен қабілетін ашу, оның
Мұғалімдер оқушылардың мінез – құлқын, өзіне және
Адами ізгіліктерге қол жеткізуге бала оқу үрдісі арқылы
Қорыта келе айтатыным, оқушылардың қазақ тілі сабағында жазба
Қазіргі таңда мектептегі оқушылардың біліміне ерекше көңіл ауып
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
М. Оразов Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991
С. Исаев Қазақ тілі. 1996, Алматы
Қазақ грамматикасы. Астана, 2001
А. Байтұрсынов Тіл тағлымы. Алматы, 1992
5. М. Томанов Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. Алматы,
К. Аханов Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1993
К. Аханов Грамматика теориясының негіздері. Алматы, 1998
Г.Сыздықова Қатыстық сын есімдердің семантикасы. Астана, 2004
А. Ысқақов Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1991
10. Қазақ тілі энциклопедиясы. Алматы
11. Қазіргі қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы, 2-том,
12.Ғ. Мұсабаев Қазақ тіліндегі сын есімнің шырайлары. Алматы,
ІЗ.Ф. Оразбаева Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім синонимдері.
1988
14.Ә. Төлеуов Сөз таптары. Алматы, 1982
15.Ж. Шәкенов Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім категориясы.
16.Ғ. Мұсабаев Қазақ тілі мен грамматикасы. Алматы, 1986
17.Қазақ тілі мен әдебиеті журнал №9 2006ж
15
