Жыныстық дамудың зақымдалуын цитогенетикалық әдіспен зерттеу Шерешевский-Тернер синдромы диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Реферат 2
Кіріспе 4
ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ 5
1.1. Жыныстық дамуыда болатын кемістіктер 5
1.2. Жыныс хромосомаларының сандық және құрылымдық аберрациялары 8
1.3. Шерешевский-Тернер синдромына сипаттама 11
1.3.1 Х-хромосомалық толық моносомия 11
1.3.2 Х-хромосомалық толық емес моносомия 13
1.3.3 Қысқа иықты Х-хромосоманың делециясы 14
1.3.4 45,X/46,XX мозаицизм 17
1.3.5 45,Х/46,ХУ мозаицизм 18
1.4. Шерешевский-Тернер синдромына молекулалық-цитогенетикалық талдау 19
1.5. Шерешевский-Тернер синдромының клиникасы 21
1.6. Тестикулярлы феминизация 23
1.7. Жыныс пен жыныс хромосомаларының құрамында болатын ауытқушылықтар арасындығы қатынастар 24
2. ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ 27
2.1. Материалдар мен әдістер 27
2.1.2. Хромосома препараттарын дайындау 28
2.1.4. Хромосомаларды дифференциальды ретте бояу 29
3. НӘТИЖЕЛЕЛЕР МЕН ТАЛҚЫЛАУЛАР 30
ҚОРЫТЫНДЫ 33
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 34
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Медицина
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Биология факультеті
Генетика және молекулалық биология кафедрасы
БІТІРУ ЖҰМЫСЫ
Жыныстық дамудың зақымдалуын цитогенетикалық әдіспен зерттеу
(Шерешевский-Тернер синдромы)
Орындаған:
Рысбекова А.Б.
Ғылыми жетекшісі: б.ғ.к., доцент ____________ Калимагамбетов А.М.
“___”_________2003 ж.
Норма бақылаушы
Қорғауға жіберілді.:
Кафедра меңгерушісі:б.ғ.д.,профессор
“_____”___________ 2003 ж.
Шулембаева К.К
АЛМАТЫ, 2003 ж.
Реферат
Бітіру жұмысы беттен,
Кілтті сөздер: КАРИОТИП, ХРОМОСОМАЛАРДЫҢ АБЕРРАЦИЯЛАРЫ, МОЗАИЦИЗМ, ШЕРЕШЕВСКИЙ-ТЕРНЕР СИНДРОМЫ, ТЕСТИКУЛЯРЛЫҚ,
Бітіру жұмыста негізгі зерттеу материал ретінде жасы жаңа туған
Жұмыстың мақсаты: жыныстық дамудың зақымдалуын цитогенетикалық әдіспен зерттеу.
Қарастырылатын мәселелер:
Жыныс мүшелері жетілмеген ауруларды цитогенетикалық әдіспен зерттеу.
Шерешевский-Тернер фенотиптегі аурулардың кариотиптерін дәлелдеу.
МАЗМҰНЫ
Реферат 2
Кіріспе 4
ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ 5
1.1. Жыныстық дамуыда болатын кемістіктер 5
1.2. Жыныс хромосомаларының сандық және құрылымдық аберрациялары 8
1.3. Шерешевский-Тернер синдромына сипаттама 11
1.3.1 Х-хромосомалық толық моносомия 11
1.3.2 Х-хромосомалық толық емес моносомия 13
1.3.3 Қысқа иықты Х-хромосоманың делециясы 14
1.3.4 45,X/46,XX мозаицизм 17
1.3.5 45,Х/46,ХУ мозаицизм 18
1.4. Шерешевский-Тернер синдромына молекулалық-цитогенетикалық талдау 19
1.5. Шерешевский-Тернер синдромының клиникасы 21
1.6. Тестикулярлы феминизация 23
1.7. Жыныс пен жыныс хромосомаларының құрамында болатын ауытқушылықтар арасындығы
2. ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ 27
2.1. Материалдар мен әдістер 27
2.1.2. Хромосома препараттарын дайындау 28
2.1.4. Хромосомаларды дифференциальды ретте бояу 29
3. НӘТИЖЕЛЕЛЕР МЕН ТАЛҚЫЛАУЛАР 30
ҚОРЫТЫНДЫ 33
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 34
Кіріспе
Қазіргі кезде генетика көпшілік мақұлдаған ғылымның бірі. Дәрігерге анатомия,
Қазіргі кездегі генетика ғылымының көптеген жетістіктеріне байланысты жыныстық дамудың
Жыныстық дамудың зақымдалуы жыныс Х-хромосоманың сандық және сапалық өзгерістеріне
Шерешевский-Тернер синдромында әртүрлі хромосомалық аберрациялар варианттары кездеседі. Көпшілік жағдайда
ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
1.1. Жыныстық дамуыда болатын кемістіктер
Жыныс жүйесі дамуындағы кемістіктер кез келген жаста кездесе береді.
Зәр жыныс органның даму кемістіктерін жекеленген және көптік, барлық
Зәр жыныс жүйесінің даму кемістіктерінің ішінде гениталия аномалиясын көпшілігінде
Гениталия құрылымы бұзылысқа ұшыраған аурулар жан-жақты тексерулерді талап етеді,
Жыныстық қалыптасудағы патологияның негізгі себептері хромосомалық немесе геннің нәзік
Гениталия аномалиясымен ауыратын аурулардың негізгі тобын гермофродитизм ауруы құрайды
Адамда сандық хромосомдық аберрациялар көпшілігінде бірінші оогенезде хромосоманың сегреграциялық
Қазіргі уақытта ана жасына қарай ооциттің анеуплоидия жиілігінің көбеюін
Сонымен қатар үлкен жастағы әйелдерде анеуплоидты ооциттердің қалыптасу жиілігінің
1.2. Жыныс хромосомаларының сандық және құрылымдық аберрациялары
Финляндиядағы әйелдердің 93-інің хромосома конститутциясы 45,Х болып келеді, бірінші
Үлкендер компетенциясына жататын әйелдердегі Шерешевский-Тернер синдромын емдеудің әртүрлі аспектілерін
Тернер синдромымен ауыратындардың өсу гормондарына тексерулер жүргізілді. Тексеруге 11
Х моносомды клетка клонының мозаицизм деңгейі кейбір антропометриялық көрсеткішке
Мейозда жыныс хромосоманың дұрыс ажырамау себебін білу үшін, ең
Х-хромосомамен тіркескен әртүрлі белгілерді (маркерлерді) қолдану осы хромосоманың негізін
Garlter әріптестерімен бірге 20 емделушінің Х-хромосомасының аналық табиғатын дәлелдеді,
45,Х кариотипіне ұқсас емделушілердің 47,ХХY индивидуумдарын Х-хромосоманың табиғатына қарай
Егер әкесінің көзі қалыпты көретін, ал оның баласы 47,ХХY
Lіndsten әріптестерімен 45,Х/46,ХХqі индивидуумның ұзын иық бойынша Х-изохромосоманың әкедегі
1.3. Шерешевский-Тернер синдромына сипаттама
1.3.1 Х-хромосомалық толық моносомия
Адамның жыныс хромосомасы бойынша жалғыз белгілі моносомия, ол Х
1959 жылы Ford авторлармен бірге алғаш рет емделушінің Тернер
Осындай екіншілік жыныс Х немесе У хромосомаларының болмауы, Шерешевский-Тернер
Бұл фактінің классикалық экспериментальды дәлелдемесі аталық көжектерді ерте эмбриональды
Эмбриональды даму кезінде аталықтарды кескен кезде дәл сол қорытындыға
1.3.2 Х-хромосомалық толық емес моносомия
Ең бірінші 1960 жылы Fraccaro авторларымен бірге үш емделушінің
Қалыпты мөлшерде, сау әйелдерге қарағанда, ауыз қуысының кілегейлі қабатындағы
1.3.3 Қысқа иықты Х-хромосоманың делециясы
Өсудің тежелуі және барлық белгілердің Шерешевский-Тернер синдромында тәжісіз соматикалық
Сақиналы Х-хромосома олигомерлі және примордиальды фолликулаларының саны азайған ересек
Дисгенезиялық гонадасы бар аласа бойлы емделушіден Luers авторларымен бірге
Гонадалы дисгенездің айқын көрінісінен шектеулі қалыпты жағдайына дейінгі фенотиптік
Тернер синдромының белгілері бар және Барр денешіктерінің мөлшері
Қазіргі уақытта қысқа иық бойынша Х-изохромосоманың дәлелденген индивидуумы сипатталмаған
37 жастағы әйелдің біріншілік аменореясымен және азғантай өсуінің тежелуінен
Клиникалық көрінісі бойынша таза дисгенезия гонадалар синдромынан айырмашылығы жоқ
Х индивидуум фенотиптегі құрылымдық аномалиясы Х-хромосомасындағы азғантай ауытқулар емделушінің
1.3.4 45,X/46,XX мозаицизм
Құрамында 46,ХХ хромосома жиынтығы бар, дисгенезия гонада қатары 45,Х
Ауыз қуысының кілейгелі қабатындағы клеткаларда Барр денешіктері дисгенезиялық гонадаларының
Шерешевский –Тернер синдромының мозаикалық формасы пробандаларда 25% жағдайда кездесті
1.3.5 45,Х/46,ХУ мозаицизм
Дисгенезиялық гонадалар ауруларында 45,Х/46ХУ генотипі алдыңғы топты еске
Ауыздағы кілегейлі қабатта жыныс хроматині болмайды. 45,Х және 46,ХУ
Тестикулярлы ұлпа екі жақта да орналасады, оның ассиметриялы дисгенезиядан
1.4. Шерешевский-Тернер синдромына молекулалық-цитогенетикалық талдау
Шерешевский-Тернер синдромының классикалық цитогенетикалық формасы (45,Х) 40-60% емделушілерде көрінеді.
Шерешевский-Тернер синдромы клиникалық көрінулердің айқын вариабельділігімен және хромосомалық бұзылыстармен
Таблица 1.
Әйелдердің жыныстық дамуының зақымдалуына себепті
хромосомдық аберрациялардың типтері (6)
№ Кариотиптер
45,X
2. 45,X/46,XX
3. 46,XXp-
4. 46,XXq-
5. 46,Xі(Xp)
6. 46,Xі(Xq)
7. 46,X,r(X)
8. 46,XY
9. 45,X/46,XY
10. 46,XX/46,XY
1.5. Шерешевский-Тернер синдромының клиникасы
Бұл аномалия әйел жынысының фенотиптік көрінісінде және жыныстық дамуы,
Тері жамылғысының пигменттері, туғаннан болатын дақтар, жоғары қабақ птозы,
Қысқа сызықты шүйде бөліміндегі шаш, қысқа мойын және ауруға
Шерешевский-Тернер синдромы, СШТ (45,ХО)-тірі туған балалардың жалғыз формадағы моносомиясы
Шерешевский-Тернер синдромы әртүрлі вариантта хромосома аномалиясында көрінеді. Бұл классикалық
de novo Шерешевский-Тернер синдромының пайда болуына ата-аналар жасы және
Әдебиетте бұрыс таралған хромосомалардың жиілігі бала бітудегі күнтізбек уақытына
1.6. Тестикулярлы феминизация
Бұл синдромда ХY еркектік хромосома жиынтығы болғанына қарамастан,
Аурудың құрсақ қуысында, шаптың каналында немесе жыныс еріндерінің қалыңдық
Тестикулярлы феминизация синдромында андроген және эстроген синтезі еркектік
Тестикулярлы феминизация синдромымен ауыратын, 2-37 жастары аралығындағы он адамнан
1.7. Жыныс пен жыныс хромосомаларының құрамында болатын ауытқушылықтар арасындығы
Өсудің тежелуі және көптеген соматикалық кемшіліктер 45,Х генотипімен белгіленеді.
Қалыпты әйелдің генотипін 46,ХХq- генотипімен салыстырғанда қысқа иықты Х-хромосоманың
Морфологиялық жағынан қалыпты немесе делецияланғанY- хромосомасы бар, фенотипі ерлерге
Y хромосоманың делеция дәрежесіне және аталық жыныс генінің детерминация
Моносомияға қарағанда қалыпты және құрылымдық жағынан өзгерген жыныс хромосомасындағы
2. ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ
2.1. Материалдар мен әдістер
Адамның периферия қанындағы лимфоциттерді
іn vіtro өсіру
Жартылай микроәдіс.
Толық қанның іn vіtro-да өсіруге аз ғана мөлшері қажет.
2.1.2. Хромосома препараттарын дайындау
іn vіtro-да өсіру аяқталудан 1,5-2 сағат бұрын метафаза сатысында
Бояуларды дайындау және препараттарды
рутинді ретте бояу
Препараттарды Романовский-Гимза бойынша азур-эозинмен бояу. Препараттарды бояу әдісі 1:50
2.1.4. Хромосомаларды дифференциальды ретте бояу
G-әдісі.
Қазіргі уақытта G-әдісінің көптеген түрлері бар. Біз ең жиі
1.Фосфатты буфер, рН 6,8 (0,07М КН2РО4 ерітіндісі және 0,07М
2. 0,25% трипсин ерітіндісі
3.Романовский-Гимза бойынша азур-эозин ерітіндісі
Трипсинді қолдану арқылы G-әдісімен препараттарды бояу
Көбінесе препаратты 20-25оС бөлме температурасында 0,025% трипсин ерітіндісіне
Фосфатты буфердегі (рН6,8) азур-эозин ерітіндісінің әрбір 10 мл-не 0,02-0,06
1 суретте дифференциалды ретте боялған метафазалық клетка, 2 суретте
3. НӘТИЖЕЛЕЛЕР МЕН ТАЛҚЫЛАУЛАР
Бітіру жұмыс Алматы қаласындағы Адам репродукциясы қалалық орталығының
Зерттеу материал ретінде лабораторияға жасы жаңа туған нәрестелерден бастап
Тексерілушілердің жалпы саны - 30. Оның ішінде 6-да Шерешевский-Тернер
Цитогенетикалық талдауда әр адамның 15-20 метафазалық клеткалары жарық микроскопта
Зерттеу барысында жалпы Шерешевский-Тернер синдромының фенотиптік белгісімен келген тексерушілердің
Біріншілік аменорея диагнозы қойылған 8-адамға цитогенетикалық талдау жасағанда кариотиптері
Жатырдың аплазиясы мен гипоплазиясы байқалған әйел адамдардың тобында 6-да
Таблица 2.
Цитогенетикалық зерттеуде анықталған
ауру адамдардың кариотиптері (n=30)
№
Тексерілген ауру
адамдар Кариотиптер
қалыпты
саны өзгерген Саны
Шерешевский-Тернер
синдромы
46,ХХ
2
45,Х
4
2.
Біріншілік аменорея
46,ХХ
8
--
--
3.
Жатырдың аплазиясы мен гипоплазиясы
46,ХХ
6
46,ХY
1
4.
Жыныстық дамудың кешігуі
46,ХХ
5
--
--
5.
Анықталмаған топтар
46,ХХ
2
46,ХY
2
Жыныстық дамудың кешігуі байқалған адамдардың кариотиптері қалыпты болды. Цитогенетикалық
Цитогенетикалық зерттеу барысында Шерешевский-Тернер синдромының жиілігі жалпы тексерілген ауру
ҚОРЫТЫНДЫ
Жыныстық даму жетілмеген жағдайда цитогенетикалық зерттеу міндетті диагностикалық
Цитогентикалық зерттеу барысында тексерілген әйел адамдардың тобында 13%-да
Цитогентикалық зерттеу барысында тексерілген әйел адамдардың тобында 10%
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Основы цитогенетики человека. Под.редак. А.А.Прокофьевой-
БельговскойО.1969.М.”Медицина”,c.97-102.
2. Фогель Ф.,Мотульски А. Генетика человека . Т.1.1989. М.
312 с.
3. Zhang S.Z., Xіe T., Tang Y.C.,Zhang S.,XuY. The
chromosome dіseases іn the general populatіon of Sіchuan, Chіna//
Clіn.Genet.1991. V.39.p.81-89.
4. Lespіnasse J.,Gіcguel C.,Robert M., Le Bouc Phenotypіc and
varіabіlіty іn monozygotіc trіplets wіth Turner syndrome
Genetіcs.1998.V.54.p.56- 59.
5. Гуськов Е.П., Шкурат Т.П. и др. Клинический полиморфизм
синдрома Шерешевского-Тернера у жителей Ростовской
области и
2001, том 37, №6, с.817-824.
6. Бочков Н.П. Клиническая генетика. Учебник. М.: Гэотар-Мед. 2000.
7. Лопаткин Н.А. Урология М.: Медицина,
8. Касаткина Э.П. Дифференциальная диагностика и
9. Окулова А.Б., Ермолов А.С., Юсим Е.М. и др.
10. Негмаджанов Б.Б., Шевченко Л.И., Уринов М.Л. и др.
11. Васюкова Е.А., Касаткина Э.П. Новое в дифференциальной диагностике
12. Conte F.A., Crumbach M.M. Pathogenetsіs, classіfіkatіon , dіagnosіs
13. Jones H. W., Scott W.W. Hermaphrodіtіsm. Genetal anomalіes
14. Лазюк Г.И. Тератология человека. М.: Медицинаб 1991. С.480.
15. Hassold T., Chen B., funkhouser І. Et al.
16. Mіchael J., Ftjgіn M., Jhetler Y., jsaac B.N.,
17. Грищенко В.И. 1997. Цитогенетический анализ гамет и эмбрионов
18. Dіjalalі M., Rosenbusch B., Wolf M., Sterzіk
19. Lіm A.S.T., hoF.T.N., Tsakak M.F.N. 1995. Chromosomes of
20. Volarcіk K., Sheean L., Goladfarb J. Et al.
21. Roberts C.G., Neіle C.1995. Іncrease іn the rate
22. Henderson S., Edwards R. 1986. Chіasma frequensy and
23. Palanі P.E.,Jagіello G.V. 1976. Chіasmata , meіotіc unіvalents
24. Angel R.R. Meіosіs1 іn human . cytogenet.
25. Sherman S.L., Petersen M.B., Fruman S.B. et. al.
26. Caulden M.F. 1992. Maternal age effekt: the enіgma
27. Grovley P.H., Gulatі D.K., Hauden T.L., Lopez
28. Alvesalo Lassі, Mayhall John T., Varrela Juha.Torus mandіbularіs
29.Saenger Paul. Clіnіcal revіew 48: The Current status of
30. Van Teunenbrroek A., de Muіnck Keіzer-Schrama S., Stіjnen
31. Назаренко С.А., Суханова Н. Н . Генетика-2001-37.№5.-с.675-683.
32. Tjіo H.Y., Levan F. The chromosome numbers of
1954. v42. P.1-6.
33. Gravholt C.H.,Juuls.,Naeraa R.W.,Hansen J. Morbіdіty іn Turner Syndrome//
34. Ogata T.,Matsuo N. Turner syndrome and female sex-chromosome
35. Бочков Н.П. Клиническая генетика М.,Наука 1997,
36. Вяткина С.В., Логинова Ю. А., Кузнецова Т.Б., /
37. Старикова Л.Т., Хоборова А.Г. /Вестник нов. Мед.
38. Park J.P., Brothman A.R., Butler M.G., Extensіve Analusіs
39. Проблемы медицинской генетики/Под ред. Эфроимсона В.П.М.:
Медицина.1970.560 с.
40. Лазюк Г.И. Тератология человека. М.:Медицина,1979, 440 с.
41. Давиденкова Е.Ф., Либерман И.С Клиническая генетика.
Л.:Медицина,1975. 431 с.
42. Давиденкова Е. Ф., Либерман И. С. Клиническая генетика.1975,
43. Hungerford D.A. Leukocytes cultured from small іnocuba of
44. Rothfels K.H., Sіmіnovіtch L. An aіr-dryіng tehnіqye for
45. Seabrіgnt M.A. rapіd bandіng technіqye for human chromosomes.-Lanclt,
Түйін
Бітіру жұмысы әйел адамдардың жыныстық дамудың зақымдалуын цитогенетикалық әдіспен
Резюме
Выпускная работа посвящена цитогенетическим исследованиям при нарушениях полового развития
3
