Абайдың философиялық ойлары реферат
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Абай мен Әл-Фарабидің надандық жайлы ойларының түйіндесуі
Қазақтың отаршылықтан құтылуының басты қозғалысы — білімділік
«Қарны аш кісінің көңілінде ақыл, бойында ар, ғылымға кұмарлық қайдан тұрсын?»
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз...
Ғылымның бірден-бір мақсаты — қоғамды қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету
Абайдың демократия туралы ойлары
КОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Философия
Жұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Абай мен Әл-Фарабидің надандық жайлы ойларының
Қазақтың отаршылықтан құтылуының басты қозғалысы —
«Қарны аш кісінің көңілінде ақыл, бойында
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз...
Ғылымның бірден-бір мақсаты — қоғамды қажетті
Абайдың демократия туралы ойлары
КОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Абай — әлемге көзқарасы қалыптасқан, өзіндік
Даналықтың өлшемі бола білетін философ ақынның
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
«Дүние бір тарының қауызынды сияқты» деген
Ғажайып ғаламның сырына адам ақылы жетпейтіндігін
Космология жөнінде даналардың пікірі осылай болғанда,
Егер де осындай надандардың қолына билік
Сонымен даналар мен надандардың майданын «ғалам
Абайдың әлеуметтанулық көзқарастарының қалыптасуына орыстың революцияшыл-демократтары
Ресей бодандығынан босау қазақ халқының ғасырлар
Қар жауса да тоңбайды бай баласы,
Үй жылы, киіз тұтқан айналасы.
Бай ұлына жалшы ұлы жалынышты,
Ағып жүріп ойнатар көздің жасы...
Жалшы үйіне жаны ашып, ас бермес
Артық қайыр артықша қызметке орай.
Байда мейір, жалшыда бейіл де жок,
Аңдыстырған екеуін құдайым-ай!
Қазақ қоғамы тек байлар мен кедейлерден
Абай ел билеушілерін сайлаудың оң құбылыс
Орыс айтты өзіңе ерік берем деп,
Кімді сүйіп сайласаң, бек көрем деп,
Бұзылмаса, оған ел түзелген жоқ,
Ұлық жүр бұл ісіңді кек көрем
Сөйтіп, империялық "бөліп ал да, билей
Абай өз шығармаларында әлеуметтік мобильдік, адам
Данышпан Абай қазақ халқының олеуметтік дамуын
Түбінде баянды еңбек егін салған,
Жасынап оқу оқып, білім алған, —
деп, егін салу мен білім алудың
Қазақ қоғамында халықтың бәрі бірдей еңбекке
Жұмысы жоқтық қазақты жаманшылыққа үйір етеді
"Қарны аш кісінің көңілінде ақыл, бойында
Абай қазақ қоғамын дамытудың құралы халыққа
Ұлы ойшылдың пікірінше, ғылымды біз жанымыздан
Абай осы тұжырымын "Отыз сегізінші сөзінде"
Абай ғылымда абстрактілі ойлаумен қатар нақты
Ғылымның бірден-бір мақсаты — қоғамды қажетті
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз...
Өсек, өтірік, мақтаншак,
Еріншек, бекер мал шашпақ —
Бес дұшпаның білсеңіз.
Талап, еңбек, терең ой,
Қанағат, рақым, ойлап қой —
Бес асыл іс, көнсеңіз, —
деп, адамды тұлға етерлік әлеуметтік қасиеттерді
Абай дінге қоғамның маңызды институты ретінде
Демек, Абай ислам дінінің тәрбиелік рөлін
Қоғамдағы келеңсіз құбылыстармен, әлеуметтік әділетсіздікпен күрескен
Өмірді өлтірме, қор қылма, сыйла;
Ұрлама, тонама, еңбегіңнің пайдасын әркімге тигіз;
Арамдықтан сақтан, әйелден аулақ бол;
Өтірік айтпа, шындықты айтуға қорықпа, бірақ
Жаныңнан өсек шығарма, біреудің айтқанын біреуге
Ант ішпе;
Бос сөзге уақыт бөлме, орынды сөйле,
Мақтан қума, күндеме, жақыныңның жақсылығына қуан;
Жүрегінді ашудан тазарт, дұшпаныңды жек көрме;
10) Сенімсіздіктен қүтыл, хақиқатты ұғуға тырыс
нормалары өз дүние танымындай болды. Бұл
шығармаларынан айқын аңғарылады.
Сөйтіп, Абай діннің қоғамдық институт ретіндегі
Абайдың шығармаларында демократиялық мемлекет құру идеясы
Мемлекетте заңның бәрінен жоғары болуын, адамдардың
Демократиялық козқарастарына сәйкес, Абай қоғамдық даму
Абайдың өзі жазған Ереженің мазмұны 74
Мемлекеттік биліктің тармақтарға болінуіне, олардың атқаратын
Абай қабылданар заңның ғылым мен халықтың
Саяси биліктің тармақтарға бөлініп, бірінің міндетін
Бұрынғыдай дәурен жоқ,
Ұлық жолы тарайды.
Өтірік берген қағаздың
Алды-артына қарайды.
Өз қағазы өз көзін
Жоғалтуға жарайды.
Тауып алып жалғанын,
Қылмысыңды санайды.
Өзі залым закүншік
Танып алды талайды.
Көрмей тұрып құсамын,
Темір көзді сарайды.
Сот өзіне жүктелген міндеттерді жақсы орындау
"... Әрбір ... елден толымды-білімді ...
"Кез-келген үкімнің яки жазықтылықты, яки жазықсыздықты
Абай заң шығарушы орган, сотпен қатар
Абайдың ойынша, мемлекет атқарушы билікті күшейтуі
Сыпайы жүр де, шаруа ойла,
Даңғайлатып қаптықпа, —
деп ақыл-кеңес береді. Атақ-дәрежеге, лауазымды қызметке
Әлеуметтік ортаны, жалпы қоғамды ғұлама Абай
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Абай. 2 томдық шығармалар жинағы. Алматы,
Абай. 1996 ж, №2, 48-бет
Бейсенбаев М. Абай және оның заманы.
Өзьекұлы С. Абай және адам құқы.
3
