Дәрумендер курстық жұмыс
Дәрумендер
Жоспар - www.topreferat.com.kz
1.Кіріспе. Дәрумендерге жалпы сипаттама.
2.Дәрумендердің жіктелуі
а) «В» тобы
ә) «С» тобы
б) «Р» тобы
в) «А» тобы
г) «Д» тобы
ғ) «Е» тобы
3. Қорытынды
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 21 бет
Пәні: Басқа тақырыптағы курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
1.Кіріспе. Дәрумендерге жалпы сипаттама.
2.Дәрумендердің жіктелуі
а) «В» тобы
ә) «С» тобы
б) «Р» тобы
в) «А» тобы
г) «Д» тобы
ғ) «Е» тобы
3. Қорытынды
Дәрумендерге жалпы сипаттама
Бірқалыпты тіршілік ету барысында адамзат баласы кейде өзін
Дәрумендер – ағза бойындағы биохимиялық және физологиялық өзгерістердің
Адамзат ағзасы мен жануарлар бойында дәрумендер синтезделінбейді және
Дәрумендер - өсімдіктер, көкеністер, жеміс жидектер бойында түзіледі.
Адам балачсы үшін дәрумендер қоректік заттар мен еніп,
Авитоминоз – ұзақ мерзім ішінде ағза бойында
2. Гиповитаминоз – ағзаның дәрумен жетіспеушілігінен әлжуаз күйге
Кей жағдайларда дәрумендердің өзара сәйкес келмеуінен, олардың өздері
Гипервитаминоз – ағза бойына ұзақ уақыт мерзімінде артық
Жалпы, дәрумендер – ферменттердің простетикалық топшасы мен
Дәрумендердің ағза бойындағы әсерін тежеп, төмендететін, тіпті мүлде
Дәрумендердің аталуы мен жіктелуі
1956 жылы қабылданған Халықаралық Одақтық биохимиялық саласы бойынша
1. Суда ерімтал дәрумендер
2. Май бойында ерімтал дәрумендер
Су бойында ерімтал дәрумендердің өзі шартты түрде «В
деген белгілеулердің өзі дәрумендердің алғашқы кезде латын
Дәрумендер атаулары мен ерігіштігіне қарай топталулары төменде келтірілген.
Таңбалануы Аталуы Биологиялық әсері
1 2 3
Су бойында ерімтал «В» тобына жататын дәрумендер
B1 Тиамин Невритке қарсы
B2 Рибофлавин Өсіру витамині
B3 (PP) Пантотен қышқылы Дерматитке қарсы
B5 Ниацин, никотинамид Пеллаграға қарсы
B6 Пиридоксин Дерматитке қарсы
B9 Фолацин, Фоли қышқылы Анемияға қарсы
B12 Цианкобаламин Антианемиалық
Н биотин Себореяға қарсы
В тобына жатпайтын дәрумендер
С Аскорбин қышқылы Цингага қарсы
Р биофлавоноидтер Капеллия беріктілігін арттырады
Майларда ерімтал дәрумендер
А Ретинол Ксерофтальмияға қарсы
Д Кальциферол Рахитке қарсы
Е Токоферол өсіп өну дәрумені
К Нафтохиниондар Қан аққанға қарсы антигемморогиялық
«В» тобының дәрумендері
Аталған топқа молекула құрамында азот атомы бар гертеросақиналы
«В» тобының дәрумендері дәнді-дақылдар ( бидай, арпа, сұлы,
B9 -дәруменінөсімдіктердің жапырақтарында, аз мөлшерде бауыр, бүйрек, жұмыртқа
B5 , B12 - дәрумені азық ретінде
B1 - дәрумені немесе тиамин, аневрин
B1 - дәруменінің құрылымы пиримидин және тиазол сақиналарынан
Тиамин
Тиаминпирофосфат
Тиаминнің судағы ерітіндісі қышқылдық ортада қыздырғанда ол биологиялық
Сонымен қатар B1 дәрумені жарық және ауадағы
Тиаминпирофосфат жануарлар ағзасымен ашатқылар құрамында кездесетин тиаминкиназа ферменті
Адам ағзасына қажетті тәуліктік тиамин мөлшері 1,3-1,9 мг
B1 - дәрумені Кребе циклында кетоқышқылдарқың тотығу барысында
Осы айтқанымды түсіну үшін төмендегі
α-гидроксиэтилтиаминпирофасфат, яғни «активті ацетальдегид топшасын» тасымалдайтын аралық өнімге
α-гидроксиэтилтиаминпирофасфат
Түзілген аралық өнімнен гидроксиэтил топша « активті ацетальдегид»
топшасы түрінде коферменттер бөлініп шығады.
Адам ағзасында «» дәруменінің жетіспеуі «бери-бери» ауруына шалдықтырады.
B1 дәруменінің жетіспеушілігі ағзадағы зат алмасуын бұзады.
С-дәрумені – аскорбин қышқылы
С-дәрумені құрылысы жөнінен 1-глюкозаға жақын лактон болып табылады.
Мұндағы Дегидрокорбин қышқылы да С дәруменінің қасиетіне ие.
С-дәрумені жарық, жылу әсеріне өте сезімтал, ауадағы оттек
С-дәруменінің жетіспеуі салдарынан әлсіздік, демігу, жүрек түсында ауырсыну,
С-дәрумені жетіспеушілігінен «цинга» немесе «скорбут» аурулары туындайды.
Цинга науұасында қан тасымалдайтын түтікшелер зақымданады, түтікшелер серпімділік
Сонымен қатар С-гиповитаминозы кезінде ауыз қуысындағы қызыл иектің
С-дәруменінің аздаған жетіспеушілігі адам көңіл күйін аздырып, ми
С-дәрумені-көкеніс капуста, көк пияз, аскөк, болгар бұрышы мен
Адам ағзасына С-дәруменіне тәуліктік қажеттілік 50-100 мг шамасын
Тамақ дайындау барысында аскорбин қышқылын тотықтырудан сақтандырі үшін
С-дәрумені ағза бойында фоль қышқылын тетрафоль қышқылына тотықсыздандырады,
Р-дәрумені
Р-дәрумені биофлавиноидтар деп те аталады. Биофлавиноидтар фенолды қосылыстар
Мысалы, рутин:
Ағза бойында Р-дәруменінің жетіспеушілігінен ұлпа бойындағы қан тасымалдаушы
Р-дәруменінің қасиетіне ие полифенолды қосылыстар өсімдіктер бойында, жеміс-жидектер
Мысалы, қара қарақат, қымыздық, шабдалы, алмұрт, жүзім, алма,
Күнделікті тәуліктік қажеттілік 25-50мг шамасын құрайды.
А-дәрумені
А-дәрумені ретинол деген атпенде танымал және оның А1
Химиялық және молекулалық құрылымы ұқсас дәрумендік қасиеті бірдей
Химиялық тұрғыдан дәрумен А1 жиырма көміртек атомынан
ретинол
Дегидроретинол
Дәрумен А2 -нің А1 -ге қарағанда негізгі айырмашылығы
А-тобының дірумендері әртүрлі стериоизомерлер түрінде ұшырасады және түрліше
Адам және жануар ағзасында а-дәрумені ферменттер қатысында ретинильдік
Дәрумен А-сірке және пальметил қышқылдарының эфирлері түрінде бауыр
А-дәруменінің жетңспеуінен, ағзанынің әлсәзденуә, өсудің тежелуі, терінің құрғауы,
Дәрумен а ет, балық, сарымай, жұмыртқа сарысы және
Өсімдіктер бойында А дәрумені кездеспейді, алайда фермантативті гидролиз
Биологиялық активтілігі жоғары β-каротин фермент каротиназа қатысында гидролизге
Ал α-және γ-каратиндер фермантативті ыдырағанда бір-бір молекуладан А
А дәрумені бар заттардан тамақ дайындағанда, олардың жарық
Дәрумен А және каротиндерге бай заттардан тағам пісіргенде
Сонымен қатар, ағза бойында А дәрумені көп сіңірілсе
Д-дәрумендері
Д-дәрумендері кальциферол деген атпен рахитке қарсы қолданылатын дәрумен
Д- дәрумендер тобынын Д1 -ден Д7 -ге дейін
Адамзат және жануарлар үшін белсенділік танытатын -Д2
Д-дәрумендерінің эргокальцифенол және холекальциферол құрылым формулалары төменде келтірілген.
Эргокальциферол
Холекальциферол
Д-дәрумені жарық әсерінен адам терісінде түзіледі, яғни холестеариннен
Д-дәруменінің жетіспеушілігі балалардын рахит ауруына шалдығуына, яғни ағзадаға
Д-дәруменіне сары май, жұмыртқаның сарысы, бауыр, ашытқы, ішмай
Д-дәруменінің тәуліктік қажеттік балалар үшін 12-55мкг шамасын құрайды.
Ал, күнделікті күн сәулесінен ультракүлгін сәулелер жеткілікті қабылдау
Қорытынды
Дәрумендер – органикалық табиғаттың мейлінше күрделі, белсенді заттары.
еритін (В тобының дәрумен-дері, С және Р дәрумендері)
Біздің елде мұндай дәрумен тапшылығының алдын алу шаралары
Тест жұмысы. Негізгі қоректік заттарды ата.
А) Минералды заттар В) Витаминдер,
2. Құрылыс материалы деп қай негізгі қоректік затты
А) Майлар
3. Майлар қалай бөлінеді?
А) Жануар және өсімдік
4. Тәулігіне қанша көмірсулар қабылдаған дұрыс?
А) 300-350 г
5. Негізгі қоректік заттардың ара қатынасы ?
А) 2:1:3
6. Мектеп жасындағы балалар организмі тәулігіне қанша май
А) 100г
7. Көмірсулар негізінен қандай тағамдар құрамында болады?
А) Ұн, нан, бұршақ, картоп
С) Өсімдік және жануар майы
8. Ересек адамдардың организмінің белокқа сұранысы тәулігіне қанша
А) 120-130г
9. Белок жетіспеген жағдайда:
А) Организм тез өсе бастайды
С) Бүйрекке күш түседі
10. Қорғаныш қызметін не атқарады?
А) Белок
11. Көмірсуларды мөлшерден артық пайдалану:
А) Қант диабетіне шалдығады
С) Жүйке жүйесі қозады
12. Балалар организмі 10-15 жаста тәулігіне қанша
А) 100-110г
13. Белоктар организмге қандай тағамдар арқылы түседі?
А) Ұн, нан, бұршақ, картоп
С) Өсімдік және жануар майы
14. Белокты мөлшерден тыс пайдалану:
А) Қант диабетіне шалдығады
С) Жүйке жүйесі қозады
Тапсырма, сұрақтар
1. Қандай дәрумендерді білесің?
2.Организмнің қалыпты тіршілік әрекеті үшін қажетті органикалық заттар
3. “Бери-бери” сөзі қандай мағына береді?
4.Витамин деген сөз қандай мағына білдіреді?
5.Гиповитаминоз деп нені айтамыз?
6.Рахит” ауруы қандай жағдайда пайда болады?
7.С дәруменінің басқа дәруменде Ең алғаш дәрумендердің қажет
рден айырмашылығы?
8./А дәруменінің маңыздылығы неде?
9.С витамині жетіспегенде қандай ауру пайда болады?
Пайдаланылған әдебиеттер
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
17
