TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



Жоспар - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 3

І Бөлім. Несие жүйесі 4

1.1 Несие жүйесінің ұғымы және құрылымы 4

1.2 Несиелеу объектілері мен субъектілері 8

ІІ Бөлім. Несие түрлері 11

2.1 Банктік несие және оның экономикадағы рөлі 11

2.2 Банктегі несие беру процесі 13

2.3. Несиелік механизм және несиелік процесс 18

ІІІ Бөлім. Әлемдегі банктік несие жүйесі дамуының қазіргі тенденциялары 22

3.1. Қазіргі несиелеу жүйесінің ерекшеліктері 24

Қорытынды 27

Қолданылған әдебиеттер тізімі 29

29

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



ЖОСПАР

Кіріспе 3

І Бөлім. Несие жүйесі 4

1.1 Несие жүйесінің ұғымы және құрылымы 4
1.2 Несиелеу объектілері мен субъектілері 8

ІІ Бөлім. Несие түрлері 11

2.1 Банктік несие және оның экономикадағы рөлі 11
2.2 Банктегі несие беру процесі 13

2.3. Несиелік механизм және несиелік процесс 18
ІІІ Бөлім. Әлемдегі банктік несие жүйесі дамуының қазіргі
3.1. Қазіргі несиелеу жүйесінің ерекшеліктері 24

Қорытынды 27

Қолданылған әдебиеттер тізімі 29

Кіріспе

Шаруашылық құрылымдардың дамуында кәсіпорындар, ұйымдар мен халықты несиелеуді
Несиелік жүйелерді жүзеге асыру 1987 жылдан басталды. Несие
Банктік реформаның екінші сатысында тек банк құрылымы қайта
I-деңгейде – Қазақстанның Ұлттық Банкі;

II-деңгейде – коммерциалық банктер және басқа да жекелеген
Курстық жұмыс үш үлкен бөлімнен тұрады. Әр бөлімнің
І Бөлім. Несие жүйесі

1.1 Несие жүйесінің ұғымы және құрылымы

Нарықтық экономикада несие – банк жүйесі маңызды
Өндіріске қатысты алғанда, екінші кезекте саналатын несие жүйесі
Несие жүйесінің рөлі мен маңызы келесідей бірқатар көрсеткіштермен
АҚШ несиелік қатынастардың даму дәрежесі бойынша, шаруашылықтың өндірістік
Американдық шаруашылықта пайдалынатын ақшалай капиталдың орта есеппен ¾
Несие жүйесінің өз қызметтерін орындауы барысында несиелік қатынастар
Бірақ, несиелік қатынастар мазмұны тек қана ақшалай капиталды
Несие екі формада болады: тауарлық және ақшалай. Тауар
Несиелік қатынастар мен несие формаларының және несиелік мекемелердің
Ал несие жүйесі тар мағынасында – бұл несиелік
Басқаша айтқанда, несие жүйесі банктік және басқа да
Бірлескен несие жүйесінің күрделі, көп буынды құрылымы болады.
Орталық (эмиссиялық) банк;

Коммерциялық банктер;

Мамандандырылған несиелік мекемелер: (сақтандыру, жинақтық, ипотекалық, сенімгерлік (трастовый)
Қазақстан республикасындағы екінші деңгейдегі банктердің (ЕДБ) несиелік портфелі.

Банктердің несиелері экономиканы тұрақтандыруда ең маңызды фактор болып
Экономика салалары бойынша берген екінші деңгейдегі банк несиелері*.

1-кесте

Экономика салалары 01.’01

1997 01.’01

1998 01.’01

1999 1998/97

өсуі (+;-)

1999/98

өсуі (+;-)

барлығы 48040.4 80478.7 85709.2 1.2 1.4

Соның ішінде:қысқа мерзімді несие 31718.2 41124.4 50557.5 1.3
өнеркәсіп 8841.3 13735 11907.1 1.6 -1.2

Ауыл шаруашылығы 1449.7 11604.8 35551.2 8 -3.3

Құрылыс 1299.5 1789.2 1558.9 1.4 -1.1

Көлік 615.5 41.2 1569.9 -15 38.1

Байланыс 38.5 1058.4 750.9 27.5 1.4

Сауда 5691.8 10035.3 17927 1.8 1.8

Басқалары 13781.9 12861 13293.2 -1.1 1

Орта және ұзақ мерзімді несие 16331,2 19354,3 35151,7
Өнеркәсіп 7974,3 9591,2 9840,8 1,2 1

Ауыл шаруашылығы 1272,1 2187,7 5491,3 1,7 2,5

Құрылыс 1117,3 480 400,7 -2,3 -1,2

Көлік 392,4 2231,7 3119,8 5,6 1,4

Байланыс 54,4 441 639,1 8,1 1,4

Сауда 2,3 650,8 4232 282,9 6,5

Басқалары 5518,4 3771,9 11428 -1,5 3

Мақыш “Коммерциялық Банктер операциялары” С.Б Мақыш – Алматы,
*- ҚР Ұлттық банктің статистикалық бюллетені

**- Мерзімі өткен ссудаларды есепке алғанда.

Келтірілген 1-кесте мәліметтеріне қарап, банктердің экономика салалары бойынша
Берілген несиелердің мерзіміне қарай үлесін анықтасақ, қысқа мерзімді
Сондай-ақ орта және ұзақ мерзімді несиелер үлесіне: 01.01.97жылы-34%(16531,2
2-кесте

Н Е С И
Иерархия деңгі Мекеме аты Бөлімшелер аттары Мекеменің қызметі

Банк жүйесі I Ұлттық банк Орталық аппарат

Ұлттық банктің облыстық басқармалары 1.ақша айналысын және қолма-қол
2.Үкіметке несие-есеп айырысу қызметін көрсету.

3.Алтын-валюта резервін басқару.

4.Ақша-несиелік реттеу

II 1.ЕДБ

2.Маман-данған банктер Орталық аппарт.

Филиалдары.

Өкілдік.

Еншілес банкі.

Бөлімшелері Клиенттерге несие-есеп айырысу қызметін кешенді түрде көрсету.

Банк көрсететін қызметтің жекелеген түріне ғана маманданған

Пара-

банк жүйесі III Маман-данды-рылған арнайы несие-қаржы мекеме-лері Орталық
Филиалдары.

Өкілдік. Маманданған несие-есеп айырысу және қаржылық қызмет көрсету.

IV Пошта-жинақ мекеме-лері Орталық аппарат (ААҚ Қазпошта).

Бөлімшелері Халыққа несие-есеп айырысу қызметін көрсету, ұсақ салымдарды
Мақыш “Коммерциялық Банктер операциялары” С.Б Мақыш – Алматы,
Кесте-3

Екінші деңгейлі банктердің несиелері*

жылдың соңында млн т

1991** 1992** 1993 1994 1995 1996

Кредиттер,барлығы 57095 987672 14564 44683 42985 60953

Қысқа мерзімді 50033 953422 13879 42733 38819 41387

Орта мерзімді

16769

Ұзақ мерзімді 7062 34250 986 1950 4166 2797

*- Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің көрсеткіштері бойынша

**- млн теңге

1997 1998 1999 2000 2001 01.07.2002

Барлығы 71702 93442 148830 276218 489817 552121

Қысқа мерзімді 51208 57927 75426 143195 241135 248438

Орта мерзімді 15313 26978 37194 71592 136112 159507

Ұзақ мерзімді 5180 8537 36210 61430 112569 144177

Информационно-аналитический сборник. Қазақстан 91-2001. Сұлтанбеков 408бет.

1.2 Несиелеу объектілері мен субъектілері

Несие құрылымы несие беруші мен қарыз алушыдан, сондай-ақ
Несиелеу объектісі – бұл несиенің пайдаланылған заты, яғни
Несиелеу объектісі материалды құндылықтар, өндіріс және айналыс шығындары
Ұзақ мерзімді несиелеу объектісіне жататындар мынадай түрлерге бөлінеді:

өндіріс объектісінің құрылысы;

өндіріс объектісін қайта құру, техникалық жағынан қайта қаруландыру,
техникалар, құрал-жабдықтар және көлік құралдарын сатып алу;

жаңа өнімді шығаруды ұйымдастыру.

Несиелеу принциптері негізінен несиелік процесс, яғни банктік несиенің
Қазіргі несиелік қатынастарды ұйымдастыру принциптері 2 топқа бөлінеді:

І – топқа. Жалпы экономикалық тәртіптегі принциптер:

несиенің мақсаттылығы;

несиенің дифференциалдығы.

ІІ – топқа. Несиенің мәнін бейнелейтін принциптер.

Несиенің мерзімділігі;

Несиенің қайтарымдылығы;

Несиенің төлемділігі;

Несиенің қамтамасыз етілуі.

Несиені қамтамасыз етудің келесі бір жолы – несиені
Несие әдістері – несиенің берілу және қайтарылу ерекшеліктерімен
Реформалауға дейінгі кезеңдегі отандық банктік тәжірибеде несиелеудің 2
қалдық бойынша

айналым бойынша

Қалдық бойынша несиелеу барысында несие қозғалысы (яғни, несиені
Айналым бойынша несиелеу (тауар айналымы) әдісінің ерекшелігі ондағы
Қазіргі банктік тәжірибеде несиелеу әдісінің үш түрі қарастырылады:

айналым бойынша несиелеу әдісі;

қалдық бойынша несиелеу әдісі;

айналым – қалдықтық.

Айналым бойынша несиелеу барысында несие несиелеу объектісінің айналысындағы
Қалдық бойынша несиелеу барысында несиенің несиеге деген қажеттілік
Айналым және қалдық бойынша несиенің іс жүзінде ұштасуының
Несиелік желі – келісілген лимит негізінде белгілі бір
ІІ Бөлім. Несие түрлері

2.1 Банктік несие және оның экономикадағы рөлі

Банктік несиенің рөлі оның экономикадағы мемлекеттегі және халықтағы
Несиелік қатынастарға қаражатты пайдаланғаны үшін төлеген құнына қоса
Берілген несиелік қатынастардың ерекшелігі бюджеттік қаржыландырудың сомасының кемуінде
Белгіленген ерекшеліктер, әсіресе, қайтарылымдығы, жеделдігі және ақылығы ресурстардың
Несиені пайдалану нәтижелері маңызды және алуан түрлі қаражаттың
Несиенің рөлі коммерциялық, банктік, мемлекеттік тұтыну және ипотекалық
Несиелік қатынастардың жүйесінде несиелеу операцияларын орындау үшін қаражатты
Негізінде материалдық ресурстарды қайта бөлу мемлекеттік, тұтынушы және
Бұның бәрі несиенің материалдық ресурстарды қайта бөлу кезінде
Сонымен қатар, несиенің рөлі тауарды өндіру мен өткізудің
Несие өндірістің мерзімділігі мен өнімнің белгілі түрлерін өткізумен
Ең маңыздысы несиені пайдалану кезінде кәсіпорынның табысты жұмыс
Сонымен бірге әртүрлі қарызгрлердің арасында қаражаттың қайта бөлудің
Бұндай талаптардың сақталмауы қарыз қаражаттарын шамадан тыс берілуіне
Өндірісті кеңейтуде несиенің рөлі үлкен. Өндірісті кеңейту мен
Өндірістің үздіксіздігі мен оның дамуына әсер ететін несиенің
Қаражат айналым саласында несиенің рөлі маңызды. Бұл барлық
2.2 Банктегі несие беру процесі

Банктердің тәжірибесінде қолданылатын несиелеу процесінің өзіндік кезеңдері болады.
Қарыз алушыларға несие беру барысында банктер “Қазақстан Республикасының
1-сызба. Банктердегі несиелік процесс

Әр кезеңде пайдаланылатын несиелеу механизмнің элементтері несиелік операциялардың
несиеге деген өтінішті қарау;

несиелік қабілетін талдау;

несиелік келісім-шарт жасау;

несие беру;

несиелік мәміленің орындалуына бақылау жасау.

I-кезең. Банкке келіп түскен несиеге деген өтінішті қарау.

Кез келген несиелік операциялар осыдан басталады. Мұндай құжаттарда
соңғы екі жылдық қарыз алушының балансы және оған
несиеленетін шаралардың рентабельдік деңгейін және оның қайтарылу мерзімін
несиеленетін мәмілелерді растайтын келісім-шарттар көшірмелі (материалдық құндылықтарды жабдықтауға
басқа банктерден алған несиелер туралы мәліметтер (шоттар бойынша
несиені қайтаруға байланысты міндеттемені куәландыратын құжаттар;

Қажет жағдайларда банк қарыз алушыдан несиені қайтаруын қамтамасыз
Тапсырылған құжаттарды оқып үйрену барысында банк қарыз алушының
II-кезең. Қарыз алушының несиелік қабілетін талдау кезеңі

Қарыз алушының несиелік қабілеті – қарыз алушының алған
Қарыз алушының несиелік қабілетіне талдау жасау барысында мынадай
Ссудаға қатысты қабілеттігі. Қарыз алушыға ссуданы бере отырып,
Қарыз алушының іскерлік беделі. Несиелік мәмілеге тиісті беделі
Табыс алу қабілеті. Банк қарыз алушының ссуданы қайтаруға
Қарыз алушының табыс алу қабілетін анықтау барысында сату
III-кезең. Несиелік келісім-шарт жасау.

Қазіргі несиелеудің басты ерекшелігі бойынша банк қарыз алушының
Несиелік келісім- шарт екі жақтың өзара міндеттемелерін
Несиелік келісім-шарттың мазмұны елісуші жақтардың өздері анықтайды. Бұл
Несиелік клісім-шарттың мазмұнында несиелу механизмі, оның негізгі элементтері
IV-кезең. Несие беру кезеңі.

Бұл кезең ссудалықшот формасын, ссуданы беруді құжаттау тәртібін
Несие беруді құжаттау тәртібі ссудалық шот формаларына байланысты
Несиенің көлеміне байланысты әр түрлі берілу тәсілдері болады.
Несиенің мөлшері оны беру барысында несиелеу ережелеріне сәйкес
V-кезең. Несиені қайтау және оған сыйақы төлеуінебақылау жасау-несиелік
Жай шоттар бойынша банкке қарызы есеп айырйсу шотындағы
Арнайы ссудалық шот бойынша банкке қарызы тікелей осы
Ссуданың қайтарылуына бақылау жасау үшін банкте ссудалар бойынша
Сыйақы мөлшері оны төлеу мерзімі және тәртібі, сондай-ақ
Банктік тәжірибеде ссуда бойынша жай және күрделі сыйақы
Жай сыйақыны есептеу формуласы келесідей түрде беріледі:

J=

мұндағы:

I- сыйақы мөлшері;

P- қарыз қалдығы;

n- сыйақы есептелген кезеңдегі күндер саны;

J- ссуданың барлық мерзіміне есептелген жай сыйақы сомасы;

Несие бойынша есептелген күрделі сыйақыны есептеу формуласы төмендегідей:

J=P*

мұндағы:

I- сыйақы мөлшерлемесі;

P- несиенің бастапқы сомасы;

J- несиенің барлық мерзімінеесептеген сыйақы сомасы;

n-аймен берілген несиенің ұзақтығы.

Банк несиелік келісім-шарттың орындалуына, қарыз алушының алған несиені
Несиелік келісім-шартқа байланысты өз міндеттемелерін орындамаған қарыз алушыларға
Несиелеу процесіне жасалатын бақылау банктің несиелік портфелін мерзімді
2.3. Несиелік механизм және несиелік процесс

Экономикалық түсініктегі “механизм” белгілі бір қызметті жандандыруға және
Несиелеу механизмін кеңес экономистері жалпы несиелік механизмнің “техникалық
Басқаша айтқанда, несиелік механизм бұл несиені пайдалану механизмін
Несие деген өтінішті қарау;

Несиелік қабілетін талдау;

Несиелік келісімшарт жасау;

Несие беру;

Несиелік мәміленің орындалуына бақылау жасау.

Кез келген несиелік операциялар осыдан басталады. Мұндай құжаттарды
құрылтайшылық құжаттарды, жарғының, жалға алу шартының, тіркелген куәліктерінің
соңғы екі жылдың қарыз алушының балансы және оған
несиеленетін шаралардың рентабельділік деңгейі және оның қайтарылуы мерзімін
несиеленетін мәмілелерді растайтын келісімшарттар көшірмелері (материалдық құндылықтарды жабдықтауға
басқа банктерден алған несиелер туралы мәліметтер (шот бойынша
қамтамасыз ету мақсатында кепілге берілген мүлікке қарыз алушының
несиені қайтаруға байланысты міндеттемені куәландыратын құжаттар;

қызметін жаңадан бастаған, яғни қаржылық есептер және басқа
Несиелік механизм – нарықтық қатынастарға сай экономиканың тиімді
Қазіргі несиелік механизм экономикалық механизмнің бір бөлігі бола
Несиелік механизмнің сипатының объективтігін айта отырып, екі элементі:
Несиелік механизм несиелеуді экономикалық-ұйымдастыру қатынастарының белгілі бір қабатын,
Демек, несиелік механизмге несиенің мазмұны және өзіндік ерекшеліктерін
Берілген несиелік механизм тұжырымы бұл механизмнің тек субъективтік
Несиелік механизм банктік қызметке байланысты заңдармен, банктердің дербес
Кез келген экономикалық механизм өзара байланысқан, яғни оның
несиенің түрлері;

несиелеу объектілері;

несиелеу субъектілері;

несиелеу принциптері;

несиелеу тәуекелді басқару.

Несиелік механизмнің ішінара бөлініп
1-сызба. Қазіргі несиелік механизмнің құрылымы

Несиелік механизм

Несиенің

түрлері

Несиелеу

субъектілері

Несиелеу

объектілері

Несиелеу принциптері

Несиелік тәуекелді

басқару

Банктік

Несие

беруші

(банк)

Негізгі

құралдар

мақсаттылығы

Тұтыну

Қарыз

алушы

Айналым

қорлары

Овердрафт

Вексельдік

Ломбардтық

Ипотекалық

Лизингтік

овернайт Контокорренттік және т.б.

Проблемалық

Несиелерді

Қалпына

келтіру Несиелік

тәуекелге

байланысты

рейтинг қою Несиелік портфельді

басқару

Мақыш “Коммерциялық Банктер операциялары” С.Б. Мақыш – Алматы,
Несиенің түрі –бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың негізгі
Несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы байланыстар қалай
Іс жүзінде несиенің екі формасы болады: тауар және
Коммерциялық несие –жабдықтаушының сатып алушыға сатқан тауары немесе
Банктік несие – бұл банктердің және арнайы несие-қаржы
Ал, несиенің жекелеген түрлеріне келсек, олар несиенің осы
Қазіргі кездегі шетелдік және отандық банктік тәжірибеде жиі
ІІІ Бөлім. Әлемдегі банктік несие жүйесі дамуының қазіргі
Бүгінгі таңдағы несие жүйесі соңғы жылдары біршама өзгеріске
Соңғы жылдары банктер мен басқа арнайы қаржы-несие мекемелері
Бұрын коммерциялық банктер халық жинақтарын тартудағы депозиттер бойынша
Ірі банктік мекемелерге ортақ әмбебаптану тенденциясы олардың мамандануын
Өзгерген экономика жағдайларына сәйкес банктік қызметтің өзінің, дәстүрлі
Банктік қызметті бейреттеу активтік те пассивтік те операцияларға
Несиелеу объектілерін ірілендіру жүзеге асады. Коммерциялық банктер өз
Банктер басшылығы өз активтерінің сапасына, жаңа несиелерді беруге
Ұзақ мерзімді несиелеу де даму үстінде. Коммерциялық банктердің
Нәтижесінде тартылған қаражаттар құрылымы күрт өзгерді: егер 1950
Банктердің пассивтік операцияларының инновациясы сонымен бірге қосымша ақша
Банктік операциялардың дамуында ерекше рөлді ақпарат пен коммуникацияның
Банк жүйесі дамуындағы маңызды құбылыс ретінде несиелік мекемелердің
Сондықтан кейінгі кезең нарықтық қатынастарды дамыған елдер экономикасындағы
Бұл тек дамыған нарықты экономикалы елдердегі қазіргі несие
3.1. Қазіргі несиелеу жүйесінің ерекшеліктері

Несиелеу жүйесі несиелік процесті ұйымдастыруды және несиелеу принциптеріне
несиелік қызметті реттеуге бағытталған заңдар мен нормативтік актілер;

несиелік саясат;

несиелеу шарттары;

несиелік механизм;

несиелеу техникасы.

Қайта құру кезеңіне дейінгі несиелеу жүйесінің элементтері бұрынғысынша
Қазіргі несиелеу жүйесінде шаруашылық ұйымдардың меншікті және заемдық
Шаруашылық айналыстағы меншікті қаражаттар шамасы бүгінгі күні берілуге
Қазіргі несиелеу жүйесі банктің ресурстарына негізделеді. Бүгінгі жағдайдың
Қазіргі несиелік механизм коммерциялық сипатқа ие. Осыған байланысты
Қазіргі несиелеу жүйесінің басты ерекшелігі банктердің меншікті және
Қалыптасып отырған қазіргі несиелеу жүйесінің келесі маңызды ерекшелігі,
Жаңа несиелеу жүйесі дәстүрлі және өзіндік ерекше принциптерге
Несиенің қамтамасыз етілу принциптеріне де байланысты өзгерістер болды.
Қазіргі несиелеу жүйесінің келесі бір ерекшелігіне банк несиелерін
Жалпы кәсіпорынды несиелеудің өзгерген жүйесі біршама дәрежеде нарықтық
Қорытынды

Көп жағдайда қазіргі заманғы жағдайда банктер несиелік ресурстарды
Болашақта банктердің коммерциялық несиелеу жүйесін ұйымдастырудың ерекшеліктері болып:

1. Ссуда беру кезінде техникалық емес, экономикалық критерийлерге
Іс-жүзінде бұл кәсіпорынның қоғамның сапасы халықаралық стандарттарға жауап
Егер ұзақ мерзімді несиелеу туралы айтатын болсақ, онда
Мұндай әсерлі бағыттың қолданыс мысалы болып (біріншіден қоғамның
Нарық жағдайында сұраныс көлемін өлшеудің бір түрі –
Тек қана сұраныс пен соңғы тұтынушының қажетті игіліктерін
2. Ауданаралық бәсеке мен қайта реттеу нәтижесінде қаржылық
3. Елде мемлекеттік емес мекемелердің пайда болуынан –
Қолданылған әдебиеттер тізімі

“Қазақстан Республикасындағы Ұлттық банк туралы” ҚР Президентінің заң
“Қазақстан Республикаындағы банктер банктік қызмет туралы” ҚР Президентінің
Қазақстан Республикасының экономикасын қысқа мерзімді несиелеу ережесі. 11.02.94.
Программа дальнейшего реформирования банковской системы РК. В 1996-1998
Банова Г.С. Кредитная политика коммерческого банка. В М-97

Банковское дело /Под ред. Г.С. Сейткасымова – Алматы:
М.Блауг “Экономическая мысль в ретроспективе” стр.183-184. Валютно-банковская политика.
Информационно – аналитический сборник. Казахстан 91-2001. Султанбеков 408
Ақша. Несие. Банктер: оқулық. Жалпы редакциясын басқарған Ғ.С.
Досқалиев С.Ә. “Қазақстанның халықаралық қатынастар” Алматы, 1997ж

Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары. Оқу құралы/ Көшенов
Шаров “ Производство потребительских кредитов” //Деньги и кредит,
Мақыш “Коммерциялық Банктер операциялары” С.Б. Мақыш – Алматы,
3

Несиелік прцес

Несиелік комитетке дайындау

Несиелікқабілетін талдау

Несиелік комитеті

Несиені беру

жоқ

Иә

1-ші өтініш

2-ші өтініш

Несиені қайтару

.Төлемдер.

Мониторинг

Мерзімі өткен төлем

мерзімділігі

төлемділігі

Лимиттер

белгілеу

Несиенің бағасын

белгілеу

қайтарымдылығы

дифференциялдылығы

Несиелік

Қызметті

ұйымдастыру

қамтамасыз етілуі

Несиені

автомати-

зациялау

Несиелік

Қабілетін

бағалау

Несиелік

мониторинг