Британдық Үндістан мен Пәкістанның құрылуы
XVIII-XIX ғғ. Ұлыбритания өз бар бақылауын Үндістанға және кейін Пәкістанның құрамына кірген аумақтарға таратты. Бенгалия 1757 жылы, Синд 1843 жылы, Пенджаб 1849 жылы жаулап алынды. 1857 жылы сипайлардың ағылшындарға қарсы бас көтеруі болды, олар биліктің Үндістан билеушісі Бахадүр шах II-ге берілуін талап етті. Көтеріліс басылып-жанышталды. Бахадүр шах II айыпталып, Рангунға өмір бойына жер аударылды, Ұлы Моғолдар империясы осылайша өмір сүруін тоқтатты.
1857 жылдан кейін Үндістандағы ислам қауымдастығының көшбасшысы болып Саид Ахмад-хан тағайындалды. Оның бағдарламасы – Ұлыбританиямен достық қарым-қатынас орнату және батыстық білім беру жүйесін қабылдау еді. 1875 жылы Ахмад-хан Алигарх қаласында мұсылмандық университетін ашты. 1883 жылы оның талап етуімен ағылшын билік органдары үнділер мен мұсылмандарға арналған сайлау курияларын ұйымдастырды. Ислам қағидаларын ұстанушылар Үндістан Ұлттық Конгресінен шығып кетті. 1906 жылы Дакка қаласында Жалпыүнділік Мұсылман Лигасы құрылды да, Пәкістанның құрылуы үшін күрес жүргізді. 1909 жылы қабылданған «Морли–Минто реформасы» сайлау органдарындағы мұсылман мен үнділерге берілетін құқықты айқындады. Бұл принцип кейінгі заңдарда да қолданылып жүрді.
1920 жж. үнділер мен мұсылмандар Махатма Ганди идеологиясы аясында бірігіп, Ұлыбританияға қатысты азаматтық қарсы тұру және бағынбау принципін ұстанды. 1920–1930 жж. елде Мұхаммад Али Джинна мен ақын Мұхаммед Икбалдың беделі өсті, олар ислам қауымын Үндістанның бөлінуі туралы идеясына даярлады. Икбал Бенгалия мәселесін қозғамай, субаймақта дербес бір мұсылман мемлекетін құру идеясын Мұсылман Лигасының сессиясында баршаға ұсынды. 1940 жылы 23 наурызда Лахорда Мұсылман Лигасы Пәкістан мемлекетінің құрылуын хабарлады. 1940 жылғы Лахор декларациясы: «халықтың басым көпшілігі мұсылмандар болып табылатын аймақтар, мысалы солтүстік-батыс және солтүстік-шығыс Үндістан, бір елге бірігіп, автономия статусы мен егемендігін алу керек» деді. 1946 жылы Ұлыбританиядан жіберілген арнайы топ Үндістанның біртұтастығын сақтауға арналған жоспар дайындады. Ол бойынша мұсылман халықтарына аймақтық автономия берілуі тиіс және мұсылмандар тұратын жерлерді 2 шартты географиялық аймаққа бөлу мәселелері қарастырылған. Біріншісіне – солтүстік–батыс Белуджистан, СБША, Пенджаб, Синд; екіншісіне – солтүстік–шығыс Ассам мен Бенгалия жатады. Үндістанның қалған бөлігі бірыңғай үнді жері болып саналды. Орталық үкіметке биліктің кішкентай бөлігі ғана тиді. Дегенмен, бұл жоспарды Ұлттық Конгрес қабылдаған жоқ, сондықтан Британдық Үндістанды бөлуден басқа ештеңе қалған жоқ. 1947 жылы 14 тамызда әлемнің саяси картасында 2 тәуелсіз мемлекет құрылды – олар Үндістан мен Пәкістан болатын.
