TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 1

І-ТАРАУ. Туризм саласындағы маркетингтің сипаттамасы мен шетелдiк тәжiрибесi 4

1.1 Туризм саласындағы маркетингтің мәні мен ерекшеліктері 4

1.2 Шетелдiк- тәжiрбенi туризм саласындағы маркетингте қолданылуы. 23

ІІ-ТАРАУ. Қазақстан Республикасының туризм саласындағы маркетингті дамыту және жетілдірі жолдары 33

2.1 Қазақстан Республикасында туризм саласындағы маркетингтің дамуы 33

2.2. Қазақстан Республикасындағы туристік кәсіпорынның маркетингтік іс- әрекетін талдау 46

2.3 Туризм саласындағы кәсіпорындардың маркетинг қызметін жетілдіру жолдары 53

Пайдаланған әдебиеттер тізімі 55

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Туризм

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

Мазмұны

Кіріспе 1

І-ТАРАУ. Туризм саласындағы маркетингтің сипаттамасы мен шетелдiк тәжiрибесi 4
1.1 Туризм саласындағы маркетингтің мәні мен ерекшеліктері 4
1.2 Шетелдiк- тәжiрбенi туризм саласындағы маркетингте қолданылуы. 23
ІІ-ТАРАУ. Қазақстан Республикасының туризм саласындағы маркетингті дамыту және жетілдірі
2.1 Қазақстан Республикасында туризм саласындағы маркетингтің дамуы 33
2.2. Қазақстан Республикасындағы туристік кәсіпорынның маркетингтік іс- әрекетін талдау
2.3 Туризм саласындағы кәсіпорындардың маркетинг қызметін жетілдіру жолдары 53
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 55

Кіріспе

Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге қажеттілігін қанағаттандыру
Туризм әлемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Дүниежүзілік Туристік
Біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Ұлы Жібек жолының
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның
Қазақстанның тәуелсіздік алуы туристік қызметті реттеу мен халықтың тарихи
Қазақстанның мәдени - тарихи және демалыс зоналарын жетілдіру мен
Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық әрекетімен ғана шектеліп қоймайды, ол
бағыт болып табылады. Сондықтан, аталған сала бойынша маркетинг тұрғысынан
Зерттеу жұмысының мақсаты. Тақырыпты теориялық тұрғыдан жан жақты зерттеу,
Аталған мақсатқа жету үшін алға қойылған мәселелер. ҚР туристік
Зерттеу пәні - туризм саласындағы маркетинг.

Зерртеу объектісі - ҚР туризм рыногы және оның дамуындағы
Ғылыми жұмыстың тоериялық және методологиялық негізі осы саладағы отандық
Аталган тақырыпта жүргізілген зерттеу жұмысының жаңалығы. ҚР туризм саласындағы
Ғылыми жұмыстың тәжірибелік мацызы. Туризмнің дамуы барлық жақтан қарап
Зерттеу жұмысына байланысты ғылыми жариялымдар әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің экономика
Ғылыми жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.

І-ТАРАУ. Туризм саласындағы маркетингтің сипаттамасы мен шетелдiк тәжiрибесi

1.1 Туризм саласындағы маркетингтің мәні мен ерекшеліктері

Қызмет көрсету сферасының маркетингі қажетті жерде, қажетті уақытта және
Дәстүрлі маркетинг пен қызметтер саласындағы маркетингтің ортақ принциптеріне келесілер
Не өткізе аламыз, соны өндіру;

Жаңа тауар (қызмет) шығара отырып, тұтынушыларды ынталандыру;

Тиімділік пен пайдалылық принципі;

• Маркетингтік үрдістің барлык кезеңдерінде әлеуметтік факторды ескеру.

Бірақ қызметтер сферасында басты орынды әлеуметтік факторды ескеру қажеттілігі
Қызметтер маркетингінің негізгі міндеті - рынокқа жаңа қызметтерді жылжыту
Қызметтер рыногын зерттеу және зерттеу нәтижелеріне талдау жасау;

Қызметтерге деген
Қызметтерді өткізу және өндірісті жоспарлау;

Баға саясатын жасау;

Қызметтер саласындағы кәсiпорынның имиджiн қалыптастыру

Әр түрлі қызметтер түрлерінiң көбіне қарамастан оларды тауардан ерекшелендіретін
Қызметтер жоғарыдағы көрсетуі бойынша қызметті өндіруші өзінің маркетингтік қызметінде
Жалпы қызметтер маркетингінің маңызы қызметтер рыногының ерекшеліктері мен қызметтердің
Қызмет маркетингінде басты орынды маркетинг кешенін құруға береді. Тауарлық
қызмет - негізгі өнім, яғни тұтынушылардың проблемаларын шешетін әр
қызметтер - қосымша тауарлар, яғни
қолдану үшін тұтынушыларға қажетті қызметтер;

қызметтер - бірге жүретін тауарлар, яғни негізгі тауарларды қолдайды;

жалпы айтқанда қызмет тауар ретінде
жүретін тауарлар.

Жаңа қызметті жасау үрдісі келесідей кезеңдерден тұрады:

идеяны сүзіп алу.

идеяны таңдау.

жаңа қызмет тұжырымдамасын жасау және оны тексеру

маркетинг стратегиясын құру

бизнес-талдау

қызметті жасау

сынақ маркетингі

коммерциализация

Қызметтерді жобалауда өндірушілер
негізінен қызмет көрсететін кәсіпорынның орналасуы
орналасуына байланысты анықталады;

клиенттердің қажеттілігі мен қалауы әдетте тиімділікті ойлаудан бұрын

болуы мүмкін;

жұмысты календарлық жоспарлау негізінен тұтынушыға байланысты;

қызметтердің сапасын анықтау және өлшеу қиындыққа соқтырады;

жұмысшылар тұтынушылармен тіл табыса алуы керек;

өндірістік күштер әдетте
есептеледі;

жұмысшылардың еңбек тиімділігін өлшеу қиын, өйткені төменгі өнімділік

қызметкерлердің жаман
сұраныстың болмауынан болуы мүмкін,

қызмет көрсету аясында
(авиакомпниялардан басқасы);

кейде қызметтер аясында
соқтырады.

Осы факторлардың арасындағы ең негізгісі қызмет көрсету орнының тұтынушыларға
Рынокқа шығарылған кез- келген қызмет біртіндеп өзінің бәсекеге қабілеттілігін
• қызметті өндіруді доғарып, рынотан кету;

қызметіне жаңа сипат беріп, рынокқа қайта шығу;

қызметін басқа рынокта көрсету (1 кесте).

1кесте - Қызметтердің өміршеңдік циклының фазаларына сипаттама

Енгізу Өсу Кемеліне жету Құлдырау

Сұраныс Төменгі деңгейде Жоғарғы қарқынмен өседі
Бәсеке Фирма-монополист Алғашқы бәсекелестер пайда
Маркетинг стратегиясы Дифференциация Дифференциация және төмен шығындар
Баға стратегиясы «қаймақты сүзіп
Пайда Болмайды Өседі Тұрақталады немесе төмендеу
Өткізу Әлсіз Өсу Тұрақталады Қысқарады
Жарнама ақпараттық Агрессивті Жалпы
Кейбір ғалымдар бір уақытта рынокта келесі қызметтер тобы болуы
Фирмалардың сұрыптамалық саясатында рыноктан кететін, құрылып жатқан қызметтер мен
Тәжірибе көрсеткендей, тауарлар мен қызметтердің негізгі тобын 73-85% рынокта
Алғаш рет туризмде маркетинг терминологиясын, принципін, концепциясын қолдануды 1971
Туризм индустриясы көптеген шағын және орташа кәсіпорындармен сипатталады. Олардың
Бәсекелестіктің күшеюі және туристік қызметке деген клиенттердің талаптарының көбеюі
Туристік фирмалардың маркетингті қолданудың маңыздылығы оның пайда болуын қамтамасыз
Туристік қызметтегі маркетинг концепциясы:

Рынокты зерттеу және болжау;

Рынокта туристік өнімді тарату әдістерін өңдеу;

Тиімді баға саясатын анықтау;

Ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін құру;

Маркетинг жоспарын өңдеу.

Туристік маркетинг дегеніміз - ірі туристік
Туристік маркетингтің
Туристік маркетингтің қызметтеріне келесілер жатады:

Рыноктық сұранысты анықтау;

Өнімнің оңтайлы ассортиментін анықтау;

Өндірістің құрылымын анықтау;

Тиімді шешімдерді қабылдау;

Өткізу саясатын жасау.

Кейбір авторлар туристік маркетинг анықтамасына жаһанды мән береді. Мысалы,
Туристік өнім ең алдымен жақсы сатып алынуы керек. Туристік
Туристік маркетинг дегеніміз - ұсынылатын қызметтерді, нарықтағы сұранысы бар
Туристік өнім деп, туристік саяхат кезінде туристің қажеттілігін қанағаттандыру
1 сурет - Туристік өнімнің қүрылымы

Туристтердің туристік өнімнің әрбір элементі бойынша шығындарының қүрылымы: тур
Тур деп, туристік өнімнің біріншілік (міндетті) бірлігі. Ол туроператордың
Тауарлар туристік өнімнің материалды бөлігінен түрады. Олар: туристік карталар
Қосымша туристік - экскурсиялық қызметтер жолдама немесе ваучердің құнына
Туризм өзінің негізгі сипаттамалары бойынша шаруашылық қызметтердің басқа түрлерінен
Бірақ туризмнің бір ерекшелігі бар, онда тек қызметті ғана
Еңбектің нақтырақ нәтижесі бар дәстүрлі өндірісте, маркетинг нақтырақ мән
Туристік өнімнің бірнеше ерекшеліктері бар:

Біріншіден, туристік өнімге деген сүраныс бағаға және табысқа байланысты
Екіншіден, сұраныстың маусымдық ауытқуына байланысты, толықсып кету феномені орын
Үшіншіден, туристік өнімді ұсыну икемсіз өндіріспен ерекшеленеді. Олар тек
Төртіншіден, туристік өнім көптеген кәсіпорындармен жасалады. Олардың әрқайсысының бөлек
Туристік өнімнің ерекшеліктері туризмдегі маркетингке әсер етеді. Маркетингтің бір
Әлемдік туристік үйым туристік маркетингтің 3 негізгі қызметтерін бөліп
Клиенттермен байланыстарды ұйымдастыру
Даму - өткізу жаңа мүмкіншіліктер алып келетін жаңалықтар
Бақылау - қызметтерді рынокқа жылжыту бойынша қызметтерін талдауды мақсат
Манилада өткен туризм жөніндегі дүниежүзілік конференцияда (1980ж.) туризмге толық
Отандық және шетел практика мен теориясында маркетинг тұжырымдамасын қолданудың
2 Сурет - Туристік кәсіпорындағы маркетинг тұжырьшдамасын
Маркетингтік қызметтің үрдісі рыноктық мүмкіншіліктерді талдаудан басталады. Бұл мәселе
Маркетингтік мүмкіншіліктерді анықтау туристік фирманың перспективалық рыноктарын таңдауға мүмкіншілік
Маркетингтің негізгi мәселелерінің бірі болып туристік қызметті максималды жоспарға
Маркетингтік стратегияны практикалық қолдану құралдарды таңдаумен байланысты. Сондықтан, маркетингтік
Жаңа туристік қызмет түрлері, жаңа компаниялар пайда болуы, олардың
Тауар. Туризм индустриясында туристік өнімді өңдеудің жүйелік бағдарламалары бар
Жаңа өнімді өңдеу бірнеше кезеңдерден тұрады. Ең алдымен туристік
Стратегияны анықтаганнан кейін идеяны сүзіп алу басталады. Көптеген фирмалар
Келесі кезең туристік фирмалардың өнімдерін өңдеу - бүл бизнес
Егер жаңа туристік өнім стратегиялық жоспарада қолдау тапса, фирмалардың
Идеяны сүзіп алу, рынокқа шығару және туристік өнімдерді орналастыру
Жаңа өнімді жоспарлаудың негізгі бөлігі, яғни туризм индустриясында маркетинг
Туристік қызметтер аумағындағы тауар саясатының өзгешелігі жоғарыда айтып өткендей,
Тұтынушы күтуі туристік қызметтің құрылуы, персоналдың қаншалықты дайындығы, ынталандырылуы
Кез-келген қызмет түрін тұтыну оның өндірісімен бірге жүреді. Осы
Туристік кәсіпорынның тауар саясатында маркетинг қызметінің нақты әсері шығарылатын
Тауарларға қарағанда қызметтердің айрықша ерекшеліктерінің болуына қарамастан олардың өткізу
Өткізу. Маркетинг кешенінің келесі кұрамдасы туристік қызметтің қозғалысының негізгі
Туризм индустриясында компания қызмет аясына байланысты әлуетті сатып алушыларды
Туризм индустриясында күшті бәсекелестік ортада көптеген туристік компаниялар әр
Туроператорлар жаңа туристік қызмет пакетін жасап, оларды түпкі тұтынушыларға
Агенттік тораптың барлық мүшелеріне тур фирманың үсынатын толық пакеті
Маркетингтік бөлімнің кызметкерлері агенттік тораптардың жұмысы туралы есеп жүргізіп
Агенттік тораптың қызметін ынталандыру мақсатында бонустар жүйесі қолданылады. әрбір
Маркетинг кешенінің келесі құрамдасына баға және баға құру жатады.

Туристік қызметер рыногында баға кұру процессі күрделі процесс. Қызметтердің
Баға саясатында туристік фирмалар көбінесе екі жақындауды қолданады. Құралдар
Туристік фирма баға құрудың белгілі бір саясатын ұстана отырып,
Баға құру саясатына әсер ететін туркәсіпорынның мақсаттары; рынокта көп
Баға құруға әсер ететін төрт факторды атап өтуге болады:

шығындар құрылымы (баға турфирманың шығындарынан
керек);

бағаның бәсеке қабілеттілігі;

түтынушылар төлеуге дайын бағалар (сұраныстың икемділігі);

туристік кәсіпорынның мақсаттары:

пайданы максималдау;

инвестицияға қаражатты қайтаруды максималдау;

өмір сүргіштік (туризм
бәсекенің жоғраы деңгейі);

сату көлемін үлғайту).

Бағаның өзгеруі сату көлеміне үлкен әсер етеді. Әдетте, төмен
Баға құру стратегиясы туркәсіпорынның перспективті мақсаттары мен оның жалпы
«Қаймақтарын сүзіп алу» стратегиясы турөнімге жоғары баға орнатумен байланысты.
Рынокқа жаңадан кіру кезіндегі стратегия бастапқыда төмен баға орнатып,
Бәсекелер бағасы стратегиясы, яғни өзінің турөніміне бәсекелестер бағасымен бірдей
Дамыған мемлекеттерде мемлекетке келетін туристер балансын сақтау үшін баға
Баратын мемлекеттегі саяси тұрақтылық;

Халықаралық өзгерістер (саяси және экономикалық);

Туристердің өздерінің мемлекетіндегі өзгерістер.

Жылжыту немесе маркетингтік коммуникациялар жүйесі - бұл турөнімнің сатылу
Турөнімді сәтті жылжыту үшін әлуетті тұтынушылар мен сауда делдалдарымен
Маркетингтік кешен төрт компоненттен тұратын жүйе ретінде сипатталады: ақпарат
Туристік тауарды жылжыту үшін қолданылатын 3 негізгі құрал бар
3 сурет - Жылжытудың негізгі құралдары

Керекті нәтижеге жету коммуникациялық арнаның біреуін қолданып, мүмкін емес.
Жарнама, әрине, туристік тауарлар мен қызметтерді сату мен өткізудің
Жарнаманың көптеген анықтамалары бар, бірақ барлығында ортақ сипат бар:

жарнама-тура емес байланыс құралы;

жарнама-жаппай байланыс құралы; адамдардың үлкен санына арналған.

жарнама персоналды сатумен тығыз байланысты.

Мақсаты-тұтынушының назарын аударып, тауарды тікелей емес жылжытатын агентіне айналдыру.

Жарнаманың мақсаты-тұтынушының назарын аудару, қызығушылығын туғызу, ақпарат беру. Жарнама
Туристік фирма мұндай әдістерде өткізуді ынталандыру үшін қолданады. Мысалы:
Қоғаммен байланыстар - ол фирманың коммуникациялық қызметінің бір бөлігі.
1.2 Шетелдiк- тәжiрбенi туризм саласындағы маркетингте қолданылуы.

Батыстағы экономикалық ғылымдарда қалыптасқан маркетингтің түсініктерін және қағидаларын салыстырмалы
кәсіпорындарда маркетинг жүйесінің қалыптасуы мен дамуы үшін қажетті

экономикалық шарттарды құру;

маркетингтің анықталған функциялар кешені ретінде, кәсіпорынды

басқарудың орта деңгейінде жүзеге асырылуы және басқару функциясы

ретінде болуы сияқты екі жақты табиғатын табиғатын есепке алу;

маркетингтің функционалдық құрамдастарын кешенді қолдану;

тауар және баға саясаты, өткізу мен тауарды рынокқа жылжыту,
зерттеу және маркетинг қызметін басқарумен толықтырылған;

маркетинг қызметін құрылымдық ұйымдастырып, маркетинг және басқа да

кәсіпорынның функцияларының интеграциялануға бағытталуы;

басқарудың маркетингтік қағидаларына өту кезінде кәсіпорынның басқару

жүйесінің өзгеруі

Қазіргі заманғы туристік индустиря даму кезеңінін ерекшелігін білу үшін
Осы замаңғы туризм - бір жағынан жаңа құбылыс, себебі
Туризм дамуының тарихы 4 кезеңнен түрады:

1 кезең. Ежелгі заманда саяхаттың уәждері: сауда, білім алу,
19 ғ. ортасына дейін саяхаттың ерекшелігі жылжу құралдарының қарапайымдылығы
18-19 ғ. Европа елдеріндегі мануфактура өндірісі мен кәсіпорындарындағы төңкерістері
2-кезең-таңдаулы тур және көпшілік туризмнің пайда болуы. Туризм дамуына
Ғылыми техникалық прогресс және еңбеккерлердің әлеуметтік күресі және қоғамның
1873 ж. Германияда төленетін демалыс енгізілді. Трансорт тасымалдауының сапасы
19 ғ. 2-жартысында демалыс индустриясы өз өндіріс аумағын кеңейтті;
3-кезең-көпшілік туризмнің қалыптаса бастауы. Бірінші Дүниежүзілік соғыс және экономикалық
4 кезең: Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін туризм нақты
1950-60 ж. Батыс Европа елдері үшін - туристік фирмалардың
Ресейде қонақ үй индустриясының дамуның болашағы туралы жыл сайын
Ресейдегі қызметтер рыногындағы жағдайды талдау Мәскеу қаласында - 22%
Бәсекеге қабілетті турөнімді құру, оны ішкі және халықаралық рынокқа
Осыған байланысты туризм индустриясын дамытудың мемлекттік мақсаты бағдарламасы қажет.
2001 жылы августе Украина елінің тәуелсіздік алып еркін мемлекет
«Туризм туралы» (1995 жылы) Украинаның Заңына сәйкес мемлекет туризмді
1997 жылы Украина Әлемдік Туристік Ұйымға (ӘТҰ) мүше болып
Заң базасы туризм саласында кәсіпкерлікті дамытудың құқықтық негізін қамтамасыз
Рыноктық қатынастар жағдайында қызметтер рыногында ұлттық турөнімді жылжытудың белсенді
ӘТҰ бас секретары Ф.Франжкалми Украинада (2000жыл, қазан) туризмді дамыту
Халықаралық туризм күннен күнге өсуде. 1970-1998 жж бойы халықаралық
Төменде көрсетілген елдердің халықаралық туризмді дамытуда негізгі үлестері бар:
Осы елдер ішінен АҚШ пен Франциядағы туризмнің дамуын қарастырайық.
Елде туризм 1960 жылдан бастап дамып келе жатыр. 1961
Үйымның Парижде, Лондонда, Амстердамда, Миланда, Сиднейде, Франкфуртта, Токиода, Мехикода
АҚШ-тың туристік офистері жоқ елдерде бұл қызметті коммерция және
АҚШ СТҰ негізгі бюджетті Федеральді несиелер арқылы қаржыландырады. Мысалы,
Бюджет шығындары төмендегідей бөлінеді, %:

офис шығындары (елдегі) - 10,5;

шетелдегі офис шығындары - 42,3;

ақпарат пен әріптестік шыгындары - 23,7;

маркетинг жэне рынокты зерттеу - 16,8;

жеке сектор қызметінің шығындары - 12,5;

ақпараттық материалдарды құру
брошюралар, презентацияларға дайындық) - 3,5;

т.б.-0,7.

Шығындарды талдау барысында шетел офистеріне кеткен шығындардың көп екенін
2002 жылы Франция елге келетін туристердің саны бойынша әлемде
Бұл жетістікке Франция «Тһе Маіsоп dе 1а Ғгапsе» ұйымын
Бұл үйымның ерекше белгісі халықаралық және жеке туристік ұйымдардың,
ақпаратты жинау және тарату - 22;

жарнама-30;

коммерциялық әріптестік - 34;

маркетинг және рынокты зерттеу - 8;

т.б.-6.

АҚШ және Франциядагы туризм дамуын терең зерттеу арқылы бұл
Бірақ бұл елдердегітуризм саясаты бір-бірінен ерекшеленеді.

АҚШ-та туризмге көп көңіл бөлінеді. Туризм өнімінің бағалары, Франциямен
Францияда туризм өнімінің бағасы төмен. Францияға 1,5 есе көп
АҚШ және Франция тәжірибесінде егер барлық туристік ұйымдар қызметін
Ал туристік саланы дамыту үшін төмендегідей факторларға көңіл бөлу
дамушы елдерге елдің туризмін дамытуға ықпал ететін министрліктермен және
елдің және оның аймақтарының туристік ұйымдастыру ұйымдарының жұмысын
туризм өнімінің түрлерін көбейту, оның сапасын жақсарту, сонымен қатар
туристер көп келетін жерлерге ұйымның офисін құру. Бұл офистер
дамушы елдерге ішкі туризмді дамыту қажет;

туристік ұйымға маркетингтік зерттеу, жарнаманы ұйымдастыру, туризм туралы ақпаратты
жеке секторда жұмыс істейтін кәсіпорындарға туризм ұйымы олардың дамуы
2001 жылды Қырғызстан Республикасының Президенті А. Ақаев Туризмді дамыту
Бірақ елдің туризм потенциалы халықаралық стандарт тараптары республиканың туристік
1998 жылы Қырғызстанға 16,3 мың шетел туристері келді, оның
Бүл жоғарыдағы цифрлар арқылы Қырғызстанның өз территориясы жағынан (198,5
Қырғызстанда туризм нақты инвестицияның болмауынан, қонақ-үй сервисінің төмен дамуынан,
Республикада үлкен рекреациондық ресурстар бар. Оның территориясында 14 курорттық
Сондықтан да Қырғызстан туризм индустриясын дамыту үшін өте қолайлы
Бұл елде туризмнің дамымауының бірқатар себептері :

халықаралық стандарт талаптарына елдің туристік кешенінің сәйкес келмеуі;

жергілікті қонақ-үй базасының болмауы;

сервистің төменгі деңгейі;

маркетинг қызметінің жеткіліксіздігі;

туристік-рекреациондық объектілердің және тағы да басқа моральдық және

физикалық ескіруі;

қаржы қаражатының жетіспеуі.

Қырғызстан экономикасына инвестицияны тарату үшін біріккен туристік фирмаларды құру
туристік кешенді дамытуда шетел және отандық инвестицияны тарту үшін

жеңілдік беру;

жоғарғы эффектілі жарнама
орындардың фотосуреттері, видеофильмдер, буклеттер мен
және т.б.);

инвестиция ағымын көбейту
бағдарламасын құру;

туризмнің МТБ және оның инфрақұрылымының қамтамасыз ету;

халықаралық стандарт деңгейіне дейін қызмет көрсетусапасын жоғарылату,

туристердің мүдделерін қорғау мақсатымен Халықаралық туристік қызметін

лицензиялау және сертификаттау жүйесін жетілдіру;

телекоммуникация торын, байланыс қызметтерін дамыту;

виза жүйесін жақсарту және жетілдіру.

Туристік секторды тікелей инвестицияны тарту, қаржылық салымдар мен өкімет
10-50 орынды мотельдерді соғу;

әр түрлі класты жаңа қонақ үйлерді соғу және бар
өткізу;

кемпинг, жанұялық және пансионаттар қүру;

қонақ үй персоналын дайындау және оқыту;

орынды бронерлеуде компьютерлік торға ену.

Туризмді дамыту тек туристік ғана емес, сонымен қатар, бірнеше
Зерттеуші ғалымдардың пікірінше, біздің облыс үшін туризмнің болашағы зор,
ІІ-ТАРАУ. Қазақстан Республикасының туризм саласындағы маркетингті дамыту және жетілдірі
2.1 Қазақстан Республикасында туризм саласындағы маркетингтің дамуы

Туризм Қазақстанда рыноктық қатынастарды қалыптастыруда көптеген аспектілердің жетекшісі болып
Әлемдік экономикада туризмнің рөлі күннен күнге өсуде. Жоғарғы табысты,
Республикамыз бойынша туризм, демалу және емделу зоналар жалпы ауданы
Қазақстанда туризмді дамытудың маңызды алғышарттарының қатарына күзетілетін табиғи объектілер
Қазіргі таңда Өзбекстан, Қырғызстан, Ресей сияқты көрші мемлекеттер Қазақстанды
Қырғызстан мен Өзбекстанның артықшылықтары туризм бұл елдерде басымды мемлекеттік
Туристер үшін Қазақстанда 700 саяхат бағыттары ұсынылады. Сонымен қатар,
Туристік қызметтердің баламалы рыногын көрші елдер ұсынып отыр, мұндағы
Біріншіден, шетел азаматтары үшін визаның қымбаттылығы және келу визаларын
Екіншіден, турфирмалардан алынатын жоғары салық қойылымдары.

Үшіншіден, кедендік процедуралардың күрделілігі.

Төртіншіден, теңізге шығатын жолдың жоқтығы және елдің туризм объектісінің
Бесіншіден, Үкімет басындағылардың экономикалық дағдарысты себеп қылып ақша қаражаттарын
4-сурет. Қазақстандағы туризмді дамытуға әсер ететін негізгі экономикалық факторлар.

Тұтынушылардың қажеттіліктерін білу ең маңызды мәселе екені бәріне түсінікті.
Туристік аймақтың тартымдылығын анықтайтын факторларға келесілерді жатқызуға болады: 1)
Сондай-ақ, туристердің ағымының төмендеуіне әсер ететін басқа да мәселелер
Қазақстан туризм саласына SWOT талдау жүргізетін болсақ, МЖМ алаңы
Сонымен қатар, туристік саланы мүлдем артқа қарай шегіндіріп тастай
Туристік саланың төмен деңгейде болуының себептері мен оған төніп
Кесте 2 – SWOT матрицасы.

Мүмкіндіктер

Туризмге тікелей немесе жанама қатысы бар барлық кәсіпорындарды дамыту;

Халықты жұмыспен қамтамасыз ететін шағын және орта бизнесті дамыту;

Еліміздің беделін әлемдік қауымдастық алдында көтеру;

Келу туризмін кеңейту арқылы шетел валютасының Қазақстанға келуіне қол
Қызмет көрсету саласын кеңейту. Қауіптер

Экологияның нашарлауы;

Саяси тұрақсыздық;

Экономикалық тұрақсыздық.

Мықты жақтар

Қазақстанның геосаяси тұрғысынан ыңғайлы жерде орналасуы;

Туристік рекреациялық зоналарының, ландшафтардың, флора мен фаунаның алуан түрлілігі;

Саяси тұрақтылық пен экономикалық дау;

Қазақстан территориясында тарихи ескерткіштердің көп болуы;

Қазақстанның Ұлы Жібек Жолы бойында орналасуы. МЫҚТЫ ЖАҚТАР МЕН
Әлсіз жақтар

Әлсіз инфрақұрылым;

Қазақстан жөнінде потенциалды туристерде ақпараттың аздығы;

Көрсетілетін қызметтердің сәйкес деңгейде болмауы;

Туризм саласында Қазақстан мамандарының тәжірибесінің аздығы. ӘЛСІЗ ЖАҚТАР МЕН
Туристік кластер ядросы қызмет жабдықтаушылар болып табылады, басқа сөзбен
Қызықтыру орындары туристік кластер картасының өте маңызды орнын алады,
Қазақстанның бәсекелестік артықшылығы өзгеше мәдениетінде (тарихи туризм), көркем жабайы
Келушілер де туристік кластердің маңызды бөлігі, туристік кластер картасы
Туристік қызметтердің жанама жабдықтаушылары мейрамханалар мен туристердің қауіпсіздігімен айналысатын
Туристік кластер дамуының қажетті құраушысының бірі білім беру мекемелері,
Туризм индустриясын дамыту мақсатында біртұтас мемлекеттік саясат жасалған. Білім
Елбасымыздың жолдауында ең бірінші мәселе болып туризм мәселесі қойылды.
Қазақстан өзінің туристік өнімімен халықаралық нарыққа шыққанына көп уақыт
Сонымен қатар шетелдік партнерлар ақпатар көзі болуы мүмкін. Олар
Бәсекелестер туралы ақпарат жиналып, талданып есеп түрінде туристік фирма
Агенттік тораппен жұмыс жасау маркетинг бөлімінің маңызды мәселесі болып
Агенттік тораптың мүшелеріне турфирманың ұсынатын қызметтерінің пакеттері жіберіледі (каталогтар,
Сонымен қатар, маркетинг бөлімінің қызметкерлері агенттердің жұмысы нәтижелері туралы
Агенттік тораптың мүшелерінің жұмысын ынталандыру мақсатында бонустар жүйесі енгізілуі
Турөнімді жылжытудың негізгі құралының бірі болып, халықаралъқ көрмелер мен
Көрмеге турфирманың өнімін көрсететін жарнамалық материал дайындалады. Көрмеге дайындалу
Туристік көрмелерге қатысудың екі мақсаты бар: 1) партнерлік байланыстарды
Стендте жұмыс істеу үшіе турфирма ең көзге түсімді, эрі
Тур операторлармен жұмыс істеуге агенттерді тартудың тағы бір

құралы презентацияларды ұйымдастыру. Презентация кәсіби көрме жұмыс

істеп жатқан күндері, аумақтардағы жаңа филиалдардың ашылуына

байланысты немесе туристік мерзімнің ашылуымен байланысты

ұйымдастырылады. Презентацияны ұйымдастырумен маркетинг бөлімі айналысады. Презентация салтанатты түрде
Ұйымдарга демеушілк көмек, Турфирмалар әр түрлі қоғамдық шараларда демеуші
Оперативті маркетинг. Турфирманың маркетингтік бөлімі агенттік торап арқылы және
Жарнамалық қызмет. Турфирманың жарнамалық қызметін жүргізудің негізгі бағыттары болып
Шетелде турөнімнің жарнамасымен тек турфирмалар ғана емес, сонымен қатар,
Туристік аймақтың тартымдылығын анықтайтын факторларға келесілерді жатқызуға болады: 1)
Сондай-ақ, туристердің ағымының төмендеуіне әсер ететін басқа да мәселелер
виза мәселелерімен байланысты қиыншылықтар. Визасыз кіріп - шығуға

болатын елдер елдер бар. Біз үшін осындай әкімшілік рәсімнің
өте маңызды.

Қазақстан Республикасының туризм агенттігі
айналысуда. Егер турист кез - келген аймақта туристік сапармен
кезде төтенше жағдай болса, арнайы жүйе арқылы қажетті көмек
ақпарат беруге мүмкіндік туады. Бұл әрине мәселенің ұшығуының алдын

алады.

тұрақты негіздегі авиарейстің жеткіліксіздігі

көрсетілген қызметтердің бағасының
болмауы (тұру, тамақтану, көлікпен қамтамасыз ету және т.б.)

салық саясаты туризмнің дамуына кедергі жасайды, фирма туристерді

жіберу немесе қабылдаумен айналыстынына қарамастан туристік қызметке

қосымша құн салығы салынады.

Туризм саласы дамыған елдердің тәжірибесі көрсеткендей тек шетелдік туристерді
2.2. Қазақстан Республикасындағы туристік кәсіпорынның маркетингтік іс- әрекетін талдау

Қазіргі уақыт немесе кеңейтілген маркетинг категориясында кәсіпорынның сыртқы ортамен
Рыноктың қатынастарға өту кезіндегі маркетингті ұйымдастыру процесіне сыртқы ортаның
5-сурет – Кәсіпорындарда маркетинг жүйесін ұйымдастырудың негізгі объективті проблемалары.

Осы көрсетілген суретте өтпелі кезенде маркетинг жүйесін ұйымдастырудың объективті
«SANAT» компаниясы тур пакеттерін шығарушы және туристік қызметті іске
ЖШС-ң қызметінің заңды негізгі, Жарғы және құрылтай құжаттары болып
Егер де туристік фирманың туристік жылдамасы қалай есептейтіні қарастырсақ,
«SANAT» компаниясы орташа мөлшердегі компания болғандықтан, ол үшін ұсынылатын
бөлім басшысы – бөлімді жалпы басқару; маркетингтік іскерлік стратегиясын
бөлім басшысының орынбасары – қызмет рыногын оқу, дәстүрлі және
сыртқы және ішкі ортаны бақылайтын маркетолог, яғни болып жатқан
туристік өнімдерге сұранысты қанағаттандару үшін қажет өндірістік ресурстарды анықтау
балаларды құру бойынша маркетолог;

басқа ұйымдармен қатынас, жарнама және қызмет сапасы бойынша маркетолог.

Қызметтің бәсекелік қабілеттігі – бұл рынокта жемістілікті анықтайтын қызметтің
«SANAT» компаниясы рынокта табысты әрекет ету үшін қызметтің бәсеке
бәсекеге қабілетті туристік қызмет;

бәсекеге қабілеттік деңгейіне жеткізуді талап ететін туристік қызметтер;

өндірістен шығаруға жататын туристік қызмет.

Рынокқа қызметті жылжыту жүйесінің негізгі құрамдастары – жарнама, жекелей
Жарнаманы жоспарлау оңтайлы түрде, яғни ең аз шығынмен қалаулы
«SANAT» компаниясындағы жарнамалық кампанияның мақсаты – берілген өнімнің рынокта
Белгілі мақсатқа арналған мақсатты аудиторияны таңдау: туристік қызметті сегменттеу
Бірінші деңгей – тұтынушылар;

Екінші деңгей – ұйымдар – тұтынушылар;

Үшінші деңгей – жергілікті кәсіпорындар – турагенттер басшылары;

Төртінші деңгей – шетел кәсіпорындары - турагенттер басшылары.

Фирманың маркетингтік бюджеті 20000 АҚШ долларын қамтиды. Жарнамалық кампанияның
Жарнамалық кампанияның құрылымына келетін болсақ, рынокқа шығу мен жарнамалық
Жарнамалық кампанияларды жүргізу бөлімі жарнамалық кампанияны басқару және қадағалау
3-кесте – Фирманың маркетингтік бюджеті

Құны Қажеті Шығыны

Көрмеге қатысу Көрмедегі 1шаршы м. Аудан – 2000 долл.
500долл.

500долл.

Теледидардағы

роликтер

1 мин.- 10000 долл. 5 секундтан 2 ролик тематикалық
Радио ролик 1 мин.- 1000долл. 10секундтан 6 ролик
Журналдағы жарнама Жарнама ¼ бет – 500 долл.
Газеттегі жарнама Жарнама ½ бет – 600 долл.
Басылған қағаздар 1 беті – ¼ долл. 1000 бет
Компьтерлік тор Бетті құру – 2000 долл.(тіркеу) +100 долл.

(дизайн) 1 Web бет 300долл.

Нәтижесі: 11350

Ал жарнамалық кампанияны жүргізу уақыты 2005 жылдың қантар-мамыр айлары.
Өнімнің кеңінен бағытталған түрлеріне берілген өнімге демографиялық мүдделері міндетті
Жарнамалық кампаниялар жүзеге асыруды өткізу бөліміне беру керек. Қоғамдық
Сайтта құру мен дизайнын жасау дизайнерлік компьютер фирмаларына жүктеледі.
2.3 Туризм саласындағы кәсіпорындардың маркетинг қызметін жетілдіру жолдары

Әрбір туристік фирмаға қандай елге саяхаттарды ұйымдастыру, қандай
Тұтынушылардың қажеттіліктерін білу ең маңызды мәселе екенін бәріне түсінікті.
Туристік фирмалардың қызметін жетілдіру үшін туристік фирмаларға тек қана
Бәсекелестерді зерттеу;

Агенттік тораппен жүмыс істеу;

Арнайы көрмелер мен кездесулерге қатысу;

Презентацияларды ұйымдастыру;

Ұйымдарға демеушілік көмек көрсету;

Оперативті маркетинг;

Жарнамалық әрекет.

Бәсекелестерді зерттеу мақсатында маркетингтік бөлімнің қызметкерлері тұрақты негізде БАҚ-на
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1. Академия рынка: маркетинг/пер. с фр. (Дайан А., Букерель
др.); науч.ред. Худакормов А.Г. - М.: Экономика, 1993. -
2. Багиев Г.Л., Тарасевич В.М. Маркетинг. СПб: СПБУЭФ, 1996.
3. Бейжанова А.Т. Қазақстан
маркетингтің дамуы. // Вестник КазНУ: серия экономическая. - 2004.
-с. 52-53.

4. Голубков Е.П. Маркетинпстратегии, планы, структуры. - М.: Дело,
192с.

5. Жих Е.М., Панкрухин А.П., Соловьев В.А.
рынок? - Л.: Лениздат, 1991.- 250 с.

6. Шеденов У.К., Ильясов Д.Қ. Теория маркетинга и менеджмента
услуг. Алматы: Қазақ университеті, 2002. - 150 с.

7. Ілиясов Д.Қ. Маркетинг:
университеті, 2002. - 222 б.

8. Борисова Ю.Н Маркетинг в туризме. М.: Рос. Межд.
1996.-56 с.

9. Котлер Ф. Маркетинг: Гостеприимство и туризм. Учебник для
анг. под ред. Р.Б.Ноздревой. - М.: ЮНИТИ, 1998. -
10. Дурович А.П. Маркетинг в туризме.
аудит», 1998. - 199 с.

11. Основы менеджмента туризма / под ред. Квартального В.А.
статистика, 2001. - 125 с.

12. Введение в бизнес туроперейтинга / под ред. Айгистовой
Межд. туризма, 1997. - 64 с.

13.Алтынбаева Б.А. Рынок туристических услуг. Учебное пособие: Основы

рыночной инфраструктуры. - Алматы: Экономика, 1997. - 125 бет.
1999.-144 с.

15.Юрик Р.А. Маркетинг
турфирмой. // Маркетинг в Росии и за рубежом. -
университеті, 2000. - 111 бет.

17.Маркетинг. Учебник под ред. Романова А.Н.
ЮНИТИ, 1995.-560 с.

18.Сапрунова В.Б. Туризм: Эволюция. Структура. Маркетинг. - М.: Ось,
-89с.

19.Экономика современного туримза / под ред. Карповой. М.: Финансы
статистика, 1998. - 225 с.

20.Котлер Ф. Маркетинг негіздері: ағыл. ауд. - Алматы: «Жазушы»,
550 бет.

21.Пузикова Е.П., Честпиков В.А. Международный туристический бизнес. М.:

1997.-35 с.

Қосымша туристік- экскурсиялық қызметтер

Туристік өнім

Тур

Тауарлар

Рыноктың мүмкіншіліктері таладу

Перспективті мақсатты рынокты анықтау

Маркетингтік стратегияны тандау

Маркетинг кешенін құру

Маркетингтің сыбайлас жүйелерін жасау

Қоғаммен байланыстар

Жарнама

Өткізуді ынталандыру

Өткізу құралдары

Үкімет басындағылардың экономикалық дағдарысты себеп қылып ақша қаражатын туризмге
Қазақстан туризмі

Қазақстанның ТМД елдерімен қажетті экономикалық байланыстың жеткіліксіздігі

Факторлар

Турфирмалардан алынатын жоғары салық және т.б. бюджет төлемдерінің жоғарылығы

Өзбекстан, Қырғызстан жағынан туристік қызметтер сферасында жоғары бәсекелілігі

Визалық процедуралардың жоғары бағасы және тіркеу жұмысының күрделілігі

Кәсіпорын іскерлігінде маркетингтік функциялардың ұзақ мерзімді болмауы

Ағымды шарттарда маркетинг жүйесін ұйымдастыруда тәжірибе тапшылығы

Кәсіпорындарда маркетинг жүйесін ұйымдастыру

Осы іскерлікті орындау үшін қор жетімсіздігі

Өтпелі кезенде осы уақытта қалыптасқан сыртқы орта факторлары кешені