Өскемен қаласындағы жер үсті суларының ластауына экологиялық баға беру диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
.
КІРІСПЕ
1. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ СУ РЕСУРСТАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ СИПАТТАМАСЫ......................................................................................................6
1.1 Табиғи жағдайлардың қысқаша сипаттамасы .................................................6
1.2 Су объектілерінің сапалық және сандық көрсеткіштері ................................8
1.3 Негізгі су қақпаларының жер асты сулары сапасының
сипатамасы ..............................................................................................................10
2. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАБИҒИ СУЛАРЫНЫҢ ЛАСТАНУ КӨЗДЕРІ...................................................................................................................13
2.1 Жер беті суларының ластануы ........................................................................13
2.2 Топырақ суларының ластануы ........................................................................18
2.3 Жер асты суларының ластануы .......................................................................20
3. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ АҒЫНДЫ СУЛАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ................................................................................................ 26
3.1 Қала канализациясына лақтырылатын өнеркәсіптік ағынды сулар ......... 26
3.2 Жекелеген кәсіпорындардың өнеркәсіптік ағынды суларының
сипаттамасы ............................................................................................................29
4. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАЗАРТУ ҚҰРЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ...................................................................................................34
4.1 Тазарту қондырғыларының сипатталуы ........................................................34
4.2 Тазалау қондырғыларының қазіргі кездегі негізгі сипаттмалары ............ 37
4.3 Сол жақ жағалау тазалау қондырғыларының мәселелері .............................38
4.4 Тазалау қондырғылары аудандарының орналасулары .................................42
5. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫ СУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ЖАҚСАРТУДЫҢ НЕГІЗГІ ЖОЛДАРЫ................................... 47
5.1 Табиғи сулардың фондық концентрацияларын анықтау әдістері ...............47
5.2 Су объектілерінің экологиялық жағдайын жақсарту бойынша негізгі бағыттары ...............................................................................................................50
5.3 Су объектілерін экологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған
шаралар ...................................................................................................................53
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ.
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 49 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚАЗЫНАЛЫҚ
Экология кафедрасы
БІТІРУ ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНДАҒЫ ЖЕР ҮСТІ СУЛАРЫНЫҢ ЛАСТАУЫНА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА
МАЗМҰНЫ.
КІРІСПЕ
1. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ СУ РЕСУРСТАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ СИПАТТАМАСЫ......................................................................................................6
1.1 Табиғи жағдайлардың қысқаша сипаттамасы .................................................6
1.2 Су объектілерінің сапалық және сандық көрсеткіштері ................................8
1.3 Негізгі су
сипатамасы ..............................................................................................................10
2. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАБИҒИ СУЛАРЫНЫҢ ЛАСТАНУ КӨЗДЕРІ...................................................................................................................13
2.1 Жер беті суларының ластануы ........................................................................13
2.2 Топырақ суларының ластануы ........................................................................18
2.3 Жер асты суларының ластануы .......................................................................20
3. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ АҒЫНДЫ СУЛАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ................................................................................................
3.1 Қала канализациясына лақтырылатын өнеркәсіптік ағынды сулар .........
3.2 Жекелеген кәсіпорындардың
сипаттамасы ............................................................................................................29
4. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАЗАРТУ ҚҰРЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ...................................................................................................34
4.1 Тазарту қондырғыларының сипатталуы ........................................................34
4.2 Тазалау қондырғыларының қазіргі кездегі негізгі сипаттмалары ............
4.3 Сол жақ жағалау тазалау қондырғыларының мәселелері .............................38
4.4 Тазалау қондырғылары аудандарының орналасулары .................................42
5. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫ СУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ЖАҚСАРТУДЫҢ НЕГІЗГІ
5.1 Табиғи сулардың фондық концентрацияларын анықтау әдістері ...............47
5.2 Су объектілерінің экологиялық жағдайын жақсарту бойынша негізгі бағыттары
5.3 Су объектілерін экологиялық
шаралар ...................................................................................................................53
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ.
Жұмыстың өзектілігі. Соңғы жылдары қоршаған
Су – маңызды табиғи ресурс. Ол өмірдің негізін құраушы
Өндірістік қызмет нәтижесінде барлық мүмкін болатын қалдықтар жиынтығы түзіледі,
Өскемен қаласының су ресурстары өнеркәсіптік кәсіпорындардың токсіндік компоненттерімен ластануы
Мұндай орналасу мынаған ықпал етеді яғни барлық газ тектес
Ғылыми зерттеу объектіс: Өскемен қаласының су объектілері
Жұмыстың мақсат: Өскемен қаласы аумағының су объектілерінің экологиялық жағдайын
2.Өскемен қаласының 2002-2005 жылдар аралығындағы су объектілерімен танысу және
3.Өскемен қаласындағы су объектілерінің экологиялық жағдайын жақсарту бойынша негізгі
4.Өскемен қаласының су объектілерін жақсарту үшін ластандырушы көздерден сақтандыру
Осы жұмыстағы зерттеу әдістері: салыстыру, статистикалық, аналитикалық-зертханалық әдістері.
Ғылыми жаналық: Өскемен қаласының осы заманғы су объектілерінің жағдайына
Су объектілерін қорғаудың негізгі шарала ретінде өнеркәсіптік кәсіпорындарда ағынсу
Жұмыстың практикалық маңызы. Осы берілген ғылыми зерттеу жұмысының
Алғысымды білдіремін: маған дипломдық жұмысымды жобалау үшін қажетті материалдарды
1. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ СУ РЕСУРСТАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Табиғи жағдайлардың қысқаша сипаттамасы
Өскемен қаласы дала зонасында, құрғақ типті-бетегелі жазықтар мен жартылай
Металлгендік қатысы тұрғысынан алсақ, облысқа Алтай кені белдеуі енеді,
Басты өзен ретінде трансшекаралық Ертіс өзені болып табылады, ол
Өскемен қаласының метеостанциясы қаланың солтүстік-батыс шетінде, ашық жерде
Метеостанцияның орналасу орнымен қала орталығы арасындағы температуралардың айырмашылығы 100С-
Қаланың климаты шұғыл континентальды, орташа жылдық ауа температурасы
Өскемен қаласы үшін жауын –шашынның орташа жылдық қосындысы –
Желдің орташа жылдық жылдамдығы – 2,3 м/с, күшті жылдамдықты
Бір жылдағы 10 м/с-тан жоғары жылдамдықтағы жел соққан күндердің
Өскемен қаласында шығыс және оңтүстік – шығыс бағыттық желдер
1.2 Су объектілерінің сапалық және сандық көрсеткіштері
Ертіс өзені ағын сулардың төменгі бөлігінде, төменде орналасқан Шүлбі
Ертіс өзенінің жоғарғы ағысындағы ластану деңгейі одан жоғары орналасушы
Су сапасының критерийлері 1.1 кестеде көрсетілген
Кесте 1.1 Су сапасының критерийлері.
Сапа класы Су сапасының сипаттамасы Мөлшері
2 Таза 0,3-1,0
3 Біркелкі ластанған 1,0-2,5
4 Ластанған 2,5-4,0
2002-2004 жылдары судағы заттардың орташа концентрациясы 1.2, 1.3, 1.4
Экология басқармасының ұсынған фактілік материалдарының негізінде, сондай-ақ ШҚ
Объективті түрде айтатын болсақ, ағынды сулардың кеңістіктегі су көздеріне
Сондай-ақ, ТМК –ның тазалау құрылыстарының іске қосылу конструкциясын оқып
1.3 Негізгі су қақпаларының жер асты сулары сапасының сипаттамасы
Өскемен қаласы аллювиальды бассейнінің су сапасының жағдайы көптеген табиғи(геологиялық
Табиғи жағдайларда аллювиалды горизонттың жер асты сулары гидрокарбонатты-сульфатты, кальцийлі-магнийлі.
Шаруашылық-тұрмыстық және тұтыну мақсаттары үшін жер асты сулары,
«Өскемен қаласы тұрғындарының денсаулығы мен территориясын комплексті геоэкологиялық
2004 ж. 25 бақылау нүктелерінде өткізілген Өскемен қ. Жерасты
Араластырудың жоғарғы деңгейінен асыра араластыру фактілері мына су
Араластыру деңгейіне жақын радонның шамасы Октябрь су қақапсында байқалған,
2004 ж. Красинадағы Пионер су қақапасындағы ІІ –ші көтерілудегі
2 ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАБИҒИ СУЛАРЫНЫҢ ЛАСТАНУНА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА БЕРУ
2.1 Жер беті суларының ластануы
Ертіс өзенінің беткі суларының орташа ластану заттарының концентрациясы 2003
Келесі заттардың мөлшері су беті құрамында ШРМ-ден аспайды: нитрат
Есептік кезеңдегі зиянды заттардың максималды концентрациясы мынаны құрады: өлшенген
Берілген учаскедегі оттектік режим қалыпта. БПК 5 үш ағыста
- Өскемен қ. ГЭС-інен 0,8 км төменгі плотина
- аспалы көпірден 0,35 км төмен, сол жақ жағалау
-аспалы көпірден 0,35 км төмен, оң жақ жағалау ағысында
Беткі сулар 2002 жылғы сияқты, 2003 жылы да сапасы
Атмосфералық сулар, жауын және қар сулары – континентальды су
Тұрғылықты жерлерге, олардың территориясына түсетін атмосфералық сулар күл-қоқыстарды, шаңда,
Өнеркәсіп кәсіпорындары территорияларынан ағызылушы атмосфералық сулар, өзімен бірге, сол
Қаланың ағынды суларына шаруашылық – тұрмыстық сулар мен кәсіпорындардың
Өлшенген заттар
Түске боялған сұйықтық БПК5 35
Түске боялған сұйықтық БПК20 40
Амоний тұздарының азоты
Фосфаттар
Хлоридтер
Көркейтілген елді мекендерде су бөлудің нормасы тәулігіне 400 литрге
Өнеркәсіптік ағын сулар. Өндіріс саласының барлық түрлерінің арасында су
Таза суды ала отырып, өнеркәсіп кәсіпорыны оны лас суға
Өнеркәсіптік ластанулардың арасынан су көздеріне түсуші, токсиндік және токсиндік
Анағұрлым токсинді мынадай заттар, детергенттер, нафтендер, ароматты көмірсулардың туындылары.
Су көздерінің ластануының ерекше жағдайы ретінде шартты-таза сулардың ластануы
Тұрақты түрде келіп түсуші ағынды сулардың маңызды бөлігін рудниктен
Ауыр металлдардың өзендерге келіп түсуінің көздері әртүрлі, бірақ алдыңғы
Өнеркәсіптік ағын сулар табиғи өзен суларына екі есе мөлшерде
Химиялық элементтердің қосындысы барлық қарастырылып отырған элементтер үшін
Жоғары келіп түсу жиілігін мыс ерекшелейді(К 7,4); хром(К 5,7-5,4)
2.2 Топырақ суларының ластануы
Топырақ сулары су ресурстарының табиғи циклін тұрақтандыруда маңызды роль
Жаңбыр және қар еруінің нәтижесінде пайда болған сулар беткі
Өскемен қаласында су жүргізуші сулар көздері үшін олардың Ертіс
- ластанған беттік сулардың топыраққа сіңуі,
-ластанған өзен-көлдермен байланыс;
- жерасты ағыстарының суларының таулы аймақтан болуы.
Қолға алынған шаралар:
- Ауыр металлдармен жұмыс істеу мүмкін болатын зауыттарда шашыратып
-өнеркәсіптік қалдықтарды залалсыздандыру, жою,
- өзен мен көлдерге лақтырмастан бұрын ағын суларды тазалау
- жер асты суларынан алынған суларды тазарту.
Осы шаралар арқылы суларымызды ауыр металдармен ластаудан қорғаймыз. Басқа
Жоғарыда айтылғандай, топырақ суларының ластануымен күрес шаралары аса ірі
2.3 Жер асты суларының ластануы
Ластаушылар арасында металлдар алдыңғы орында. Ауыр металлдармен кластанудың күшті
Конденсатор зауытының шламотстойниктерінде көмірсулармен ластану мүмкіндігі бар.
Өскемен қаласы жер асты суларының ластануының қазіргі деңгейі –
Соңғы оныншы бесжылдықта ластану бір ғана , және сол
Жерасты суларының құрамында байқалған ластаушы заттар 2.2 кестеде көрсетілген.
Кесте 2.2 Жерасты суларының құрамында байқалған ластаушы заттар
Ластану көзі Ластаушы заттар
Қазмырыш АҚ
Мырыш пен қорғасын зауыттарының учаскелері мен цехтар.
Электролиттердің кездейсоқ құйылуы, құбырлар мен резервуарлардан технологиялық судың
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Қазмырыш АҚ
Мышьяк шламынан және клинкерден, шлактан жасалған щелоктар
Қорғасын зауыты
Қатты қалдықтар мен шламдардан, шлактардан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
ҮМЗ АҚ
металлургия өндірісінің қатты қалдықтары мен шламдардан щелоктар, торий өндірісі,
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттары:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
2.2 кестенің жалғасы
ҮМЗ АҚ
Темір жол бойында орналасқан қатты қалдықтардың жиналуы , уран
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Өскемен қаласы конденсатор зауыты
Минералды майлар мен шламдардан щелоктар, трихлорбифенил құраушы. Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
ТМК АҚ
Электролиттер тұздарынан және шламдардан щелоктар Токсиндік заттар.
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
ТМК АҚ
Шламдардан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар.
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
2.2 кестенің жалғасы
Согра ТЭЦ-інің АЭС-і ЖШС
Золоотвалдардан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Өскемен қ. ТЭЦ-і
Золоотвалдардан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Қоқыс тастайтын жер
Қатты өнеркәсіп қалдықтарынан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар:
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Қоқыс тастайтын жер
Қатты тұрмыстық қалдықтардан щелоктар Токсиндік заттар:
Noz, NOa, NH4, Sr, F, Cr, Mo, Mn, Co,
Токсиндік емес заттар.
Cl, Na+K, Li, Ca, Mg, Fe, Zn, Al
Қаланың көптеген ішуге жарамды су қақпалары Ертіс пен Үлбі
Соңғы жылдары, қаланың өндірісі белсендірек болғандықтан, су қақапаларының жерасты
Жоғарыда келтірілген ақапараттан шығатыны, Жаңа Согра, Солтүстік-Атаман, Пионерск, Лесозавод,
3 ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ АҒЫНДЫ СУЛАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ
3.1 Қала канализациясына лақтырылатын өнеркәсіптік ағынды сулар
Қазіргі кезде Өскемен қаласында қала канализациясы мен Ертіс және
Өскемен қаласында негізгі ластаушылар болып мына ірі кәсіпорындары
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың технологиялық процесстерінде судың маңызы көпқырлы. Өнеркәсіпте
- тікелей химиялық реагент немес өнеркәсіптік шикізат ретінде;
- химиялық реакциялар мен басқа да заттар ағып өтетін
- белгілі бір технологиялық параметрлерін қолдау үшін қажет құралдар;
- энергетика жүйелерінің компоненттері;
- шикізат, өнімдер мен қалдықтарды тасымалдау үшін құралдар.
Судың белгілі бір мөлшері қондырғылар мен жабдықтарды жууға, өндірістік
Осы заманғы кәсіпорындарда түзілетін ағынды суларды талдау көрсеткендей, су
Барлық ағын сулар шаруашылық-тұрмыстық ағын суларға, өндірістік ағын суларға,
Технологиялық процесстен өткізілген және табиғи суларға келіп түсетін өнеркәсіп
- тазалауды қажет етпейтін, нормативті-таза;
- нормативті-тазаланған;
- қажетті деңгейге дейін ғана тазаланған;
- тазаланбаған.
Бірінші категория – нормативті таза ағын сулары – бұл
Екінші категория – нормативті-тазаланған ағынды сулар – құрамында ластандырушы
Үшінші категория – қажетті деңгейге дейін ғана тазаланған ағын
Тіпті ағын сулардың тиімді биологиялық тазалануы, оның құрамындағы ластану
Нормативті-тазаланған және қажетті деңгейге дейін ғана тазаланған ағын сулардың
3.2 Жекелеген кәсіпорындардың өнеркәсіптік ағынды суларының сипаттамасы
Өскемен қаласының канализациясына өнеркәсіптік және жалпы қалалық ағынды сулармен
Кесте 3.3 Кейбір өндірістердің ағынды суларындағы ауыр металлдардың орташа
Қызмет көрсету түрі Мыс Хром Никель Мырыш кадмий
Ет өнеркәсібі 150 150 70 460 11
Нан өндірісі 150 330 430 280 2
Сыра өндірісі 410 60 40 470 5
Алкогольді емес сусындар өндірісі 2040 180 220 2990 3
Балмұздақ өндірісі 2700 50 110 7800 31
Текстильді бояу өндірісі 37 20 250 500 30
Кір жуу өндірісі 1700 1220 100 1750 134
Автокөліктер жуу 180 140 190 920 18
Ағынды сулардағы ауыр металлдардың мөлшерінің орташа құрамы 3.3 кестеде
Соңғы жылдары Өскемен қаласында беттік және топырақ суларын ластауға
Осы заманғы биологиялық тазарту әдістері теория жүзінде органикалық заттардың
Ауыр металлдардың жоғарғы құрамы әсіресе гальваникалық өндірістеің кәсіпорындарында кездеседі.
Мысалы, Арматура зауытының негізгі ластаушылары болып гальваникалық цехта қолданушы
Технологиялық жолдан өткен су құрамындағы никельдің мөлшері, технологиялық процесске
Қала колекторына келіп түсетін ағынды сулар, зауыт ішілік тазартудан
Қала канализациясына келіп түсуші ағынды сулардағы зиянды заттардың көпшілік
Жоғарыда келтірілген кәсіпорындардың ауыр металлдармен ластанған ағынды
Ағынды суларды тазартумен байланысты технологиялық сұрақтарды шеше отырып, «Өскемен
Ағынды сулардың тұнбаларын өңдеу технологиясына тәуелділігінен тұнбаны өңдеудің
Металлдардың анағұрлым жоғары концентрациясы машина жасау, электротехникалық машина жасау,
Қазіргі кезде топыраққа ауыр металлдардың түсуінің екі жолы белгілі
Тұнбалардағы ауыр металлдар әртүрлі формаларда кездемеді, онда органикалық түрі
Ауыр металлдардың суда еритін түрлерінің мөлшшері ағын сулардың
4 ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТАЗАРТУ ҚҰРЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
4.1 Тазарту қондырғыларының сипатталуы
Ертіс өзенінің сол жақ жағалауындағы канализациялық тазарту қондырғылары Ертіс
Сол жақ жағалау канализациялық тазарту қондырғыларына келіп түсетін ағынды
Қаланың тазалау қондырғылары ІІІ кезекті құрылысқа есептлеген: 1977
Қазіргі кезде қаланың канализациялық ағынды суларын қабылдап алушы тазалау
Қаланың Сол жақ жағалау тазалау қондырғылары механикалық тазалау қондырғылары
Механикалық тазалау қондырғылары блогына: торлар, көлденең айналмалы қозғалысы бар
Биологиялық тазарту блогына: ағынды суларды шамадан асырмай құятын аэроараластырғыштар
Ағынды суларды тазалау қондырғыларының ішінде бүгінгі таңда тазалауға дейінгі
Сол жақ жағалау тазалау қондырғыларының территориясында тұнбаны механикалық тазалау
«Өскемен водоканал»ММ –де механикалық қондырғыларда тазалаудан кейін
«Өскемен водоканал»ММ –нің тазалау қондырғыларындағы тұнба токсиндік заттың
Қазіргі кезде, тазалау қондырғыларына келіп түсетін ағынды сулардың факті
Биологиялық тазартылған ағынды сулардың қабылдаушысы ретінде Ертіс өзенінің сол
Ертіс өзенінің осы учаскесіндегі режим Өскемен ГЭС-і және Шүлбі
Тазарту құрылыстарынан шығару өзен бойымен төмендегі аспалы көпірден 400
Тазаланған ағынды сулар 60967 мың текше мтер/жыл көлемінде шығарылады.
«Жаңа согра»ММ-нің тазалаушы қондырғылары механикалық және биологиялық тазалауды жүзеге
Тазалаушы қондырғылардың жобалық өнімділігі – 10,0 мың м3/тәулігіне, (3650
Механикалық тазалау қондырғылары құрамына кіретіндер: айналмалы қозғалысын судың қамтамасыз
Биологиялық тазалаушы қондырғылары құрамына кіретіндер: үш екі секциялы тамышыл
Биологиялық тазалаудан өткен тұнба, лайлы ауданда кептіріледі және санитарлық
Тазартудың факті бойынша дәрежесі мынаны құрады: толық БПК-93 пайыз,
4.2Тазалау қондырғыларының қазіргі кездегі негізгі сипаттамалары
Ұйым: «Өскемен водоканал»МҚМ кәсіпорыны.
Қуаттылығы: 78000 м3/тәулігіне.
Ағынды суларды тазалау жүйесі: биохимиялық тазалаудың стандартты жүйесі мен
Тұнбаны өңдеу жүйесі: қалыңдату+немесе күнге кептіру.
Тазалау қондырығлары алғаш рет 1972 ж. ашылды. 1977 ж.
Механикалық тазалау қондырғылары мөлшерден асып түсу режимінде жұмыс істейді,
4.3 Сол жақ жағалау тазалау қондырғыларының мәселелері
Тазалауға дейінгі қондырғылардың технологиялық процесі технологиялық талаптарға жауап бере
Қызмет атқару мүмкіндіктері бойынша тұнбаны өңдеуге арналған қондырғылары қанағаттанарлықсыз
Сондай-ақ, тұнбаны жою үшін жаңа орын құрылысын салу талап
Ертіс өзенінің сол жақ жағалауында
Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында
Соградағы
Ертіс өзенінің оң жақ жағалауындағы тазалау қондырғылары комплексі жабылып
Қазіргі кезде осы комплекстерге су өз мөлшерінен асып түсуде,
- өнімділіктің жетіспеушілігі;
- дұрыс жөнделмеген тазарту қызметтері;
- қысқы мерзімде тұнбаны өңдеу қондырғыларын іске қосу мүмкін
Қабылданатын шаралар:
- қондырығларды кеңейту арқылы өнімділікті арттыру;
-қызмет істеп тұрған қондырғылардың қызметін жетілдіру;
-қызмет істеп тұрған қондырғыларды қайта жабдықтау.
Өнімділіктің жетіспеушілігі мәселесін шешу үшін қондырғыларды кеңейту үшін құрылыстар
Сол жақ жағалау комплексі келесі технологиялық блоктардан тұрады:
- алғашқы өңдеу;
- екінші реттік өңдеу;
- өңдеуге дейінгі тазалау;
- залалсыздандыру;
- тұнбаны өңдеу.
Әр блоктағы іске қосу жағдайы мен сипаттамаларын қарастыруда көргеніміз,
- биохимиялық тазарту, тазартуға жұмсалатын өнімділік келіп түсетін ағын
- екінші реттік өңдеу, лақтырылған судағы оғаш дисперсті қоспалар
- тазалауға дейінгі тазалық жоғарғы мәндерге байланысты мүмкін болмай
-Қысқы мерзімдегі тұнбаны өңдеу мүмкін емес.
Келіп түсетін ағын сулардың көлеміне қатысты алғандағы сол жақ
Сол жақ жағалау комплексінде тұнбаны өңдеу жүйесінің мәселесі, төменде
- қызмет атқарушы қондырғылардың өнімділігіндегі жетіспеушіліктерді жою бойынша шаралар;
- тұнбаны өңдеу жүйесін қайта жарақтандыру;
- қызмет істеп тұрған қондырғыларды жетілдіру және қайта қалпына
- тазарту жүйесін жетілдіру.
Өскемен қ. келесі орындарда тазалау қондырығларының комплексі бар:
Ертіс өзенінің сол жақ жағалауында
Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында
Соградағы
Ертістің оң жақ жағалауындағы комплекс 1996 ж. қыркүйекте жабылып
Осы үшінші кезекті құрылысты бітірген соң, егер Согра комплексін
Бірақ мұнда да жетіспеушілік туындамақ, яғни 4000 м3/тәулігіне көлемде
4.4 Тазалау қондырғылары аудандарының орналасулары
Қазіргі кезде ІІІ реттің құрылысы жүріп жатыр, дегенмен, қысқы
Канализациялық тазарту қондырғылары 480000 м2 үлкен аумақты территорияны алып
Тұнбаларды өңдеуге арналған қондырғылар үшін аумақты таңдауда, оның басқа
Тазалауға дейінгі жүйелердің анағұрлым жауапты қондырғысы ретінде биофильтрлер мен
Тазарту қондырғыларының құрылысын салу кезіндегі ең маңызды мәселе, ол
Сол жақ жағалау суларының тазарту қондырғылары арқылы қоршаған ортаның
Қаланың тазарту қондырғылары 100 пайыздық тазаланған суды бере алмайды,
Кесте 4.4 Тазалау қондырғыларына бағытталған металлдардың рұқсаттық концентрациясы және
Металл Рұқсаттық концент рация, мг/л Толық тазалау процесіндегі алынып
Мыс 0,5 80
Никель 0,5 50
Кадмий 0,1 60
Хром (ІІІ) 2,5 80
Мырыш 1,0 50
Мышьяк 0,1 50
Қорғасын 0,1 50
Кобальт 1,0 50
Сынап 0,005 -
Ертіс өзеніне лақтырылушы ағын сулар, табиғи сулардағы хромның жоғары
Молибден, кадмий, стронций үшін тазарту қондырғыларындағы механикалық тазалаудың дәрежесі
Ауыр металлдардың көпшілік бөлігі, тазарту қондырғылары территориясында ағын сулардың
Анықталғаны, Ертіс өзеніндегі судағы мыс құрамы шектік рұқсаттық концентрациясынан
Қазақстан бойынша мұндай көрсеткіштер бойынша мына металлдар бойынша қайталанулар
Осы су бассейнінде ғана ауыр металлдар байқалып отыр.
Осыған сәйкес, мынадай қорытынды жасауға болады – гидросфераның негізгі
5. ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫ СУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ЖАҚСАРТУДЫҢ НЕГІЗГІ
5.1 Табиғи сулардың фондық концентрацияларын анықтау әдістері
Табиғи сулардың суының сапасының қалыптасуы табиғи процесстердің әсерінен болып
Ластандыру заттары көздерінің кезектесуі, олардың әсер ету дәрежесі бойынша
- бекітілген нормадан асып кетуші мәндегі көрсеткіштердің бөлінуімен байланысты
-осы негізде ерекше көрсеткіштері бар жинақтар бөліктері бөлініп алынады
Судың химиялық құрамының қалыптасуы процесіне әсер етуші табиғи құрамның
Су сапасының көрсеткіштерінің фондық мәніне баға беруде мынаны есте
Табиғи немесе әлсіз бұзылған гидрохимиялық режимі бар ағыстарды табу
Диффуздық ластану көздерін анықтау өте күрделі. Атмосфералық жауындар, өндіріс
Ластау заттарының ағынына баға беру ұйымдаспаған жолмен жүргізіледі, ол
GH=G∑ – G ф-G к
Мұндағы GH- есептік ағыс арқылы берілген бақылауға жатпайтын ластаушы
G∑ - есептік ағыстағы ластаушы заттардың жалпы ағыны жиілігі;
G ф, G к – антропогендік күш түсіру мен
Барлық келіп түсуші ластаушы заттардың көздерін есептеу, ерекше бағыттағы
Осыған байланысты, тиімді су қорғау шараларын таңдағанда, ластаушы заттардың
2001 ж. Өскемен қаласы өнеркәсіптік қалдықтарды жинаушылардан келіп түсетін
Қазір Өскеменнің Үлбі және Ертіс өзендерінің оң жақ жағалауларының
Жұмыс ТЭО –ның «Өскемен қаласы қоршаған ортасын қалпына келтіру»
5.2 Су объектілерінің экологиялық жағдайын жақсарту бойынша жасалатын негізгі
Беттік сулардың ластану ысоңғы жылдары төмендеді, осыған байланысты сулардың
Соңғы жылдары істен лас су қақпалары шығарылып, тазалары іске
Жер асты суларының сапасын жақсартуға байланысты ұсынылатын шаралар жиынтығы
- өнеркәсіптік жүйедегі әрекеттер;
-сумен қамту және канализация жүйелерін жетілдіру бойынша әрекеттер;
-ғылыми-зерттеу қызметі;
- қаланың аналитикалық қызметін жетілдіру,
- жалпы ұйымдастыру жұмыстары.
Жер асты суларына әсерді азайтушы шаралар:
-тазаланған ағынды суларды дамыту және олардың жоғалып кетпеуін бақылау;
-факті бойынша өнімділікке сәйкес ғимараттар өлшемдерін кішірейту;
- жинаушылардан эрозиялық шығындарды төмендету;
- шаң түзілуді азайту үшін кәсіпорындар территорияларын жақсарту;
- қалдықтарды екінші реттік қолдануға байланысты әдістерді дамыту;
- қалдықтарды оларды қоймалаудан бұрын өңдеуді қолдану;
- жетілген технология есебінен қалдықтар түзілуін азайту;
- қалдықтарды қоймалаудан бұрын өңдеу;
- қалдықтарды сапалы басқару;
- су шаруашалығы қызметін жетілдіруде техникалық мақсатта жер асты
Қаланың су шаруашылығын жақсарту бойынша ұсынылатын шаралар:
- қаланың 3 реттік құрылыс тазалау қондырғыларын енгізу, іске
- қала көшелерінен ағатын жауын суларын жинау мен тазалау
- беттік суларды қорғау ережелеріне сәйкес өнеркәсіптік кәсіпорындарда өндірістік
- жер асты канализация мен су құбырлары жүйесін қайта
- жеке сектор тұрғын үйлерін орталық су жүйесіне қосу;
- жер асты суларының ни раттармен мен
- жергілікті құдықтардан сапасыз суларды тұтынуды болдырмау;
- өзен арналарындағы су шаруашылығы қызметін бақылау.
Ұйымдастырушылық сұрақтар:
1. Кәсіпорындар арасында ұйымдасқан қызмет болуы тиіс. Ал үкімет
2.Екінші жағынан су насосы жүйесіне су қабылдаудың жекелеген компоненттерін
Өскемен қаласының барлық зертханаларының жұмысы ескірген қондырғылар есебінен қиындатылған.
5.3 Су объектілеріне экологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған шаралар
Су тұтыну және суды шығару жүйелерін осы жүйелерді жетілдіру
Ағынды суларын лақтырулары мүмкін болмайтын ірі кәсіпорындарды құруды қамтитын
Түсті металлургия зауыттарында су ресурстарын тиімді қолданудың негізгі бағыттары:
- байыту фабрикаларында кері сумен қамтылуды енгізу,
- кері сумен қамтылудың әдістерін жасау,
- Жаңа тиімді әдістер мен өндірістік ағынды суларды тазарту
- Эмульсионды ағындыларды жағу мен ерітінділерді ұшып кету әдістерін
- өндірістік ағын сулардың құрамын тексеретін құралдарды жасау.
Түсті металлургия мен өнеркәсіптің басқа салалары бойынша кері сумен
Осыдан басқа осы әдіс көмегімен ауыр металлдар иондарын алуға
Түсті металлургия саласында ағынды суларды тазалаудың ең арзан әдісі
Машина жасауда ағынды сулар әлсіз ыдыратылатын заттардың, фосфаттардың, органикалық
Энергетикадағы жылу электр станциялары таза суды тұтынушылардың бірі
Су көздерін жылумен қызудан сақтаудың тиімді шешімі кері қамтылу
Авто жанар-жағар май станцияларының желілерінің, қаланың әртүрлі нүктелерінде дамуы
Тазалаудың ұсынылған схемасы –құдықтарының диаметрі 1,5м болатын жүйелер.
Өнімділігі 5 аттық күші бар тазарту қондырғылары үш құдықта
Ағынды сулардың араласуының тиімділігінің бағасын бергенде, мынаны ескерген жөн,
Осыған байланысты мынадай қорытынды жасауға болады: алдымен, сулардың шығу
Бұдан басқа, Ертіс өзенінің бір бөлігінің гидрохимиялық зерттеуін жүргізу
Осындай шаралар болашақта Ертіс өзенінің Сол жақ жағалау тазалау
Қоршаған ортаны ластаушылардан сақтаудың ең маңыздысы, кәсіпорындарда өндірістік мониторинг
ҚОРЫТЫНДЫ.
1. Қорыта келгенде су көздерін қорғау бүгінгі таңда ортақ
2. Осылай прогрессивті қарқында ғана біз, бүкіл аймақтың су
3. Өскемен қаласының шетінде ағынды суларды 20 шығарушылары
4. Қазіргі кезде тазарту қондырғылары аумағын кеңейту мақсатында ІІІ
