Қазақстан халқының демографиялық жағдайы курстық жұмыс
Кіріспе
Comp
Askarik
Кіріспе
1. Қазақстан халқына этнодемографяилық сипаттама.
1.1. Қазақстанға басқа ұлт өкілдерінің қоныстану.
1.2. Халықтың жастық-жыныстық құрамы.
2. Қазақстан халқының демографиялық жағдайы.
2.1. Халықтың табиғи өсімінің төмендеуі және өсу жолдары.
2.2. Қазақстандағы көші-қон мәселесі
2.3. Демографиялық детерменизм
3. Демографиялық болжам
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 53 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Кіріспе
Comp
Askarik
Кіріспе
1. Қазақстан халқына
1.1. Қазақстанға басқа ұлт өкілдерінің қоныстану.
1.2. Халықтың жастық-жыныстық құрамы.
2. Қазақстан халқының
2.1. Халықтың табиғи өсімінің төмендеуі және өсу жолдары.
2.2. Қазақстандағы көші-қон мәселесі
2.3. Демографиялық детерменизм
3. Демографиялық болжам
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе.
Егеменді ел болып, іргемізді бүтіндеп отырған кезде ұзақ
Халықтың демографиялық санасы көп қатпарлы ол ұлттық санамыздың
Республикамыздың географиялық картасына көз салсақ екі бірдей құрлықтың
Қазақ халқының ұстамды мінезі, салқын қанды сабырлы қимылы
Сонымен қатар Қазақстан жерінің ең оңтүстік нүктесі (Жетісай
Географиялық орналасуы жағынан тәуелсіз жас Қазақстан республикасы бұрынғы
Саны жағынан қатты әлсіреген қазақ халқының өз жерінде
Тегіміз бір түрікмен, өз ағамыз өзбек және бір
Республикамызда славян халықтарымен қатар, түркі тілдес халықтар сан
Тәуелсіздігімізге қол жетіп, дербес мемлекетімізді құрып отырған бүгінгі
1.Қазақстан халықына этнодемографиялық сипаттама.
1.1. Қазақстанға басқа ұлт өкілдерінің қоныстану
Қазақстан халқының көп ұлттық құрамының қалыптасуы XVIғ. басталды.
1881-1883 ж.ж Қытайдың солтүстік-батысынан 50 мыңдай дүнгендер мен
1864 жылы Шымкент пен Ташкенттің құлауынан кейін бұл
Қазақстанды шаруалардың отарлауы XIX ғ. Соңғы он жылында
1926 жылы халық санағы бойынша Қазақстанның қазіргі шекарасында
1928-1934 ж.ж Қазақстанда ашаршылық басталды, ол көшпенді және
1928-1930 ж.ж. ішінде жаңа құрылып жатқан совхоздарға елдің
30 ж.ж. ақырында бірсыпыра этностық топтардың жер аудару
1939 ж. халық санағы бойынша қазақтардың үлес салмағы
Орыстар Қазақстандағы ең ірі этностық топқа айналды, олардың
Соғыс жылдары Қазақстанға көшіп келушілердің тасқыны шұғыл артты.
Орта Азия мен Қазақстанға 1944 ж. ақпанда-чечен және
1957 ж. чечен жэне ингуш халықтарының автономиялары қайтадан
1954-1962 ж.ж. тың және тыңайған жерлерді игеру үшін
1939,1959,1970 ж.ж. халық санағы арасында Қазақстандағы ең саны
Орыстар, татарлар, корейлер негізінен қалада тұратын этностар болып
Қазақстанның оңтүстік, оңтүстік-батыс, оңтүстік-шығыс шөл және шөлейт аймақтарының
1951-1970 ж.ж. жалпы алғанда КСРО-ның басқа аудандарынан Қазақстан
Қазақстаннан басқа республикаларға көшіп кетушілер арасында 1988-1990 ж.ж.
1991 жылы Қазақстаннан қазақ емес халықтар көшіп кетуінің
1979-1989 ж.ж. этнодемографиялық құрамының ағымы мынаны көрсетеді: 1979-1989
1.2.Халықтың жастық-жыныстық құрамы
Әлеуметтік – экономикалық тұрғыдан қарағанда үлкен ынталық
Жоғарыда айтылғандай, әр жаңа туған 100-қызға шаққанда 104-107
Өмірдің бұл кезеңі қыз балада 0-12
Ол ұл балада 0 – 5, 6 –
Балалық шақтан кейінгі келесі шақ жастық шақ.
Осы жас аралықта жыныстық құрылымдар толық жетіліп, отбасы
Ал қазіргі кезде қыз балалардың тұрмысқа шығуы 18-19
Бірақта қазіргі экологиялық және физиологиялық қатынастардың алшақтауына байланысты,
Ер балаларға келетін болсақ 16-36 жас аралығында жыныстық
Еңбек жасындаѓы адамдардың өлім-жітімінің көп кездесетін түрлері бойынша
Еңбек жасындағы халықтың өлім-жітімінің құрылымы осындай.
Еңбек жасындағы еркектердің өлім-жітім деңгейі әйелдеркімен салыстырғанда айтарлықтай
Пирамидаға қарай отырып, 1000 адамға шаққандағы туылған сәбилер
Себебі, әлі күнге дейін екінші дүние жүзілік соғыстың,
Халықтың жыныстық құрылымына көші-қон айтарлықтай ықпал әсер етеді.
Халықтың жынысы мен жасы жөнінде құрамы туралы ұғымдар
2.Қазақстан халқының демографиялық жағдайы
2.1. Халықтың табиғи өсімінің төмендеуі және
Қазақстан халқының саны 2000 жыдың басында 14896,1 мың
Әзірше елімізде және оның аймақтарында халықтың сыртқа жаппай
Экономикалық реформалармен байланысты болған өзгерістер (өнеркәсіп, оның ішінде
Қала халқы санының қысқаруы орташа және шығыс қалаларда
Халық санағы аралығы кезеңінде қала халқы негізінде елімізден
Ауылдық қоныстану үрдесі
Ауылдан халықтың қалалық мекендерге кетуін жалпы шаруашылық тұрмысынан
-1988 жылдан бастап туудың жалпы деңгейінің төмендеуге едәуір
-әйелдердің жас айырмашылығына сай туу мүмкідігі дәрежесінің төмендеуі
-әйелдердің жас айырмашылығына сай туу мүмкіндігінің тек орыс
-жанұядағы бала санының қысқаруы. Орыстар негізінде қалалық қоныстарда
3.2. Қазақ халқының өсіп-өну мәселелері туралы.
Қазақстан Республикасының статистикалық мәліметіне жүгінсек, соңғы мәліметтер біршама
Тұрғындардың саны 01.12 04.ж.-15,068 миллион адамды құрады. 2004
Халықтың өсуі табиғи өсімнің, миграция, өлім-жетім азаю есебінен
2004 жылғы 1 қаңтардағы халықтың құрамы- М.Б.Татимов.
Ұлттар
Барлығы
Табиғи өсім
Үлес салмағы
Жалпы саны
14 950 000
Қазақтар
8 555 000
+ 7
57
Орыстар
4 050 000
-10
27
Украиндер
470
-243,1
3,1
Өзбектер
405
+9
2,8
Немістер
260
-25
1,3
Татарлар
230
-8
1,2
Ұйғырлар
220
+ 5
1,1
Корейлер
100
+ 1
0,5
Беларустар
95
-15
0,5
2004 жылғы қаңтардағы халықтың құрамы- Л.Татимов,
Парасат-4-2004 ж.,с.12
3-кесте
Қазақстанда 7 млн.704 мың әйел бар-51,8 %, ерлердің
42 мың әйел-85 жас өмір сүріпті. Орташа
Демографиялық процестер бүкіл қоғамдық өміріне әсер етіп, оның
Республикасының экономикасын дамытуда демографиялық фактор шешуші роль атқарады.
Осы проблеманы жою үшін өсіп келе жатқан қазақтың
Қазақ халқының ұрпағының өсіп-өнуі және өшіп-өлуіне деген жауапкершілік
Республика бойынша қазақ ұлтының үлес салмағы - 57%
Табиғи өсімі жақсы облыстардың (ОҚО, Ақтөбе, Жамбыл, Астана
Қазақстан-Орталық Азиядағы эмиграция мен депопуляция халқының азаюына әкеліп
Ол негізінен еуропалық диаспора арқылы жүзеге асады. Еуропалық
Қазақстанда 1999 жылдың басында тұңғыш ұлттық халық
Өткен ширек ғасырда 1967-92 жылдары Қазақстаннан 1,5 млн
Бұл Қазақстандағы соғыстан кейінгі уақытта бұрын-соңды болмаған кемушілік
Республикадағы ең басты этностың-қазақ пен орыстың жас мөлшерінің
-1988 жылдан бастап туу-дың жалпы деңгейінің төмендеуге едәуір
-Әйелдердің жас айырмашылығы тікелеу әлеуметтік жағдайларға байланысты болды.
-Әйелдердің жас айырмашылығына сай туу мүмкіндігі дәрежесінің
-Әйелдердің туу мүмкіндігінің тек орыс әйелдері ғана емес,
-Жанұядағы бала санының қысқаруы. Орыстар негізінде қалалық қоныстарда
-Әйелдердің арасында аборттың көбеюі. 1992-93 жылдары Республика бойынша
Эмиграцияның, халықтың табиғи өсімінің, өлім-жетімінің нәтижесінде тұратын шығыс
Қазақстандағы демографиялық ақуалдың өзгеріс құрылымының маңыздылығы соншалық,
2.2.Қазақстандағы көші-қон мәселесі.
Қазақстан жер аумағы үлкен (2724,9км2) болғанымен, сирек қоныстанған
Мұнда Республика тұрғындарының 37,8%-і орналасқан, тұрғындар тығыздығы 1км2
Салыстырмалы түрде тұрғын көп келесі аймақ Солтүстік Қазақстан-Қостанай,
1999 жылғы санақ жүргізілген ккезде Қазақстан Республикасының
Әдетте қазақтар көпшілік жағдайы ауылдық жерлерде тұрады. Сондықтан
Консульдық қызмет департаменті басқармасының соңғы жедел мәліметі бойынша,
Қазақтардың 2000 жылдың басындағы барлық саны:
Қазақстанның өзінде 8 млн 590 мың.
Бұрынғы посткеңестік, Қазіргі дербес республикаларда 3 млн 837
Шалғай шетелдерде 2 млн 263 мың. Ал 1999
Олардың орналасуы бойында санын көрсетсек: Алыс шетелдерде және
Жақын шет елдерде.
Өзбекстанда
Ресейде
Түркіменстанда
Қырғыстанда
Украйнада
Белоруссияда
Азербайжанда
Грузияда
Молавада
Прибалтикада
Алыс шет елдерде.
Қытайда
Монғолияда
Ауғанстанда
Түркияда
АҚШ-та
Иранда
Алманияда
Канадада
Францияда
Иракта
Алыс және жақын шетелдегі қандастарымыздың саны 6 млн
Қазақстанға миграциялық ағым осы Республика мен елдер жағынан
Біздің есептеуіміз бойынша соғыстан бергі соңғы жылдары Қарақалпақстандағы
Осындай миграцияның 12-17 мыңдық мөлшері жыл сайын алда
Дәл бүгінгі күні жыл сайын бұрынғы Одақтас Республикалардан
Қазіргі таңда Президенгтіміздің жолдауы бойынша әр жыл сайын
Үкіметтің жоспарлап отырған жылына 15000 квота мен
Оралмандар өз тарихи отанына келу үшін көптеген қиыншылықтарға
--Тұрғылықты жерінен отанына қайту үшін рұқсат алуы
--Қазақстанға келгеннен кейінгі азаматтық алу қиындықтары. Азаматтық алғаннан
Көшіп келудің түрлі қиындықтарына қарамастан көшті
Қытай Республикасының батысты игеру мақсатында жүргізіліп жатқан
2.3. Қазақстандағы демографиялық детерминизм.
1988 жылдың күзінде "Казахстанская правда" газетіне осындай тақырыппен
Мұндай үлкен "ғылыми оғаштықты" СОКП тарихшылары демографиялық зерттеу
Кейінгі кезде ізденімпаз жас зерттеушілеріміздің (Ә.Ғалиев, Т.Омарбеков, М.Қойгелдиев
Ал басқа ұлттарға келетін болсақ (орыс, неміс, татар,
Сталин мен Голощекин бір халықты қырып-жойып құрту арқылы
Қорыта айтқанда бірқатар қоғамтанушы ғалымдарымыз Голощекиндік геноцид-әміршіл зұлматтың
Қазақстандағы ерлер мен әйелдер саны салыстырмалы түрде тең
Қазақ халқы жас ұлтқа жатады. Оның жас айырымдық
Қазақстан тұрғындарының бейімділік индексі және сауаттылық көрсеткіші өте
Соңғы онжылдықта жергілікті тұрғындардың білім алуында серпіліс пайда
Қазақстан тұрғындары білімінің жоғары деңгейі, бір жағынан, еңбекке
Қазіргі кезде мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде 3101,4
1997 ж. республикадағы жалпы білім беретін жеке меншік
Қазіргі кезде Қазақстанда 3455 мектеп мемлекеттік тілде жұмыс
Қазақстан үшін табиғи өсім тұрғындар саны өсуінің негізгі
Табиғи өсім қазақ халқы өсімінің басты факторы болып
Отбасы құрамына жасалған талдау көрсеткеніндей жұбайлардың, әсіресе жастардың
Қазақстан экономикасындағы өзгерістер еңбек рыногының қалыптасуына айрықша ықпал
Нарықтық экономика барысында қосымша жұмыс істеу үрдісі кең
Қосымша жұмыс бастылық, әсіресе, шағын кәсіпорындарда кең таралған.
Қазіргі уақытта қоғамда ең алдымен меншік нысанының өзгеруі
Республикада жұмысшы күшін қайта бөлу үрдісі жүруде, яғни,
Ұлттық байлық дегенiмiз адам капиталы, табиғи капитал және
Бiздiң елiмiзде адам әулетiнiң дамуының индексi бойынша
Дүние жүзiлiк банктың болжамы бойынша әлем халқының
Қазақстан аумағы жөнiнен дүние жүзiндегi аса iрi
Айтарлықтай ұзақ кезең iшiнде ,1960 жылдардан бастап, Қазақстанның
Тек соңғы санақ кезеңi аралығында (1989-1999жж) Қазақстан халқының
Егемендiкке қол жеткiзу қоғамды демократияландыру және
Елiмiздiң демографиялық ақуалына әлеуметтiк-экономикалық факторлар тобыда айтарлықтай ыєпал
Бала туу көрсеткiшiне неке отбасы қатынасы күштi әсер
Ажырасу саны да көп болып отыр, 2002 жылы
Бала туудың шырєау шыңы 1987 жылға тура келедi,
Қазақстанда табиғи өсiм қарқынды төмендеуi байқалады. Соңғы жылдарда
Бала туудың азаюы және өлiмнiң көбеюiнiң салдарынан соңғы
Халықтың жынысы бойынша құрылымы негiзiнен демографиялық немесе әлеуметтiк-экономикалық
Қазақстан Республикасының бiрiнші ұµлттыє санағының қортындысы республикада бұрынғыша
Ана өлiмi де алаңдаушылық туғызады. Дүние жүзiнiң денсаулық
Сәбилер өлiмiнiң коэфициентi 1996 жылғы 25,4 тен-2002 жылғы
Елде қалыптасқан демографиялық ақуалға бала туу, өлiм,
Көшi-қон қозғалысының шырқау шыңы –республикада
Эмингрантар саны азайып келе жатыр, Қазақстаннан
Егер өткен жылдарда көшiп-келушiлердiң негiзгi легi оралмандар болса,
Елiмiзге оралмандардың келуiн реттеу және оларды одан әрi
Көшу әркiмнiң өз күшiмен мемлекеттiң қолдауынсыз жүрiп жатыр.
Халықтың әсiресе жастардың қалаларға қоныс аударуы олардың өсiп-өну
Демографиялық дамуда қазiргi үрдiс сақталған жағдайда елдiң қорғаныс
Демографиялық саясаттың көкей кестiлiгi-ең алдымен, оның елдiң экономикасы
Елiмiздiң президентi Нұрсұлтан Назарбаевтiң 2003 жылғы жолдауында 2015
Жоғарыда баяндалғанды негiзге ала отырып Қазақстанның демографиялық саясатының
Қазақстан Республикасының көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгi
Елiмiзде қалыптасқан демографиялық ақуал, демографиялық даму заңды
“Демографиялық қауiпсiздiк” деген ұғымдағы мемлекет пен қоғамның әлеуметтiк-экономикалық
Депопуляция халықтың қартаюы, реттелмеген көшi-қон процестерi, отбасы
Елдегi өте қолайсыз демографиялық ахуалды ескере отырып,
Бұрын демограияны дамыту жөніндегі тұжырымдаманы да, бағдарламаны
Демографиялық саясат тұжырымдамасы елдегі ахуалға байланысты қамтиды және
Тұжырымдама негізінде Агенттік Қазақстан Республикасы Демографиялық дамуының 2001-2005
Агенттік Қазақстан Республикасының Демографиялық және көші-қон дамуының 2004-2010
Бағдарламаның негізгі мақсаты-еліміздегі демографиялық ақуалды тұрақтандыру
Бағдарламаның міндеті –демографиялық процестердегі келеңсіз үрдістерді еңсеру
--Ана мен баланы қорғау, бала туу мен оның
--өлімді азайту, халықтың денсаулық жағдайын жақсарту;
--отбасы институтын нығайту;
--бұрынғы отандастарымыздың елге оралыуына және олардың
Демографиялық ақуалды жақсартуда бала тууды ынталандырудыњ едәуір
Кезең-кезеңі мен экономикалық ынталандыруды қолдану арқылы бала
--Бала туылған кезде 15 еселенген АЕК (айлық
--Екінші бала туылған кезде-25 АЕК;
--үшінші және одан кейінгі балалар туылғанда-35 АЕК;
--баланы күтіп бағуға бір жарым жылға дейінгі
--жүкті әйелдерге негізгі тағам өнімдерін сатып алу үшін
--Ерте жүктілік мерзімінде есепке тұрғандарға бір жолғы жәрдемақы-ең
--үш жєне одан көп баласы бар әйелдерге
--жас отбасыларға әрбір бала туылғаннан кейін бір бөлігін
--бес және одан көп баласы барларды табыс салығынан
--баланы жалғыз өзі тәрбиелеп отырған адамды табыс салығынан
--үш және оданда көп балалы отбасыларды көп балалы
--жүктілігіне, тууына және баланы күтіп бағуына байланысты
--бала ауырып қалған жағдайда ауырғандығы туралы параққа
Бағәарламаны іске асыру әлеуметтік-демографиялық саясат мәселелерді жөніндегі нормативтік
“Халықтың көші-қоны” туралы Қазақстан Республикасы Заңына өзгерістер енгізілді.
Бағдарламаның іске асырылап жатқан әлеуметтік салалары, үкімет қаулысының
Бағдарламаның іске асыру процесін оралымды басқаруды Қазақстан Республикасы
Бағдарламаны толық іске асыру және онда көзделген барлық
3.Демографиялық болжам
Кез-келген ғылымының құндылығы болашақты білу қабілетімен бағасы-демография негізінен
Егер екінші мыңжылдық жер шарының барлық түкпіріне халықтар
Алайда, сөзсіз болатын абсолютті тығыздықтағы баяу депопуляцияны еңсеру
әлемдік “демографиялық жаратылыс” алдымен словян тілдлес халықтарды, әсіресе
Жуық аоада 2010 жыл олардың саны-теңеседі, осыдан 50жыл
Шығыс және оңтүстік бөліктерін қоса есептеген халықтарының саны
Орталық Азия халықтарының қатарына өзбек, қазақ, тәжік, қырғыз
Демографиялық болжамның қазқақ ұлының 2030 жылға дейінгі болжамын
1979-2030жылдары.
1979ж (санақ)-5289, 1989ж (санақ)-6497. 1999ж (санақ)-7985, 2005ж (санақ)-8650,
Бұл сандарды көре отырып біз қазақтардың 70%-ды құрайтын
Мемлекет
Жансаны
(2001)
миллион
Жансаны
(2025)
миллион
Жансаны
(2050)
миллион
Туу мөлшемдері
адамға
Өлім мөлшемдері
адамға
Табиғи су
мөлшері
2001-2005ж.ж.
өсу
болжамы
%
Қазақтан
14,8
14,7
14
15
10
0,5
-5
Өзбекстан
25,1
34,1
44,4
22
5
1,7
61
Ресей
44,4
136,9
127,7
9
15
-0,7
-12
Қытай
1,273
1,431
1,396
15
6
0,9
8
Үндістан
1,033
1,363
1,628
26
9
1,7
58
Германия
82,2
80
70,3
9
10
-0,1
-14
АҚШ
60
64,1
64,2
12
11
0,1
7
Манголия
284,5
346
413,3
15
9
0,6
45
Сауд
2,4
3,4
3,9
20
7
1,4
61
Арабиясы
21,1
40,9
60,3
35
6
2,9
185
Туркия
66,3
85,2
97,2
22
7
1,5
47
Ауғанстан
26,8
45,9
67,2
43
19
2,4
151
Пэкістан
145
251,9
345,4
39
11
2,8
138
Иран
66,1
88,4
100,2
18
6
1,2
52
Канада
31
36
36,5
11
8
0,3
18
Австралия
19,4
3,2
25
13
7
0,6
29
Қорытынды.
Қазақстан - көп ұлтты мемлекет. Қазақстанда 130-дан астам
Қазақстандағы соңғы санақтың өткеніне де бес жыл өтті.
Осынау тұйықтан шығудың жолы туралы әңгіме қозғасақ, әрине,
Исламның жасанды түсікке қалай қарайтындығы жайлы мәселеге көңіл
Енді біз келесі сұраққа шығамыз, яғни баяғы азиялық
Ал енді этносарлық түсіністік демографиялық жағдайға әсер ете
Қазақстан Еуразия суперконтинентіндей этнодемократияның айнасы. Мұнда демографиялық көзқарастың
