Банк ресурстары курстық жұмыс
Мазмұны.
Кіріспе......................................................................................................................3
I – бөлім. Банк ресурстарынын қалыптастыру теориясы.
1.1. Банк ресурстарының ұғымы мен құрлымы................................5
1.2. Банк ресурстарын құрайтын операциялар..................................8
1.3. Банк меншік капиталының көздері мен қызметі, жіктелуі...10
II – бөлім. Банк ресурстарын жоспарлау және реттеу.
2.1. Банктің тарылатын қаражаттарын реттеу................................16
2.2. Қазақстандағы банк ресурстарының саясатын жетілдіру
жолдары.............................................................................................22
2.3. Қазақстан Ұлттық Банкінің ақша – несие саясаты.................25
Қорытынды..........................................................................................................30
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................32
Қосымшалар
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 31 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны.
Кіріспе......................................................................................................................3
I – бөлім. Банк ресурстарынын қалыптастыру теориясы.
1.1. Банк ресурстарының ұғымы мен құрлымы................................5
1.2. Банк ресурстарын құрайтын операциялар..................................8
1.3. Банк меншік капиталының көздері мен қызметі, жіктелуі...10
II – бөлім. Банк ресурстарын жоспарлау және реттеу.
2.1. Банктің тарылатын қаражаттарын реттеу................................16
2.2. Қазақстандағы банк
жолдары.............................................................................................22
2.3. Қазақстан Ұлттық Банкінің ақша – несие саясаты.................25
Қорытынды..........................................................................................................30
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................32
Қосымшалар
Кіріспе
Қазақстан Республикасының коммерциялық банкі өзі жүргізетін операциялар бойынша
Коммерциялық банктердің ресурстарының құрылымы олардың мамандануы, әмбебаптығы және
Банк ресурстарының құрылымына мыналар жатады:
1. Банктің меншікті капиталы.
2. Банктің заемдық және тартылған қаражаттары.
Қазақстан Республикасының коммерциялық банкі ресурстарының басты мақсаты —
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, сондай-ақ қорытындыдан,
Бірінші бөлімде – Банк ресурстары туралы ұғым және
Осы бөлімде жалпы банк ресуртарына жалпы мағлұмат,
Екінші бөлімде, банк ресурстарын жоспарлау және реттеу, Банктің
Осы бөлімде Банктің меншікті капиталына сипаттама, акционерлік капиталдардың
Курстық жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасының банктеріндегі банк
Курстық жұмыстың міндеті – еліміздегі екінші деңгейлі банктердің
Курстық жұмыстың жазылуы барысында және тақырыптың мазмұнын ашуда
І – бөлім. Банк ресурстарынын қалыптастыру теориясы.
1.1 Банк ресурстарының ұғымы мен құрлымы.
Коммерциялық банктер бір жағынан, шаруашылық субъектілердің уақытша бос
«Банк ресурстары» термині «несиелік ресурсы» қарағанда кең ұғымды
Банк ресурстары – бұл банктің пассивтік операциялары негізінде
Нарықтық қатынастарға өту барысында банктік ресурстарының құрылымында біршама
Коммерциялық банктердің ресурстарының құрылымы олардың мамандануы, әмбебаптығы және
Банк ресурстарының құрылымына мыналар жатады:
1. Банктің меншікті капиталы.
2. Банктің заемдық және тартылған қаражаттары.
Банк ресурстарының құрамындағы
Банкінің капиталы ( өзіне меншікті құралдың ), қолданылатын
- банкі жарғылық капиталының;
- банкі қорларының;
- таратымаған пайданың;
Үлкейген мөлшерге:
- резервті мүмкіндер жоғалтулар қарыздарға 1 және 2
- алынғанды ( төленгенді ) жиналғанды - табыс
- шетел валютаға құралдардың қайта бағалаулары;
- құнды қағаздардың қайта бағалаулары;
Азайтылған мөлшерге:
- жіберілген зияндардың;
- сатып алынған өзіне меншікті акциялардың;
- акционерліксіз банкі жарғылық капитал арттырулары оның тіркелген
- міндетті резерв ішіне салулардың құнды қағаздың;
- несиелердің, кепілдіктердің, пайдалануға берілгендердің лимиттар сыртынан;
- заттық активтардың тауып алуына шығындардың арттырулары өзіне
- келешек дәуірлердің шығындарының есептелгендерге, бірақ емес төленгенмен
- дебиторлық қарыздың, ұзақтықпен 30 күннен жоғары;
- есеп-қисап банкілердің ұйымдарымен бөлінген құралдармен.
Қорғау функция. Банкті жою оқиғасында салымшыларға өтем төлеу
Шапшаң функция. Белгілі, не табысты жұмыс басына арналған
Реттеуші функция. Банкілердің табысты жұмыс жасауында қоғам құштарлығымен
1.2 Банк ресурстарын құрайтын операциялар.
Банк өз қызметтерін банктік пассив және актив операциялары
Банктің негізгі пассив операцияларына: банкнота эмиссиясы, коммерциялық банктердің
банктін актив операцияларымен камтамасыз етіледі. Осыдан оның
Орталық банктің "Банкнота эмиссиясы" деп аталатын пассив операцияларының
Орталық банктің несиесі онда ашылған коммерциялық банктер мен
Орталық банктің ақша ресурстарының келесі көзі -коммерцяялык банктер
1.3 Банк меншік капиталының көздері мен қызметі, жіктелуі.
Коммерциялық банктердің меншікті капиталының рөлі осының есебінен банкте
Банктің меншікті капиталы – банктің қаржылық тұрақтылығын, коммерциялық
Банктің меншікті капиталының құрылымы бірдей емес, себебі, оларға
Сонымен, қатар коммерциялық банктердің меншікті капиталы мынадай баптар
жарғылық капитал;
резервтік капитал;
қосымша капиталдар;
банк операциялары бойынша тәуекелдерді төмендету мақсатында құрылған қорлар
бөлінбеген банк пайдасы.
Банктің жарғылық капиталы банктің заңды тұлға ретінде міндетті
Қазақстанда екінші деңгейлі банктер төмендегідей екі ұйымдық формаларда
акционерлік банк формасында;
пай қосу арқылы, яғни жауапкершілігі шектеулі серіктестік формасында;
Пай қосу арқылы қүрылған банктің жарғылық капиталы құрылтайшылық
Меншікті капиталдың құрамдас бөлігі - акционерлік капитал. Бағалы
Акционерлік капиталдың құрылымы әр банктерде әр түрлі келеді.
а)меншікті акционерлік капитал, яғни бұл жай және артықшылығы
б)банктік резервтер, яғни алдағы уақыттағы әр түрлі шығындарды
в)банктің ұзақ мерзімді міндеттемесі (ұзақ мерзімді вексельдері, облигациялары).
Сонымен қатар, банктер қаражат тарту мақсатында облигацияларды
Жалпы, банктің акционерлік капиталының құралуы төмендегідей кезендерден тұрады:
бағалы қағаздардың проспект эмиссиясын дайындау және оны сараптамадан
бағалы қағаздарды эмиссиялауды тіркеу;
банк-эмитенттің бағалы қағаздарын тіркеу;
шығарылатын және орналастырылатын бағалы қағаздардың нәтижелерін тіркеу.
Банктің меншікті каражатының түріне резервтік қор жатады. Резервтік
Сондай-ак, резервтік қор банктің тұрақты қызмет етуін қамтамасыз
Косымша капиталдар - негізгі кұралдардың тозуына байланысты аударылған
Арнайы қорлар - негізгі қорларды қайта бағалау негізінде,
Келесі қорға жекелеген банктік операциялар бойынша тәуекелді төмендету
Бөлінбеген пайда - акциялар бойынша дивидентті төлегеннен кейін
Банктің меншікті капиталын ұлғайту жолдарына мыналар жатады:
банк пайдасы;
акциялар шығару;
құрылтайшылар және пай қосушылар санын арттыру;
облигациялар шығару жатады.
Банктік капитал банктің дербестігін қамтамасыз ете отырып оның
қорғаныс қызметі;
шұғыл қызметі;
реттегіштік қызметі;
айналым қызметі;
резервтік қызметі.
Банктің меншікті капиталының қорғаныс қызметі, оның капиталының шамасының
«Капиталдың жеткілігі» термині банктің жалпы тұрактылығын және оның
Банк меншікті капиталын ұлғайтута негіз болатын төмендегідей факторларды
банктердің дивидендтері өнеркәсіптік кәсіпорын активтеріне қарағанда, пайыз мөлшерлемесінің
банк көбіне тұрақсыз қысқа мерзімді қарыз көздеріне көңіл
Сондықтан, кез келген саяси немесе экономикалық өмірдегі жағдайлар
Банктің меншікті капиталының динамикасы (миллиард тенге)
Баптардың аттары
01.01.2002 01.01.2003 өсім, %
І деңгейлі капитал 91,1 110,6 21,4
Жарғылық капитал 76,8 77 0,3
Қосымша капитал 8,7 11,2 28,7
Бөлінбеген пайда 8,7 15,0 72,4
ІІ деңгейлі капитал 36 55,7 Я,7
Ағымдағы пайда 7,4 20,6 178,4
Субординирленген қарыз 15,3 30,1 96,7
Барлық меншікті капитал 122,1 161,2 32,0
Сандық мәліметтер Ұлттық банктің 2002жылғы есебінен алынған
2003 жылдың 1 қаңтарына екінші деңгейдегі банктердің меншікті
Банк меншікті капиталының жеткіліктігі жоғарғы деңгейде сақталған. Оның
ІІ – бөлім. Банк ресурстарын жоспарлау және
2.1 Банктің тартылатын қаражаттарын реттеу.
Банк ресурстарының құрылымында тартылған қаражаттар үлесі меншікті қаржаттармен
Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты, сондай-ақ ескі банктік жүйе
Банктік тәжірибеде барлық
депозитік қаражаттар;
депозиттік емес тартылған қаражаттар.
Тартылған қаражаттар ішінде ең көп бөлігін депозиттер құрайды.
Депозит — бұл клиенттердің (жеке және заңды тұлғалардың)
Депозиттік емес тартылған қаражаттар — бұл банктің алған
Депозиттік емес банктік ресурс көздері мен депозитгер өзара
Депозиттік емес тартылған ресурстармен көбіне ірі коммерциялық банктер
Банктін депозиттік операциялары
Депозиттік операциялар активті және пассииті болып бөлінеді. Активті
Пассивті депозиттік операциялар - бұл клиенттердің уақытша бос
Қазіргі банктік тәжірибеде салымдардың, депозиттердің және депозиттік емес
жағдай жасайды.
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттерді мынадай топтарға бөледі:
талап етуіне дейінгі депозиттер;
мерзімді депозиттер;
жинақ салымдары;
бағалы қагаздар.
Сондай-ақ, оларды төмендегідей белгілеріне байланысты жіктеуге болады:
мерзімдеріне қарай;
салым иелерінің категорияларына қарай;
қаражаттарды салу жоне
пайыз төлеу тәсіліне қарай;
банктің активтік операциялары бойынша жеңілдіктер алуына
басқа.
Отандық банктік тәжірибеде талап етуіне дейінгі депозиттерге мыналар
мемлекеттік, акционерлік кәсіпорындардың, сондай-ақ әр түрлі шағын коммерциялық
әр түрлі мақсатқа тағайындалған қорлардың қаражаттары;
есеп айырысудағы қаражаттар;
жергілікті бюджеттер қаражаттары және олардың шоттарындағы қаражаттар;
басқа банктердің корреспонденттік шоттарындағы қаражат қалдықтары.
Мерзімді депозиттер мынадай түрлерге бөлінеді:
меншікті-мерзімді депозиттер;
алдын ала алуы ескертілетін мерзімді депозиттер.
Меншікті-мерзімді депозиттер сақталу
30 күнге дейінгі;
30-90 күнге дейінгі;
90-180 күнге дейінгі;
180 күннен 360 күнге дейінгі;
360 күннен жогары.
Мерзімді депозиттердің мынадай ерекшеліктері болады:
есеп айырысу үшін
шоттагы қаражат баяу айналады;
түрақты пайыз төленеді;
пайыз молшерінің ең жоғарғы деңгейі Ұлттық банкі
ақшаны алуы
бұл шоттағы
Тағы бір кеңінен таралған
Банктер үшін мұндай шоттар қосымша жұмыстарды талап етеді:
Мерзімді депозиттер және жинақ салымдары депозитгік ресурстардың біршама
Жинақ салымдарының тұрақты мерзімі болмайды. Бұл салымдардың түрі
Жинақ салымдарының төмендегідей ерекшеліктері болады:
ақшалай қаражаттар сақтауда тұрақты мерзімі болмайды;
шоттағы қаражатты алдын ала алу барысында ешқандай да
ақшаны шотқа саларда немесе шоттан аларда міндетті түрде
Отандық банктік тәжірибеде жинақ шоттары тек жеке тұлғаларға
Отандық банктік тәжірибеде жеке тұлғаларға ашылатын жинақ салымдары
мерзімді жинақ салымдары;
қосымша жарна қосатын мерзімді жинақ салымдары;
ұтыс салымдары;
ақшалай-заттай ұтыс салымдары - мақсатты
алдын ала алуын хабарлайтын салымдар;
валюталық салымдар.
Мерзімді жинақ салымдарға түрақты мерзімі белгіленетін және
атаулы сертификаттар;
мәлімдеуші сертификаттар.
Әлемдік банктік тәжірибеде депозитгік сертификаттардың мынадай екі түрі
аударылатын;
аударылмайтын.
Аударылмайтын депозиттік сертификаттар салым иелерінің қолдарында болып, уақыты
Аударылатын депозиттік сертификаттар басқа бір тұлғаларға екінші нарықта
Жинақ сертификаты жеке тұлғаларға арналып шығарылады.
Банктің депозипік емес ресурстары
Банк депозиттік емес ресурстары банктің қысқа мерзімді өтімділігін
Банкаралық несие - бұл коммерциялық банктердің бір-біріне беретін
Депозиттік емес қаражаттардың бір түріне Ұлттық банктің коммерциялық
Овернайт — банктердің Ұлттық банктегі корреспонденттік шотында дебеттік
Күндізгі заем — банктік жұмыс күні ішінде банктердің
Ұлттық банктерде вексельдерді қайта есепке алу және несие
Банкгер тек қарапайым вексельдерді ғана шығарады. Банк вексельдерін
2.2. Қазақстандағы банк ресурстарының саясатын жетілдіру жолдары
Әлемдік тәжірибеде Орталық банктің және коммерциялық банктердің несиелері
Орталық банктің несиелері банктік ресурстар көзі болып табылады,
Ал қазіргі кезде ақша-несие саясатының жалпы бағыты ставка
Әлемдік тәжірибеде пайыздық саясатқа жанама әсер ету шараларына
Нарықты экономикасы дамыған елдерде макроэкономикалық реттеу салаларында жеткілікті
Ақша-кредит саясатын iске асыру мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкi
1) қарыздар беру;
2) депозиттер қабылдау;
3) валюталық интервенциялар;
4) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталарын шығару;
5) мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып
6) коммерциялық вексельдердi қайта есепке алу;
7) Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының шешiмi бойынша басқа
Қазақстан Ұлттық Банкi қайта қаржыландырудың ресми ставкасын ақша
Мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып алу
Қазақстан Ұлттық Банкi жүзеге асырылатын ақша-кредит саясаты шеңберiнде
Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатының қабылданған бағдарларына сәйкес
Банктерге берiлетiн қарыздарды беру мен өтеу тәртiбiн, талаптарын,
Қазақстандағы инфляцияға қарсы саясатты экономикадағы диспропорцияны бірте-бірте жоймай
Инфляцияға қарсы саясаттың басты элементі - қаржыны сауықтыру
2.3. Қазақстан Ұлттық банкінің ақша – несие саясаты.
Осы бөлімде Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің ақша –
1993 жылы 15 қарашада Қазақстан Республикасында ұлттық валютаның
Орталық банктердің тиімді қызметі ұлттық дәстүр тұрғысынан оны
Ақшаның кұнсыздануын төменгі деңгейде ұстап, ұлттық валютанын тұрақтылығын
Ақша-несие саясаты:
қайта қаржыландырудың ресми ставкасын;
ақша-несие саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы ставкаларының деңгейлерін;
ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін;
ерекше жағдайларда, операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі мен көлеміне
Қазақстан Ұлттық Банкі қайта қаржыландырудың ресми ставкасына сәйкес
Қайта қаржыландырудын ресми ставкасы ақша-несие саясатының негізгі операциялары
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясатын жузеге асыратын шеңбердегі
Резервтік талаптар нормативі банктер алдындағы міндеттемелерді кеміту есебінен
Қазақстан Ұлттық Банкі айырықша жағдайларда міндеттемелердің есуіне резервтік
Ең төменгі резервтік талаптардың нормативтері бұзылған кезде Қазақстан
Қазақстан Ұлттық Банкі банк кызметін тоқтатқан кезде бір
Қазақстан Ұлттық Банкі тікелей сандық шектеуді айырықша жағдайларда
Қазақстан Ұлттық Банкі тікелей сандық шектеуді ақша-несиемен реттеудің
Ақша-несие саясатын іске асыру мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкі
1) қарыздар беру;
2) депозиттер қабылдау;
3) валюталықинтервенциялар;
4) Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталарын шығару;
5) Мемлекеттік және басқа да бағалы кағаздарды сатып
6) коммерциялык вексельдерді қайта есепке алу;
7) Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасынын шешімі бойынша басқа
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясатының қабылданған бағдарларына сәйкес
Банктерге берілетін карыздарды беру мен өтеу тәртібін, талаптарын,
Қазақстан Ұлттық Банкі қарыздарды өтімділігі жоғары және кауіпсіз
Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік қүқыктык актілерінде көзделген мүлік
Депозиттерді тарту мен өтеу тәртібін, талаптарын, мерзімдерін және
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясаты мақсатында қысқа мерзімді
Қысқа мерзімді ноталарды шығару, орналастыру, айналысқа жіберу және
Мемлекеттік және өзге де бағалы қағаздарды сатып алу
Қазақстан Ұлттық Банкі коммерциялық вексельдерді қайта есепке алу
Қазақстан Ұлттық Банкінің валюталык интервенциясы жалпы ақша-несие шеңберінде
Валюталық реттеу саласындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құзыреті
Қазақстан Ұлттық Банкі Ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз ету
Банктерге несие берудің тәртібін, шартын, түрін, мерзімі мен
Қорытынды
Инвестициялық қызметті жүзеге асыру арқылы мемлекет иновациялық жетістіктерге
Менің бұл курстық жұмысты таңдаған себебім: Кез-келген істі
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қаржыландырудың ұзақ мерзімді көздерін
Екінші бөлімде мен инвестиция туралы заңдылықтар мен нармативтік
компаниялар мен корпорациялар үшін олардың акциялары мен облигацияларын
Курстық жұмыстың соңғы бөлімінде ұзақ мерзімді қаржыландыру
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Тексты лекций Искаковой З.Д. по курсу "Банковское
2. Б. А. Көшенова. Ақша, несие, банктер, валюта
3. Банковское дело. Учебник Под. ред. Г.С.
Алматы: Каржы-каражат. 1999г.
4. С. Б. Мақыш, А. Ә. Ілияс
5. Усоскин В.М. Современный коммерческий банк. Управление и
6. В.В. Иванов. Банктер сенімділігі сараптамасы. М.: Русская
7. Велислава Т. Севрук. Банктік қауіптер. - М:
8. Эдвин Дж. Долан. Ақшалар, банктік ісі және
9. «Банктер және банктер қызметі жөнінде» Заң күші
10. « Пруденциальді нормативтер жөнінде» Қазақстан Республикасы Ұлттық
11. О.И. Лаврушина. Банктік ісі. М.: Банктік және
12. П. Роуз Банктік менеджмент. М.:
13. П. Брук. Банктік ісі және
14. В.И. Колесникова, Л.П. Кроливецкой. Банктік ісі. М.:
- 32 -
