Несиелік ресурстарды қалыптастыру және оларды орналастыру ТұранӘлемБанк АҚ мысалында курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе….…..……............………………………………………………………3-5
І БӨЛІМ. НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ОРНАЛАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Активті және пассивті несиелік операциялардың теориясы және несиелік ресурстар құрылымы.....................................................................6-10
1.2. Банктік ресурстардың экономикалық мәні, оларды қалыптастыру көздері және орналастыру жолдары..........................................................10-12
1.3. Меншікті капитал – несиелік ресурстардың басты құрамдасы ретінде..............................................................................................................12-18
1.4. Банктің жинап алған және тартылған қаржылары........................18-24
ІІ БӨЛІМ. ҚР БАНК ЖҮЙЕСІНДЕ НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ОРНАЛАСТЫРУ ТӘЖІРИБЕСІН ТАЛДАУ
2.1. «ТұранӘлемБанк» АҚ несие ресурстарын қалыптастыру және орналастыру тәжірибесін талдау................................................................25-31
2.2. Депозиттік операциялар бойынша депозиттерді тарту мен қайтару және пайыздарды есептеу есебі...................................................................31-35
Қорытынды.....................................................................................................36-37
Қолданылған әдебиеттер тізімі…………................…………………………38 Қосымшалар.........................................................................................................39
38
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе….…..……............………………………………………………………3-5
І БӨЛІМ. НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ОРНАЛАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
1.1. Активті және пассивті несиелік операциялардың теориясы және
1.2. Банктік ресурстардың экономикалық мәні, оларды қалыптастыру
1.3. Меншікті капитал – несиелік ресурстардың басты құрамдасы
1.4. Банктің жинап алған және тартылған қаржылары........................18-24
ІІ БӨЛІМ. ҚР БАНК ЖҮЙЕСІНДЕ НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
2.1. «ТұранӘлемБанк» АҚ несие ресурстарын қалыптастыру және орналастыру
2.2. Депозиттік операциялар бойынша депозиттерді тарту мен қайтару
Қорытынды.....................................................................................................36-37
Қолданылған әдебиеттер тізімі…………................…………………………38 Қосымшалар.........................................................................................................39
Кіріспе
Банктің кез-келген басқа коммерциялық ұйымнан айырмашылығы оның ресурстарының
Банктердің жұмылдыратын ресурстары құрылымы және құрамы жағынан әрқилы.
Дегенмен, банктердің несие потенциалының артуымен қатар өршіп келе
Жұмыстың мақсаты: қазіргі кезде Қазақстанның банктік секторында қалыптасқан
- несиелік рерурстардың мән-мағынасын ашу, олардың негізгі көздері
- отандық екінші деңгейлі банктердің ресурстық базасын, соның
- отандық жетекші коммерциялық банктердің бірі – «Тұран
- отандық банктердің ұтымды ресурс қалыптастыру жолында және
Жұмыстың зерттеу объектісі болып ҚР екінші деңгейлі банк
Курстық жұмыстың теориялық негіздері отандық және шетелдік банктік
І БӨЛІМ. НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ОРНАЛАСТЫРУДЫҢ
Активті және пассивті несиелік операциялардың теориясы және несиелік
Банктік ресурстардың мазмұнын анықтау, ең алдымен, коммерциялық банктің
Экономикалық әдебиетте, коммерциялық банктің мәнін анықтаудың, жалпы алғанда,
К. Маркс А.Смит пен Д.Рикардоның несие теориясының шектеулі
Біртіндеп индустриалды несие теориясы шетелдік әдебиетте өз позициясын
Қазіргі заманғы шетелдің несие теориясының дамуына айтарлықтай үлес
«Ресурс» сөзі француздың ressources сөзінен шыққан, мағынасы қаражат,
«Несиелік ресурс» түсінігі «банктік ресурс» түсінігіне қарағанда тар,
1.2. Банктік ресурстардың экономикалық мәні, оларды қалыптастыру
Қаржы-несие институттарының, банктердің бір қалыпты өмір сүруін және
Бүгінгі таңдағы банк ресурстары нарығының құрылуында көптеген ерекшеліктер
Банк ресурстары – бұл банктің пассивтік операциялары негізінде
Несиелік ресурстар деп – банк мекемесінде клиенттерге қарыз,
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздарды алғашқы эмиссиялауы;
Банк пайдасынан капиталдарды немесе қорларды ұлғайту және құру;
Басқа да заңды тұлғалардан несие алу;
Заңды және жеке тұлғалардың салымдары.
Осы аталған пассивтік операциялар формасының алғашқы екі нұсқасы
Меншікті капитал – несиелік ресурстардың басты құрамдасы ретінде
Коммерциялық банктердің меншікті капиталының рөлі мен шамасы, басқа
Банктің бос резервінің мөлшері активтік операцияларға жұмсалмаған оның
Банктің меншікті капиталы – банктің қаржылық тұрақтылығын, коммерциялық
Сонымен, қазіргі коммерциялық банктердің меншікті капиталын мынадай баптар
жарғылық капитал;
қосымша капитал (эмиссиялық кіріс, алынған капитал);
резервтік капитал;
қайта бағалау бойынша резервтер;
таратылмаған таза кіріс.
Банктің жарғылық капиталы банктің заңды тұлға ретінде міндетті
Қазақстанда екінші деңгейлі банктер мынадай екі ұйымдық формаларда
акционерлік банк формасында;
пай қосу арқылы, яғни жауапкершілігі шектеулі серіктестік формасында.
Акционерлік капиталдың құрылымы әр банктерде әр түрлі болып
а) меншікті акционерлік капитал, яғни бұл жай және
ә) банктік резервтер, яғни алдағы уақыттағы әр түрлі
б) банктің ұзақ мерзімді міндеттемесі (ұзақ мерзімді вексельдері,
Банктің жай акцияларын иеленушілер, банктің таза табысынан дивиденд
бағалы қағаздардың проспект эмиссиясын дайындау, сараптамадан өткізу;
бағалы қағаздарды эмиссиялауды тіркеу;
банк-эмитенттің бағалы қағаздарын тіркеу;
шығарылатын, орналастырылатын бағалы қағаздардың нәтижелерін тіркеу.
Акционерлік банктер акциялары банкті акционерлік формада құру, банктің
Резервтік қор – банк қызметінде пайда болуы мүмкін
– Кассадағы нақты ақша;
– Жолдағы банкнот және монеталар;
– Айырбас бөлімдеріндегі нақты ақшалар;
– Аффинирленген бағалы металдар;
– Банкоматтардағы нақты ақшалар;
– Аффинирленген жолдағы бағалы металдар;
– Еншілес компанияларға инвестициялар;
– Ассоциацияланған компанияларға инвестициялар;
– Субординарлық қарыздарға инвестициялар;
– Басқа да инвестициялар;
– Аффинирленген бағалы металдар;
– Басқа да материалдық артықтар;
– Салынып (тұрғызылып) жатқан негізгі құралдар;
– Жер, үйлер мен ғимараттар;
– Компьютерлік жабдықтар;
– Басқа да негізгі құралдар;
– Қаржылық лизингке қабылданған негізгі құралдар;
– Жалға беруге арналған негізгі құралдар;
– Жалданған ғимараттар бойынша күрделі шығындар;
– Транспорттық құралдар;
– Материалды емес активтер;
– Өз күшімен пайда болған материалды емес активтер;
1853 – Акционерлермен (дивидендтер) есеп айырусылар.
Сондай-ақ, резервтік қор банктің тұрақты қызмет етуін қамтамасыз
Қайта бағалау бойынша резервтер – бұл резервтер негізгі
банктің таза кірісі;
акциялар шығару;
құрылтайшылар және пай қосушылар санын арттыру;
облигациялар шығару жатады.
Банктік капитал банктің дербестігін қамтамасыз ете отырып, оның
Банктің жинап алған және тартылған қаржылары
Нарықтық экономикаға өту және банктік жүйені басқару құрылымындағы
Депозиттер деп әдетте клиенттердің банкке белгілі бір талаптарының
Көптеген ұсақ және шағын банктер үшін депозиттер ақша
Депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді. Активті
Пассивті депозиттік операциялар – бұл заңды және жеке
Депозиттік операцияларды басқару банктің меншікті капиталы, жинап алған
Депозиттік операцияларды ұйымдастыру барысында коммерциялық банктер баланс өтімділігін
депозиттiк операциялар мен қарыз беру бойынша операциялардың арасында
депозиттер әрекет етуi керек;
банк депозиттік шоттардағы бос қаржы резервтерінің (активті операцияға
банк пайдасын ұлғайтуға немесе болашақта пайда табу үшін
банк балансының жедел өтiмдiлiгiн жоғары деңгейде демеп отыратын
салым иелерінің санын өсіріп, депозиттерді тартуға әсер ететін
2-сурет. Салым иелерінің категориялары.
Депозиттік емес тартылған қаражаттар – бұл банктің алған
банкаралық несиелер;
Ұлттық банктің несиелері (овернайт, күндізгі, ломбардтық);
Бағалы қағаздарды қайта сатып алу шартымен сату (РЕПО
бағалы қағаздар эмиссиясы арқылы жинақтау (облигация және қарапайым
коммерциялық банктің активтер портфеліндегі өтімділігі өте жоғары
банктік акцептерді сату есебінен;
сондай,ақ отандық және шетелдік басқа да қаржы нерығынан
Банкаралық несие – банктің ресурстық потенциалның тұрақтылығын қолдау
банкаралық ресурстар банкаралық ақша нарығынан тартылады;
әдетте, банкаралық несиелерді тарту клирингтік орталықтағы корреспонденттік шоттардағы
Банкаралық несие бойынша сыйақы қаржы нарығындағы сыйақы көлеміне
Күндізгі заемды алу құқығына мынадай талаптарға жауап берген
- ҚР Ұлттық банкінің есеп айырысу орталығы жүргізетін
- пруденциалдық нормативтерді сақтайтын және Ұлттық банк белгілеген
- өз төлемдерін уақытысында төлейтін және міндеттемелері жоқтарға.
Ұлттық банктен несие алу үшін кепіл ретінде келесілер
мемлекеттік бағалы қағаздар;
аффинирленген бағалы металдар немесе құндылықтар;
шетел валютасы;
өшіру мерзімі 6 айға дейінгі вексельдер;
ұзақ мерзімді рейтингісі бар шетел банкінің гарантиялары.
4-сурет. Екінші деңгейлі банктердің банктік ресурстарының орналасуы
ІІ БӨЛІМ. ҚР БАНК ЖҮЙЕСІНДЕ НЕСИЕЛІК РЕСУРСТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
2.1. «ТұранӘлемБанк» АҚ несие ресурстарын қалыптастыру және орналастыру
«ТұранӘлемБанк» АҚ корпоративтік клиенттерге және жеке тұлғаларға қызмет
2006 жылдың 30 маусымына берілген консолидирленген бухгалтерлік балансы
Кесте 2.1.1. Айналымға шығарған қарыздық құнды қағаздары
Қарыздық құнды қағаздар 30.06.06 31.12.05
АҚШ долларында шығарылған, сыйақы ставкасы тұрақты облигациялар 213
АҚШ долларында шығарылған мерзімсіз қаржылық құралдар 47 476
Теңгеде шығарылған, сыйақы ставкасы тұрақты облигациялар 37
АҚШ долларында және теңгеде шығарылған субординирленген облигациялар 28
АҚШ долларында шығарылған, сыйақы ставкасы қалқымалы облигациялар 23
Ресей рублінде шығарылған, сыйақы ставкасы тұрақты облигациялар 13
Польша злотында шығарылған, сыйақы ставкасы қалқымалы облигациялар 7
АҚШ долларында шығарылған жай вексельдер 593 672
Барлығы 372 144 297 344
Топтың ұстауындағы, АҚШ долларында шығарылған меншікті облигациялары (663)
Топтың ұстауындағы, АҚШ долларында шығарылған меншікті субординирленген облигациялар
Топтың ұстауындағы меншікті облигациялары (27) (77)
Барлығы 371 348 297 164
Плюс амортизацияланбаған премия 1 476 1 616
Минус амортизацияланбаған дисконт (2 650) (2 179)
Минус құнды қағаздардың амортизацияланбаған құны (1 007) (977)
Минус мерзімсіз қаржылық құралдардың амортизацияланбаған құны (421)
Барлығы 368 746 295 624
Есептелген сайақы 10 531 4 382
Айналымға шығарылған барлық қарыздық құнды қағаздар 379 277
Айналымға шығарылған қарыздық құнды қағаздарының құрылымына келсек, олардың
Кесте 2.1.2. Клиент қаражаттарының типтері бойынша құрылымы
30.06.06 31.12.05
Мерзімдік салымдар 260 338 218 626
Ағымдық шоттар 111 954 81 454
Кепілдеме және шектеулі шарттары бар салымдар 18 061
Клиенттердің салымдары - барлығы 390 353 306 714
Клиенттердің қаражаттарының салымшылардың типтері бойынша құрылымы
30.06.06 31.12.05
Мерзімдік салымдар:
Коммерциялық ұйымдар 106 306 109 739
Жеке тұлғалар 122 350 101 000
Мемлекеттік ұйымдар 31 682 7 887
Ағымдық шоттар:
Коммерциялық ұйымдар 78 218 59 926
Жеке тұлғалар 20 983 15 970
Мемлекеттік ұйымдар 12 753 5 558
Кепілдеме және шектеулі шарттары бар салымдар:
Коммерциялық ұйымдар 10 850 2 664
Жеке тұлғалар 7 176 3 931
Мемлекеттік ұйымдар 35 39
Клиенттердің салымдары - барлығы 390 353 306 714
Клиент қаражаттарының экономика салалары бойынша құрылымын талдайтын болсақ,
Кесте 2.1.3. Несиелік мекемелердің қаражаттарының құрылымы
30.06.06 31.12.05
ОЭСР елдерінің банктері мен қаржылық ұйымдарынан алынған несие
Синдицирленген банктік займдар 112 031 134 249
Қазақстандық банктер мен қаржылық ұйымдардан алынған займдар 12
Қайта бөлінген займдар 7 317 7 939
Басқа да банктер мен қаржылық ұйымдардан алынған займдар
Қайта сатып алынатын конвертирленген артықшылықты акциялар -
Барлығы 278 367 287 149
ОЭСР-ға мүше емес елдер банктерінің проценттік салымдары
Қазақстандық банктердің проценттік салымдары 1 472 2 322
Лоро шоттары 390 495
Барлығы 6 610 5 898
Жиынтығы 284 977 293 047
Олардың жалпы банк міндеттемелеріндегі үлесі – 26,4%. Бұл
Кесте 2.1.4. ҚР Ұлттық Банкі мен ҚР Үкіметінің
30.06.06 31.12.05
ҚР Ұлттық Банкінің қаражаттары:
Салымдар 2 000 -
Несиелер 28 28
ҚР Үкіметінің қаражаттары:
Проценттік- теңгемен берілген 445 427
Проценттік – Евромен берілген 267 317
Проценттік – АҚШ долларымен берілген 35 68
Проценттік емес 3 4
ҚР Ұлттық Банкі мен ҚР Үкіметінің барлық қаражаттары
Банктің жоғарыда қарастырылған көздерден тартқан ресурстардың басым бөлігі
Банктің тұтынушылық несиелендіру бағдарламалары – халықтың тұтыну тауарларын
Кесте 2.1.5. Несие қоржынының берілген займдар бойынша құрылымы
Клиенттерге берілген займдар түрлері 30.06.06 31.12.05
Банктік несие 814 040 719 233
Овердрафт 1 347 588
Қаржылық лизинг 949 284
Жай вексельдер 662 577
Факторинг 7 14
Барлық берілген займдар 817 005 720 696
Минус – Займдардың құнсыздануына құрылған резервтер (49 330)
Клиенттерге берілген займдар - нетто 767 675 680
2006 жылдың 30 маусымына Банктің клиенттерге теңгемен берілген
2.2. Депозиттік операциялар бойынша депозиттерді тарту мен қайтару
Салымшы депозиттік шотты ашпас бұрын, банк пен салымшы
2211 - «Клиенттердің талап ету бойынша
2215 - «Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары»
2217 - «Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары»
2219 - «Клиенттердің шартты салымдары»
2221 - «Клиенттердің карт шоттары»
2222 - «Арнайы мақсаттағы
2223 - «Клиенттердің кепілдік – салымдары»
2224 - «Клиенттердің талап ету салымдары бойынша
2226 - «Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша банктің
2232 - «Клиенттердің шартты салымдары бойынша
Барлық көрсетілген шоттар пассивті: кредиттік сальдо банктің клиент
Дт 1001 «Кассадағы нақты ақша»
Кт 2211 «Клиенттердің талап ету бойынша салымдары»
Шығын – 7339 «Басқа да құндылықтар мен құжаттар»
Алғашқы жарна кезінде салымшыға салым кітапшасы беріледі. Клиенттердің
Дт 1001 «Кассадағы нақты ақша»
Кт 2215,2217,2219 «Клиенттердің мерзімді салымдары»
Депозитор - занды тұлғалардан депозит қабылдау кезінде:
Дт 2203 «Клиенттердің есеп айыру шоты»
Кт 2211-2219 «Тартылған салымдар»
Басқа банктер қызмет көрсететін клиенттерден депозиттер тарту кезінде,
Дт 1051-1052 «Корреспонденттік шоттар»
Кт 2211-2219 «Тартылған салымдар»
Талап ету бойынша салымнан мерзімді салымдарға аудару дебиторлар
Дт 2211 «Клиенттердің талап ету бойынша салымдары»
Кт 2850 «Басқа да кредиторлар»
Мерзімді салымдарға аударған кезде 2850-ші шот жабылады:
Дт 2850 «Басқа да кредиторлар»
Кт 2215, 2217, 2219, 2221, 2223 «Тартылған салымдар
Депозиттер бойынша тартылған қаржыларды қайтару кезінде шығыс ордері
Дт 2211-2219 «Тартылған салымдар»
Кт 1001 «Кассадағы нақты ақша»
2203 «Клиенттердің ағымды шоттары»
1051-1052 «Корреспонденттік шоттар»
Банк тартылған депозиттерді қайтармаған жағдайда мерзімі өткен депозиттер
Дт 2211-2219 «Тартылған салымдар»
Кт 2224-2226, 2232 «Клиенттердің салымдары бойынша мерзімі өткен
Мерзімі өткен салымдар сомасын қайтарған кезде келесі шоттар
Дт 2224-2226, 2232 «Клиенттердің салымдары бойынша мерзімі өткен
Кт 1001 «Кассадағы нақты ақша»
2203 «Клиенттердің ағымды шоттары»
1051-1052 «Корреспонденттік шоттар»
Депозиттер бойынша пайыздар есептеу келесі шоттарда жүргізіледі:
2720 «Клиенттердің талап ету салымдары бойынша есептелген шығыстар»
2721 «Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген
Банктің сыйақы төлеуге байланысты шығындары бесінші сынып шоттарында
5211 «Клиенттердің талап ету салымдары бойынша сыйақы төлеуге
5215 «Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге
5217 «Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге
Қорытынды
Экономиканың жоғары өсу қарқыны корпоративтік клиенттер мен жеке
Соңғы жылдары банктер тұтыну несиелері мен кепілдіксіз жедел-несиелеуді
Экономика салаларын несиелеу құрылымында банктер үшін ең тартымды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
ҚР Азаматтық кодексі. Жалпы және негізгі бөлім. 1,16
«ҚР Ұлттық банкі туралы» ҚР заңы. 30 наурыз
«ҚР банктер және банктік қызметтер туралы» ҚР заңы
Ильясов К.К., Мельников В.Д. Финансы //Издание 2-е, переработанное
Мақыш С. Банк ісі // Оқу құралы, Алматы,
Мақыш С. Коммерциялық банк операциялары, Алматы, 2005ж.
Кредитная политика и механизм ее реализации в период
Басен Ж.Т. Подходы к сценарному анализу банковской системы
Накенов Б. Развитие кредитования в РК. – «Банки
Уровень рисков в банковском секторе Казахстана растет из-за
М.Ибраева: Особенности национального кредитования в Казахстане
16.05.2006. http://www.centrasia.ru
Статьи, опубликованные в RatingsDirect, кредитно-аналитической системе Казахстан. Standard
Статистические данные и материалы официальных сайтов: htpp:www.nationalbank.kz.,
1 -сурет. Банктік ресурстарды қалыптастыру көздері
3
Жинақ салымдары
Талап етуге дейінгі салымдар
Басқа да қаржы мекемелерінен алынған несиелер
Негізгі құралдар
Ұлттық банктің несиесі
Заңды және жеке тұлғалардың мерзімді салымдары
Таза кіріс
Кәсіпорын, мекемелердің ағымды және т.б. шоттары
Басқа банктерден алған несиелер
Жарғылық капитал
Резерв капиталы
Қосымша капитал
Басқа да қорлар
Банктің жинап алған қаржылары
Банктің тартылған қаржылары
Банктің меншікті қаржылары
Банк міндеттемелері
Банктік ресурстар
Салым иелерінің категориялары бойынша депозиттер
Жеке тұлғалар
Заңды тұлғалар
Қазынашылық және басқа да үкіметтік ұйымдар
Коммерциялық емес ұйымдар
Корпорациялар, фирмалар және т.б. коммерциялық ұйымдар
Басқа банктерге несиелер
Клиенттерге несиелер
Лизингтік операциялар
Факторингтік операциялар
Трасттық және басқа да операциялар
Негізгі құралдарға инвестициялар
Қор нарығындағы операциялар
Өтімді қаржылар-дың бос қалдығы
Несиелер
Бағалы қағаздарға инвестициялар
Банктің басқа да операциялары
Орналастырылған банктік ресурстар
