Ағымдағы міндеттемелер есебі курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе
1. Ағымдағы міндеттемелер мәні және мазмұны
1.1. Ағымдағы міндеттемелер туралы түсінік
1.2. Ағымдағы міндеттемелердің пайдалану жолдары
2. Ағымдағы міндеттемелер есебі
2.1 Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер
2.2. Салықтар бойынша міндеттемелер
2.3. Басқа да міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер
2.4. Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
2.5. Өзге қысқа мерзімді міндеттемелері
2.6. Ағымдағы міндеттемелердің есебін жетілдіру жолдары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер мен материалдар тізімі
Қосымшалар
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 38 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе
1. Ағымдағы міндеттемелер мәні және мазмұны
1.1. Ағымдағы міндеттемелер туралы түсінік
1.2. Ағымдағы міндеттемелердің пайдалану жолдары
2. Ағымдағы міндеттемелер есебі
2.1 Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер
2.2. Салықтар бойынша міндеттемелер
2.3. Басқа да міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер
2.4. Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
2.5. Өзге қысқа мерзімді міндеттемелері
2.6. Ағымдағы міндеттемелердің есебін жетілдіру жолдары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер мен материалдар тізімі
Қосымшалар
Кіріспе
Қандай да болмасын шаруашылық субъектілерін олардың қандай салада қызмет
Өзектілігінің негізгі мәні міндеттемелердің ішіндегі қысқа мерзімді міндеттемелердің мәні
Курстық жұмысты жазу барысында, ағымдағы міндеттемелер есебін толығымен ашып
Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады: «Ағымдағы міндеттемелер мәні
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қысқа мерзімді міндеттемелердің мәні мен
Курстық жұмыстың екінші бөлімінде ағымдағы міндеттемелердің бөлімшелеріне толық мағұлмат
Курстық жұмыстың үшінші бөлімінде қазіргі замандағы ағымдағы міндеттемелердің жетілдіру
Құқық нормаларының құрылымдық бөлігін көрсететін негізгі гипотезалары мыналардан тұрады:
Ағымдағы міндеттемелердің көбеюі не азаюы кәсіпрпынның кіріс-шығысиарына әсер етеді;
«Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы» ҚРЗ-на
Егер кәсіпорындар қазіргі компьютерлік бухгалтерия бағдарламасын жетілдіре, жаңарта отырып
ҚЕХС-ны әр дайым қолданып отыратын кәсіпорын өзінің бухгалтерлік және
Ағымдағы міндеттемелер мәні және мазмұны
1.1. Ағымдағы міндеттемелер туралы түсінік
Міндеттеме – бұл бір тұлғаның (борышқор) нақты әрекетпен басқа
Міндеттеме – өткен кезең оқиғасының пайда болған субъектінің берешегі.
Міндеттеме сомасы болашақтағы барлық ақшалай төлемдедің ағымдағы құны ретінде
Міндеттемелерді реттеу мынадай тәсілдерімен іс жүзіне асырылады:
Ақшалай қаражатпен төлеу;
Активтерді табыстау;
Қызмет ұсыну;
Міндеттменеі басқа міндеттемемен ауыстыру;
Міндеттемені капиталға аудару.
Міндеттеме ағымдық және ұзақ мерзімді болып жіктеледі. Біз соның
Кез келген өндіріспен айналысатын ұйым сол өнімді өндіру үшін
3000 Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер
3100 Салықтар бойынша міндеттемелер
3200 Басқа да міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер
3300 Қысқа мерзімді кредиторлық берешектер
3400 Қысқа мерзімді бағалау міндеттері
3500 Өзге қысқа мерзімді міндеттмелер
1.2. Ағымдағы міндеттемелердің пайдаланылу жолдары
Ағымдағы міндеттемелерді бағалау және өлшеу кезінде келесі принциптерді есепке
1)Ағымдағы міндеттемелерді қарызға алынған таурлар мен қызметтердің әділетті
2) Пайыздардың өз мерзімінде төленуі міндеттемелерді шығару күніндегі
3) Қысқа мерзімді міндеттемелердің баланс күніндегі қалдық құны –
Қысқа мерзімді міндеттемелер қысқа мерзімді болып сыныпталған ұйымдардың міндеттемелерін
Қандай да болмасын заңды ұйымдар тек қана өз меншігіндегі
Әр түрлі көздерден алынған қаржылық қаражаттар екі үлкен топтан
Ең әуелі активтерді ағымдағы ( өтеушілігі жоғары) және ұзақ
Өтеушілігі төмендеу активтерге ғимараттар, құрылғылар мен жабдықтар, аспаптар, орнатылған
Пассивтерге тән жекелеген баптарды бағалауға тоқталайық. Өз қызыметі үшін
Ал меншікті капитал - ұйымның алған жалпы міндеттемесінің белгілі
Ағымдағы міндеттемелер есебі
2.1. Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер
«Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер» пассивті шотының синтетикалық есебі 3000
3010 Қысқа мерзімді банк қарыздары;
3020 Уәкілетті органның және Ұлттық банктің лицензиясыз банктік операцияларды
3030 Қатысушылардың дивидетттері және кірістері бойынша қысқа мерзімді кредиторылық
3040 Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелерінің ағымдағы бөлігі;
3050 Өзге қысқа мерзімді қаржы міндеттемелері.
Несиенің объективтік қажеттілігі алдымен өнеркәсіп пен сауда капиталының
Несиелерді есепке алу үшін 3000 «Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер»
Банктердің несиелерін есепке алу. Несие дегеніміз бір тұлға басқа
Коммерциялық несиені шаруашылық субъектілері сатылған тауарлар, өнімдер, қызметтер үшін
Банк несиесін өндірісті кеңейту үшін және ағымдағы қызметі үшін
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелерді беру Қазақстан Республикасының
Банктердің несие берулеріне және басқа банктік операцияларын жүргізуіне тек
Несиелер мерзімділік, қайтарымдылық, төлемдік шарттарымен коммерциялық, келісімшарттық негізінде беріледі.
Кәсіпорын несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану мақсаты,
Шарушылық субъектілер кредит алу мақсатымен және пайдалану мерзіміне байланысты
кредитке тапсырыс (№1 қосымша);
қарыз алушының құқық мәртебесін растайтын құжаттар;
жүзеге асыратын жұмысының лицензиясы;
кредит алатын тапсырысты беретін күнінде қарыз алушының бюджетке міндетті
Қарыз беруші банк қарыз алушыдан негізгі қарызын да, оған
Кепілдеме жазбаша түрде ұсынылады және ол несиені пайызымен бірге
Несие, әдетте, қарыз алушының есеп айырысу шотында қаражаттың бар
Шаруашылық субъектілерін несие алу үшін несиенің қамтамасыз етілгендігі мен
Қысқа мерзімді несиелер кәсіпорынның айналым қаражатын қалыптастыру көздерінің бірі
Тұтыну несиесі – бұл жеке тұлғаларға тұтыну тауарларын сатып
Овердрайфт несиесі – клиенттің шоттарынан қаражатты шегеру дебеттің қалдық
Овернайт несиесі – өтімділікті қолдау мақсатында 1 түнге берілетін
Онколбдық несие – кредитордың алғашқы талабы бойынша берілетін қысқа
Ломбардтық несие – тез іске асатын бағалы заттарды немесе
Лизингтік несие – құрал-жабдықтарды жалға беру несиесі.
Рамбустық несие – шикізаттарды ішке алып кіру және жартылай
Бухгалтерлік жазбалар:
1. Алынған банк несиелері кассаға немесе есеп айырысу шотына
2. Жабдықтаушы мердігерлерге қарыз сома банк несиесінің есебінен төленеді:
3. Жабдықтаушы мердігерлергеалдағы уақытта алынатын материалдық қорлар үшін банк
4. Көрсететін қызметі немесе орындайтын жұмысы үшін жабдықтаушы ұйымға
5. Есептелген салық бойынша ұйымның бюджетке қарыз сомасы банк
6. Вексельге алынған банк несиелері: Дт1030,1010
7. Кәсіпорынның банк мекемелерінен алған несиелері бойынша қарызы есеп
3010 шотының жекелеген субшоттарында вексельді (дисконтты) есепке алу операциялары
Берілген вексель үшін банктен нақты алынған ақша қаражаттарының сомасы
Вексельге қысқа мерзімді қарыз берілген кезде банк ұстап қалған
Банк авизосының (хабарламасының) негізінде вексель бойынша төлем менрзімі басталғанда
Қысқы мерзімді несиесінің талдамалы есебі оларды берген банктер бөлігінде
Қарыздар қызметкерлердің міндеттемелеріне кәсіпорындар арқылы беріледі. Қызметкерлердің өтініші негізінде
Банктен алынған несиенің нақты сомасына: Дт1040,1050
Қызметкерлерге қарыз беру Дт1250/қызметкерлер үшін несие Кт1040,1010
Несие үшін % Дт7310 Кт3380
Субъект қызметкерлерінен келіп түскен кезекті төлемдердің сомасы (осы қарызды
Берілген қарыздың бір бөлігін шаруашылық субъектісі өзінің таза кіріс
Банктік несиелерін өтеу Дт3010/қызметкерлер үщін несие Кт1040,1050
% төлеу Дт3380 Кт1040,1050
Қолданыстағы банк заңдарына сәйкес ҚР Ұлттық банкі ҚР ақша-несие
Қайта қарждыландырудың ресми ставкасын Ұлттық банктің басқармасы ақа нарығының
Банктен тыс мекемелердің берген несиелерін есепке алу. Нарық экономикасы
Міндеттемені қамтамасыз етудің кепілі ретінде үшінші тұлғаның кепілдігі, кепілге
Кепілдемеге байланысты кепілдік ролін атқарған кәсіпорындардың ортақ жауапкершілігі емес,
Яғни, бұл кепілдік шартты міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етудің бір
Кредиторлардың талабын қанағаттандыру үшін кепілдік келісім-шартының рәсімделуін реттеуші ретінде
Осы заңға сәйкес кредитор (кепілдік ұстаушы), егер де
Кепілдікке қойылған мүлікке деген талап білдірушілердің талабын қанағаттандыру үшін
Кепілдік міндеттеменің қамтамасыз етілуі тоқтатылса, кепілдік тоқтатылады: кепілге салынған
Кепілге салу кезінде кепілдікке салынған мүлік кепілге берушіден кепілге
Ипотека жағдайында кепілге салынған мүліктік кепілге берушінің немесе үшінші
Жалпы қысқа мерзімді қарыздар шетелдік және ұлттық валюталарда көрсетіледі.
1.Қысқа мерзімді қарыз берушіден қаражаттардың келіп түсуі Дт1050,1030,1010,1060
2.Алынған қысқа мерзімді қарыздар бойынша есептелген пайыздар
3.Алынған қысқа мерзімді қарызды қайтару, өтеу Дт3020 Кт1050,1040,1010,1020
4.Қарыздар бойынша % төлеу Дт3020 Кт1050,1040,1010,1020.
3020 шоты бойынша талдамалы есеп қарыз берушілер мен
Дивидендтер бойынша есеп айырысу есебі. Дивиденттер дегеніміз -
Дивиденттер бойынша есеп айырысулар есебі үшін 3030 «Қатысушылардың дивиденттері
3030 «Қатысушылардың дивиденттері және кірістері бойынша қысқа мерзімді кредиторлық
Егер де АҚ артықшылығы бар акциялардың басымдылығы анықталса, бірақ
Қоғамның дивиденд бойынша қарызын бухгалтерлік есепте көрсету үшін: директорлар
Егер де акционерлік қоғамда дивиденд төлеудің нәтижесінде олардың жарғылық
Жай және артықшылығы бар акциялар бойынша есептелген және төленген
1.Акционерлердің бөлінбеген пайда есебіне жай акция бойынша дивиденд есептелді.
2.Артықшылығы бар акциясы есептелді:
- бөлінбеген пайда есебіне;
- резервтік капитал есебіне(бөлінбеген пайданың жетіспеушілігінен). Дт5510,5520;5410,5460
3.Төлемақыдан жай және артықшылығы бар акция бойынша табыс
Сондай-ақ, жай және артықшылығы бар акциялар бойынша акционерлерге дивиденттерді
2.2. Салық міндеттемелерінің есебі.
Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі болып
2008 жылғы 10 желтоқсанында № 100-ІV Қазақстан Республикасының «Салық
Салық төлеушінің ҚР-ның салық заңнамасына сәйкес мемлекет алдында туындайтын
Салық салу объектісі – салық төлеушінің салық міндеттемесі туындайтын
Салық базасы – салық салу объектісінің құн, физикалық немесе
Салық ставкасы – салық салу объектісінің немесе салық базасының
Салық кезеңі – салықтың және бюджетке төленетін басқа да
Салықтың міндеттемелерінің есебі шоттар жоспарының 3100 «Салықтар бойынша
3110 Корпаративті табыс салығы (20%, ал ауыл шаруаш.-10%)
3120 Жеке табыс салығы ( 10% ЖТС= Еа-ЖЗК-ЕтЕа)*10%)
3130 Қосылған құн салығы (12%)
3140 Акциздер
3150 Әлеуметтік салығы (11% , Әлеуметтік салык= Еа-ЖЗК)*11%)
3160 Жер салығы,
3170 Көлік құралдарына салынатын салық,
3180 Мүлік салығы,
3190 Өзге салықтар.
Корпоративтік табыс салығы.Корпоративтік табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу
Корпоративті табыс салығының салық салынатын негізгі объектісі салық салынатын
Салық салынатын табыс=Жылдық табыс жиынтығы - Шегерімдер.
Жылдық табыс жиынтығына : жөнелтілген өнімдер, атқарылған жұмыстар, көрсетілген
Салық төлеушілер жылдың табысының жиынтығынан мыналарды шығарып тастау керек:
дивиденттер, ҚР заңды тұлға резиденттерінен алынған бұрындары төлем көзінен
кәсіпорынның меншігіндегі акцияның құны, олардың номиналдық құнынан артқан деңгейі,
мемлекеттік бағалы қағаздарды сатқаннан түскен табыстары;
әртүрліаппатты төтенше жағдайына, душар болған жағдайда, гуманитарлық көмек ретінде
мемлекеттік кәсіпорындардан тегін негізінде алынған негізгі құралдардың құны;
зейнетақыны қамтамасыз ету туралы Қазақстан Республикасы заңына сәйкес алынған
Салық ставкасы: 15-10% ставка бойынша салық салуға болады.
Салық кезеңі:1 қаңтар - 31 желтоқсан аралығындағы күнтізбелік жыл.
Салық декларациясын (№3 қосымша) есептік салық кезеңінен кейінгі жылдың
Корпоративтік табыс салығын есептеген кезде: Дт 7710
Жеке табыс салығы. Жеке табыс салығы бойынша есеп
Жеке тұлғалардың мүліктік табысына тек қана активтің келесі түрлерінің
Салық ставкасы: 10%, 5% -тік ставка бойынша салық салынады.
Салық кезеңі: салық агенттерінің төлем көзінен салық салынатын табыстардан
Салық декларациясын: тұрғылықты жердегі салық органына есепті салық кезеңінен
Мердігерлік шарт бойынша жұмыс істейтін тұлғаларға төленетін төлем, сондай-
Қосылған құн салығы (ҚҚС). ҚҚС бойынша есеп айырысу шоттар
Есепке алуға қабылданатын ҚҚС активтер 1420 – «Орнын толтыруға
ҚҚС есептеу кезінде 1210 «Алынуға тиісті қарыздар» шоты дебиттеледі
Есепке алуға қабылданған ҚҚС сомасы: Дт3130
Салық ставкасы: егер Салық кодексінің баптарында өзгеше белгіленбесе,
Салық кезеңі: күнтізбелік тоқсан.
Салық мерзімі: 1. ҚҚС-ын төлеуші бюджетке жататын жарнаға
2. Импортталатын тауарлар бойынша ҚҚС ҚР-ның кеден заңнамасында кеден
ҚҚС-ын төлеуші ҚҚС жөніндегі декларацияны орналасқан жері бойынша салық
Акциздік (жанама) салық дегеніміз – сатылатын тауардың бағасына немесе
Акцизделетін тауарлар үшін өндірілетін өнімнің құны да, сатылған өнімнің
Акциз бойынша есеп айырыу 3140 «Акциздер» пассивті шотында жүргізіледі.
Акцизделетін тауарлар меншік иесіне қарамастан есептеледі. Сатып алушыларға шот
Ал оны бюджетке аударған кезде: Дт3140 Кт1040.
Акциз ставкалары тауар құнына процентпен (адвалорлық) немесе заттай нысандағы
Акциз төлеу мерзімдері:
1. егер Салық кодексінің баптарында өзгеше көзделмесе, акзизделетін тауарларға
2. алыс-берістік шикізат пен материалдардан өндірілген акцизделетін тауарлар бойынша
3. ҚР-ның аумағында өндірілген шикі мұнайды, газ конденсатын өнеркәсіптік
Салық кезеңі: акцизге қатысты күнтізбелік ай.
Салық декларациясы:
1. Әрбір салық кезеңі аяқталған соң салық төлеушілер өзінің
2. Акциз төлеушілер декларациямен бір мезгілде акциз бойынша есеп-қисапты
Әлеуметтік салық – заңды тұлғалардың бюджетке төлейтін салықтардың бірі.
Әлеуметтік салықтың ерекшелігі, бұл салықтың мөлшері кәсіпорынның жұмысшылары мен
Әлеуметтік салық салу объектісіне, яғни еңбекақы төлеу қорына табыстың
Салық ставкалары: егер Салық кодексінің баптарында өзгеше белгіленбесе,
Салық кезеңі: күнтізбелік ай.
Салық декларациясы: төлеушілер орналасқан жері бойынша салық органдарына есепті
Кәсіпорында әлеуметтік салық сомасы есептелгенде оның бухгалтериясында мынадай жазу
Дт7210,7110,8113,8313,8413 Кт3150.
Ал сома бюджетке есеп айырысу шотынан төленгенде:
Жер салығы – бюджетке төленетін жер салығының есебі 3100
Салық салуға жататын, жердің категориясы Салық салуға жатпайтын,
Ауыл шаруашылығына арналған жерлер Айрықша қорғалатын табиғи аймақтар, сауықтыру,
Елді мекен жерлері Орман қорлары
Өндіріс, транспорт, байланыс, қорғаныс және басқада ауыл шаруашылығына арналмаған
Жер қорлары
Заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер, жекеше нотариустар, адвокаттар декларацияны салық
Жер салығын төлеушілер Салық салынатын объектісі Салық мөлшерлемесі Салық
жеке меншік құқығындағы;
тұрақты жер пайдалану құқығындағы;
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері
Жер салығы есептелгенде: Дт7210 Кт3160.
Жер салығы аударылған кезде: Дт3160 Кт1030.
Көлік құралдарына салынатын салық. Мемлекеттік есепте тұрған меншік және
Салық салу объектілері: ҚР-да мемлекеттік тіркеуге жататын және
Көлік құралдарына салынатын салықтың кезеңі: күнтізбелік жыл.
Салық ставкалары: көлік құралдары қуатының әр киловатынан алынатын айлық
Салық декларациясы: есепті жылдан кейінгі жылдың 31 наурызынан
Көлік құралдарына салынатын салықты есептеген кезде: Дт7210
Салықтардың барлық түрлері бюджетке аударылған кезде:
Дт3170 Кт1030.
Мүлікке салынатын салық. Бюджетке төленетін мүлік бойынша салынатын салықтың
Салық мөлшерлемесі:
1. салық салынатын объектінің жылдық орташа құнының 0,1 %
2. заңды тұлғалар мүлік салығын салық салу объектілерінің орташа
Салық кезеңі: календарлық жыл.
Салық декларациясы: есепті жылдан кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірілмей
2.3. Басқа да міндетті және ерікті міндеттемелер
Шоттар жоспарындағы Ағымдағы міндеттемелердің 3200 «Басқа да міндетті
3210 Әлеуметтік сақтандыру бойынша міндеттемелер
3220 Зейнетақы аударымдары бойынша міндеттемелер
3230 Басқа да міндетті төлемдер бойынша өзге міндеттемелер
3240 Басқа да ерікті төлемдер бойынша өзге міндеттемелер
Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айырысудың есебі. Зейнетақы қорымен есеп
Жарналар белгілі бір кәсіпорынның ережелерімен , жарғыларымен және қолданылып
1) Зейнетақы бойынша жарналар сомасы есептеген уақытта кәсіпорынның бухгалтериясында
Дт3350 Кт3220;
2) Ал бұл есептелген жарналар
Дт3220 Кт3010.
3) Кәсіпорынның 3220 шотының қалдығында ұйымның зейнетақы қорына аударым
Дт7210 Кт3220;
4) Ал бұл соманы кәсіпорын тиісті қорға аударған уақытта:
Дт3220 Кт3010.
Зейнетақы қорына төленетін жарналар жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақы
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы маусым айының үшінде шыққан нөмірі
2.4. Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
«Қысқа мерзімді кредиторлық берешек» бір жылға дейін мерзімнен кредиторлық
3310 «Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді берешек»
3320 «Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек»
3330 «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек»
3340 «Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек»
3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек»
3360 «Жалдау бойынша қысқа мерзімді берешек»
3370 «Ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің ағымдағы бөлігі»
3380 «Төлеуге арналған қысқа мерзімді сыйақылар»
3390 «Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешектер» .
3310 «Жеткізушілермен мердігерлеге қысқа мерзімді берешек». Кез келген кәсіпорын
Осы жоғарыда аталған ұйымды керекті материалдармен және басқа да
Келіп түскен шот-фактуларды алдымен үлгілі түрі М-1 «Келіп түскен
Фактураланбаған жабдықтар есебі. Кейбір жағдайларда келіп түскен материалдық құндылықтардың
Жабдықтаушылар және қызмет көрсетушілермен есеп айырысулар есебі жөніндегі журналда
- құны төленген, бірақ іс жүзінде алынбаған (қабылданбаған) материалдық
- фактураланбай қалған жабдықтар бойынгша есеп
- мерзімінде төленбеген есеп айырысулардын.
Жабдықтаушылар мен мердігерлердің есебінде БЕС-тің №12 «Күрделі құрылысқа мердігерлік
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысулар есебі бойынша мынадай шоттар
1) Кәсіпорынның басқа заңды немесе жеке тұлғалардан сатып алынған
Дт1310,1330 Кт3310;
2) Ал бұл тауарлар үшін есептелген қосылған құн салығы
Дт1420 Кт3310;
3) Жабдықтаушылардың шот-фактурасының қай шоттан төленгеніне қарай: Дт3310
4) Шот-фактура бойынша кәсіпорынның жабдықтаушыларға тауарлар-ды сатып алу барысыында
Дт1420 Кт3130.
3320 « Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек »
3330 «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдарға берілетін қысқа мерзімді кредиторлық
3340 «Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелерге берілетін қысқа мерзімді кредиторлық
Осы аталған 3320, 3330, 3340 пассивті, күрделі шоттар
Еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған материалдары мен сатып
Дт1310, 1330 Кт3320, 3330,
Ал еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған дайын өнімдері,
Дт1310, 2700 Кт3320, 3330, 3340.
Еншілес (тәуелді) кәсіпорынға бас кәсіпорынның өтеген қарызына:
Дт3320, 3330, 3340 Кт1010.
Бас кәсіпорын мен еншілес (тәуелді) серіктестіктер арасындағы есеп айырысуларды
Дт3320, 3330, 3340 Кт1220, 1230,
3320 «Еншілес ұйымдардың қысқа мерзімді кредиторлық берешек», 3330 «Ассоциацияланған
3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотында мұнда
Еңбекақы – қызметкерлер мен жұмысшылардың орындаған жұмыс көлемі мен
Жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамының есебі кәсіпорындар мен ұйымдар мамандар
жұмысқа алу жайлы бұйрық (өкім) үлгігі түрі Т-1 (№6
еңбек кітапшасы;
жеке карточка үлгі түрі Т-2 (№7 қосымша);
ғылыми қызметкерлерді есепке алу карточкасы №Т-4;
басқа жұмысқа ауысу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі Т-5;
демалыс берілуі жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі Т-6;
жұмыстан шығарылуы жайлы бұйрық үлгілі түрі Т-8.
Еңбекақының түрлері бойынша
Негізгі Қосымша
қызметкерлерге нақты жұмыспен өтеген уақыты үшін, орындаған жұмыстары мен
Жұмыс істеген уақытына тарифтік ставка-лар, қызметақы, қызмет-ақы, кесімді бағалаулар
Қызметпен өткерген жылдар үщін үстеме; 2. Жасөспірімдердің жеңілдік сағаттарына
Жұмыс жағдайының өзгеруіне байланысты кесіміді ақы алушыларға қосымша қызмет
Кесіміді ақы алушыларға үдемелі бағалаулар бойынша қосымша ақы ;
Ақшалай және натуралды сыйақылар және сыйақы берудің бекітілген тәтібіне
Мерзімнен тыс уақыттағы жұмыс үшін қосымша ақы; 6.
Түндегі жұмыс үшін қосымша ақы ;
Жұмысшылардың кінәсі жоқ тұрып қалуға төлемдер
Кесімді еңбекақы негізгі құжаты болып табылатындар:
- кесімді еңбекақы наряды;
- жұмысшы орындау ведомосты;
- маршруттық беттер;
- орындаған жұмыс туралы акт.
Мерзімді еңбекақы төлеуге есепке алу табелі табелі негізі болып
Жұмыс істелген уақыт есебі жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмысқа келуі,
Жұмысшылар мен қызметкерлердің табысын, оның ішінде ьабыстан ұсталатын ұсталымдары
3350 шоты бойынша деректер мен ақпараттар үлгілі №10 және
1) Ұйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелетін еңбекақы сомасы бөлу
2) Кәсіпорындар мен ұйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақыдан
Дт3350 Кт3220, 3110, 3120, 3150.
3) Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы төленгенде:
Дт3350 Кт1030.
3360 «Жалдау бойынша қысқа мерзімді берешек» шотында қысқа мерзімді
Жалагерлік-бұл активтердің иеленушісі (жал беруші) өзге тұлғаға (жал алушыға
1) Жалгерлік арқылы ақшалай мәселелер шешіледі, өйткені жалға алынған
2) Операциондық жалгерлік жал алушыға қарыздық шектеулер бар кездерінде
3) Жабдықты жалгерлікке алған кезде уақыт және ақшалар үнемделеді,
4) Жалгерлік арқылы тұрақты қолдануда тиімсіз болатын активтерден құтылуға
5) Қысқа мерзімді жалгерлік арқылы активтердің ескеруінен құтылуға болады.
6) Жалгерлік арқылы табыс салығын төлеген кезде салықтық жеңілдіктерге
7) Жал алушы үшін өнеркәсіптік жабдық диллер мен дистрибютерлер
Жалгерліктің негізгі кемшіліктері:
1) Жалға берілген активтердің 100 құны қаржыландырылуы
2) Қысқа мерзімді жалгерлік арқылы ескіруден сақталады, бірақ оның
3) Мерзімдік жалгерлік кезінде жабдық қажет болған кезде оның
4) Ұзақ мерзімді жалгерлік кезінде бекітілген қойлым жал алушыны
Қаржылық төлемдердің сомасы және активтердің есептелген амортизациясы жалгерлік төлемге
Жалгерлік төлемдері бойынша міндеттеме 2 түрлі бағалауды қарастыру керек:
ағымдағы құны бойынша
дисконтталған құн бойынша
3360 – бұл пассивті шоттың кредиті бойынша жалға алушы
1) Жалгерлік бойынша міндеттемелер жал алушының бухгалтерлік есебінде келесідей
Дт2410 Кт3360;
2) Бірінші айға жалгерлік төлемдер:
Дт3360 Кт1030;
3370 «Ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің ағымдағы бөлігі»,мұнда ұзақ мерзімді
3380 «Төлеуге қысқа мерзімді сыйақылар» шотында алынған қарыздар, берілген
1) Төленуге тиісті пайыздардың барлық түрлерін есептеген кезде :
Дт7310 Кт3380;
2) Есеп айырысу шотынан есептелген пайыздар сомасы төленген кезде
Дт3380 Кт1030.
3390 «Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» шотында алдағы топтарда
Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеуге арналған резервтер көп уақыттарда өндірісі маусыммен
Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеу үшін арналған резерв сомасын құру барысында
Дт7110, 7210 Кт3390;
Жөндеу жұмыстарын жүргізу немесе олардың төлем-ақысымен байланысты нақты шығындар,
Дт3390 Кт8310,3310.
Жылдың аяғында пайдаланбаған резервтер сомасы сторно етіледі (шегеріліп тасталады).
2.5. Өзге қысқа мерзімді міндеттемелер
«Өзге қысқа мерзімді міндеттемелер» Шотттар Жоспарының 3500 шотында
3510 Алынған қысқа мерзімді аванстар
3520 Алдыңғы кезеңнің кірістері
3530 Сатуға арналған істен шығатын топтың міндеттемелері
3540 Өзге қысқа мерзімді міндеттемелер
Алынған аванстар бойынша есеп айырысу есебі. Басқа заңды немесе
1) Осы аталған операцияларға сәйкес кәсіпорынның алынған аванс сомалары:
2) Ал сатып алушыларға босатылған тауарлар, көрсетілген қызметтер құнынан
3) Егер алынған аванс сомасының толық пайдаланылмағаннан қалған бөлігі
Алдыңғы кезеңнің кірістер есебі. Кәсіпорынның ағымдағы кезезеңде алған, бірақ
1) Ағымдағы (есепті) кезеңде алынған, бірақ алдағы есепті кезеңдерге
2) Ақшалардың, материалдық қорлардың кем шығуына байланысты сот органдарының
3) Алдағы кезеңдердің кірісіне жататын тауапты адамдардың қарызын өтеген
4) Есепті кезеңде келіп түскен, алдағы кезеғдерге есептелген жалгерлік
5) Авансталып төленетін, есепті кезеңге жататын пәтерақы төлемі, тұрмыстық
6) Байланыс құралдары үшін авансталып төленіп есепті кезеңге жататын
7) Қысқа мерзімді жалгерлік шарт бойынша авнсталып есептелген пайыздармен
3. Ағымдағы міндеттемелердің есебін жетілдіру жолдары
Бүгінгі таңда бухгалтерия саласы жақсы дамып келеді. Бухгалтерияда ағымдағы
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы «Қаржылық есептің
стандарт жобалары көпшіліктің талдауынан өткен;
КЕХС бухгалтерлік есепке сәйкестілігін қамтамасыз етеді;
ҚЕХС компанияның біріктірілген есеп дайындау бойынша шоттарын азайтады;
ҚЕХС әр дайым жетілдіріліп отырады;
ҚЕХС-ның дайындауында әр түрлі елдердің бухгалтерлерінің ең үздік білімі
ҚЕХС кейбір елдердегі есепті реттеу ерекшеліктеріне байланыссыз.
ҚЕХС-ның ағымдағы міндеттемелерге қатысты бөлімдері:
ҚЕХС (IAS) 17 Жалдау;
ҚЕХС (IAS) 19 Қызметкерлерге берілетін сыйақы;
ҚЕХС (IAS) 23 Қарыз дар бойынша шығындар;
ҚЕХС (IAS) 37 Бағалау міндеттемелері, шартты міндеттемелер және шартты
Қазақстанда «1С:Бухгалтерия» бағдарламасы басқа компьютерлік бухгалтерия бағдарламасынан көрі
«Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтериясында» ағымдағы міндеттемелер бойынша есептерді мына есеп
тауар операцияларының есебі
Тауарлар мен қызметтердің түсуі мен іске асуының операцияларының есебі
банктік және кассалық операциялар есебі
Жеткізушілермен, сатып алушылармен және подотчетті тұлғалармен есеп айырысу бойынша,
контрагеттік есептесу есебі
Жеткізушілермен және сатып алушылармен есептесу есебін теңгемен де, шартты
Курстық және сомалық айырмашылықтарды әрбір операция бойынша автоматты түрде
Түгендеу нәтижесі бойынша ИНВ-17 «Сатып алушылармен, жеткізушілермен, басқа да
еңбекақы және кадрлық есебі
«Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтерияда» негізгі жұмыс орны бойынша және де
әрбір жұмыскерлерге аударылған еңбекақы аударымын жеке-жеке көрсету мүмкінндік тәсілі;
жұмыскерлердің еңбекақы алуларына дейінгі өзара есеп айырысуларын көрсету;
депонирленген еңбекақыдағы операциялар;
орындалатын қағаздар бойынша операциялар;
базадағы ұйым жұмыскерлерінің еңбекларынан ұсталатын регламенттелген заңнамалық салық пен
қажетті регламенттелген есеп берудің қалыптастырылуы.
Әр ұйымның кадр қозғалыс есебіне құжаттарды ресімдеу (жұмысқа қабылдау
Жұмысқа қабылдаудың көмекшісі жаңа қызметтер туралы мәліметті тез арада
Еңбекақының ерекше нысаны іске асырылған: мерзімді (айлық, күндік және
Жұмысшының мерзімді еңбекақысын қолданған кезде оны жұмысқа қабылдау ресімдеу
Ұйымның барлық есептеулері 2 үлкен топтан тұрады:
негізгі есептеулер – бұл іс-әрекет кезеңін иеленетін уақытынының жалғасуымен
қосымша есептеу – бұл есептеудің 1 күнімен сипатталатын есептеу,
Мәліметтердің информациялық базасында жұмыскерлердің ағымдағы өндірімі туралы, жұмыс кестесінің
Жалақыға есеп беру үшін «Ұйымның жұмысшыларына еңбекақы есептеу» құжаты
Жалақы төлеуді дайындау үшін «Ұйымның жалақы төлеу төлем» құжаты
ҚҚC есебі
Жеткізушілер мен мердігерлермен төленген ҚҚС есебі автоматтандырылған. Резидент еместерден
Кәсіпорынның үлкен де қиын құжат айналымында есеп беру кезеңінің
«ҚҚС есебі бойынша көмекшісі» жұмысты жеңілдетеді, көрнекілікті (наглядность) көтереді,
«1С:Бухгалтерия 8» автоматты құжатталуын және сатып алынған зат кітабы
салық есебі
Кескін нұсқасында (конфигурация) ортақ орнатылған салық салу тәртібі сақталады.
Салық бойынша есептің деректері бойынша салық тіркеулері автоматты түрде
Қорытынды
Қорыта келгенде, мен өзімнің «Қысқа мерзімді міндеттемелер есебі»-атты курстық
Сонымен, міндеттеме – бұл бір тұлғаның (борышқор) нақты әрекетпен
Ал жалпы міндеттеме ағымдық, яғни қысқа мерзімді кредиттік берешек
Бүгінгі таңда еліміздің нарықтық экономикаға өтуіне байланысты, жаңа кәсіпкерлік
Өндіріспен де, саудамен де айналыспайтын субъектілердің өзінің қарамағында жұмыс
Сонымен, зерттеу барысында мен көптеген әдебиеттерге сүйене отырып, осы
Пайдаланылған әдебиеттер мен материалдар тізімі:
2007 жылғы ақпанның 28-і, № 234-ІІІ «Бухгалтерлік есеп пен
Қазақстан Республикасының кодексі, Салық және бюджетке төленетін басқа да
Қаржылық есептің Халықаралық Стандарты 2009ж.:
17 ҚЕХС (IAS) Жалдау ;
19 ҚЕХС (IAS) Қызметкерлерге берілетін сыйақы;
23 ҚЕХС (IAS) Қарыз дар бойынша шығындар;
37 ҚЕХС (IAS) Бағалау міндеттемелері, шартты міндеттемелер және шартты
ҚР ҚМ 23.05.2007ж. №185 бұйрығымен бекітілген бухгалтерлік есепшоттардың Жаңа
В.К.Радостовец, В.В.Радостовец, О.И.Шмидт «Бухгалтерский учет на преприятии» Алматы-2002, Независимая
В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізу субъектілеріндегі бухгалтерлік есеп» Алматы-2005, «Экономика» баспасы;
С.Б.Баймұханова «Қаржылық есеп» оқулығы Алматы-2007ж., «Экономика баспасы» ЖШС;
Кеулімжаев Қ. Қ., Әжібаева З. Н., Құдайбергенов
Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В., Шмид
http://v8.1c.ru/ .
29
тікелей
жұмыс сағ. саны х 1 сағ.ақысы
өндірілген
өнім саны
Жай мерзімді
Мерзімді сыйақылы
нақты істеген уақыты үшін еңбек ақының мөлшері немесе тарифтік
кесімді
жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек өнімділігін өсіруге, өнімді өндіруге кеткен
Еңбекақының нысаны бойынша
мерзімді
үдемелі
жанама
келісімді
аккордтық
