TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Кіріспе………………………………………………………………………………3

1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің теориялық негіздері……………………………………………………………..…5

1.1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің мәні мен мазмұны………………………………………………………………………..5

1.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін бағалау ………………………………..8

1.3 Кәсіпорын қаржылық тұрақтылықтың қайнар көздері……………………11

2 РИЗА” ЖШС-нің қаржы тұрақтылығын және төлем қабілеттілігін талдау………….....................................................………………………………18

2.1 Баланс активтері мен олардың құрылым көздерінің ара қатынасын талдау………………………………………………………………………………18

2.2 “РИЗА” ЖШС-нің төлем қабілеттілігін талдау..…………………………...23

2.3 “РИЗА” ЖШС-нің іскерлік белсенділікті талдау…….……………………26

3 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын және төлем қабілеттілігін жетілдірудің негізгі бағыттары…………………………………………………..30

3.1 Кәсіпорын қызметінің тиімділігін және активтердің өтімділігін арттыру…………………………………………………………………………….30

3.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын арттыру………………………...34

Қорытынды………………………………………………………………………..36

Пайдаланылған әдебиеттер……………………………………………………....38

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 37 бет
Пәні: Қаржы

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

Мазмұны

Кіріспе………………………………………………………………………………3

1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің теориялық
1.1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің мәні
1.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін бағалау ………………………………..8

1.3 Кәсіпорын қаржылық тұрақтылықтың қайнар көздері……………………11

2 РИЗА” ЖШС-нің қаржы тұрақтылығын және төлем
2.1 Баланс активтері мен олардың құрылым көздерінің ара
2.2 “РИЗА” ЖШС-нің төлем қабілеттілігін талдау..…………………………...23

2.3 “РИЗА” ЖШС-нің іскерлік белсенділікті талдау…….……………………26

3 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын және төлем қабілеттілігін жетілдірудің
3.1 Кәсіпорын қызметінің тиімділігін және активтердің өтімділігін арттыру…………………………………………………………………………….30

3.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын арттыру………………………...34

Қорытынды………………………………………………………………………..36

Пайдаланылған әдебиеттер……………………………………………………....38

Кіріспе

Нарықтық экономикаға көшу кәсіпорындарға өндірістің тиімділігін арттыруын, өнімнің
Бұл міндетті іс-жүзіне жеткізу үшін кәсіпорынның шаруашылық қызметіне
Маманды экономист, қаражаттаушы бухгалтер мен аудитор нарықтық қытынастарға
Соңғы жылдарда Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есебінің тәжірибесі мен
1997 жылдың 1-ші қаңтарынан бастап бухгалтерлік есеп стандарттарын,
Тәжірибе жүзінде дәстүрлі бухгалтерия қаржы ақпаратының тұтынушыларына толық
Экономикада қаржылық талдаудың мәні өте зор: кәсіпорындардың қаржылық
Нарықтық қатынастар кезінде кәсіпорындар өз-өзімен шаруашылық субъект болып,
Нарықтық жағдайда кәсіпорынның өмір сүруі және нарықта тұрақтылығы
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын бағалау үшін, өндірістік және қаржылық
“РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінің қаржы тұрақтылықты талдауға кірісеміз.
1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің теориялық
1.1 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың және төлем қабілеттіліктің мәні
Инфляция жағдайында кәсіпорынның қаржы тұрақтылықты талдау
М.Н.Крейнина, А.И.Ковалев және В.П.Привалов бұны былай анықтайды: “Қаржылық
Профессор Балабанов И.Т. кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықты талдау
Кәсіпорынның қаржылық жағдайына көптеген факторлар әсер етеді, Радионова
1) пайда болу көзі бойынша - сыртқы және
2) нәтиженің маңыздылығы бойынша - негізгі және жанама;

3) құрылымы бойынша - жәй және күрделі;

4) іс-әрекет уақыты бойынша - тұрақты және уақытша.

Ішкі факторлар кәсіпорынның жұмысты ұйымдастыруына тәуелді, ал сыртқы
Кәсіпорын тұрақтылығы ең алдымен өндірістің шығындарымен үзіліссіз байланыстағы
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылықтың (ҚТ) басқа маңызды факторы болып
Қаржылық тұрақтылықтың маңызды ішкі факторы болып қаржылық ресурстарының
Бұл жерде үлкен рольді кәсіпорын төлем қабілетілігінің қаржылық
- кәсіпорын салалық түрі;

- кәсіпорын шығарылатын өнімнің (жұмыстың, қызметтің) құрылымы, жалпы
- шығындар көлемі, ақшалай табыстармен салыстырғандағы оның қарқыны;

- мүлік пен қаржылық ресурстардың жағдайы, қорлар мен
- кәсіпорынның басқару тиімділігі.

Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізуге экономикалық шарттардың әсерін, қоғамдағы
Кәсіпорындар тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыуға оның контрагенттерімен (салықтық
Қаржылық органдарда, оның ішінде салық инспекциясы, тұрақты жағдайдағы
Осыайша қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестігін анықтайды, кәсіпорынның және
1.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін бағалау

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы мерзімді кезеңде төлеуқабілетілік пен өтімділік
Жалпы төлеу қабілеттілігі және өтімділік дегеніміз - қысқа
Төлеу қабілеттілігі дегеніміз - ақшалай қаражаттардың және олардың
Өтімділікті талдаудың сұранымы нарық жағдайларында кәсіпорынның қаражаттық шектерін
А1 - ең өтімді активтер-ақшалай қаражаттар және қысқамерзімді
П1 - ең жедел міндеттемелер: дер мезгілінде өтелмеген
П2 - қысқа мерзімді пассивтер: қысқа мерзімді несие
П3 - ұзақ мерзімді пассивтер: ұзақ мерзімді несие
П4 - тұрақты пассивтер: кәсіпорынның меншікті капиталы.

Баланстың өтімділігін анықтау үшін пассив пен актив бойынша
2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=805,2 ;
А2=3844,37 ; П2=0. А3=5957,39 ; П3=0; А4=373,74 ;
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=73 ;
А2=8618 ; П2=0. А3=4226 ; П3=0; А4=537 ;
2009жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=2113 ; П1=7307
А2=2926 ; П2=0. А3=5663 ; П3=0; А4=1478 ;
Осының бәрін салыстырғанда мынадай қатынасты берді:

А1  П1 ; А2 
Осы теңсіздіктерге қарасақ есептік жылдардың бәрінде бірінші теңсіздік
Көрсеткішті есептеудің мәні: кәсіпорындар қысқа мерзімді қарыздарде ең
Батыс тәжірибесінде коэффициенттің теориялық мәні 2-ге тең деп
Кж.ө.= (АА - ТМҚ) / (ағымдағы міндеттемелер);

бұл жерде, АА - ағымдағы жылдар;

ТМҚ - тауарлы-материалдық қорлар.

3. Абсолют өтімділік коэффициенті (Ка.ө.)

Ка.ө,= (ақша қаражаттарын) / (ағымдағы міндеттемелер);

Бұл коэффициент өтімділіктің қатаң сипаты болып есептелінеді, ағымдағы
Нарықтық экономика жағдайында іс-әрекет ететін кәсіпорынның төлем қабілеттілігін
қаржылық жағдайының жалпы бағалануы және есеп беру кезіндегі
активтер мен олардың құралу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды
қаржылық есеп айырысу және несиелік тәртіпті сақтау;

кәсіпорынның активтер құрылымын әне оның міндеттемелерін зерттеу;

ағымды активтердің, оның ішінде дибиторлық қарызбен қорлардың айналымдылығын
баланс өтімділігін, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен төлемқабілеттілігінің абсолютті
кәсіпорынның табыстылығын бағалау;

кәсіпорынның табыстылығының салыстырмалы көрсеткіштерінің және олардың деңгейінің өзгеруіне
кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;

кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзімге
Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның шаруашылық іс-әрекетін талдаудың аяқтаушы
Жоғары сапалы өнімді үздіксіз шығару және өткізу

кәсіпорынның қаржылық ресурстарының қалыптасуына жағымды әср етеді. Өндірістік
1.3 Кәсіпорын қаржылық тұрақтылықтың қайнар көздері

Қаржылық тұрақтылық дегеніміз - кәсіпорын өзінің қызметін қаржыландыру
Талдаудың негізгі мақсаты - қаражаттың қызметтегі кемшіліктерді дер
1) Өндірістік, саудалық және қаражаттық қызметтердің әр түрлі
2) Шаруашылық қызметінің нақтылы жағдайлары мен меншікті және
3) Қаржылық қорларды тиімдірек қолдану және кәсіпорын қаржылық
Қаражаттық жағдайды талдау - шаруашылық қызметінің жалпы да
Сыртқы бөлігі баспасөзге шықан есеп берудің деректері бойынша
Қаражаттық жағдайды талдаудың ақпарат көздеріне назар аударсақ, бухгалерлік
- бухгалтерлік баланс № 2 БЕС сүйенеді;

- қаржылық шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беруі
- ақша қаражатының қозғалысы (өзгеруі) туралы есеп беру
- оларға түсіндірме жәе басқа қосымша ақпараттар, кестелер
№ 2 стандарт активтер мен меншікті капиталдың, міндеттемелердің
Қаржылық есеп беруде алғашқы кезеңдегі керекті мәліметтері келтіру
Ол екі бірдей бөлшектерден тұрады. Бухгалтерлік есептің жаңа
Қазіргі уақытта Қазақстанда халықаралық стандарттарға сәйкес баланс баптаының
Баланс активі: ұзақ мерзімді (1) және ағымдағы (2)
- жер-меншік құқығы мен тұрақты пайдалану құқығы негізінде
- меншікті, ұзақ мерзімді жалға алынған, уақытша республикаға
- сақтаулы және қызметі тоқтатылған негізгі құралдар;

- өндірісте пайдаланылмайын негізгі құралдар және т.б.;

- материалдық емес активтердің құрылымы, оларда амортизацияланудың әдістері;

- инвестициялар - инвестор ықпал етіп отырған ірі
- ұзақ мерзімді дибиторлық қарыз түрлеріне және оны
Ағымдағы активтердің құрамында тауар-материалдық қорлар түріне қарай: көлік
Баланстың екінші бөлігі 3 бөлімнен тұрады: меншікті капитал
Меншікті капитал бөлігінде: есеп беу жолындағы жарғылық капиталдағы
Ұзақ мерзімді міндеттемелер дегеніміз - бір жылдан астам
Ұзақ мерзімді міндеттемелер бөлігінде: қамтаасыз етілген және қамтамасыз
Ағымдағы (бір жылдың ішінде өтелуге тиісті) міндеттемелер бөлігінде:
Ағымдағы бөік кәсіпорынның кредиттік шартқа сәйкес (қайта қаржыландырудың
Берілген №3 бухгалтерлік есептік стандарт 1997 жылдың бірінші
Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы төмендегі мәселелер түсіндірілуге
- кәсіпорын қызметінің барлық түрлерінен түскен кірістің төмендеуіне
- сатылған өнімнің өзіндік құнын арттыруға ықпал еткен
- жалпы және әкімшілік шығындардың, пайызы бойынша төлемдердің
- төтенше жағдайының шығындары мен кірістері;

- есеп беру жолындағы орын алған әрбір төтенше
- кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметінің нәтижелеріне есеп беру
Қаржылық-шаруашылық қызметтің нәтижелері арқылы есеп беру жыл басынан
Бұл формада келесі ақпарат ашылады:

Негізгі қызметтен түскен табыс(өткізуден түскен түсім);

Өткізілген өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құны;

Жалпы табыс (1-2);

Мерзім шығындары: -жалпы және әкімшілік шығындар;

- ақы төлеудің шығындары;

-сауда (сатылу) шығындары;

Негізгі қызметтерден түскен табыс (зиян) (3-4);

Негізгі емес қызметен түскен табыстар (зиян);

Салық салуға дейінгі әдетті қызметтен түскен табыстар (зиян)
Табыс салығы;

Салық салынғаннан кейінгі әдетті қызметен түскен табыс (зиян)
Төтенше жағдайлардан түскен табыс (зиян);

Таза табыс (зиян) (9-10).

№ 4 бухгалтерлік есеп стандартында ақша қаражатарының
Ақшалай қаражаттың қозғалысы бойынша есеп беру: операциялық, инвестициялық
Жанама әдіс-бұл таза табысты (зиянды) ағымдағы активте мен
Инвестициялық қызмет - ұзақ мерзімді активтердің құрамы мен
Қаржылық қызмет - меншікті капитал мен сырттан алынған
Заңды ұйымның қызметінің түрлері бойынша топтастыруы пайдаланушыларды ақпаратпен
Ақша қаражаттарының қозғалымы туралы есеп бойынша мынадай негізгі
Операциялық қызметтен түске ақша қаражаттарының қозғалымын анықтау үшін
Ақша қаражаттарының қозғалуы кәсіпорыннан гөрі көбінде клиенттердің қызметін
Ақша қаражаттарының қозғалымдағы шектеулер және т.б.

Қаржылық есеп-қисап жүргізуді жасаған кезде, кездеспей тұра алмайтын
Түсіндірме хатта кәсіпорынның қаржылық жағдайымен қаржылық қызметіне жалпы
Бухгалтерлік есеп-қисап жүргізу нақты белгіленген уақыт кезеңіндегі қаржылық-шаруашылық
Бухгалтерлік есеп-қисап жүргізудің формалары (үлгілері) ақпарат және қисын
Түсіндіру қағазында келесі ақпаратты көрсету қажет:

1. Активтерді иелену құқығының шектелуі;

2. Міндеттемелерге берілген кепілдіктер;

3. Активтер мен міндеттемелер;

4. Зейнетақымен қамсыздандырудың шартты бейнесі;

5. Алдағы кезеңнің ұзақ мерзімді салымдарын қаржыландыруға арналған
Түсіндіру қағазында пайдаланушылардың сұранымына сәйкес қаржылық есеп беру
Ішкі пайдаланушылардың қосымша ақпарат көздерін пайдалануға мүмкіндіктері бар,
2 РИЗА” ЖШС-нің қаржы тұрақтылығын және төлем
2.1 Баланс активтері мен олардың құрылым көздерінің ара
“РИЗА” ЖШС-нің қаржы тұрақтылықты талдауға кірісеміз. Бұл
Баланс активтері мен олардың құрылым көздерінің арасында тығыз
Кәсіпорынның активтерінің негізгі (критерий) сипаттамасы-олардың құрылымының тиімділігі (кәсіпорынның
Мүлікті сатып алу көздерін талдауда кәсіпорынның төлем қабілеттілігі
Мүлікті жағдайды талдау тәжірибесінде баланстік тік және көлденең
Мүлікті жағдайды талдағанда аналитикалық кестелер қолданылады, олар кәсіпорынның
Талдаудың осы кезеңінде кәсіпорынның қызметі туралы түсінік қалыптасады,
Баланстың валютасының жалпы өзгеру сомасы құрама бөліктеріне бөлінеді,
Ұзақ мерзімі және ағымдағы қаражаттардың құрамындағы өзгерістерді талдау
Мүлікті талдау үшін төмендегі көрсетілген аналитикалық кесте макеті
Кесте 1 - “РИЗА” ЖШС мүлкінің құрамы мен
Көрсеткіштер 2007 ж соңы 2008 ж соңы 2009
мың.тг.  үлесі мың.тг.  үлесі мың.тг. 
Мүлік барлығы 10980,70 100 14245 100 13181 100

Ұзақ мерзімді активтер 373,74 3,4 1293 9,08 2501
Ағымдағы активтер;

оның ішінде: 10606,96 96,6 12952 90,92 10680 81,02

ТМҚ 5957,39 54,25 4226 30,22 5563 50,0

Дебиторлық қарыз 3844,37 35,01 8653 60,14 3004 21,0

Ақшалай қаражат 805,2 7,33 73 0,56 2113 10,02

Кәсіпорынның актив құрамындағы әртүрлі өзгерістерді қалай талдау керектігін
Ұзақ мерзімді активтердің абсолюттік мөлшері мен үлесінің бір
Егер де ол кәсіпорынның қайта ұйымдастырылуына және жетілдіруіне
Барлық басқа жағдайларда ұзақ мерзімді активтердің үлесінің жоғарлауы
Ағымдағы активтердің абсолюттык және салыстырмалы мөлшерлері көбіне оң
Активтердің сапасының төмендеуі кезінде, олар теріс деп бағаланады.
Талдаудың келесі кезеңі - мүліктің әртүріл құрамаларының өсу
Егер ақшалай қаражаттың өсу қарқыны тауарлы-материалдық қордың өсу
Ұзақ мерзімді активтерге ұқсас, тауарлы-материалдық қорлардың өсу қарқынының
Қай жағдайда ақшалай қаражаттың (абсолютті өтімділігі бар активтер)
Содан кейін, керек мерзімінде, қозғалмайтын мүіктің терең талдауы
Кәсіпорынның мүлігін бағалаумен бірге мүліктің пайда болу көздерін
Әзірше, кәсіпорынның өндірістік потенциялының жағдайын қарастырамыз және оның
Кәсіпорынның өндірісік потенциялын сипаттайтын көрсеткіштерінің бірі өндірістік тағайындалу
К=(негізгі құралдар+өндірістік қорлар+аяқталмаған өндіріс)/

/ (баланс валютасы);

“РИЗА” ЖШС-інде берілген немесе көрсетілген көрсеткіштер:

2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 280,6+5937,39/10980,70=0,57

2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 1212+4226/14245=0,39

2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 2441+5563/13181=0,61.

Берілген коэффициент үшін оң жағымды шектеу - 
Жалпы бағалағанда негізгі қаражаттарының актив бөлігінің анықталуының үлкен
Км = (ағымдағы активтер) / (валюта);

2007 жылғы есеп беу кезеңінің басы: 10606,96/10980,70=0,97.

2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 12952/14245=0,91.

2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10680/13181=0,82.

Біз есептеген көрсеткіштерімізге қарап мобилдік коффициентінің жылдан жылға
Кимм= (ағымдағы активтер) / (ұзақ мерзімді активтерге);

“РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінде бұл коэффициент:

2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10606,96/373,74=28,4

2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 12952/1293=10,1

2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10680/2501=4,28

Бұл коэффициенттің үлес салмағының жылдан жылға азаюы, кәсіпорынның
Негізгі тармақтау құрылымды нығайтуға (оптималдауға) негізделген оларды тиімді
Негізгі қорлардың техникалық жағдайын көрсететін, тозу коэффиценті ол
2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 14,5/295,1=0,05.

2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 102/1314=0,08.

2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 405/2846=0,15.

Мына есептеу бойынша негізгі қорлардың өсуі көрсетіледі, яғни
Енді, “РИЗА” ЖШС-нің ағымдағы активтердің құрамы мен құрылымын
Кесте 2 - “РИЗА” ЖШС-нің ағымдағы активтердің құрамы
Көрсеткіштер 2007 ж соңы 2008 ж соңы 2009
мың.тг.  үлесі Мың.т.  үлесі мың.тг. 
Ағымдағы активтер ішінде: 10606,96 100 12952 100 10680
а) өндірістік қорлар 5957,39 56,16 4226 32,62 5563
б) берілген аванстар 0 0 0 0 1603
в) дебиторлық қарыз 3844,37 36,24 8618 66,53
г) жұмыскер-лердің қарызы 0 0 0 0 0
д) ақша қаражаттары 805,2 7,60 72 0,85 2113
Келтірілген мәліметтер бойынша, кәсіпорынның ағымдағы активтері, баланс валютасы
Өтімділік активтерінің көбеюі, “РИЗА” ЖШС-нің төлем қабілеттілігінің жақсаруын
Жоғарыда айтылғандарға сүйеніп, “РИЗА” ЖШС-нің мүліктік жағдайы тұрақты
2.2 “РИЗА” ЖШС-нің төлем қабілеттілігін талдау

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы мерзімді кезеңде төлеуқабілетілік пен өтімділік
Жалпы төеуқабілеттілігі және өтімділік дегеніміз - қысқа мерзімді
Төлеу қабілеттілігі дегеніміз - ақшалай қаражаттардың және олардың
Өтімділікті талдаудың сұранымы нарық жағдайларында кәсіпорынның қаражаттық шектерін
А1 - ең өтімді активтер-ақшалай қаражаттар және қысқамерзімді
П1 - ең жедел міндеттемелер: дер мезгілінде өтелмеген
П2 - қысқа мерзімді пассивтер: қысқа мерзімді несие
П3 - ұзақ мерзімді пассивтер: ұзақ мерзімді несие
П4 - тұрақты пассивтер: кәсіпорынның меншікті капиталы.

Баланстың өтімділігін анықтау үшін пассив пен актив бойынша
2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=805,2 ;
А2=3844,37 ; П2=0. А3=5957,39 ; П3=0; А4=373,74 ;
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=73 ;
А2=8618 ; П2=0. А3=4226 ; П3=0; А4=537 ;
2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: А1=2113 ;
А2=2926 ; П2=0. А3=5663 ; П3=0; А4=1478 ;
Осының бәрін салыстырғанда мынадай қатынасты берді:

А1  П1 ; А2 
Осы теңсіздіктерге қарасақ есептік жылдардың бәрінде бірінші теңсіздік
Жалпы кәсіпорынның жақын уақыты (арада) төлеу қабілеттілігін куәландыратын
2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 805,2+3844,37 =
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 72 +
2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 2113 +
Жоғарыда айтқандарға негізделсек, мынадай қорытынды жасауға болады: кәсіпорынның
Сонымен бірге “РИЗА” ЖШС-нің өтімділікпен төлеуқабілеттілігін анықтау үшін
1. Кәсіпорынның жалпы толтыру (ағымдағы өтімділік) коэффициентін табамыз
Кж.т.= (ағымдағы активтер) / (ағымдағы міндеттемелер);

2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10606,96 /
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 12952 /
2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10680 /
Берілген көрсеткішті есептеудің мәні: кәсіпорындар қысқа мерзімді қарыздарде
Батыс тәжірибесінде коэффициенттің теориялық мәні 2-ге тең деп
Алдағы 2-суреттен біз коэффициенттің жағымды шектеуден аз болғанын
“РИЗА” ЖШС-нің жалпы толтыру коэффициентінің графигі

Сурет 1 - “РИЗА” ЖШС-нің жалпы толтыру коэффициенті

2. Жылдам өтімділік коэффициенті (Кж.ө.)

Кж.ө.= (АА - ТМҚ) / (ағымдағы міндеттемелер);

бұл жерде, АА - ағымдағы жылдар;

ТМҚ - тауарлы-материалдық қорлар.

2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10606,96 -
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 12952 -
2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 10680 -
Осы коэффициенттің есептеу кезінде міндеттемелер немесе қарызға алынған
3. Абсолют өтімділік коэффициенті (Ка.ө.)

Ка.ө,= (ақша қаражаттарын) / (ағымдағы міндеттемелер);

Бұл коэффициент өтімділіктің қатаң сипаты болып есептелінеді, ағымдағы
“РИЗА” ЖШС-інде осы коэффициент:

2007 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 805,2 /
2008 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 73 /
2009 жылғы есеп беру кезеңінің соңы: 2113 /
“РИЗА” ЖШС-нің абсолюттік өтімділік графигі

Сурет 2 - “РИЗА” ЖШС-нің абсолюттік өтімділігі

Осы графикте “РИЗА” ЖШС-нің төлемқабілеттілігі 2008 жылдың соңында
Жоғарыда айтылып кеткендердің бәрін жалпылағанда мынадай қорытынды жасауға
Талдауға түскен жылдар арасында “РИЗА” ЖШС-нің балансы ағымдағы
2.3 “РИЗА” ЖШС-нің іскерлік белсенділікті талдау

Іскерлік белсенділіктің көрсеткіштері - ағымдағы негізгі қызметінің нәтижелері
Біздің білуімізше, кейбір актив түрлерінің айналым жылдамдығы әртүрлі,
1. капиталдың жалпы айналым коэффициенті (Кк.ж.а.)

Кк.ж.а.= (өткізілген өнімнен түскен түсім) / (баланс валютасының
2008 ж. - 33551,83 / ( (10980,70 +
2009 ж. - 64992 / ( (14245 +
Бұл коэффициент кәсіпорынның іскерлік белсенділігі жөнінде жалпылай түсінік
2. Негізгі қаражатардың айналымдылығының коэффициенті немесе қорқайтарымы, яғни
Қорқайтарымы=(өткізілген өнімнен түскен түсім) / (НӨҚ-ң орташа жылдық
2008 ж. - 33551,83 / ( (280,6 +
2009 ж. - 64992 / ( (1212 +
Мына көрсеткіште “РИЗА” ЖШС-нің негізгі қаражаттардың айналымдылығы қысқарғанын
3. Меншіктік капиталдың айналымдылығының коэффициенті:

Км.к.а.= (өтк. өнімнен түскен түсім) / (менш. капиталдың
“РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінде:

2008 ж. - 33551,83 / ( (3414,90 +
2009 ж. - 64992 / ( (3745 +
Бұл көрсеткіш бірнеше аспект бойынша қарастырылады:

- коммерциялық жағынан, сатудың артықшылығы немесе жетіспеушілігі;

- қаржы жағынан, салынған меншікті капитал айналымының жылдамдығы;

- экономикалық жағынан, ақша қаражаттарының активтілігін көрсетеді.

Алынған көрсеткішке қарап “РИЗА” ЖШС-нің берілген көрсеткіштердің өскенін
4. Ағымдағы активтердің айналым коэффициенті (Ка.а.а.). Бұл коэффициент
Ка.а.а.= (ө. ө. т. т.) / (ағымдағы активтердің
2008 ж. - 33551,83 / ( (10606,96 +
2009 ж. - 64992 / ( (12952 +
Айналым активтерінің айналымдылығының жылдамдығы тек қана айналым санымен
2008 ж. - 365 / 2,85 = 129
2009 ж. - 365 / 5,51 = 67
Берілген мәліметтер бойынша ағымдағы активтердің айналымдығы 2009 жылы
5.Дебиторлық қарыздың айналымдылық коэффициенті (Кд.қ.а.)

Кд.қ.а.= (ө.ө.т.т.) / (орт. деб. қарыз) ;

2008 ж. - 33551,83 / 6231,375 = 5,39;

2009 ж. - 64992 / 5772 = 11,26.

Бұл коэффициент дебиторлық қарыздың айналымдылығының сапасын және оның
Сонымен бірге дебиторлық қарыздың, кезең ішіндегі айналым санын
Дебиторлық қарыздың ұзақтығы = Т / (деб.қар.айн.саны);

Т - талданатын кезеңнің күн саны.

2008 ж. - 365 / 5,39 = 68
2009 ж. - 365 / 11,26 = 33
Осының нәтижесінде 2008 жылы дебиторлық қарыздың айналым жылдамдығы
6. Кредиторлық қарыздың айналымдылық коэффициенті (Кд.қ.а.)

Бұл коэффициент кәсіпорынның өз коммерциялық шоттарын қалайша тез
Кк.қ.а.= (өнім өндірудің шығындары) / (орт. кред. қарыз);

2008 ж. - 51,53 / 7455,14 = 0,007;

2009 ж. - 8344 / 8123,5 = 1,028.

Алынған мәліметтер бойынша “РИЗА” ЖШС-нің 2009 жылы жағдайы
Атап кеткен коэффициенттерді салыстырғанда “РИЗА” ЖШС-нің іскерлік белсенділігі
Талдауға түскен жылдар арасында кәсіпорының негізгі қаражаттары қысқарып,
Дебиторлық және кредиторлық қарыздардың айналым жылдамдығын талдағанда, 2008
Нәтижесінде кәсіпорынның қаржы жағдайы нашарлап және тез уақыт
3 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын және төлем қабілеттілігін жетілдірудің
3.1 Кәсіпорын қызметінің тиімділігін және активтердің өтімділігін арттыру

Біздің мысалымыздағы кәсіпорын активтерінің өтімділігі, яғни активтердің ақша
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы, өтімділігі мен рентабельділігі ең алдымен
Активтердің өтімділігі туралы мәліметтерге сүйене отырып біз айналым
Осылайша кәсіпорынның өз жабдықтаушылары мен кредиторлар алдындағы қысқа
Өтімділікті арттырудың әдістері:

жарғылық капиталды арттыру;

ұзақ мерзімді заемдар алу;

міндеттемелерді қайта құрылымдау;

қысқа мерзімді несиелер (депозиттер) тарту;

ұзақ мерзімді несиелер (депозиттер) тарту;

активтерді қайта құрылымдау, сонымен қатар активтердің кейбір бөлігін
шығындар мөлшерін азайту, соның ішінде басқару шығындарын (жұмысшы-лардың
Сонымен қатар келесі әдістерді қолдануға болады:

Қысқа мерзімді қарыздарды ұзақ мерзімді қарыздарға қайта құрылымдау.
Тауарлы материалдық қорлардың мөлшерін азайта отырып, ақша қаражаттарының
Жоғарыдағы айтылған жолдардың бірінші нұсқасы тиімді және
Қысқа мерзімді қарыздарды ұзақ мерзімді қарыздарға қайта құрылымдау
Тауарлы-материалдық қорлардың көлемін азайту және оларды ақша қаражаттарына
Қорытындай келе екі әдісті қатар пайдалану кәсіпорын-ның қысқа
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың ең бір маңызды жолы
Өнім өндірудің қандай көлемінде, өткізуден түскен табыс өнімнің
Оның негізгі мақсаттары:

- Өндірістің қаупі көлемін анықтау;

- Өнім өткізуден түскен табыстың қаупті көлемін
- Тұрақты шығындардың қаупті деңгейін есептеу;

- Өткізудің қаупті бағасын есептеу болып
“Рентабельділік шегі” – кәсіпорынның қаржылық жағдайын оңтайландырудың маңызды
Осылайша, бұл іс-шараны жүргізу біздің кәсіпорын үшін өндірістің
Жағымсыз жағдайлардың ауқымына байланысты кәсіпорын жағдайын же-тілдіруге қажетті
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын тұрақтандырудың ішкі механизмдері ең алдымен
Кәсіпорын меншікті айналым қаражаттарының жетіспеушілігін азайту мақ-сатында жаңа
Кәсіпорынның банкроттығының алдын алу жолдарының бірі ол –
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын сауықтырутырудың маңызды көзі – факторинг,
Кәсіпорынның материалдық техникалық базасын жаңартудың ең тиімді жол-дарының
Кәсіпорынға үлкен табыс әкелетін тиімді жобаларды іске асыру
Меншікті капиталдың жетіспеушілігін азайтудың бір жолы ол
Меншікті қаржы ресурстарынының көлемін арттыру жолдары:

-тұрақты шығындар сомасын азайту

-айнымалы шығындар сомасын азайту

-жедел амортизацияны пайдалану

-пайдаланылмайтын мүліктерді сату

-сыртқы әлеуметтік және тағы да басқа бағдарламалардан бас
Кәсіпорынды қаржылық сауықтырудың негізгі бағыттарыныың бірі өндіріс табыстылығын
Тәжірибеде кәсіпорынның қаржылық жағдайына әсер ететін негізгі үш
Меншік иелерінің мүдделерін толық қанағаттандырмау. Бұған меншік иелері
-Қаржылық тәуелсіздігінің немесе қаржылық тұрақтылығының төмендеуі. Тәжірибеде қаржылық
Кәсіпорынның төменгі төлемқабілеттілігі мен рентабельділігін талдау кезін-де ұзақ
Сонымен кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсартудың бірнеше жолда-рын атап
Капитал салымдарын белгілі бір уақытқа дейін қысқарту пайда
Жоғарыда айтылғандарға қосымша кәсіпорынның өндірістік қуаттылығына талдау жасау,
3.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын арттыру

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы - бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады,
Кәсіпорынның өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланысқан
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының бірі - бұл
Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес,
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы тигізеді. Кәсіпорын
Және де бұл жерде кәсіпорынның төлеу қабілеттілігінің қаржылық
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер
кәсіпорынның салалық топқа жатуы;

шығарылатын өнімнің (жұмыс, қызмет) құрылымы және оның жалпы
төленген жарғылық капиталдың мөлшері;

шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динами-касы;

қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса
кәсіпорындарды басқару тиімділігі.

Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда
Кәсіпорын басшылығына қаржылық тұрақтылықты жетілдіру бойынша мынайдай ұсыныстар
Айта кеткен жөн, қажылық тұрақтылықты қалыпты жағдайда ұстап
Меншікті капиталдың рентабельділігін арттыру мақсатында қарыз қаражаттарын тарту
Стратегиямен байланысты шешімдер қабылдағанда мыналарды ескерген жөн: стратегияның
Кәсіпорынның стратегиясы қаржы ресурстарын оның қызметінің тиімділігі мен
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін талдау оның өз ресурстарын
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі қаржылық жағдайында ең алдымен оның
Қорытынды

Инфляция жағдайында кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын жәнетөлем қабілеттілігн бағалау
Экономикада қаржылық талдаудың мәні өте зор: біз “РИЗА”
Талдау қорытындысы төмендегідей:

“РИЗА” ЖШС-нің мүлік жағдайының құрамы 2008 жылдың соңында
Кәсіпорынның тұрақтылығына келсек, меншікті капиталдың шоғырлану коэффициенті өткен
Төлеу қабілеттілігіне келетін болсақ, мұнда баланстың мүмкіндігін сипаттайтын
2008 жылдың есеп беру кезеңінде А1=805,1, ал 2009
2008 жылдың есеп беру кезеңінде 1,41, ал 2009
Іскерлік пен сенімділікті қарастырғанда, іскерлік белсенділік көрсеткіштерінің ағымдағы
Дебиторлық және кредиторлық қарыздардың айналым жылдамдығын талдағанда, 2008
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына және
кәсіпорынның салалық топқа жатуы;
шығарылатын өнімнің (жұмыс, қызмет) құрылымы және оның жалпы
төленген жарғылық капиталдың мөлшері;
шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динами-касы;
қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса
кәсіпорындарды басқару тиімділігі.

Сонымен кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсартудың бірнеше жолда-рын атап
Капитал салымдарын белгілі бір уақытқа дейін қысқарту пайда
Жоғарыда айтылғандарға қосымша кәсіпорынның өндірістік қуаттылығына талдау жасау,
Пайдаланылған әдебиеттер

Абрютина М.С., Грачев А.В. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия.
Ажибаева З.Н., Сейдахметова Ф.С. Учет и анализ дебиторской
Белых П.П. Финансовый анализ в оценке инвестиционной привлекательности
Бернстайн П.А. Анализ финансовой отчетности: теория, практика и
Бопиева Ж.Қ., Темирбекова Л.А. Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық іс-әрекетін талдау.
Быков Е.В. Показатели денежного потока в оценке финансовой
Дюсембаев К.Ш. Анализ финансового положения предприятия, Алматы: Қаржы-қаражат,
Дюсембаев К.Ш., Егембердиева С.К., Дюсембаева З.К. Аудит и
Качалин В.В. Финансовый учет и отчет в соответствии
Кмизухова К.К., Кершенова А.М. Разъяснения по заполнению примерных
Нурсеитов Ә.О. Ликвидность баланса и платежеспособность предприятия. /Бюллетень
О банкротстве Закон РК от 07.04.2008 г., №2173.

Шеремет А.Д., Сайфулин Р.С. Методика финансового анализа. -М.:
3

2

1,9

1,8

1,7

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

1

2007 ж.с.
3000

2500

2000

1500

1000

1,41

1,24

1,29

0,5

0,1

0,05

0,01

0,005

0

2007 ж.с. 2008ж.с.
3000

2500

2000

1500

1000

0,26

0,007

0,11