Тянь-Шань тау жүйесі курстық жұмыс
Ф-ОБ-001/035
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі
Тақырыптың мақсаты және міндеті
Тақырыптың зерттелу тарихы
Тақырыптың құрылымы
І -тарау
1.1. Тянь-Шань тауына жалпы сипаттама
1.2. Тянь-Шань тауының климаты, биіктік белдеулері
1.3. Тянь-Шань тауының флорасы мен фаунасы
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: География
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Ф-ОБ-001/035
Мазмұны
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі
Тақырыптың мақсаты және міндеті
Тақырыптың зерттелу тарихы
Тақырыптың құрылымы
І -тарау
1.1. Тянь-Шань тауына жалпы сипаттама
1.2. Тянь-Шань тауының климаты, биіктік белдеулері
1.3. Тянь-Шань тауының флорасы мен фаунасы
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Ф-ОБ-001/035
Тақырыптың өзектілігі.
Тянь-Шань Азия материгіндегі ең ірі тау жүйесі.
Тау жүйесінің ерекшелігі таулы болғандықтан қызықтырады.
Тақырыптың мақсаты және міндеті.
1. Міндеті; Тянь-Шань тауына жалпы сиапттама
2. Тянь-Шань тауының климаты, биіктік белдеулері.
3. Тянь-Шань тауының флорасы мен фаунасы
Мақсаты: Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі
Тақырыптың зерттелу тарихы
Тақырыптың құрылы.
Тақырыптың зерттелу тарихы.
П.П.Семенов Тянь-Шаньский Петербург университетін бітірген соң, Батыс Еуропаға
Ф-ОБ-001/035
Алатауы, Жоңғар Алатауы Іле жазығы деген атаулары енгізді.
Тянь-Шаньға саяхатының 50 жыл толуы қарсаңында
Тақырыптың құрылымы
Курстық жұмыс, Кіріспе және бір тараудан үш тақырыптан
Ф-ОБ-001/035
1.1. Тянь-Шань тауына жалпы сипаттама
Географиялық орны, жер бедері геологиялық құрылысы,
пайдалы қазбалары.
Тянь-Шань таулы өлкесі Азия материгіндегі ең ірі
Тянь-Шань ендік жоталар мен оларды бір-бірінен бөліп жатқан
Солтүстік Тянь-Шань
Орталық Тянь-Шань
Батыс Тянь-Шань
Шығыс Тянь-Шань
Оңтүстік Тянь-Шань
Солтүстік Тянь-Шань Қырғыз жеріндегі ыстық көлдің Солтүстігі тау
Ф-ОБ-001/035
Орталық Тянь-Шань Қырғыз жотасы, Теріскей Алатауы, Көкшолтау Ферғана
қоршаған тау қыраттары тән. Орталық Тянь-Шаньға Солтүстік
Ыстықкөл қазақшұңғырынан оңтүстік батыста Ферғана қазаншұңқырына оңтүстік
Батыс Тянь-Шаньға ендік бойымен орналасқан талас, Алатауы, өгем,
Шығыс Тянь-Шань. ТМД елдерінен тыс жерлерде орналасқан.
қазақшұңқырынан бөлінген екі қатар тау жоталары белдеуінен тұрады.
Құрлықтау. Жоталарының баспа 4000-5000 м биікке көтеріледі.
Ф-ОБ-001/035
төрттік кездегі жаңа техникалық қозғылықтың нәтижесінде қалыптасқан.
қайназой және мезозой шөгінімен толған. Ежелгі тау жынысын
қазаншұңқырға мезолой Кайний шогне мұнай қоңыр және тас
Оңтүстік Тянь-Шань Алай, тиркі сбан, Зерафшон және Гиисор
Қазақстан жерінің оңтүстік шығыс және шығыс бөлігін қамтиды.
Тянь-Шань таулы өлкесі шөл зонасында қатар, ол әр
тән өсімдік түрлерімен қатар орталық азияның ксерофит өсімдіктері
Солтүстік Тянь-Шань
Іле Алатауы — Солтүстік Тянь-Шаньның қиыр солтүстігіндегі биік
Ф-ОБ-001/035
рорттар мен демалыс үйлері бар. Күнгей Алатауында әсем
Кетпен жотасы. Тянь-Шань таулы өлкесіне кіретін Кетпен жотасының
Шу-Іле тауы. Іле Алатауының солтүстік-батыс бөлігіндегі жалғасы. Абсолюттік
Батыс Тянь-Шань
Батыс Тянь-Шань Қазақстан жерінде Қырғыз Алатауынан басталады.
Жер бедері күшті тілімделінген. Қырғыз Алатауы Күнгей Алатауының
Қаратау
Қаратау жотасы — түгелдей Қазақстан жерінде созылып жатыр,
Ф-ОБ-001/035
Өгем жотасы
Қазақстан жерінің аумағына Өгем жотасының батыс беткейі ғана
мақсатында Ақсу-Жабағылы қорығы ұйымдастырылған. Қорықта ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіледі.
Қазақстандық Тянь-Шань
Тянъ-Шанъ таулы өлкесі шөл зонасында жатыр, ол әр
Солтүстік Тянъ-Шанъ Іле және Шу-Талас аңғарлары аралығында жатқан
Іле Алатауы мен Күнгей Алатаудың солтустік бет-кейінде вертикаль
Бұл белдеуден жоғары, 1 300—1 500 м-ге дейін,
Ф-ОБ-001/035
шөп, тырбық бидайықтар өскен. Зонаның қоғарғы бөлігі орманды
шыршасынан тұратын қалың орман жатады. Зонаның жоғарғы бөлігінде
Орманды-шалғынды белдеуден жоғары 2 700— 3 100 м
Жартастарда, мореналық қыраттарда рихтерия немесе тянь-шань эдельвейсі деп
Альпі шалғынынан жоғарыда жалаңаш тастар көп. Мұнда кей
Таудың ең жоғарғы зонасы мұздықтар мен мәңгі қар
басталады. Батыс Тянъ-Шанъ Шу-Талас аңғарында оңтүстік жағында
аңғарларында жабайы өрік пен темір ағаш бұталары тараған.
Шөл дала белдеуі Угам, Піскем және Батыс Тянь-Шаньның
Ф-ОБ-001/035
алып жатады. Мұнда лесс тәрізді саздақтарда дақылды-жусанды өсімдіктер,
Шөл дала белдеуінен жоғары 1 000—1100 м биіктікке
Шалғынды-дала белдеуі Батыс Тянь-Шаньда 1800—2 000 м-те дейін
Субалъпі белдеуінде түркістан аршасы кең жайылған. Супальпі шалғындарында
3 000 м-ден жоғары жатқан альпі белдеуінде
Тянь-Шаньның жануарлар дүниесінің Қазақстандық Алтайдың жануарлар дүниесінен көп
Тянь-Шань шөл зонасында жатыр. Сондықтан оның төменгі вертикаль
қояны, құм тышқан және бөкендер кездеседі. Құстардан
Орманды-шалғынды белдеуде сұр аламан,
Батыс Тянь-Шаньда кішкентай мензбир суыры, қызыл немесе гималай
Ф-ОБ-001/035
тұмсық шау қарға, тау кекіліктері ұялайды. Биік тау
Жалпы Солтүстік Тянь-Шаньның жануарлар дүниесі Батыс Тянь-Шаньның жануарлар
Тянь-Шаньда сибирь түрлері, Батыс Тянь-Шаньда Жерорта теңіз,
Шығыс Тянь-Шань мен Солтүстік Батыс Қытайдың басқа да
және Тарим орқаштары жарықтармен бөлінген. Қазан шұңқырлардың шеткі
Тау құрылысында әр түрлі биіктікке көтерілген ежелгі дәуірлердегі
зонасы айқын білінеді. Солтүстікте және оңтүстікте басты тізбектердің
Ф-ОБ-001/035
Тек биік массивтердің жоғарғы бөліктері ғана мұз басудың
жетеді. Бұл жотаның максимум биіктігі 6811 метр, ал
Тянь-Шаньның солтүстік-батыс жотасы — Борохоро Жоңғар Алатауымен қосылады,
Шығыс Тянь-Шань қазан шұңқырлары әр түрлі
жекелеген ойыстар 200—250 метр абсолют
Ф-ОБ-001/035
бөлігінде 2000 метр және одан да жоғары биіктікке
жаңбырдан кейін пайда болып, үлкен эрозиялық
Қашқария немесе Тарим қазан шұңқыры Жоңғармен салыстырғанда көршілес
Такла Макан деп аталатын құмды шөл Қашқарияның орталық
Бүкіл Солтүстік-Батыс Қытайдың климаты шұғыл континенттік, құрғақ болып
соншалықты,.көбіне ылғал жер бетіне жетпей ауада буланып кетеді.
Ф-ОБ-001/035
мм-ге дейін жетеді, оның кей жерлерінде тіпті тәлімдіқ
Тянь-Шаньның тау жоталары ендік бағыт бойында орналасқан. Қазақ
Жас даму кезеңі қазіргі биік тау бедеріне, төрттік
Тянь-Шань тау жоталары пайдалы қазбаларға, оның ішінде, полиметалл
Ф-ОБ-001/035
Тянь-Шань тау жоталары дүниежүзілік мұхиттан қашық, Еуразия материгінің
тау жоталарында абсолюттік биіктік жоғарылаған сайын температура біртіндеп
Тянь-Шань таулы өлкесінің өзендері — қар және жауын-шашын
Ф-ОБ-001/035
аудандарына жатады. Тянь-Шань тау жүйесіндегі мұздықтардың өзендердің қоректенуінде
1.2. Тянь-Шань тауының климаты, биіктік белдеулері.
Тянь-Шань таулы өлкесі шөл зонада жатыр. Сондықтан топырағы
Ф-ОБ-001/035
құрғақшылыкқа өте төзімді деген мағынаны білдіреді. Арша ағашы
Ал Батыс Тянь-Шаньның өсімдіктері мен жануарлар дүниесінің Солтүстік
Ф-ОБ-001/035
Тянь-Шань эндемигі шренк шыршасы өседі. Орманды-шалғынды белдеуден жоғары
Бұл зонада альпілік көкнәр, альпілік сарғалдак, тасжарғыш, қоңырбас,
Альпі шалғынынан жоғары 3350 метрден бас-тап мәңгі қар
Орманды белдеудің қылқан жапырақты бөлігінде Тянь-шань қоңыр аюы,
Шаньда эндемик мензбир суыры, гималай суыры, құстардан үш
Биік тау белдеуінде тауешкі, арқар, қызыл қасқыр; құстардан:
Бүкіл ағысқа, әсіресе Тянь-Шань қазан шұңқыры мен Тарим
Ф-ОБ-001/035
Орталық Азияның барлық жеріндегі сияқты ыстық жаз —
тау белдеулерінде едәуір мөлшерде қардың жиналуы байқалады, бұл
Су жүйесі Солтүстік-Батыс Қытайдың ең қызықты табиғат компоненттерінің
Бүкіл Солтүстік-Батыс, Қытай, Жоңғар қазан шұңқырының солтүстігін қоспағанда
Жаңбыр ылғалы тек қана шағын, уақытша
ең ірілері де жылдың көп бөлігінде құрғап
Ф-ОБ-001/035
ал 1942 жылға дейін Лобнор көліне құйған болатын.
Тянь-Шаньнан ағып шығатын өзендердің ішінде Іленің үлкен маңызы
Жоңғарияның солтүстік бөлігінде жатқан аздаған көлдерден басқаларының мұхитқа
Ф-ОБ-001/035
біресе одан аулақтайды. Өзендердің қайсысының Лобнор қазан шұңқырына
анағұрлым оңтүстікте орналасуы мүмкін, ал кейде мүлде жоғалып
та кетуі мүмкін.
Солтүтік-Батыс Қытайда жердің өте шағын ауданы ғана өңделген.
Мұхиттардан алыста, құрылықтың түкпірінде жатуына және жан-жағын шөлдер
Батыс жоталарға құрғақ субтропиктің әсері тиеді. Тау етегінің
Ф-ОБ-001/035
шалғындары 3000 - 3200 метрден жоғары. Солтүстік
Мұздықтар үлкен биіктікте таралған және кең көлемді қамтиды.
Өзендері: Орталық Азияның ішкі алқаптарында (Нарын, Сарыжас, Сырдария,
Ірі көлдері: Ыстықкөл, Санкөл, Жатыркөл кантиненттік және құрғақ
Тянь-Шаньда биік тау көлдерден Үлкен Алматы көлі. Бұл
Солтүстік Тянь-Шаньда жабайы өрік пен алма кездессе ал
Кейбір тастақты құмды шәл аудандарында, сондай-ақ сорлы
Ф-ОБ-001/035
өседі: Қуаң арналар мен уақытша арна ағыстарын бойлай
кездеседі. Тау аңғарлары мен 3000 метрге жуық биіктікте
Аңғарлар мен тау алдында ежелгі заманнан бері келе
Жануарлар дүниесінде басқа жерлерге қарағанда жаксы сақталған нағыз
тауда гоби аюы кездеседі, қызыл қасқыртараған. Тау фаунасының
1.3. Тянь-Шань тауының флорасы мен фаунасы
Қазаншұңқырлары мен аңғарлары негізінен кайнозойдың борпылдақ шөгінді шыныстарымен
Ф-ОБ-001/035
палеозойлық жоталар пенеплендік (тегістелу) процеске ұшырап, бүкіл палеоген
топырақты шөлді бөлігі қызғылт қоңыр және қара топырақ
Тянь-Шань арқары. Қуысмүйізділер тұқымдасына жататын аша тұяқты аң.
қарай жылжыса, жазда таудың биік жоталарына көтеріледі. Тянь-Шань
Ф-ОБ-001/035
Тянь-Шань қоңыр аюы. Жыртқыштар отряды, аю тұқымдасына жататын
жасаған апанында екі жылда бір рет балалайды. Мамыр
қорғалады. Саны өте аз, қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл
Тянь-Шань реликті сарышұнғы. Сарышұнақ туысының бір түрі. Қазақстанда
Ф-ОБ-001/035
баында балалайды (2-9). Кәсіптік маңызы шамалы, көбейіп кетсе
келтіреді. Ғылыми зерттеулер жұмыстарын жүргізуде Тянь-Шань р. с-ның
Тянь-Шань скутигрі. Базидиомицеттер класы, скутигер туысына жататын саңырауқұлақ.
Оңтүстік – батыс Тянь-Шаньның сұр топырағында көктемдік бір
бөлігінде жусан мен сорақ өседі. Тауларды өңірінің жоғарғы
Ф-ОБ-001/035
өседі. (Селеу, бетеге, өлең) орман тұтас белдеу құрамайды,
Ф-ОБ-001/035
Қорытынды
Тянь-Шань таулары республикамыздың шығысы мен Оңтүстік шығысында кең
Ф-ОБ-001/035
Пайдалынған әдебиеттер
Чулахин В.М.Физическая география Тянь-Шань. Алматы 1964.
Гвоздецкий Н.А. Михайлов Н.И. Физическая география СССР Азиатская
Гвоздецкий Н.А. Голубчиков Ю.Н. Горы Моква 1978
Красная Книга Казахстана часть 2, А-А, 1981
Т.В. Власова Материктің физикалық географиясы. Алматы 1984.
1
