Петр Петрович Семенов-Тян-Шанский
Петр Петрович Семенов-Тян-Шанский туралы қазақша реферат
(1827 — 1914 жж.)
Семенов -Тян -Шанский (1827, қазіргі Липецк обл. Чаплыгин ауд., Урусово с. — 1914, Петербург) — орыс географы, статист, қоғам қайраткері, Петербург ҒА-ның құрметті мүшесі (1873).
Орыс географиялық қоғамының вице-председателі (1873-1914). Мемлекеттік совет мүшесі. Дворян тұқымы. 1848 ж. Петербург университетінің жаратылыстану бөлімін бітірді.
1849 ж. Шығыс Европада (Орыс жазығында) экспедициялық зерттеу жұмысын жүргізді. 1853-55 ж. Германия, Швейцария, Италия және Францияның географиясын, геологиясы мен мен экономикасын зерттеді.
К. Риттердің «Землеведение Азия» деген еңбегін Россияның Азиялық бөлігінің жаңа деректерімен толықтырып, орысшаға аударды.
1856-57 ж. Тянь-Шаньды зерттеп, алғашқы рет оның геогр. схемасын жасап, мұндағы биік зоналықты толық дәлелдеді. Осындағы ірі мұздықтарды ашты.
1851 жылы Семенов -Тян — Шанский Тянь-Шань саяхатына шыққан кезінде Омбыда Шоқан Уәлихановпен танысып, оның болашақ ғылыми жұмыстарына бағыт сілтеді. Семенов Тян — Шанскийдің кеңесімен Шоқан әйгілі Қашғар саяхатын жүзеге асырды. С -Т — Шанский сол жолы Верныйдан(Алматы) Іле Алатауы арқылы Ыстық көлге дейін зерттеп қайтады. Аса бай коллекциялар жинап, өсімдіктер мен жануарлардың бұрын белгісіз жүздеген түрлерін ашты. Оның басшылығымен Ш.Уәлихановтың, Н.М.Пржевальскийдің, Г.И.Потаниннің , И.Д. Черскийдің, В.А. Обручевтің т.б. экспедициялары ұйымдастырылды.
С-Т-Ш Россияда статистиканың дамуына көп еңбек сіңірді. 30 жылдан артық уақыт Россияның статистикалық басқармасына жетекшілік етті.
1864-74 ж. Орталық статистикалық комитеттің директоры, 1874-97 ж. Статистикалық советтің председателі, Россия статистерінің 1-сьезін ұйымдастырды.
1897 ж. тұңғыш жаппай халық санағын жүргізді. «Живописная Россия» деген көпшілікке арналған көп томдық еңбекті редакциялауды басқарды. Орта және Орталық Азияда, Кавказда, Аляскіде, Шпицбергендегі түрлі географиялық обьектілерге Семенов -Тян — Шанскийдің есімі берілген