Кәсіпкерге белгіленген салық салу тәртібі
Экономистердіңі зерттеулері бойынша, сонымен қатар кәсіпкерлердің пікірін сұрау, аз кәсіпкерлік сферасында жұмыс істеушілер арқылы қорытынды жасауға рұқсат етеді, оның негізгі факторы біреу ғана, аз және орта кәсіпкерлік өндіріс істерінің дамуын тежейтін, жоғары дәрежеде салық салу болып табылады.
Салық кодексінің сөзсіз артықшылығы, оның авторына практикалық түзу әрекет құжаттарыніске асыру недәуір мөлшерде сәтті түскен, нормативті актілердің және басқа құжаттарды тағы қосымша нақтылаушы немесе заңды анықталған қандай болмасын шығарулар қажеттілігі – заңға сүйенген.
Бірақ, барлық төтенше маңыздыларға қарамастан оның адмагершілігі маңызды, біздің пікіріміз және салықтық заң шығарулар бойынша , аз және шешілмеген парасатты проблемалар көп емес.
Осылардың ішінде сөзсіз айтылатын, мөлшерді тұжырамдап келгенде атап айтқанда: бүгін еңбек ақы төлеу қорына 50 % — салық салынады, 20 % — жеке кіріс салығына, 20 % — әлеуметтік салыққа, міндетті түрде 10 % — зейнетақылық жинақ қорларға бөлінеді.
Бірақ мыналар өзіне меншікті заңгерлік салықтың барлығы 20 % (әлеуметтік салықты) құрастырады, мінез – құлық және төлеу қорларын алып тастау экономикалық зардаптарды (яғни, заң бойынша) ал, барлық қалғандары (40 %) міндеттілердің негативтік ықпалын жасау, тұрмыс жағдайдағы физикалық беттердің кіріскен ісінде жұмыс істеушілердің, дәл осылай және оның экономикаға еңбек ақы төлеу қорының төлемі көрсетіледі. Демек, біздің пікіріміз бойынша ойлану немесе төмендеу туралы жеке кіріс салық бойынша көп ұтыстар керек, емдеуге және білім алуға АҚШ – та да, Канада да (бір адамның мөлшеріндей МРП төленуі тиіс) шығын салық салынатын табысынан шегерілуі.
Физикалық беттердің салық салынатын табысы арқылы жүреді – салушылардың немесе пәтер – үй сатып алушылардың олардың жазбаша арыздарымен салық органдарын немесе жұмыс орнымен басты бағытталған өзіне меншікті құралдардан, өзіне меншікті құралдан өзіне тән күнтізбенің жыл ішінде есеп беруі шарт.
Сонымен қатар бір проблеиа бар. Біркелкілік принцип және салық ауыртпалық таратуында әділеттіліктер сияқты қалпына келтіру салық жеңілдіктері және ғылыми әдебиетіне мүмкін болған қысқартуға жиі ұстаныс жасау.
Бекітілу бойынша жеңілдіктер біздің салық жүйемізді жеп қоятын сияқты және олардың жоюы қаражаттық табыстардың үлкендігіне рұқсат етеді , ал келесіде салық төлен деп қалады. Бірақ не үшін ұмытылады, практика жүзінде барлық елдермен нарық инфрожүйесі дамыған салық жеңілдіктері қолданылады, мысалы, ынталандыруға арналған өндіріс жаңартулары , ғылыми – техникалық алға басудың жылдамдылығы.
Салық елдердің қатар жүйелерінде жеке фирмалардың шығындарын іздеуді, ғылыми – техникалық және тәжірибелі – конструкторлық зеттеудің, қызметші бағаланған деңгейі жоғарылауына және жұмыстарға өндіріс экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуімен оның шығындарына толық қосылады, айта келгенде, салық салынатын табыс мөлшері төмендетіледі.
Позиция ойластырылды,өйткені салық жеңілдіктердің жоюлуы саясатшылар арқылы білеміз, біздің көзқарасымызда аса бір жақты фискальды қазақстандық салық жүйеге қосып беру маңызды реттеуші және ынталандырушы функциялардың, мүмкіншіліктер ұлттық экономика басты бағыттарына тиісті салық жеңілдіктермен және преференцияны көрсетіп оның айыруы, өкінішке орай сондай жеңілдіктердің жоюлуы және преференцияны 1999 жылы жеңіл, тоқыма, химиялық және өнеркәсіп басқа бұтақ қатарының алдын ала ескерілгендердің кіріскен істеріне айналды.
Талданған салық түрлері барлық тобы осы жұмыс алдында, аз кәсіпкерлік кіріскен ісі бүгінгі күне қаражатын төлейді: кіріс салық, ҚҚС, мүлікке салық, заң шығару мен транспорттық, жер алаңы және басқа алдын ала ескерілген төлемдері міндетті.
Практикадан алынған барлық олардың табыстары төленеді, және олардың дамуына арналған ауыр қаражаттық қиыншылық жасайды, не ұлғайтылады және әсерлі несие механизмі жоқ болуымен аз кәсіпкерлік даму сүйеулері нарық инфрожүйесінің дамуы.
Республикада қаражаттық институттердің сондай түрлері іс істейді, лизингті сияқты қызмет ету жүйе, франчайзингі, экономика тап осы секторы дамуына арналған айқын шарттарды жасай алуы.
Назар аудару өзіне назар аударылған және істер аралық санда көрсетілген ерекшелік бір жағынан жұмыс істеуге кіріскен , ал басқа жұмыс істейтін істердің сан практикалық тұрақтылығы көрсетілген.Сонымен қатар жұмыс жасауды парасатпен қиындық барысы туралы қызмет мына сферада куәландырылады . Демек, басқа шарттарды жасауға уақыт келді, жақсы жағдайға жетпек үшін және сау фундамент салу өте қажет.
Арнайы салық режимін немесе салық салудың жалпы белгілеген тәртібін таңдауды кәсіпкер ерікті негізде жүргізеді. Бұл ретте, бюджетпен есеп айырысудың бір нысанын ғана таңдауға құқылы.
Арнайы салық режимі негізінде кәсіпкерлік қызметі нысанының көптеген түрлерін ескеріп, бюджетпен есеп айырысудың үш тәсілі ұсынылады. Егер кәсіпкерлік қызметі мезеттік сипатта болса, бір жолғы талон негізінде. Егер кәсіпкерде шағын кіріс болса және жеке кәсіпкер нысанында өз қызметін жүзеге асырса, онда ол патент негізінде бюджетпен есеп айырысуға құқылы. Жалдамалы еңбекті тартумен бірге іртүрлі жоспарлы қызметі бар кәсіпкер үшін оңтайлытылған декларация негізінде бюджетпен есеп айырысудың үшіншісі ұсынылады.
Бюджетпен есеп айырысудың аталған нысандары шектерінде салық салудың мұндай тетігі кәсіпкерлік қызметі дамуының әртүрлі деңгейін ескеруге мүмкіндік береді. Бұдан басқа салық сауаттылығы дағдысын кәсіпкерге біртіндеп енгізеді.