Кәсіпорынның несиелік операциялар есебі курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе 4
Несиенің қызметтері 5
Несиенің формалары және олардың жіктелуі 7
Кәсіпорынның несиелік операциялары 10
Кәсіпкердің несие алу үшін дайындалатын тиісті құжаттары 14
Ұзақ мерзімді несие бойынша пайыздарды шегерімге жатқызу 17
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі 23
Қолданылған әдебиеттер 28
27
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Бухгалтерлік іс
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі.
Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университетінің экономикалық колледжі
Тақырыбы: “Кәсіпорынның несиелік операциялар есебі”
Орындаған: Кашаганов Азамат.
Тексертен: Бердімұратқызы Назым.
Тобы:
Мамандығы:Бухесеп.
Алматы 2005
Жоспар
Кіріспе 4
Несиенің қызметтері 5
Несиенің формалары және олардың жіктелуі 7
Кәсіпорынның несиелік операциялары 10
Кәсіпкердің несие алу үшін дайындалатын тиісті құжаттары 14
Ұзақ мерзімді несие бойынша пайыздарды шегерімге жатқызу 17
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі 23
Қолданылған әдебиеттер 28
Кіріспе
Несие – нарықтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың
Несиенің пайда болуын өнімдерді өндіру сферасынан емес, олардың
Құнның қозғалысы – бұл несиенің қозғалысының кіндігін сипаттайды.
Көбіне несиені ақша ретінде түсінеді. Бір жағынан қарағанда
Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бір санайтындар
Несие – бұл пайыз төлеу және қайтару шартында
Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете
Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылық бар.
Экономикалық категория ретінде, несие – кәсіпорындар, ұйымдар және
Зерттеу заты сияқты несие құрлымы бір – бірімен
Қарыз беруші – қарызды беретін несиелік қатынастың бір
Қарыз алушы – бұл несиені алушы және оны
Қарыз беруші және қарыз алушымен қатар несиенің құрлымының
Несиенің қызметтері
Несиенің экономикадағы орны мен рөлі, оның атқаратын қызметтерімен
қайта бөлу;
айналыс шығындарын үнемдеу;
айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыру;
капиталдың шоғырлануын жеделдету;
ғылыми – техникалық прогресті жеделдету;
Несиенің қайта бөлу қызметін кез келген елдің ұлттық
Несиенің айналыс шығындарын үнемдеу қызметінің іс жүзіне асыуы
Ал келесі қызметі, яғни несиенің айналыстағы нақты ақшалардың
тауар айналысын емес, сондай – ақ нақты ақшалардың
Капиталдың шоғырлану процесі қызметі экономиканың тұрақты дамуына жағдай
Несиенің ғылыми – техникалық процесті жеделдету қызметі ғылыми
жұмыс жасауы қиынға түседі. Сондай – ақ несие
Несиенің формалары және олардың жіктелуі
Несиенің формалары, оның құрлымымен және белгілі бір дәрежеде
Несиенің формасы – бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың
Несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы байланыстар қалай
Несиенің екі формасы бар: тауарлы және ақшалай. Мұндағы
Қалаған несиенің түрлері осы екі форманың тәжірибеде қолдануынан
Коммерциялық несие – бұл қарыз берушінің қарыз алушыға
Коммерциялық несие – бұл вексель айналысының пайда болуына
Мұнда қарыз алушы да және оны берушілер ретінде
Коммерциялық несиенің банктік несиеден айырмашылығы мынадай:
қарыз беруші рөлінде банктік мекемелер емес, яғни тауар
коммерциялық несие тек қана тауар формасында беріледі;
қарыз капиталы өнеркәсіптік немесе сауда капиталымен байланысты;
коммерциялық несиенің орташа құны сол кезеңдегі банктік пайыз
қарыз беруші мен қарыз алушы арасындағы несиелік мәміленің
Банктік несие – бұл банктік мекемелерден қарыз алушыларға
Банктік несие – бұл экономикадағы кеңінен тараған несиелік
Несиенің түрлері коммерциялық және несиеден туындайды.
Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әр түрлі несиелер береді.
Қарыз алушылар категорияларына қарай;
А) Қаржылық институттар берілетін несиелер;
мақсатты қорларға;
банктерге;
қаржы – несиелік мекемелеріне;
Б) Қаржылық емес агенттерге берілетін несиелер:
өнеркәсіп салаларына;
ауыл шаруашылығына;
саудаға;
дайындау ұйымдарына;
жабдықтау – сату ұйымдарына;
кооперативтерге;
жеке кәсіпкерлерге;
В) Тұтыну мақсатына берілетін несиелер:
Мерзіміне қарай:
мерзімді (1 жылға дейін)
орта мерзімді (1 жылдан 3 – 5 жылға
ұзақ мерзімді (5 жылдан жоғары)
Тағайындалу және пайдалану сипатына қарай:
негізгі қорларға жұмсалатын;
айналым қаражатына жұмсалатын;
Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
А) Қамтамасыз етілген:
кепілхатпен
кепілдемемен
кепілдікпен
Б) Сақтандырылған;
В) Қамтамасыз етілмеген:
сенім (бланктік) несиесі.
Қайтарылу дәрежесіне қарай:
А) Стандартты несие – қайтарылу уақыты жетпеген, бірақ
ешқандай күмән жоқ несиелер.
Б) Күмәнді несиелер – қайтарылу уақыты кешіктірілген,
ұзартылған және банк үшін тәуекел туғызатын несиелер.
В) Үмітсіз несиелер – қайтару уақыты кешіктірілген, мерзімі
Валютамен берілуіне қарай:
ұлттық валютамен;
шетел валютасымен;
Берілу шартына қарай:
А) Тұтыну несиесі – бұл жеке тұлғаларға тұтыну
Б) Ипотекалық несие – бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын
В) Овердравт несие – клиенттің шотынан қаражатты шегеру,
Г) Овернайт несиесі - өтімділікті қолдау мақсатында біртүнге
берілетін банкаралық несиенің түрі.
Д) Онкольдық несие – кредитордың алғашқы талабы бойынша
Е) Банкаралық несие – банктердің бір-біріне беретін несиелері.
Ж) Ломбардтық несие – тез іске асатын бағалы
бағалы қағаздарды кепілге алып, берілетін несие.
З) Лизингтік несие – құрал-жабдықтарды жалға алу мен
И) Рамбрустық несие – шикізаттарды ішке алып кіру
пайдаланылатын несие.
К) Сенім несиесі – банктің сеніміне кірген төлем
Л) Маусымдық несие – жабдықтаушылардың қаржыландыру уақыты мен
Несиелеу объектісіне қарай:
меншікті айналым қаражаттарын толықтыруға;
материалдық қорлар жиынтығы мен өндіріс шығындарына;
сыртқы экономикалық қызметке байланысты тауарларды экспорттау мен импорттауға;
азаматтардың жеке қызметтері үшін шикізаттар, материалдар, құралдар және
ломбардтық, кепілдік және ссудалық операцияларға;
театрлар мен демалыс үйлерінің кірістері мен шығыстары арасындағы
күрделі жұмсалымдарды қаржыландыруға;
тез өтелетін тиімділігі жоғары шараларға;
Кәсіпорынның несиелік операциялары
Соңғы уақытта шағын бизнестің пәрменді түрде өсу үрдісі
Қазақстан аумағында осы сектор дамуының серпін, шағын және
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің деректері бойынша 2003
Жұргізілген сұрау бойынша, Қазақстанда ШОБ кәсіпорындары арасында респонденттердің
Өздерінің жеке істерін ұлғайту мен айналым қаражаттарын молықтыру
ішінара кредит алғысы келетін кәсіпорындардың жеткілікті дәрежеде
әзір болмауына;
ШОБ – ке несие беру бағдарламаларын жүзеге асыру
Құжаттар топтамасын (бизнес–жоспарын немесе техникалық – экономикалық негіздемесін)
Өзін - өзі өтеу талаптарына сай қабілетті жобалардың
Несие алған кезде кәсіпкер өтімді кепілдің болу проблемасына
Несие беруші банк пен кредит беру бағдарламасын таңдаған
Ұзақ және орташа мерзімді несиелер (1 жылдан астам
Қысқа мерзімді несиелер (1 жылға дейінгі мерзімге) –
Қазіргі таңда шағын және орташа бизнес субъектілері арасында
Несие берудің неғұрлым сирек ұшырасатын түрі ұзақ мерзімді
Белгілі бір несие алуға байланысты белгілі бір бағдарламалар
Мысалы, ЕДҚБ –нің шағын бизнеске кредит беру
Кредит бойынша процент ставкасының өлшем нарықта қалыптасқан процент
Қарыз қаражаттарын қайтарудың кепілі ретінде банкке кәсіпкер беруге
Мүлік кепілі – жылжымайтын мүлік, өтімді тауар өнімі,
Депозиттегі ақша қаражаттары;
Мүлікті құқықтар, жер пайдалану құқығы, табиғи ресурстар;
Корпорация акциялары, жоғарғы рейтингі бар банктердің немесе заңды
Кәсіпкердің несие алу үшін дайындалатын тиісті құжаттары
Кәсіпкер өзінің жобасы үшін мейлінше қолайлы қаржыландыру жағдайлары
Несие алуға өтініш.
Негізінен өндірістік несие, немесе бизнес-жоспар (қазіргі таңда банктердің
Егер ТЭН қоса берілетін болса, онда шарттарды (жабдықтар
Қызметтің белгілі бір түрімен айналысу құқығына лицензиялар, патенттер.
Шаруашылық шарттары, бірлескен қызмет туралы шарттар, келісім –
Үй – жайлар мен көлікті жалдау шарттары, кәсіпорынға
Банкке өтініш жасаған кезде бюджетте және бюджеттен тыс
Қаржы есептілігі:
Кәсіпорынның қосымшалары мен (балансқа 2 – нысан, 3
Күндері мен құрылу себептерін, жоспарланған өтеу күндерін көрсете
Баланстық құнын көрсете отырып, негізгі құралдардың, тауарлы –
Ағымдағы шот, касса бойынша ақша қаражаттарының қозғалысы туралы
Басқа да қаржы құжаттары;
Несие беру туралы шешім қабылдауға жәрдемдесу мүмкін кез
туралы түбіртек және басқалары).
Кепілге салынатын мүлікке құқық белгілейтін құжаттар.
Кепілдік міндеттеме (кепілдік)
Сақтандыру компаниялары, мемлекеттік кәсіпорындар, яғни несие алу үшін
Құжаттар топтамасын дайындау кезінде банкке беру үшін әртүрлі
Құжаттарды қарау мен жобаға талдау жасау мерзімі орташа
Кәсіпорын жарғысының, құрылтай шартының көшірмесі (нотариалды түрде куәландырылған).
Мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің, статистикалық карточканың, СТН –
Қызмет көрсететін банктен несие берешегінің, анықтама, есеп айырысу
Несие алуға (фирма директоры мен бас бухгалтерінің атынан)
Кәсіпорын директоры мен бас бухгалтерінің тағайындау туралы бұйрығы.
Құжаттарға қол қою құқығы бар адамдардың қойылған қолдарының
Мәселе теріс шешілген жағдайда, банк бас тарту туралы
Салық кодексінің 10 бабы 1- ші тармағының 2
Шарты ЖШС мысалында сыйақы нысандағы табыстардың кейбір түрлерін
1 - ші мысал;
Банк қызметінің жекеленген түрлеріні жүзеге асыруға берілген тиісінше
1 – К – қосымшасында 2004 жылы үшін
1 – К - косымшасы
01.12.2004 жылғы №1-ші бойынша несие бойынша 2003 жыл
Айлар Күндер
саны Несие қозғалысы Негізгі қарыз сальдосы % -
егжей - тегжейі
Қаңтар 31
800000 12230,14 800000 * 18% : 365 *
Ақпан 28
800000 11046,58 800000 * 18% : 365 *
Науырыз 31
800000 12230,14 800000 * 18% : 365 *
Сәуір 30
800000 11835,62 800000 *18% : 365 * 30
Мамыр 31
800000 12230,14 800000 * 18% : 365 *
Маусым
- 800000 0
Жиыны 151
59572,6
100.08.001 – жолына қосымша нысанының 2 – жолын
В бағанасында сыйақы түрін – несие бойынша сыйақыны
С бағанасында – сыйақы берген заңды тұлғаны –
D бағанасында – сыйақы берген тұлғаның СТН –
F бағанасында – есептелген 59573 теңге сыйақы соммасын
E және G бағаналары толтырылмайды, өйткені табыстың бұл
Ұзақ мерзімді несие бойынша пайыздарды шегерімге жатқызу
Салық есебін қабылдаған кезде көбінесе ұсынылған деректерге кемаралық
2 – ші мысал;
ЖШС 2004 жылғы шілдеде валюталық несие алды. Келісім
Бұдан кейінгі есептеу көрнекті болуы үшін мынадай қосымша
Осы мысалда өзгермеген мәселелерге қайтып оралмай – ақ,
Бухгалтерлік есеп.
Осы ауқалды екі жағдайда қарастырып көрейік: несие айналым
Несие айналым қаражатын толықтыруға алынды.
Айтылған аухалдың шарттарына қарай есеп 1 – кестеде
Күндер саны Айдың соңғы күніне $ бағамы
бойын
ша
бағам айыр
ма
шылығы % - пен есептеу Айдың аяғына %
ынша
бағам
айырма-
шылығы
$ мың теңге $ мың теңге
$ мың теңге $ мың теңге
2004
Шілде 31 146,8 1000
000 146500 1000
000 146800 300 8493 1246,8 8493 1246,8 0
Тамыз 31 147,15
147150 350 8493 1249,8 16986 2499,6 3
Қыркүйек 30 147,75
147750 600 8219 1214,4 25205 3724,0 10
Қазан 31 148,1
148100 350 8493 1257,8 33699 4990,8 9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Қараша 30 148,55
148550 450 8219 1220,9 41918 6226,7 15
Желто
қсан 31 150,2
150200 1650 8493 1275,7 50411 7571,4 69
2004ж
Жиынты
ғы
184
3700
50411
7465,4
106
2005
Қаңтар 31 151,3
151300 1100 8493 1285,0 58904 8911,4 55
Ақпан 28 151,9
151900 600 7671 1165,2 66575 10111,6 35
Науырыз 31 152,2
152200 300 8493 1292,7 75068 11424,3 20
Сәуір 30 152,6
152600 400 8219 1254,2 83288 12708,5 30
Мамыр 31 152,9
152900 300 8493 1298,6 91781 14032,1 25
Маусым 30 153,1
153100 200 8219 1258,4 100000 15308,5 18
Шілде 31 153,85
153850 750 8493 1306,7 108493 16690,2 75
Тамыз 31 154,15
154150 300 8493 1309,2 116986 18032,4 33
Кыркүйек 30 154,55
154550 400 8219 1270,3 125205 19349,7 47
Қазан 30 154,35
154350 -200 8219 1268,6 133425 20593,3 -25
Қараша 2 154,35 -1000000 -154350
0 0 548 84,6 133973 20677,9 0
2005ж Жиынты
ғы
305
4150
83562
12793,5
313
Барлығы 489
7850 133973 20253,9
419
Ең алдымен, алдымен шындықтың көрсетілгенін көрсетеміз: проценттер, төленген
Кезкелген жағдайда шетел валютасымен проценттер бойынша шығыстар көлемі
1 – ші кестедегі 2004 жылға бухгалтерлік есептегі
Д-т К-т Сомасы (мың теңге Операцияның мазмұны
431 602 146500 Кредит алынды
844 602 3700 Кредит бойынша негізгі борыш сомасына
831 684 7465,4 Кредит үшін проценттер есептеледі
844 684 106 Проценттер бойынша берешек сомасына теріс
2004 жылғы 31 желтоқсанда кәсіпорынның балансында кредиттер бойынша
2004 жылғы қаржы шаруашылық қызмет нәтижелері туралы есепте
2005 жылғы операция мынадай түрде көрсетіледі:
Д-т К-т Сомасы (мың теңге) Операцияның мазмұны
844 602 4350 Кредит бойынша негізгі борыш сомасына
602 725 200 Кредит бойынша негізгі борыш сомасында
831 684 12793,5 Кредит үшін проценттер есептеледі
844 684 338 Проценттер бойынша берешек сомасына теріс
684 725 25 Проценттер бойынша берешек сомасына оң
602 431 154350 Кредит өтелді.
684 431 20677,9 Проценттер өтелді.
2005 жылғы 31 желтоқсанда кәсіпорынның балансында кредит бойынша
2. Кредит күрделі салымдарға алынады
Егер кредит құрылыс салуға алынған болса, онда проценттер
автомобильдік несие;
ұзақ мерзімді пайдаланылатын тауарлар сатып алуға берілетін несие;
тұрғын үйді жөндеу жұмыстарына берілетін несие;
кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерге (оқу, емделу, демелу және т.с.с)
Мұнда автомобильдік несие бойынша жаңа және жүрілген автомобильдерді
Ұзақ мерзімде пайдаланылатын тауарларға мыналар жатады:
жиһаз;
сантехника;
аудио – видио және тұрмыстық техника;
басқа да тұтыну тауарлары;
Тұрғын үйді жөндеу жұмыстарына: үйдің ішінде және сыртында
3 – мысал;
Қазақстан Республикасындағы жетекші банк – Казкомерцбанктің тұтыну несиесін
Казкомерцбанктің тұтыну несиенің түрлері мен шарттары
№ Несиенің шарттары Тұтыну несиенің түрлері
Автомобиль несиесі Ұзақ мерзімді тауарлар сатып алу несиесі
Жаңа Ескі (пайдаланылған)
1 2 3 4 5
1 Несие
мөлшері Автомобильдің құнын 80% дейін Автомобилді бағалау құнының
- 500000 АҚШ долларына дейін (егер қамтамасыз ету
2 Бастапқы
жарна Автомобиль құнынан – 20% - 3 жылға
- 3 жылдан 5 жылға дейін жүрген шетел
- 5 жылдан 10 жылға дейін жүрілген шетел
- 3 жылға дейін жүрілген ТМД елдерінің автокөлігін
- 3 жылдан 5 жылға дейін жүрілген ТМД
3 Несие
мерзімі - шетелдік автокөлік үшін 5 жылға дейін
- ТМД елдерінің автокөлігі үшін 3 жылға дейін
4 Несие
валютасы АҚШ долларн немесе теңге АҚШ доллар немесе
5 Несие үшін төлем Айына: 1,5% (АҚШ долларымен)
6 Қамтамасыз
ету Сатып алатын автомобиль Егер шетел автокөлігінің жүрілген
ТМД – кі 5 жылдан аспаса, сол автокөлікті
Сонымен қатар жоғарыдағы банктен тұтыну несиесін алуға қажетті
Қарыз алушының анкетасы;
Жеке куәлігі (көшірмесі);
СТТН (көшірмесі);
Соңғы 12 айға бөлініп көрсетілген жалақы және басқа
Жұмыс стажы туралы жұмыс орнынан анықтама;
Отбасы құрамы туралы анықтама (№ 3 форма);
Некеге тұрғандығын растайтын құжаттар (неке туралы куәлік, жұбайыңыздың
Кепілге қоятын мүліктің құжаттары;
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі
Несие жүйесі – жалпы банктердің (ұлттық және комерциялық)
Несие жүйесі ұғымы банк жүйесіне қарағанда кеңірек, яғни
Банктік жүйе;
Парабанктік жүйе (банктік емес мекемелер)
Қазақстан Республикасының несиелік жүйесінің құрлымы мынадай сызбамен беріледі:
Жоғарғы сызбаға енген несие жүйесінің құрылымдық элементтерінің мазмұнын
Ирархиялық деңгей Мекеме аты Бөлімшелер Мекеме қызметі
Несие жүйесі. Банк жүйесі. 1 Ұлттық Банк. Орталық
Ұлттық банктің облыстық басқармасы 1.Ақша айналысын және қолма
2.Үкіметке есеп айырысу қызметін көрсету;
3.Алтын – валюта резервтерін басқару;
4.Ақша несиесін реттеу;
2 1.Екінші деңгейдегі банктер;
2.Маманданған банктер; 1.Орталық аппараттар филиалф;
2.Өкілдік, еншілес банктер; 1.Клиенттерге несие есеп айырысу қызметін
2.Банк көрсететін қызметтің жекелеген түріне ғана маманданған;
Парабанк жүйесі. 3 Банктік емес мекемелер. Орталық апаратты
4 Пошта жинақ мекемелері. Орталық аппарат (АҚ Қазпошта
Қазақстан Республикасындағы соңғы жылдардағы несие жүйесі туралы мәліметтер
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі туралы мәліметтер.*
Несие жүйесінің элементтері 12. 2001ж 12. 2002ж 12.
1.Екінші деңгейдегі банктердің барлығы:
оның ішінде:
- мемлекеттік;
- мемлекетаралық;
Шетел капиталының қатысуымен:
оның ішінде:
- 100% / 50% - дан
аса:
оның ішінде:
- Еншілес банктер;
48
1
1
16
9/7
12
44
2
1
16
9/6
11
38
2
-
17
9/6
11
35
2
-
16
10/4
10
2.Несиелік серіктестіктер
3.Ломбарттар
4.Ипотекалық компаниялар
5.Басқа да мәліметтер**
8
42
-
53
19
45
2
41
29
52
2
42
37
35
2
46
* - сандық мәліметтер;
** - банк операцияларын жекелеген түрін жүзеге асыратын
4 – ші кестеден көріп отырғанымыздай банктеріміздің саны
Қолданылған әдебиеттер
С. Б. Мақыш “Ақша және несие”
№ 21 “Бухгалтер бюлетені” қыркүйек 2004жыл
№ 24 “Бухгалтер бюлетені” мамыр
“Жылдық есеп 2003” қаңтар 2003жыл
“Бухгалтерлік есеп принциптері” Қ. К Кеулемжаев,
“Шаруашылық Жүргізуші Субъектілердегі бухгалтерлік есеп” В. Л Назарова.
2
Қазақстан Республикасының несиелік жүйесі
Банк жүйесі
Парабанк жүйесі
Эммисиялық банктер
Эммисиялық емес банктер
Банк емес мекемелер
Пошта - жүйесі
1. Қазақстан Ұлттық Банкі;
2. ҚҰБ – нің Алматы қалалық филиалф;
3. ҚҰБ – нің облыстық басқармасы;
Еншілес деңгейдегі банктер
1. Ломбарт;
2. Несиелік серіктестіктер;
3. Сақтандыру қоғамдары;
4. Инвестициялық компаниялар;
5. Ипотекалық компаниялар;
Қазпошта
