TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

бет

Кіріспе

Әдебиеттерге аналитикалық шолу 7

Зерттеу ауданының табиғи ауа-райына шолу 9

Жер бедері, өсімдігі және гидрологиясы 12

3.2. Жануарлар дүниесі 17

3.3. Материалдар мен тәсілдер 19

4. Қырғауылдың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері 22

4.1. Мекені 33

4.2. Қоректенуі 38

4.3. Көбеюі 39

5. Аңшылық кәсіптік құстарын санау 41

6. Биотехникалық шаралар 43

7. Қырғауылды аулау тәсілдері мен құралдары 47

8. Жануарлар дүниесін қорғау 51

9. Еңбек қорғау 53

Қорытынды мен ұсыныстар 55

Қолданылған әдебиет көздері 57

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Биология

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

Мазмұны

бет

Кіріспе

Әдебиеттерге аналитикалық шолу
Зерттеу ауданының табиғи ауа-райына шолу
Жер бедері, өсімдігі және гидрологиясы
3.2. Жануарлар дүниесі
3.3. Материалдар мен тәсілдер
4. Қырғауылдың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері
4.1. Мекені
4.2. Қоректенуі
4.3. Көбеюі
5. Аңшылық кәсіптік құстарын санау
6. Биотехникалық шаралар
7. Қырғауылды аулау тәсілдері мен құралдары
8. Жануарлар дүниесін қорғау
9. Еңбек қорғау
Қорытынды мен ұсыныстар
Қолданылған әдебиет көздері
Кіріспе

Нарынқол орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекеме
Бұл мекеменің директоры Шыныбаев Нұрлан, жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі
Әдебиеттерге аналитикалық шолу

«Қазақстан құстары» кітабында тек олардың өмірінен көріністер, мекен ету,
Екінші томда құстардың сипаттамалары толық жазылған, бұған дудақ, кекілік,
Бұл кітап аңшыларға, жоғарғы және орташа білім беретін мекемелердің
Хроков В.В Кошелев А.И

Птицы и болот Алма-Ата: Қайнар 1989-272 с.

Бұл кітапта негізінен суда жүзетін және су маңайындағы құстар
Табиғаттаы сүйетіндерге және кең көлемде оқитын оқырмандарға арналған.

Долгушин Игорь Александрович «Птицы Казахстана» том 1.

Бірінші том «Қазақстан құстары» биология ғылымдарының докторы И.А. Долгушиннің
Кітап көптеген суреттермен толықтырылған, арнайы суретпен айналасқан Совет Одағының
Бірінші том құстардың керекті мәліметтерін, негізгі сегіз отрядын баяндайды.
Говрин Василий Федрович, Долгушин Игорь Александрович, Кузьмина Мария Алексеевна,
Қазақстан құстар әлеміне өте бай және әртүрлі құстар мекендейді.
2. ЗЕРТТЕУ АУДАНЫНЫҢ ТАБИҒИ АУА-РАЙЫНА ШОЛУ.

Нарынқол орман шаруашылғы болып 1947 жылы құрылған. 1993 жылы
Текес орман шаруашылығы – 101 702 га;

Шалкөде орман шуаруашылығы – 63 322 га;

Сарыжаз орман шаруашылығы - 23 274 га.

Мекеменің кадрлармен қамтамасыз етілуі

Лауазымдар

Бюджеттік қызмет

Мекеменің басқару аппараттары: штаб бойынша саны

Директор – 1

Бас орманшы - 1

Бас есепші – 1

Бас механик – 1

І категориялы инженер – 1

ІІ категориялы инженер – 1

Орманды қорғау жөніндегі инженер – 1

Есепші – 1

Кадр жөніндегі инспектор – 1

Қойма меңгерушісі – 1

Кассир – 1

Барлығы – 11

Нарынқол орман шаруашылығының территориясы Тянь-Шань тауы жүйесіне кіретін Кетпен,
Кәсіпорынның орналасу аумағының ауа райын сипаттайтын ерекшелік болып, жер
Теңіз деңгейінен биіктігі өзгерген сайын температуралық режимі, тіршілік кезеңінің
Кесте-1

Ауа райы көрсеткіштері

р/с Көрсеткіштер атаулары өлшемі күні

1 Ауа температурасы, градус

Орта жылдық
Шектік жоғары

Шектік төменгі

2,6

+33

-36

2 Жыл бойғы жауын-шашын мөлшері, мм

400

3 Тіршілік кезеңінің ұзақтығы, күн 105

4 Ең соңғы көктемгі үсіктер

26.05.

5 Алғашқы күзгі үсіктер

22.09.

6 Қар жымылғысы

Қалыңдығы, см

Пайда болу кезеңі

Еріп жайылу кезеңі

16

7 Маусымдар бойынша басым желдерінің бағыты, румб

Қыста

Көктемде

Жазда

Күзде

ОБ

Б

Б

ОБ

8 Маусымдары бойынша басым желдерінің орташа жылдамдығы, м/сек

Қыста

Көктемде

Жазда

Күзде

1,3

1,9

1,8

1,4

9 Ауаның салыстырмалы ылғалдыдылығы, %

66

2.1. Жер бедері, өсімдігі және гидрологиясы

Қазақстан Республикасының таулы ормандарда басты пайдалану кеспе ағаш ережелері
Мемлекеттік мекеме орналасқан ауданда халық шаруашылығының жетекші саласы болып,
Ауыл шаруашылық өндірісте бастауыш орын етті-жүнді және етті-сүтті бағыттағы
Мал шаруашылық саласында басым орын биязы және биязылау жүнді
Кеспе ағаш дайындау, ағаш өңдеп және орман химиялық өнеркәсібінің
Ауданың жер аумағында орналасқан ормандар біркелкі емес негізінде олар
Ең қалың орманды болып Теріскей Алатау қыратының солтүстік баурайлары
Мемлекеттік орман шаруашлық мекемесінің қарамағына 95 000 орман қоры
Қоршаған ортаны қорғау мен экономикасындағы

Мемлекеттік мекеменің ролі.

Аудан экономикасында орман шарашылығы мен аң шаруашылығы халық
Соңғы жылдары кәсіпорынның кең көлемінде тұтыну цехы жыл
Аудан экономикасында егістік және пішендік жерлерді пайдалану, малды жайып,
Кәсіпорынның жайылмыдық жерлері 22,7 пайыз. Ал шалғындық жерлері –
Пішендік жерлердің 1 га-дағы орташа өнімділігі 9 центнер шамасында,
Жайылымдық жердлердің өнімділігі бірсыпыра төмендеу, 4-6 ц 1 га-га.
Кәсіпорын территориясында малды жайып бағуы ұзық мерзімді қолданысқа берілген
Кәсіпорынынң қосымша шаруашылығында орташа өнімділігі 1 га-дан 100 ц
Кәсіпорын жері Іле өзенінің су жинағыш әуітінің жоғарғы басында
Үлкен Көкпақ өзені тармағында Бұзын өзенінің бас жағында (Текес
Топырақтарының сорғыштық деңгейі жоғары, соның салдарынан кәсіпорын жерінде батпақты
Кәсіпорын жер аумағында орналасқан өзендер мен көлдердің қысқаша сипаттамасы

Өзендер мен көлдер Өзеннің құйылысы тармағы Ұзындығы, км

Текес өзені Іле өзені 20

Орта қақпақ өзені Текес өзені 18

Үлкен көкпақ өзені Текес өзені 28

Баянқол өзені Текес өзені 25

Нарынқол өзені Баянқол өзені 17

Сүмбі өзені Текес өзені 12

Ой-қарағай өзені Шүбірлі-Қасан шүбірлі 13

Сатылы-қасан өзені Қасан өзені 12

Шүбірлі-қасан өзені Қасан өзені 8

Бөтеті-қасан өзені Қасан өзені 15

Шалкөде-су өзені Кеген өзені 18

Бұзынбай өзені Үлкен қақпа өзені 12

Қошқар өзені Кеген өзені 10

Көмірші өзені Кеген өзені 8

Қызыл-бұлақ өзені - 10

Қара-сай өзені Текес өзені 12

Құба-сай өзені Сүмбі өзені 6

Күркілдеуік өзені Сүмбі өзені 7

Мұраталы өзені - 5

Тұйық-Көкпақ өзені Үлкен Көкпақ 10

Көл өзені Нарынқол 10

Қара көл өзені - 1,8

2.6. Жануарлар дүниесі

Жануарлар орманда да, далада да мекендейді, еліктердің күнделікті өмір
Жаз айларында еліктер орманның жоғары бетінде жүреді. Қабандардың өмір
Қыс айында қабандар жартылай қоныс аударуға көшеді, ал қалғандары
Суырлар негізінен тау етегінде мекен етеді. Нарынқол орман шаруашылығында
3. Материалдар мен тәсілдер

Нарынқол орман және жануарлар дүниесін қорғаудағы барлығы 12 автомашина,
Мекеме негізінен ЗУЛЗ автокөлігін пайдаланады. Алға қарай мекеме ағаш
Жабайы аң құстардың санағы туралы мәлімет

Нарынқол орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік
Санақ Алматы облысы Әкімінің №153 30.05.2000 ж. шешімімен бекітіліп
Басқа кездескен аңдар(жабайы) 20 пайызға көбейтіліп алынса, құстар 35
Кесте-2

Мекемеде жануарлардың бонитет бойынша аңшылық алқапта таралуы

Жануарлар

түрі Бонитет бойынша класс алаңы Жалпы Класс бонитет

Сарыжаз

Марал - 148 773 23752 24525 3,8

Елік 791 9869 21685 2840 24525 3,5

Теке - 295 784 23741 24525 3,6

Доңыз 1456 1988 18427 6098 24525 3,7

Суыр 1265 10685 13152 11373 24525 3,0

Ондатр - 56 56 24469 24525 3,0

Чалудинск

Марал 4 9872 10574 68006 78580 3,1

Елік 1085 15843 35669 42911 78580 3,5

Теке - 7223 11556 67024 78580 3,4

Қабан 445 12168 15954 62626 78580 3,2

Суыр 9506 45096 59737 18843 78580 2,9

Ондатр - - - - - -

Текес

Марал 618 10559 37257 158800 196057 3,7

Елік 2538 44708 104045 92012 196057 3,5

Теке 1656 80910 119200 76857 196057 3,3

Қабан 1678 18556 81139 114918 196057 3,7

Суыр 4623 61765 116225 79832 196057 3,4

Ондатр

196057 196057 -

Қырғауыл 5 391 1245 194812 196057 3,7

Кесте-3

Орташа жыл мерзім бойынша охотфаунаны пайдалану

Охотфауна түрі Көктемдік жануарлар саны Алқаптың класс бонитеті Жануарлардың
% бас

% Тофейлік бас % бас

Марал 105 3,5 15 15 121 4 5(1) 10
Елік 130 3,5 25 33 163 5 8 15
Қабан 50 3,6 30 15 65 6 4 15
Тау теке 490 3,3 20 98 588 5 30
Суыр 1450 3,2 20 2900 17400 15 26010 5
Ондатр 720 4,0 25 180 900 10 90 10
Қырғауыл 126 3,7 70 80 214 - - 40
Ұсыныс: Тұяқтылардың атып алынуы селекциялық атуды есепке ала
НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Қырғауылдардың морфологиялық және биологиялық ерекшіліктері

Қырғауыл - Phasianus - Фазан

Кәдімгі қырғауыл – Phasianus colchicus L.

4.1. Сипаттамасы. Ересек қораздарының басы жасыл-күлгіндеу түсті болады. Денесінің
Қанатының жабынды қауырсыны мен мойынында ақ жолақтар бар. Құйрығы
Тауықтарының жоғарғы жағы ашық қоңыр, ірі қоңыр дақтары бар,
Салмағы. PH.c. mongolicus: қаңтар, Іле өзенінің бойындағы еркегінің салмағы
Ақпан айында Іле өзенінің бойындағы еркектері 1045-1350г, орташа салмағы
Қырғауыл батыста қара теңізден шығысында Оңтүстік Жапония және Тынық
Қырғауыл батыста Қара теңізден шығысында Оңтүстік Жапония және Тынық
Батыс Европа және Солтүстік Американың көптеген мемлекеттерінде жерсінген.

Қазіргі таңда қырғауыл Қазастанның оңтүстік жартысында көптеген өзендерінің бойында
Қызылқұм мен Жаңадария аймақтарында да қырғауыл аздап кездеседі. Бұл
Сырдарияға құятын Келес, Арыс өзен жағалауларында және Талас Алатауы
Бұрын Теліқұл өзені мен Сарысу аймақтарында кездессе, қазір бұл
Алакөл су қоймасында қырғауыл әрқашан кездесіп тұрғанымен, кейде бұл
1950-1951 жылдың қатты қысында қырғауыл қайта жоғалып, 1953 жылдың
Өткен ғасырдың ортасында қырғауыл Зайсанда кездсессе, қазір Тарбағатай сияқты
Бузачы (Карелия, 1883) жартылай аралында кездсеті деп жазғанымен, кейінгі
Қырғауыл саны өте күшті өзгереді. Тіпті ірі өзендер сағасында
Қазақстанда қырғауылдфың таралуы өзен жағалаулары мен таудың төменгі белдеулерінде
Іле, Қаратал, Ақсу, Шу және басқа да аймақтардағы қырғауылдың
Әрі тоғай өскіндері кейбір жерлерде адам өткісіз қалың
Қырғауылдар күзде күріш пен бидай алқаптарында қоректенгенді ұнатады. Шөл
Сырдария өзенінің жағалауында топырақтың әртүрлі ылғалдылығына қарай өсімдіктері әртүрлі
Қызылқұм шөлдерінде де қырғауыл көптеп кездеседі. Бұл өңірде олар
Қырғауылдың бұлай таралуы қалың өскіндердің алмасып тұруы, яғни құстарға
Қырғауыл - өте сақ, үркек құс, тек қалың тоғайдың
Қырғауыл жерде адымдап, құйрығын түсіріп, басын көтеріп жүреді. Қауіп
Қырғауыл – Phasianus colchicus.

Қырғауыл тауыққа қарағанда үлкендеу. Оның салмағы 720 г мен
Қырғауыл біздің мемлекетіміздегі ең әдемі және ашық түсті құстардың
Қырғауылдың еркектерінде алтын және жасыл немесе сары және күлгін
Қырғауылдың ұрғашылары еркектеріне қарағанда кербездеу болады. Түсі қоңыр-сарғыш және
Түлеу басынан төмен қарай мойын денесі бір уақытта, ал
Түлеу кезінде олар семіреді де, салмағы көбейеді. Қысқа қарай
Қырғауыл аңшылық шаруашылығында маңызды құстардың бірі болып саналады. Қырғауылдың
Бұталы-орман құстары

Қазақстан – орманға бай өлкелердің бірі. Қарғайы аралас ормандар
Бұталы орман құстардың ішінде аң аулау мерзімі ашылған кезде
Қырғауылдың түрлері - (Phasianus colchicus)

Алмаз түстес қырғауыл (Chrysolophus amherstiae)

Ол алтын түсті қырғауылдың түсі немесе сұлулығымен ерекшеленеді.

Биология

Дене ұзындығы 80-90 см құйрығы 40 см-ге дейін болады.
Аналығының ұзындығы 65 см дейін құйрығының ұзындығы 30 см
Тіршілік ету ортасы және қылықтары

Қырғауылар орнықты құстар, тоғайдың ішінде, таудың су жағасында, Кавказ,
Ауа райының өзгеруіне байланысты оның мекен ету ареалдары бөлініп
Қырғауыл өте абайлы және қорқақтау. Қырғауыл тек қана қалың
Оның тіршілік ету жағдайына таулы аймақтарда кіреді. Ол көкте
Қауіпті жерлерде олар қашуға тырысады. Ол шөп көп жерлерде
Қоректенетін жерлері тоғайлы және ашық жайылымдарға, ағаштар басында түнейді.

Кәдімгі қырғауылдар ірі құстардың біріне жатады. Кішкентай басты,
Қауырсындары ашық түсті болады, тіршілік ету орталарына байланысты болып
Қазіргі уақытта кәдімгі қырғауыл бұрңғы СССР жерлерінде саны азайып
Қырғауылдардың түрлері: алтын-қызыл, қанаттары ашық-қоңыр, басы жасыл түсті, жылтыр
Аузы ме аяқтары сарғыштау. Ұрғашысыынң түсі ашық түсті, жылтыр
Жас қырғауылдардың түстері бірдей болады. Жалпы дене түстері ұрғашылардың
Грузиндық қырғауыл.

Қораздарының түсі қоңыр-сарғыш және сарғыш көк, кеудесі болады, денесінің
Солтүстік Кавказ қырғауылы – қуырсындарының түстері закавказдық қырғауылға қарағанда
Тальгин қырғауылы – қауырсындарының түсі кавказдық қырғауылға қарағанда қоңырлау
Мекендейтін жерлері Каспийдің төменгі жағы, оңтүстік дельта Куры, Талым,
Персиялық қырғауыл –қауырсындарының түсі ақшыл-сұр түсті болады. Жотасында, кеудесінде
Мургабтық қырғауыл – денесінің алдыңғы жағы көбінесе алтын түсті,
Амудария қырғауылы – тіршілік ететін жерлері Амудария жазығынан Керки
Тәжік қырғауылы – аз уақыт бұрын Амударияның жоғарғы жағынан
Хивин қырғауылы – мекендейтін жерлері Амударияның төменгі жағалаулары. Түсі
Зеравшандық қырғауыл – мекендейтін жерлері Зеравш көлінің жазығында және
Қауырсындарының ұштарында болатын қара дақтар онша көрінбейді. 11 м
Сырдария қырғауылы – басы, кеудесі, қара-күлгін түсті, жан-жағы қызғылт-қоңыр
Манчжурий қырғауылы.Түсі ақшыл сұр, көгілдір немесе жасыл түсті болады,
Алтын қырғауыл.Керемет құс, оның түсі ғажайып, денесі сияқты қауырсындары
Ұрғашысының түсі ашықтау болады. Мекендейтін жері Тибет ормандары, Оңтүстік
Патша қырғауылы – қырғауылдардың ішінде ең үлкен түрі болып
4.2. Мекені. Өзінің жаратылысы бойынша оңтүстіктің
Оның таралуы Алдыңғы және Орта Азия, Батыста Қытайға шейін,
Қырғауылдың мекендейтін жері көбінесе суға және қалың өсімдіктерге жақын
Неғұрлым өсімдіктер қалың болса, соғұрлым қырғауылдың тіршілік теуіне қолайлы
Амудария мен Чарджоу және Кирки қалаларының аралығында 75 мыңдай
Қырғауылдың санының күрт төмендеуіне мына себептерді айтуға болады, қардың
Қырғауылдар негізінен оңтүстік Азияда тараған. Совет Одағы Еділдің
Біздің Республикамызда қырғауыл Қызылорда, Шымкент, Жамбыл, Алматы және Талдықорған
Біздер соңғы жылдары жоғарыда аталған облыстардың территориясында жабайы жануарлардың
Шу өзені бойында бұл құстың мекені – жиде, тал,
1970 жылдың сәуір-мамыр айларында Қызылорда облысының Жалағаш және Сырдрия
Дұрыс биотехникалық шаралар жүргізілгендіктен, қырғауылдың өсімталдығынан қайтып қалпына келуде.
Қазақстанның жерінде үстіміздегі ғасырдың 30-40 жылдарына дейін қырғауыл
Қазақстанда, әсіресе Алматы облысының жерінде, қырғауылды өсіру, көбейту мақсатымен
Қырғауылдың соңғы жылдары осынша тез көбеюіне басты себеп, барлық
Сонымен бірге, қырғауыл қорын молайтуға ерекше назар аударылып отырғанына
Қырғауыл - өсімтал құс. Оның мекені жылына 7-ден 18-ге,
4.3. Қоректенуі. Қырғауыл негізінен өсімдіктермен қоректенетін құс. Ол қорегін
4.4. Көбеуі. Қ ы р ғ а у ы
Әр қырғауылдың қоразы белгілі бір орынға барып тіршілік
Дауыс шығару уақытында қырғауылдың қоразы өзінің таңдаған алаңқайы ішінде
Аналықтары жұмыртқасын топыраққа салады, оның шеттерін шөптің сабақтарымен және
Бұл жұмыртқаның түсі күрең жасыл иүсті жылтыр болып келеді.
5. Жалпы аңшылық кәсіптік құстарын санау

Орман құстарының ойнақ жерлерінде көктемдік санақ. Санақ негізгі тауық
Саңырау құрдың санағы сәуірдің басынан мамырдың ортасына дейін жүргізіледі.
Соңғы қорытындысында калькаға ойнақ карточкасымен ойнақ абрисы белгіленіп, орман
Қырғауыл санау тәсілі

Бұл құстардың тұрақты ойнақ жерлері жоқ, ойнақ топтарын құрмайды,
Санақшы, белгіленген маршрутта жүре отырып, жүру машрут абресіне «әндеткен»
Итсіз орман құстарын санау, ленталы санақ тәсілі.

Бұл тәсілдің негізі бірнеше адам бір қатарға тізіліп аймақты
Лентаның санақ ені адам санына байланысты. Санақшылар тік бір
Берілген құстар түрінің алаңы 20 айызға дейін жері
Жыл сайын құстардың ленталы санаудың бақылау арасында тұрақты
7. Биотехниялық шаралар

Аңшылық шаруашылығының дамуындағы жүргізілетін негізгі шаралардың бірі – биотехниялық
Күз айларында құстар ас қорытуға керекті май сиыр тастарды
Қырғауылдар негізінен жұмсақ қыста қорекпен жетерліктей қамтамасыз етіледі., бірақ
Астаулардың басына майда қиыр тасрады немесе ірі шымдарды үйіп
2005 жылы Нарынқол ормандарды қорғау мекемесінің қызметкерлері 30 тоннадай
Зиянды жануарлармен күрес. Нарынқол аймағында қырғауылдар мен құрлардың жаулары
Кесте. 3 2005 жылы Нарынқол мекемесінде жойылған зиянды жыртқыштар

Зиянды жануарлар түрлері Жылдар

1999 2001 2002 2003 2004 2005

Қасқыр 58 53 61 56 54 59

Жабайы иттер 15 18 13 19 16 17

Қарға, сауысқан 185 151 182 176 165 192

Қырғауылдарға көп зиян келтіретін қаңғыма жабайы иттердің мөлшері басылмай
Алматы облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасының
Төменде Нарынқол мекемесінің территориясында мекендейтін қырғауылдар саны келтірілген.

Кесте 4. Мекеме Территориясындағы қырғауыл мөлшері

Жылдар Мекеме жері (мың га) Қырғауыл мекендейтін жер (мың
2001 315 48 30 62,5 3580
2002 315 48
2003 315 48 42 87,5 3856 38,6

2004 315 48 51 106,25 4121
2005 315 48 53 110,41
2001-2005 жылдары Нарынқол мекемесінің территориясы 315 мың га жерді
Нарынқол мемлекеттік мекемеге 2001 жылы қырғауыл 10 қырғауылдарды атқан,
Кесте 5. қырғауылдарды аулау рұқсат мөлшері (квота)

жылдар Рұқсат қағаз (квота) Оның ішінде

Отандық аңшыларға Шетелдік аңшыларға

2001 10 10 -

2002 15 15 -

2003 12 12 -

2004 20 15 -

2005 42 18 -

Қырғауылдарға деген квота отандық әуесқой аңшылар мен шетелдік аңшыларға
Кесте 6. Нарынқол мемлекеттік мекеме территориясында мекендейтін қырғауылдарды аулаудан
жылдар Отандық аңшылар Шетелдік аңшылар Бір жылда

2001 700 - 700

2002 1050 - 1050

2003 840 - 840

2004 1050 - 1050

2005 1260 - 1260

барлығы 4900 - 4900

Кейінгі 5 жылда (2001-2005 ж.ж.) отандық аңшылардан 4900 тенге
8. Қырғауылды аулау тәсілдері мен құралдары

Орман құстарын – қырғауыл, құр, кекілік, т.с.с. әуесқой аңшылықтың
Қырғауылдарды аулау үшін белгілі жерде мекендейтін немесе белгілі мерзімде
Қырғауыл – еті дәмді, қауырсыны, мамығы өте бағалы құс.
Қырғауылды халық щаруашылығына пайдалану үшін оны питомникте өсіруді
Ал бізде бұл бағалы құстың қорын көбейтуге мүмкіндіктер
Қырғауыл жеріміздің көркі болумен бірге өте бағалы және пайдалы
Сондай-ақ аңшылық шаруашылықтарының қызметкерлері қырғауылдың санын көбейтуге бағытталған биотехникалық
9. ЖАНУАР ДҮНИЕСІН ҚОРҒАУ

Жануарлардың белгілі бір тобын қорғау ертеден қолға алынып
Нарынқол орман және жануарлардың дүниесін қорғау жөніндегімемлекеттік мекемесінде 53
Сонімен қатар, браконьелікпен және басқа табиғаттқа зиян келтірушікпен күресті
Бөлінген автокөлігі бітпейтін жөндеуде, сол себепті оперативтік топ
Аталған сонғы 2-3 жыл ішіндегі жетістіктерге қарамастан, табиғатты
10. ЕҢБЕК ҚОРҒАУ

Еңбекті қорғау әрбір салада, оның ішінде аң шаруашылығында негізі
Еңбек қорғаудаң аң шаруашылығында мәні еңбек процесі кезендегі қауіптілікке
Кездейсок жағдайлардын себептерін жарақат алуды және ауруға ұшырауды жою
Сондықтан аң шаруашылығындағы бригада өндірістік жарақаттануды жібермеу және еңбек
Жаңадан қелген жұмысшылармен сөзсіз кіріспе нұңсқау және техника қаупсіздігі
Техника қаупсіздігін бұзған жағдайда кезектен тыс нұсқау жүргізіледі. Жумысшыларға
Мекеме әкімшілігі және кәсіподақ ұйымы арасында жыл сайын еңбек
Еңбек қорғау техника қаупсіздігі бойнша жұмыс еңбек қорғау ережелеріне
Қорытынды

Кең байтақ қазақ жерінде мекендейтін сүт қоректілердің ішінде ең
Соңгы жылдары әлемдік қауіп тудырып отырған «құс тұмауы»
Қорыта келе болсақ, Нарыңқол мемлекеттік орман және жануарлар әлемін
Пайдаланған әдебиеттер

Куәлік 8-1907-02-ММ Алматы облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды
Ереже Алматы облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу
Проект организации и развития охотничего хозяйства Нарынколского лесохозяйственного предприятия
Сводный отчет Нарынколского ГУ лесного хозяйства за 2001-2005 г.г.

А.А.Слуденский – Труды института зоологии АН Каз ССР, Алматы,
Л.В.Шапочников. Охрана природы в СССР. М., Знание, 1961

Б.К.Штекман. Первые последователи Кастьня. М. Географгиз, 1949

Спангберг В.П. – Записки натуралиста. МГУ, 1986

Фейгин Л.П. Фазаны СССР. М-Л, издательство АН СССР, 1952

Гугаринов А.Я., Козлов Е.В. (1945) – Жизнь птиц на
Карелин Л.В. (1879) – Избранное о животных. М., изд.
А.П.Потанов «Птицы СССР». Курообразные, журавлеобразные, Л., 1984, с.
Коликаров Д.Ю. Методические указание по учетучисленности охотничье-промышленных животных в
6