Құйрықсыз амфибиялардың биологиясы диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
.
Кiрiспе 3
Әдебиетке шолу.
Систематикасы және құйрықсыз амфибиялардың
биологиясы. 4
Морфологиясы және ас қорыту трактысынам
амфибияның дамуы. 6
Қосмекендiлердi дамуына ластану әсерi. 10
Зерттеу материалы және методтар. 16
Зерттеу нәтижесi және оны талқылау.
Қорғасын тұздарының өсуi және постэмбриональды
дамуына құрбақа комплексiнiң әсерi. 17
Орта Азия құрбақасына асқорыту каналының даму
ерекшелiгi. 21
Асқорыту трактының дамуына қорғасын тұздарының
ластану әсерi. 28
Қорытынды. 29
Қолданған әдебиет тiзiмi:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Биология
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны.
Кiрiспе 3
Әдебиетке шолу.
Систематикасы және құйрықсыз амфибиялардың
биологиясы. 4
Морфологиясы және ас қорыту трактысынам
амфибияның дамуы. 6
Қосмекендiлердi дамуына ластану әсерi. 10
Зерттеу материалы және методтар. 16
Зерттеу нәтижесi және оны талқылау.
Қорғасын тұздарының өсуi және постэмбриональды
дамуына құрбақа комплексiнiң әсерi. 17
Орта Азия құрбақасына асқорыту каналының даму
ерекшелiгi. 21
Асқорыту трактының дамуына қорғасын тұздарының
ластану әсерi. 28
Қорытынды. 29
Қолданған әдебиет тiзiмi:
Систематикасы
Тип: Chordata- Хордалылыр
Т/тарм: Vertebrata seu Craniota- Омыртқалар немесе басқаңқалар
Бөлiм: Gnatostomata -Жақтылар
Кл/4: Terapoda – Төртаяқтылыр
Кл: Amphibiа- Қосмекндiлер
Кл/тарм: Apsidospodyli- Доға омыртқалылар
Отр/4: Salentia -Секретiндер
Отр/т: Procoela
Тұқым: Bufonidae -құрбақалар
Туыс: Bufo -құрбақа
Түр: Bufo danatenisis – Орта Азиялық құрбақа.
Құрбақалардың В.v комплексiнiң
биологиясы мен таралуы.
Систематикасы және құйрықсыз амфибиялардың биологиясы Ортаазиялық құрбақа Bufo danatensis
Bufo virdis комплексiнiң құрбақалары Евразияда солтүстiк батыс және орталық
Бұған қарамастан, Bufo virdis комплексiндегi құрбақаның токсономиясы әлi аз
Бұған Европа мен Азияда таралған диплоидты жасыл құрбақалар популяциясы
Тетраплоидты Bufo danatenisis Евразияның Bufonidae фаунасының пластичны түрлерiнiң бiрi
Bufo danatenisis Памирде, биiктiгi теңiз деңгейiнен 4000 м жететiн
А. Аласа құрғақ таулар мен ареалдық батысындағы тау етектерi;
Б. Тянь-Шань мен Памирдiң салқын суық биiк таулары;
В. Құрғақ тау етектерi мен таулар және ареалдың шығысындағы
Құрбақаларды полиплоидия биiк таулы және анидты жағдайда мекендеумен байланысты
Қосмекендердiң асқорыту трактының
дамуының морфологиясы
1 стадияда түссiз жүтқыншақ және өңеш түглмен жабылған. Төселген
Кузьмин /1987/ бойынша I стадияның дамуында алдыңғы бөлiмi iшектiң
Сыртқы беттiк эпителий онша үлкен емес тереңдiк пайда болады,
Оның қуысы сарыуыз қақпақшасымен бiтелген. Iшек эпителий эндопластпен көрсетiлген,
II стадиясы. Жақ буыны қалыптасқан, және жақтары қозғалмалы, миосимпласт
Өңеш және асқазан бiрнеше ұлғаяды. Эпителий клеткасының апикальды бөлiмi
III стадияда. Өңеш қуысы және асқазанның үлкен бөлiмi үлкейген.
Өңеште шырын қатпаршағы пайда бролады: осы стадияда дамыған тек
IV стадияда. Бiрiншi iшектiң иiлуi болады. Эпителиальды төсеу ауыз
Осы жағдаймен IV стадияда тiстi бақаның асқорыту тракты морфологиялық
Шабақтар VII, ХII стадия аралығында зерттелмеген. Ең соңғы шабақтың
Қосмекендiлерде асқорыту системасы ауыз қуысын қосады, бұлшық ет iшегiн,
Асқазаннаң кординалды без жәй, өте қысқы клетканың екi типiмен
Тұссiз клеткалар шырының секретеидi және олардың ядросын секреты базальдан
Асқазанның гистологиялық ұйымдасуы барлық Ranididae де ұқсас. Гастрольды қабырғасы
P. oxyrhynchus және P. porosisima шырынасты өңеш-8 коллолеиды
L. argenteus компакт қабат дәнекер тканьнан төмен lomina propira
P. acridiodes өңеш барлық шырын астындағысы безбен толған. Жұқа
Жоғары шырын қатпаршаларында көптеген тереидетiлген асқазан ойығы болады. Асқазан
Жыныс жетiлген өңеш 13 және 15 см дененiң ұзындығымен
Ranidae де өңеш безi барлығында, тек қана x. muelleri
Кұрделi локальданған без шырынасты өңешiнде Терамидиальды клететкалар өте
Салыстырмалы клеткалар өңеш безiнде клеткалар көбiне базофильды болып келедi.
Асқазанның бұлшық ет қабықшасы iшкi сақиналы және сыртқы мускулатураның
Iшек бөлiнедi он екi елi iшекке, аш және тоқ
Рельеф шырын қабықшасы он екi елi iшекпен көлденең қойлғын
Ауыз қуысы кеңейiп келiп жұтқыншақ қуысына жалғасады. Жұтқыншақ қуысы
Қос мекендiлердiң ауыз- жұтқыншақ қуысындағы қоректiк заттарының өңешке қарай
Қысқа өңеш нашар бөлiнген қарыншамен жалғасады. Нағыз iшектерi балықтардың
Қосмекендiлердiң дамуына ластану әсерi.
Соңғы жылдары қоршаған ортаның әртүрлi ластанушыларының оның iшiнде жануарлардың
Көл бақаның Rana nidibunla немесе басқа амфибиалар қысқа уақыт
Соңғы уақытта мекен етi орны су қоймаларында, ластанушы хлорорганикалық
Уақыт аралығында нестицитер мен ауыр металлдарыдың әсерi /1-5
Тоғай бақасы Rana esculenta эритроцитыносматикалық резистентiлiгi припотакс нестицид әсерiнен
Личинканың дамуында көрсетiлгенқосмекендiлер ауыр металлдарды және хлорорганикалық қосылыстарды өте
Ауыр металлдар- металл үлкен атом салмағымен /қорғасын, темiр, цинк,
Жаңа көрсеткiштер көрсетедi антропогендiк қоры бойынша қорғасындықы 94-97%, кадмидикi
Антропогендiк эксмисия ауыр металлдардың атмосфераға жер шарының құрылысына: қорғасынның
Бұкiл әлемдi антропогенiң 26-44% элементтердiң берiлгенi Европаға өтедi, ал
Әр түрлi өндiрiстiң анализ қоры ауыр металдардың глобальды эмиссия
Химиялық ластаушы қатты әсер етедi. Ауыр металлдармен пестицитер санаулы
Жалпы 269 жануар анализ жасалынды қиындыққа қарамай 14081 метафаза,
Зерттеу нәтижесiнде аберрация храмосомы көл бақада Оңтүстiк- шығыс Тәжiкстан
Қосмекендiлер және бауырмен жорғалаушылардың бойынан өсуi нашар болған балықтың
Жалпы тенденцияның өзгеруi жыныс қатынасы пiсiп- жетiлгенде бойдың өсу
Қосмекендiлер және бауырмен жорғалаушылар осы түрге белгiленген ересек особьтар
Құйрықсыз амфибияларда Тернен бойынша бойдың өсуi екi түрiн ажыратуға
Құйрықсыз амфибияларда ерекше бойдың өсу кезеңi екi фазаға бөлiнедi:
Личинка бойының өсуiнiң бiрiншi фазасы өте қысқа, шабақ көбейсе
Жасыл құрбақаның (Bufo virdis) денесiнiң түсi көк- жасыл дақтар
Бұлар тез қозғалмайды жануарлардан қорғанышы- улы темiр. Адамға құрбақаларда
Қосмекендiлер мекен ету ортасы сулы аймағымен ажыратылады, терiге судың
Зертттеу әдiстерi мен материалдар
2002 жылы көктем-жаз мезгiлдерiнде Данатин құрбақасына Pb(NO3)2, ZnSO4, CuSO4
Морфологиялық зерттеу үшiн шабақтар күнде фиксацияланады, бiрақ судың төмен
Фиксацияланған материал негiзiнде Е. Гинденконың жұмысын пайдалана отырып шабақтардың
Келесiдей ауыр металдардың тұздарымен шабақтар уландырылды.
Pb(NO3)2 –0,05 мг/л 30.03.02. 15 даму сатысы
Pb(NO3)2 –0,15 мг/л 11.04.02. 26 даму сатысы.
ZnSO4 х 7H2O –0,15 мг/л 30.03.02. 15 даму
ZnSO4 х 7 H2O –0,15 мг/л 06.04.02. 24
Pb(NO3)2 –3,3 мг/л 01.05.02. 27,28 даму сатысы
ZnSO4х 7 H2O Pb(NO3)2- ке арналған бақылау
¦лкен тығыздықтағы кювета
Аз тығыздықтағы кювета
2 сағаттық уландырудан кейiнгi таза судағы шабақтар
Бiрiншi тәжiрибе бойынша шабақтардың гистологиялық кесiндiлерi жасалынды.
Нәтижелердi зерттеу және оларды талқылау
Бiздiң зерттеулер көрсеттi, шабақтардың дамуы бiркелкi емес бойдың өсуiмен
Кесте 1. Шабақтардың қалыпты дамуы кіші тығыздық.
Ауыр металдардың даму стадиясына әсерi.
Кiшi кювета кiшi сыйымдылық
пен Барлық саны t0 Фиксация күнi Стадиясы Бақылау
130 90 31.03.02 10тал сағ 1330 17 Қозғалыста
80 1.04.02 10тал сағ 1700 18 Барлығы тiрi
2.04.02 10тал сағ 1800 20
60 3.04.02 10тал сағ 1830 22 Қияр салып қойдық
4.04.02 10тал сағ 1430 23
5.04.02 10тал сағ 1530 24 Активтi жүзедi
50 6.04.02
10тал сағ 1350 24
7.04.02 10тал сағ 1730 24 Активтi қоректенедi
40 8.04.02 10тал сағ 1635 25
9.04.02 10тал сағ 1835 26
30 10.04.02 10тал сағ 1850 27
11.04.02 10тал сағ 1430 27
12.04.02 10тал сағ 1930 28
13.04.02 10тал сағ 1450 28
Бұл кестеден көрініп отырғанымыздай : зерттеу жұмысын жүргізген уақытының
Кесте 2. Шабақтардың қалыпта дамуы. Үлкен тығыздық.
Кiшi кювета үлкенi сыйымдылығымен
/бақылау/ Барлық саны t0 Фиксация күнi Стадиясы Бақылау
180
90 31.03.02 20тал сағ 1330 17 Қозғалыста
80 1.04.02 20тал сағ 1700 18 Қозғала бастады.Барлығы
2.04.02 20тал сағ 1800 20
3.04.02 20тал сағ 1830 22 Қияр салып қойдық
60 4.04.02 20тал сағ 1430 23
5.04.02 20тал сағ 1530 23 Активтi жүзе бастады
50 6.04.02 20тал сағ 1350 24
7.04.02 20тал сағ 1730 24 Активтi қоректенедi
40 8.04.02 15тал сағ 1635 24
9.04.02 15тал сағ 1835 26
30 10.04.02 10тал сағ 1850 26
11.04.02 10тал сағ 1430 27
12.04.02 10тал сағ 1925 27
13.04.02 10тал сағ 1450 28
Алғашқы күндерi күн сайын 1 кезеңге дамуы өзгерiп
Кесте 3. Қорғасын тұзының шабақтардың даму кезеңдеріне әсері.
Кювета № Барлық саны t0 Фиксация күнi Стадиясы Бақылау
Pb(NO3)2
0,05 мг/л конц. 126 90 31.03.02 14тал сағ 1330
80 1.04.02 10тал сағ 1700 18 Қозғалыстары күшейдi.
2.04.02 10тал сағ 1815 21
60 3.04.02 10тал сағ 1830 22 Қияр салып қойдық
4.04.02 10тал сағ 1405 23
50 5.04.02 10тал сағ 1525 24 Активтi жүзе бастады
40 6.04.02 10тал сағ 1340 25
7.04.02 10тал сағ 1725 25 Өте кiшкентай
30 8.04.02 10тал сағ 1830 25 Активтi қоректенедi
9.04.02 10ал сағ 1850 26
10.04.02 10тал сағ 1855 26
11.04.02 7тал сағ 1420 26
12.04.02 17ал сағ 1920 27
13.04.02 7тал сағ 1450 27
Қорғасын нитратымен уландырғанда шабақтардың дамуында мінез-құлықтық өзгерiстер ал даму
Тек бұл дамуы шабақтардың барлығында кешiктiрiлгенi белгiленген жоқ.
Осындай бейне кюветада жақын байқала бастады, шабақтардың тығыздығы/ 180
Нәтижесiнде 0,05 мг/л қорғасын нитратының концентрациясында 10 есе төмен
Құрбақаның асқорыту трактының морфологиясы микроскопиялық техника арқылы зерттелдi, тек
Нәтижелердi зерттеуiнде көрсетедi, шабақтың ауыз қуысы бақылауда / ауыз
28-39 дамуында ауыз қуысындағы эпителий дәм сезу рецепторлары пайда
Iшек шырынында энтероциттер пайда болған, эпикальды бөлiм щеткалық колианы
Метаморфоз алдындағы және метаморфоздалған личинкаларда /42,44 және 45 кезеңдерiнде/
Дәнекер ұлпа шырынның негiзi жiңiшке жiпшелермен қойылған дәнекер ұлпада/сур
Асқазан- iшек трактысының дамуын салыстырсақ құйрықсыз Anura, құйрықты- Urodela
Қорғасын тұзының әсерi морфологияға асқазан- iшек трактысында зерттелген 39,
Шырын қабықшасы асқорыту түтiгiнде личинканың 39 даму кезеңiнде белгiсiз
Гистологиялық анализ асқорыту трактында личинканың 44 және 45 даму
Зерттеу нәтижесi көрсетедi, шабақтардың ауыз қуысы /ауыз сорғышынсызы, бiрнеше
Iшек шырыны энтроциттермен пайда болған, аникальды бөлiмде щеткалық жиек
Ауыз қуысы және өңеш мерцательдi клеткамен төселген, бокалтәрiздi мукоцидтер
Кейбiр ұқсастықтар морфогенезде алынған анализбен берiлген көрсеткiштермен сәйкес ауызщ
Бұл бiр жағынан негiзделген, әртүрлi метаморфоз мiнезiмен, ал
Асқорыту трактының дамуында құйрықтыларды және құйрықсыз қосмекендiлерде белгiлi айрмашылық
Қорытынды
Берiлген мәлiметтер бойынша келесi қорытынды жасауға болады.
Шабақтың даму кезеңдерiнiң негiзгi бақылауда және тәжiрибеде де судың
Шабақтың тығыз орналасуы тез дамуына алып келедi. Бiр және
Қорғасын нитраты 0,05 мг/л концентрацияда шабақтардың дамуына онша әсер
Қорғасын нитраты 0,15 мг/л концентрацияда шабақтарға ерте даму кездерiнде
Қорғасын нитратының тұзының әсерi дамуына және морфологиясына асқорыту трактына
Қолданған әдебиеттер
Шатуновский М.И. Проблемы снижения биоразнообразия пресноводных водоемов. Серия
Северццова Е.А., Северцов А.С. Влияние химического состава воды из
Жукова Т.И, Пескова Т. Ю. Реакция крови бесхвостых амфибии
Токтамысов З.С, Кайдаулова Е.В, Рост, развитие и интесивность дыхания
Вронский В.А. Прикладная экология. Ростов на Дону, 1996, 250с.
Крюков В.И. Влияние химического загрязнения агроэкосистем на частоту
Кузьмин С.П. Земноводные бывшего СССР М-1999, 298с.
Банников А.Г. Жизнь животных.Т-6 М-1968,339с.
Обьекты биология развития-Изд,наука-1975, 571с.
Мина М.В, Клевезаль Г.А. Проблемы биологии и развития рост
Шмальгаузен И.И. Основы сравнительной анатомий. Гос изд-1935, 551-555с.
Наумов С.П. Омыртқалылар зоологиясы. А-1970,81-101б.
Наумов Н.П. Экология животных. М-1963,101с.
Динесман П.Г. Адаптация амфибий к различным условиям влажного воздуха
Hіrjі K.N. anb Nіkudіwe A.M. Observatіon of the olsophageal
Ромейс Б. Микроскопическая техника. М- 1954.
Хегай И.В. КобегеноваС.С. Методическое руководство по курсу Основы
Дильмухамедов М.Е; Кобегенова С.С. Строение пищеварительной системы
Реймерс Н.Ф. Популярный биологический словарь,М-1991.
Мусабаев Г.Г. Орысша- қазақша сөздік,А-1981, 1,2том.
Бекенов А, Есжанов Б, Русско-казакский словарь, М-1954.
Кузьмин С.Л. Сравнительная экология питания земноводных Монголий,1987, 82-86с.
Домровский Б. А. Основы сравнительной морфологий животных ,А-1961.
Джумалиев М.К. Сравнительная морфология позвоночных животных. А-2001
Boselova L. Kompatіve Mіkromorfologіe der Speserohre eіnіger Cegenbours morph
26
