Коммерциялық банктердiң депозиттiк саясаты курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
КIРIСПЕ 3
1. Банк iс-әрекетiндегi депозиттiк операциялардың мәнi мен мағынасы 4
1.1 Депозиттiк операциялардың жiктелуi. 4
1.2 Депозиттiк операцияларға бағалық саясат және олардың әдiстерi 15
1.3 Депозиттердi сақтандыру жүйесiнiң дамуы 16
II Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банк iс-әрекетiндегi депозиттiк саясат 20
2.1. Қазақстанда депозит нарығының құрылуының кезеңдерi мен дамуы 20
2.2 Қазақстан Республикасындағы депозиттiк саясатты жетiлдiру жолдары 23
ҚОРЫТЫНДЫ 29
ӘДЕБИЕТТЕРДIҢ ТIЗIМI 30
2
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI
әЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТI
экономика және бизнес факультетi
Қаржы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Коммерциялық банктердiң депозиттiк саясаты
Орындаған: банк iсi тобының
4 курс студентi
Лесбекова Г.И.
Қабылдаған: э.ғк., доцент
Мақыш Серiк Биханұлы
Алматы 2004
ЖОСПАР
КIРIСПЕ 3
1. Банк iс-әрекетiндегi депозиттiк операциялардың мәнi мен мағынасы
1.1 Депозиттiк операциялардың жiктелуi. 4
1.2 Депозиттiк операцияларға бағалық саясат және олардың әдiстерi
1.3 Депозиттердi сақтандыру жүйесiнiң дамуы 16
II Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банк iс-әрекетiндегi депозиттiк саясат
2.1. Қазақстанда депозит нарығының құрылуының кезеңдерi мен дамуы
2.2 Қазақстан Республикасындағы депозиттiк саясатты жетiлдiру жолдары 23
ҚОРЫТЫНДЫ 29
ӘДЕБИЕТТЕРДIҢ ТIЗIМI 30
КIРIСПЕ
Депозит нарығының даму жолындағы негiзгi рольдi жалпы мемлекеттiк
Депозит бойынша сыйақы ставкасы, депозит бойынша табыс деңгейiн
Курстық жұмыстың мақсаты - мысалда Қазақстандық банктердiң
Депозиттiк операциялардың жiктелу сұрақтарын, депозиттiк операцичларға бағаның
Қазақстан Республикасындағы депозиттiк нарықтық жағдайымен танысу.
Қазiргi заманғы әдiс бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi
1. Банк iс-әрекетiндегi депозиттiк операциялардың мәнi мен мағынасы
1.1 Депозиттiк операциялардың жiктелуi.
Кез келген елдiң экономикалық қор жинағының инвестицяиға өтуiнiң
Нарық жағдайының даму құрылымында тартылған ресурстар маңызды өзгерiстердi
Қазiргi замавнғы банк iс-әрекетi депозиттiң және депозиттiк шоттардың,
Банк ресурстарының құрылымында тартылған қаражаттар үлесi меншiктi қаражаттармен
Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты, сондай-ақ ескi банктiк жүйе
Банктiк тәжiрибеде барлық тартылатын қаражаттарды жинақтау тәсiлдерiне байланысты
депозиттiк қаражаттар;
депозиттiк емес тартылған қаражаттар;
Тартылған қаражаттар iшiнде ең көп бөлiгiн депозиттер құрайды.
Депозит – бұл клиенттердiң (жеке және заңды тұлғалардың)
Депозиттiк операциялар активтi және пассивтi боып бөлiнедi.
Пассивтiк депозиттiк операциялар – бұл клиенттердiң уақытша бос
Қазiргi банктiк тәжiрибеде салымдардың, депозиттердiң және депозиттiк емес
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттердi мынандай топтарға бөледi:
талап етуіне дейінгі депозиттер;
мерзiмдi депозмттер;
жинақ салымдары;
бағалы қағаздар.
Сондай-ақ оларды мынадай
мерзiмдерiне қарай;
салым иелерiнiң категорияларына қарай;
қаражаттарды салу және қайтарып
пайыз төлеу тәсіліне қарай;
банктің активтiк
тағы басқалар.
Салым иелерінің категорияларына байланысты депозиттік шоттар
жеке тұлғалардың шоттарына;
кәсіпорындар және акционерлік қоғамдардьң
жергілікті билік ұйымдарының шоттарына;
қаржылық мекемелердің шоттарына;
шетелдік азаматтардың шоттарына.
Талап етуіне дейiнгi депозиттер – бұл салым иелерінің
Отандық банктік тәжірибеде талап
мемлекеттік, акционерлік кәсіпорындардың, сондай-ақ әр түрлі шағын
әр түрлі мақсатқа тағайындалған
есеп айырысудағы қаражаттар;
жергiлiкті бюджеттер қаражаттары және
басқа банктердің корреспонденттік шоттарындағы қаражат қалдықтары.
Талап етуге дейінгі депозиттік шоттардың артықшылығы олардың иелері
Ал кемшiлiгi — бұл шот бойынша пайыз мүлде
ақша салу және оны алу кез-келген уақытта ешқандай
шот иесi банктен осы
банктер талап етуге дейінгі
талап етуге дейінгі депозиттер бойынша, коммерциялық банк
АКШ-тың банктік тәжірибесінде, талап етуге дейінгі депозиттік шоттармен
3-сурет. АҚШ-тың коммерциялық банкiлерiндегi депозиттер
Нау-шоттар - бұл пайыз төленетін, чектік депозиттер.
бұл шот түрі бойынша пайыз төленеді;
бұл шот жеке тұлғаларға немесе пайда таппайтын ұйымдарға
салым иелерінен бұл шотта
Куәландырылған чектер шоттары — бұл куәландырылған чектерді төлеу
Куәландырылған чектер - бұл банктің шоттағы қаражаттың барлығын
Американдық банктік тәжірибелерде жаңа депозит түріне ақша нарығының
Оның мынадай ерекшелігі бар:
ақша нарығының басқа құралдары бойынша мөлшерлемелерінің өзгеруіне байланысты,
шот бойынша ең төменгі қалдықтың болуының талап етілуі;
салымдардың сақтандырылуы;
иемденуші, үшінші жақтан төлемдер үшін айына шоттан алты
Мерзімді депозит - бұл банктерде белгiлi
Бұл депозит түрі алдын ала хабарлаудан кейін немесе
Бұл салымның ерекшелігi - талап еткенге дейінгі депозитке
Депозиттің бұл түрін алдын ала хабарлау негізінде немесе
Мерзімді депозиттер мынадай түрлерге
меншікті-мерзiмдi депозиттер;
алдын ала алуы ескертiлетiн мерзiмдi депозиттер.
Меншікті-мерзімді депозиттер сақталу мерзіміне қарай жіктеледі:
30 күнге дейінгі;
30-90 күнге дейінгі;
90-180 күнге дейінгі;
180 күннен 360 күнге
360 күннен жоғары.
Мерзімді депозиттер бойынша, салым иесінен алдын ала хабарлау
Мерзімді депозиттердің мынадай ерекшеліктері болады:
есеп айырысу үшін пайдаланылмайды, әрі мұндай шоттарға
шоттағы қаражат баяу айналады;
тұрақты пайыз төленеді;
пайыз мөлшерінің ең жоғарғы деңгейі Ұлттық
ақшаны алуы туралы салым иесінің алдын ала
бұл шоттағы қаражаттар бойынша
Тағы бір кеңінен таралған депозиттердің түрі - жинақ
Банктер үшін мұндай шоттар қосымша жұмыстарды талап етеді:
Мерзімді депозиттер және жинақ салымдары депозиттік ресурстардың біршама
Жинақ салымдардың тұрақты мерзімі болмайды. Бұл салымдардың түрі
Жинақ салымдардың мынадай ерекшеліктері
ақшалай қаражаттар сақтауда тұрақты мерзімі болмайды;
шоттағы қаражатты алдын ала алу барысында ешқандай да
ақшалай шотқа саларда немесе
Отандық банктік тәжірибеде жинақ шоттары тек жеке тұлғаларға
Отандық банктік тәжірибеде жеке тұлғаларға ашылатын жинақ салымдар
мерзімді жинақ салымдар;
қосымша жарна косатын мерзімді
ұтыс салымдары;
ақшалай-заттай ұтыс салымдары;
мақсатты жәче ағымдық салымдар;
алдын ала алуын хабарлайтын
валюталық салымдар.
Мерзiмдi жинақ салымдарға тұрақты мерзімі белгіленетін және сол
Қосымша жарна қосатын салымдар — бұл шоттағы қаражатқа
Ағымдық жинақ салымдар, негізінен, жалақы, зейнетақы, үздіксіз төлемдерді
Отандық банктер тәжірибесінде халық салымдарының бірнеше түрлері қолданылады.
- “НАРОДНЫЙ” салымы —
“СЕНIМ ПЛЮС” салымы ай сайын пайыз төленетін мерзімді
“НАКОПИТЕЛЬНЫЙ ПЛЮС” салымы — қорлану мерзімі:
“ПРОЦЕНТЫ ВПЕРЕД” салымы - салымды ашқан күні
“ПРЕМИАЛЬНЫЙ” салымы - сыйлық ақы мөлшерлемесі
“ЗОЛОТОЙ ВОЗРАСТ” салымы — 50 жасқа
“АҚ БОТА” салымы - арнайы балаларға
“ИНТЕРНЕТ” салымы —
Мерзімді депозиттер мен жинақ салымдардың бір түріне депозиттік
Депозиттiк және жинақ сертификаты – бұл салым иесiне
Депозиттік және жинақ сертификаттары иемденуіне қарай екі түрлі
атаулы сертификаттар;
мәлiмдеушi сертификаттар.
Атаулы депозиттік және жинақ сертификаттары бұл салым иелерінің
Депозиттік және жинақ сертифнкаттары сатылған тауарлар және көрсетілген
Әлемдік банктік тәжірибеде депозиттік сертификаттардың мынадай екі түрі
аударылатын;
аударылмайтын.
Аударылмайтын депозиттiк сертификаттар салым иелерiнiң қолдарында болып, уақыты
Аударылатын депозиттiк сертификаттар басқа бiр тұлғаларға екiншi нарықта
Жинақ сертификаты жеке тұлғаларға арналып шығарылады. Жинақ сертификатының
Мерзiмдi депозиттiк және жинақ сертификаттары мерзiмiнен бұрын төлеуге
Осындай жағдайда, коммерциялық банктердiң активтiк операцияларын қаржыландырудың басты
депозиттiк ресурстардың қаржыландыратын активтiк операциялардың мерзiмдерi мен сомасына
депозиттiк операцяилар банк пайдасын ұлғайтуға немесе болашақта пайда
депозиттiк операцияларды ұйымдстыру процесiнде мерзiмдi депозиттер мен мерзiмдi
салым иелерiнiң санын өсiру мақсатында, депозиттiк операциялар түрлерiн
1.2 Депозиттiк операцияларға бағалық саясат және олардың әдiстерi
Депозиттiк саясатың негiзгi тетiгi банктiң салымшыға тартымды ресурс
Шетел банктерiнде пайыз деңгейi операцияның мазмұнына қарайды, мысалы
Қазақстандық банктерде пайыз деңгейiне инфляция да әсер етедi,
Банк iс әрекетiнде депозит бойынша пайыздық қойылым келесi
- қаржылық несие институттарының арасындағы қысқа мерзiмдi
- қорларды тарту мен пайдалануына берумен байланысты банктiк
Депозит бойынша пайыздар белгiлеп қойылған (фиксаждалған) және қалқыған
Сұраныс пен ұсыныстың нарыққа қалай әсiр етсе банктiң
Пайыздық қойылымға әсiр ететiн басқа факторлар – инфляция
1.3 Депозиттердi сақтандыру жүйесiнiң дамуы
Халық жинақтарын iшкi инвестия ретiнде тарту экономикадағы маңызды
Бұндай шарттарда банктiк және қаржылық жүйенiң тұрақтылығын қамтамасыз
Бiр банк проблемасы барлық банктерге әсiр ете отырып
Осының алдын алу үшiн дамыған елдiң үкiметiмен қауiпсiздiк
Әлемдiк тәжiрибеде банктiк салымдарды қорғаудың әдiстерi жиналған, жай
Депозиттердi ұйымдасқан кепiл жүйесiнiң шегiнде 1999 ж. желтоқсанда
Банк қатысушыларына мiндеттер
Салымды сақтандыру жүйесiнде әлемдiк бiрлестiкте қаржы мекемелерiнiң қамтылуы
Әлемдiк тәжiрибеде барлық банктерде салынған қаражат сақтандырудың мiндеттi
Қазақстанда банк салымдарын сақтандыру жүйесi халықаралық стандартқа өту
Салымдарды сатандыру қорының шешiмi бойынша жүйеге басқа да
Қазiргi кезде Қазақстандық салымдарды сақтандыру жүйесi банк жүйесiнде
Қазақстанда сақтандыру қорының қайтаратын соммасы 1 млн. теңге.
Американдық депозиттi сақтандыру корпорациясы қайтарылатын сақтандыру деңгейi 2500
Қолайлы жағдайларда жүз пайыздық қайтарылу соммасы. Алдын-ала жоспарлай
Сақтандыру жарнасын қайтару соммасын анықтау және сақтандыру қорының
Осы принциппен сақтандыру жүйесi белгiленген және дифференциалды (әр
Дифференциация банк жүйесiне келтiрiлген тәуекел деңгейi бойынша жасалады.
Фиксаждалған қойылымдар жүйесi депозиттiк негiзде сақтандырылған ереже бойынша
Қазақстанда қатысушы банктердiң кезектi күнтiзбелiк қойылымына қатысты банктiң
II Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банк iс-әрекетiндегi депозиттiк саясат
2.1. Қазақстанда депозит нарығының құрылуының кезеңдерi мен дамуы
Жинақтаушы және қорланушы нарығы туралы 1994 жылдың ортасынан
2000 ж. Банктiк депозиттiк нарық депозит бойынша пайыздық
Бұл кезде тұрғылықты халықта жинақтардың кейбiр түрлерi болды,
Банктiк жүйенiң реформалау бағдарламасына сәйкес, Ұлттық банктiң аукциондық
Банктiк депозитте қаражат слу кезiнде тұрғылықты халықты салықтың
Оған қоса сол уақыттан берi банктер аотенциалдық қаражат
Банктер депозит түрлерiн диверсификациялайды, кейбiр депозиттер бойынша қосымша
2000 ж. инфляцияның төмендеуiне қарай нақты жағдайда банктiк
Ендi депозит нарығының 2003 жылына өтемiз, 2004 ж.
Тұрғылықты халықтың депозиттерi екiншi деңгейлi банктерде 2003 жылда
Осы кезеңде салымдар шетел валютасында 98,5 %, ұлттық
Теңге тұрақтылығына қарамастан ақша салушылар бұрынғыдай банктiк депозиттердi
Бiрақ теңгелiк салымдардың табыстылығы жоғары деңгейде, тұрғылықты халық
2003 ж. қыркүйегiнен бастап жинақталған мiндеттi сомма
2004 ж. басынан бастап нарықта депозит өсуiнiң позитивтiк
Орта есеппен теңгелiк қойылым жеке тұлғалардың тез арадағы
Ақша сұранысының жоғарылауынан олардың мерзiмдiк төмендеуiнен банктiң ресурстiк
Мiндеттемеге дейiнгi және жедел депозиттер де өстi. Мiндеттемеге
Ұлттық валютадағы депозиттер 9,1 –ға өстi, 146,9 млрд.
Жылдың басынан бастап халық депозиттерi 8,6 немесе
Депозит нарығында депозит бойынша табыстың номиналдығы төмендедi. Орта
Қазақстан Республикасындағы бiр жылдық толық депозит нарығының құрылуын
Осы жылдарда жеке тұлғалардың депозит үлесi прогрессивтi түрде
2.2 Қазақстан Республикасындағы депозиттiк саясатты жетiлдiру жолдары
Қазақстан республикасындағ Республикасының Ұлттық банкi екiншi деңгейдегi
Қазақстан Республикасының Ұлттық банк қаулысымен 2001 жылы 31
Қазақстан республикасының Ұлттық банкi 2004жылы болжауы бойынша банктiң
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiнiң депозиттiк саясаты барлық мiндеттемелерге
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiнiң қаулысымен қазақстанда “Қазақстан Республикасының
жалпы жағдай;
қор құру тәртiбi;
қордың басқаруы мен мiндеттi қызметi;
қатысушы банктердiң мiндеттерi;
қатысушы куәлiгiнiң берiлуi мен керi қайтарып алу тәртiбi;
Депозит салымдарының төленуi үшiн резервтердiң құрылу тәртiбi;
қаражат салымдарды төлеу тәртiбi мен қызметтерi.
Қазақстан республикасының екiншi деңгейлi банктерiндегi жеке тұлғалардың салымдарының
Жеке тұлғалардың депозиттерiнiң кепiлдiк ұжымының обьектiсi – банкке
Мыналарды қоспағанда:
жеке тұлғалардың мәлiмдеушiнiң депозит салымына салған ақшасы;
жкек тұлғалардың басқару банкiне берген ақшасы;
заңсыз iс әрекеттермен айналысатын жеке тұлғалардың депозитке салған
берiлген банк немесе үшiншi тұлғаның мiндеттеме кепiлiне жеке
сақтандыру кепiлiндегi қарастырылмаған жеке тұлғаның депозитке келiсiм
Қордың ұйымдастырушысы Қазақстан Республикасының ұлттық банкi болып табылады.
Қор келесi қызметтердi атқарады:
Мәжбүрленген жойылу болған жағдайда қатысушы банк депозит салушыға
активтердi басқарады;
қатысушылардың есебiн жүргiзедi.
Қызметтерiн атқара отырып қор құқықты:
Ұлтық Банкпен барлық жаңалықтармен айырбас жасап қаржылық жағдай
қатысушы банктардiң заңға сәйкес ереже бұзу туралы Ұлттық
Берiлген ережеге сәйкес қатысу банктi жеке тұлғалардың салымдарының
Депозиттардан мәжбүрлеумен жойылған қатылушы банкке салымның орнын толтыру;
Қордың берiлген банкке төленген депозиттiң орнын толтыру көлемiнде
Өзiнiң өкiлiн банктi уақытша басқару администрацианың құрамына қосу;
Қатысушы банктi таратушы комиссия құрамына өзқiнiң өкiлiн қосқсны
Root End шегiнде басқа да заң күшiн iске
MPM x DMoa пайыздық қосылымы
PMoa =
100
Мұндағы РМоа орта айлық минималды резервтiк мiндеттеме ;
Резервтiк активтер мыналардан тұрады:
банк өтiмдiлiгiн қолдану үшiн Ұлттық банктiң орталықтандырылған несие
БКШ және теңгедегi қолма –қол құралдар;
Барлық резервтiк активтердiң 20% аспайтын сомадағы алтын.
ұлттық Банкте "Минималды резервтiк мiндеттемедегi шетел валютасындағы құралдарды
MPM x DM есеп шоты пайыздық қосылымы
PM =
100
Мұндағы МРМ - минималды резервтiк мiндеттеме;
ДМ - депозиттiк мiндеттеме.
Резервтiк шоттағы депозитке салынатын ұлттық валютадағы және резервтiк
қазақстандық банктер депозиттi саясат жүргiзу кезiнде көптеген қиыншылықтармен
Қазақстандық банктер депозит бағасын анықтауда пайыз қойылымының қиын
Берiлген бөлiмде басқа елдермен салыстырмалы түрде Қазақстандағы депозиттi
Екiншi бөлiмiнде депозит нарығының дамуын айқындайтын Қазақстанның депозит
Теңгенiң тұрақтылығы, қаржы жүйесiнiң дамуының орындылығын, нақты сектордағы
ҚОРЫТЫНДЫ
Қаражат салымдары – бұл банктердiң жетiстiктерге жетiп және
Банктiк iс әрекеттi басқа бизнес түрiнен ерекшелейтiн қаражат
Қаражат салымдары банк несиесi үшiн шикiзат болып табылады,
Депозиттер заңды мiндеттемелерге сәйкес резервтердi құруға мүмкiндiк бередi
Депозиттi басқару кезiнде әр банк екi негiзгi шарттарды
Осы курстық жұмысында мен депозитке байланысты сұрақтың бәрiн
ӘДЕБИЕТТЕРДIҢ ТIЗIМI
Сейткасимов Г.С. “Банковское дело” – Алматы: “Қаржы -
Лаврушин О.И. “Банковское дело” – Москва: “Финансы и
Сейткасимов Г.С. “Деньги, кредит и банки” – Алматы:
Постановление Правления Народного Банка Казахстана.
Ұлттық банктiң хабаршысы.
“А ты застраховал свой депозит?!” // А.Гринкевич, М.Гринкевич
“Система страхования депозитов: мировой опыт” // Сагиндыкова, Исаева
Мақыш С.Б. “Коммерциялық банктер операциялары”. А: 2004
Жуков “Деньги, Кредит, Банки”. М: 2002
Голанова “Рынок ценных бумаг”. М.
2
Депозиттер
Транзакциялық шоттар
Талап еткенге дейiнгi салымдар
Жинақ және мерзiмдi салымдар
Нау-шоттары және басқа да шоттар
Куәландырылатын чектер
Жинақтық салымдар
Мерзiмдi салымдар
Кәдiмге жинақ салымдар
Ақша нарығының депозиттiк шоты
Ұсақ мерзiмдi салымдар
Iрi мерзiмдi салымдар
