TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

КІРІСПЕ 2

I ТАРАУ. КЕҢЕС ҮКІМЕТІНІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТЫ ЖӘНЕ ОНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДАҒЫ АСЫРА СІЛТЕУЛЕР 10

1.1 Әлеуметтік дамудың кеңестік басты бағыттары 10

1.2 Ірі байларды меншігінен айыру және оның зардаптары 18

1.3 Ауқатты шаруаларды жау тап ретінде жою 23

II ТАРАУ. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ XX ҒАСЫРДЫҢ 20-30 ЖЫЛДАРДЫҢ БАСЫНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЗАРДАПТАРЫ 33

2.1 Қазақстанда өнеркәсіптің дамуы және оның негізгі бағыттары 33

2.2. Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруаларын отырықшыландыру және оның зардаптары 37

2.3 Кеңес үкіметінің Қазақстандағы әлеуметтік саясатының нәтижелері 44

2.4 Қазақстандағы Кеңес үкіметінің саясатына қарсы наразылықтар, толқулар мен көтерілістер 53

ҚОРЫТЫНДЫ 58

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 62

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Тарих

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 2

I ТАРАУ. КЕҢЕС ҮКІМЕТІНІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТЫ ЖӘНЕ
1.1 Әлеуметтік дамудың кеңестік басты бағыттары 10

1.2 Ірі байларды меншігінен айыру және оның зардаптары
1.3 Ауқатты шаруаларды жау тап ретінде жою 23
II ТАРАУ. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ XX ҒАСЫРДЫҢ 20-30 ЖЫЛДАРДЫҢ БАСЫНДАҒЫ
2.1 Қазақстанда өнеркәсіптің дамуы және оның негізгі бағыттары 33
2.2. Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруаларын отырықшыландыру және
2.3 Кеңес үкіметінің Қазақстандағы әлеуметтік саясатының нәтижелері 44
2.4 Қазақстандағы Кеңес үкіметінің саясатына қарсы наразылықтар, толқулар мен
ҚОРЫТЫНДЫ 58

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 62

ТҮЙІН

Дипломдық жұмысында XX ғасырдың 20-шы және 30-жылдардың басындағы Қазақстанның
Тақырыпты зерттеу
концепциядан бас тартып, қазіргі заман талабына сай жаңа деректер
Беттер саны________, әдеби деректемелер________.

РЕЗЮМЕ

В дипломной работе отражено социально-экономическое положение Казахстана 20-30гг. ХХв.

В научной работе удалена Марксистско-ленинская концепция, а использованы новые
Количество страниц________, литературных источников________

КІРІСПЕ

Нәубет. Зұлмат. Ашаршылық. Тәркілеу. Асыра сілтеу. Өткен XX ғасырдың
Әрине, бірден айта кету керек, XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы
Кеңестік дәуірде тарих ғылымы да әдебиет сияқты партиялық болғандығы,
Сан миллиондаған сананы тұмшалап келген КСРО-дай алып империяның күйреуі
еңбектердің авторы ретінде ғана емес, тәжірибелі ғалымның таңдауының көкейге
Деректік мәліметтердің, құжаттардың келесі тобына партиялық және қоғамдық ұйымдардың
архивінде (ҚРПА) 141 қорда, Қазақстаннан Мәскеуге жолданған құжаттар бұрынғы
Қоғамдық ұйымдар негізінен ет, астық тапсырысын орындау, отырықшыландыру және
Күрделі әрі қарама-қайшылықты әлеуметтік-экономикалық процесстерді талдап
құрайтын мемлекеттік органдар, мекемелер мен кәсіпорындар құжаттарының маңызы баға
Міне осы деректерге шамамыздың келгенінше талдау жасай отырып, XX
Диплом жұмысының жоспары кіріспеден, негізгі II тараудан және қорытындыдан
Екінші тарауда : «Қазақ халқының XX ғасырдың 20-шы және
бағыттары, Көшпелі және жартылай кешпелі қазақ шаруаларын отырықшыландыру және
I ТАРАУ. КЕҢЕС ҮКІМЕТІНІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТЫ ЖӘНЕ
1.1 Әлеуметтік дамудың кеңестік басты бағыттары

Қазан төңкерісінің өзін социалистік яғни әлеуметтік деп атаған большевиктік
1928 жылғы 8 қаңтардан 6 ақпанға дейінгі мәлімет бойынша
1928 жылдың 19 сәуірінде республика Юстиция халық комиссариаты және
БК(б)П ОК Саяси бюросы 1928 жылы қаңтарда өз қолдарында
Алайда, Қазақстан Юстиция халық комиссариаты мен прокуратурасы бұл жөнінде
Қазақ даласында өмір сүрген көшпенділер және жартылай көшпенділер ХХғ.
Қазақ зиялы қоғамы осыған байланысты үрейлі дабыл қосты. Мысалыға
Сол жылдары әкімшілдік әмірмен мешіттер мен шіркеулер жабыла бастады,
Кеңес мемлекеті мәдени революция процесіне бағыт бере отырып, оған
Әлеуметтік-экономикалық қайта құрудағы сияқты, мәдени құрылысы саласында да өтпелі
1919 жылы 26 желтоқсанда сауатсыздықты жою туралы Совнаркомның декреті
Қазақтар ғұмыр-бақи пайдаланып келген араб әліпбиі 30-шы жылдары әуелі
1928 ж. алғаш рет Алматы педагогикалық институты, 1929 жылы
1932 жылы Қазақ ССР ғылым академиясының Қазақ филиалы ашылды.

Сол кезеңде республикадағы денсаулық жүйесін қалыптастыру да әрқилы жағдайда
1.2 Ірі байларды меншігінен айыру және оның зардаптары

«Еңбекші Қазақ» және «Советская степь» газеттерінде Қазақ Орталық Атқару
Мал басы сапы бойынша /ірі

қарага шаққанда/ мал қожалыңтары топтары Жылдар бойынша мал қожалықтарының
1924-25жж 1925-26жж 1926-27жж 1927-28жж

5 басқа дейінгілер 75,3 64,5 56,1 56,1

5-тен 20 басқа дейінгілер 23,5 '
20-дан 50 басқа дейінгілер 1,0 3,0 5,0 5,6

50 бастан жоғарылар 0,2 0,6 1Д 1,3

100 100 100 100

Кестеден көрініп тұрғандай 50 бастан артық малы бар байлардың
көшпелі аудандарда 400 бастан жоғары, жартылай көшпенді аудандарда 300
1928 жылы 30 тамызда қабылданған Қазақ АКСР ХКК-нің «Қазақстанның
Декретте заң органдарының ролі төмендетілді. Республикалық Орталық тәркілеу комиссиясының,
Антиконституциялық бұл комиссияларға ГПУ өкілдері енгендігі елден жасырылды және
Үкімет дерегі бойынша тәркілеу 196 қожалықты қамтығаны белгілі. Ал
№ Аудандар Бір қожалыққа / ірі қарага шаққанда

1. Отырықшы 114,4 бас

2. Жартылай көшпелі 218,5 бас

3. Көшпелі 290,0 бас

Кестеден байқайтынымыз - қазақ ауылында бұл кезеңде қыруар малы
кейбіріне үіліп көрелік. Сырдария округінен шыққан Қазақбаевтар, «Орал губерниясында
Тәркілеудің және оларды жер аударудың көлеміне келер болсақ, бұл
Алдын-ала түскен тәркілеу, жер ауда-ру мәліме-ті Тәркіленген және
Тәркі-ленді Аудандар бойынша Декрет баптары бойынша жерінен тыс жер

Оты-рықшы Жар-

тылай

көшпелі Көш пелі Ірі байлар Жарты лай фео-далдар аударылған
Барлығы 700 696 127 508 61 560 136 669

Процент 100 99,4 18,2 72,0 8,8 80,6 19,4 91,1

Енді осы тәркілеуден түскен 144 474 бас /жоспарланған 225972
қожалықтар саны малсыздар 1 малы барлар 2 малы барлар
7 малы барлар

24991

% 2559 18,2 2828 20,2 3127

22,3 2443 17,4 1510

14,5 733

5,3 734

5,1 277

2,0

Тәркілеудің бірінші легінің нәтижесі осылай болды, яғни кедейлер де
1.3 Ауқатты шаруаларды жау тап ретінде жою

1929 жылдың 20 ақпанында КСРО OAK мен КК «Еңбек
а) жеке ауыл шаруашылығы салықтары салынатын;

э) жалдамалы еңбек үздіксіз пайдаланылатын;

б) диірмендері, майшайқағыш, жарма тартатын мәшинелері немесе тары
в) мүшелері саудамен, алыпсатарлықпен, делдалдық сауда-саттықпен және т.б. еңбексіз
1929 жылғы сәуірде БК(б)П ОК мен Орталық бақылау комиссиясында
саясаттың «деревняның дамуында» 1929 ж. жазынан бері жүргізілгенін
Қызыл әскер қатарында қызмет етіп жатқан кулак отбасылары жазалаудан
1930 жылы ақпанда Қазақ өлкелік комитетінің кулактарды тап ретінде
Сот жазалау органдарының осы науқанға байланысты жергілікті жерлерге жіберген
айтылды. Кулактарды жазалау колхоз мүшелерінің жалпы жиналыстарында кедей, және
Осы мәселеге байланысты жергілікті жерлерден келген сұрақтарға нақты жауап
Осы мәселеге орай Қазақстан Юстиция халкомы мен прокуратурасы 1930
Тәртіпсіздіктердің белең алып кетуінен алдын-ала сақтау РКСФР Юстиция Халық
Кейбір жерлерде орташаларға, тіптен кедейлерге сорақы асыра сілтеулерге жол
Тәркілеу ісінің өзі де адамгершіліктен жұрдай әрекеттермен ұштасып жатты.
Осында бір назар аударарлық мәселе жергілікті сот-жазалау органдарының бай-кулактарды
Астық дайындау жылы 1924-25жж 1925-26жж 1926-27жж 1927-28жж

үлес салмағы, процентпен

Мемлекеттік органдар 63,9 66,0 61,8 38,5

Кооперация

Жекеше 16,8 19,3 23,4 10,6 35,9

2,3 59,9 1,6

Барлығы 100,0 100,0 100,0 100,0

Жекешелердің мемлекетке өткізген астық үлесінің кемуін мемлекеттік органдар әсіресе
Ал, зорлық-зомбылықтың ауқымын темендегі мәліметтер айғақтайды. 1930 жылы мамыр-маусымда
1) Барлық жазаға тартылғандар 56498.

а) әкімшілік жолмен жазаланғандар 20367

ә) сотталғандар 34121 Сотталғандар ішінде: І.Кулактар
2) Өндірілген айыптар және тәркіленген заттар сомасы - 23
3) Тәркіленді:

а) мал
б) құрылыстар, кәсіпорындар
Дәл осы 1928-29 және 1928-30 астық дайындау жылдары мен
Науқандар Жазаланғаны Шаруашылық мүліктерін анықтау 1 қожалық есеппен

Сот тәртібімен әкімшілік тәртібімен Барлығы Айып сом
тұрақты

бағамен Тәркіастық

/пұт/ өндірілген сом

А/д 1928-29 А/д 1929-30 Егін егу Барлығы 8936 13594
56000 60563 540035 82789 9000 631834 645-00 432-00 285-00
Осы кестеге Т.Омарбеков
органдарының ескертуінше сот тәртібімен жазаланғандар мәліметі едәуір толық көрсетілмегенімен
Осыдан келіп, жоғарыдағы жазаланған 70000 қожалық санын едәуір қысқартуға
Ал, ет дайындау науқаны жаппай
байланысты. БК(б)П ОК 1929 жылы 20 желтоқсанда, қабылданған «Ет

проблемасын шешуге байланысты шаралар туралы» қаулысынан және КСРО ХКК
Животновод Союз Союзмясопрод. скотовод Барлығы

Жеке-дара Тұтыну кооп.

ҚАКСР бойынша мал басы 215 800 6100 45000 10000
Алайда бұл жоспардың өзі де бірнеше рет жоғарылатылып өзгертіліп
жуық малдың шамамен 15 млн-ы ет дайындау науқанында сойылған
Айтылған кемшіліктердің орын алғанын сол кездегі ресми органдар да
Сірә, Дон Кихоттың даңқы біздің солшыл асыра сілтеушілерге ұйқы
1930 ж. жазында Ф.Голощекин ҮІІ Бүкілқазақтық партия конференциясында сөйлеген
1.Дүниемүлік қайтарылғандар 4533 орташа

2.Түрмедегі босатылғандар
3. Айыптары алынып тасталғандар
4. Сайлау құқығы қалпына келтірілгендер
5. Істері тоқтатылғандар 2664
б.Айдаудан оралғандар
Осындай асыра сілтеулермен қатар атқарылған кулактарды жою саясатынан кеңес
II ТАРАУ. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ XX ҒАСЫРДЫҢ 20-30 ЖЫЛДАРДЫҢ БАСЫНДАҒЫ
2.1 Қазақстанда өнеркәсіптің дамуы және оның негізгі бағыттары

Қазақстанға шетелдік интервенция, ақ гвардияшылар мен қызылдардың арасындағы соғыс
Индустрияландыру жылдарында Қазақстан Одақ бойынша түрлі түсті металлдар өндіру
Қазақстан шаруашылығында өндіріс жетекші орынға ие болды. 1939 жылы
Қазақстан өлкелік партия комитетінің бірінші хатшысы Ф.Голощекин бастаған державалық
Сөйтіп Қазақстанның өнеркәсібі мен транспортын қалпына келтіру елдің социалистік
1927 ж. оның Қазақстаннның бүкіл өнеркәібіндегі үлесі 64%, ал
ЖЭС-тің нәтижесінде жеке меншік сектор мен сауда бостандығына жол
1927 жылдың қарашасында 6-шы өлкелік партия конференциясы Қазақстанда индустрияландыруды
1920ж. сәуірінде сол кездің ең ірі құрылыс саласы болып
Кеңес үкіметі бұған 200 млн сом қаржы бөлді. Бұл
Жері пайдалы қазбаларға толы Қазақстанда өнеркәсіп орындарын салу басқа
Сонымен бірге бұл жылдар Кеңестік экономикалық даудың бір аймағы
дамыған Қазақстан экономикасы бәрі-бір орталыққа тәуелді
2.2. Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруаларын отырықшыландыру және
Ұжымдастыру саясаты - большевиктердің әлеуметтік теңсіздікті жоюдың бірден-бір құралы
Отырықшыландыру - бұл ұлттық мәселе. Отырықшыландыру арқылы біз нені
Біз қазақ ауылының экономикасын көтеруді қалаймыз. Біз отырықшыландыру жолымен
1931 ж. 14 желтоқсанында Қазақстанның Халық Комиссарлар Кеңесі жанындағы
1. Жаппай отырықшыландыру жөніндегі жұмыстар жоспарына енгізуге жататын қожалықтар
Тыңдалды: барлық көшпелі және жартылай көшпелі қожалықтар мемлекеттік жоспарлау
1. 1930 ж. жерге орналастыруға дейін отырықшыландырғандар -70000 қожалық.

2. Орталықтары отырықшыландыру мекендерімен шартты сәйкес келетін
3. 1931 ж. өнеркәсіпке кеткендер - 20000.

4. 1932ж. өнеркәсіпке беруге жобаланғандар - 57000.

5. 1930-ЗІжж. жоспарлы отырықшыландырылғандар-164000

6. Жоспарлы отырықшыландырумен шартты түрде қамтамасыз
7. ҚАКСР аумағынан шығып кеткендер - 37000.

8. Еуропалық поселоктар бойынша отырықшыланғандар - 20000

9. Отырықшыландырумен толық қамтуға жататындар - 191000.

Сол кезеңде қазақтардың жалпы саны 4 млн. 836 мың,
Себебі бұл саясат оның «Қазақстандағы Кіші Қазан төңкерісі» идеясымен
Қаулыда кешпелі және жартылай көшпелі тұрмыс социалистік құрылыспен үйлесе
Жылдар 1930-ЗІжж. 1931-32жж. 1932-ЗЗжж.

қожалықтар саны 80000 100000 120000

Отырықшыландыру жұмыстары үйреншікті әкімшілдікті әміршілдікпен жүргізілгендіктен мұнда да асыра
Отырықшыландыруға республикадағы шовинистердің «Қазақ бәрібір көше береді. Орынсыз шығындалудың
Отырықшылануға ұйымдастырылатын

Тұрғын үй Барлық мемлекет

көшпелі колхоздар саны

құрылысы қарыз /сом/ әр

қожалықтар саны

қожалыққа

Барлығы 84340 306 49

240

306 колхозға 49 үй салып беріп, 84340 қожалықты отырықшыландыру
шөлдер мен батпақтарда агрономия академиктері де еккен днін ала
№ Босқындар барған жерлер Босқын Олардағы мал

қожалықтары басы

1. Өзбекстанға 3436 187909

2. Түрікменстанға 7371 319725

3. Тәжікстанға 1767 88350

4. Қырғызстанға 1031 33595

5. Қарақалпақстанға 2355 112621

6. Теменгі Волга өлкесіне 2562 13797

7. Сібір өлкесіне

2100 27348

8. Украинаға 901 6652

9. РФСР-дің қалған бөліктеріне 13511 10080

10 Қытайға 563 2276

Барлығы 35597 893074

О. Исаев пен Орымбаев 1932ж. 11 мамырды КСРО ХКК-не
Жылдар аралығы Кеміген адамдар саны /мың адам/

1930-1931

1931-1932

1932-1933 759,0

1.887.0

739.5

1930-1933 3.379.5

Кестеден ауыл халқының үш жыл ішінде 3 млн 379.5
Ал, енді ашаршылық салдарынан босқан қазақтың аянышты халіне келсек,
Астықты өндіре алмаған /себептерін жоғарыда айтып өттік/ малдан айырылған,
2.3 Кеңес үкіметінің Қазақстандағы әлеуметтік саясатының нәтижелері

Алдағы тарауда кеңестік әлеуметтік-экономикалық саясатты негізгі мақсаты және оны
Губерниялар Қазақстан-

дағы барлық

жер Содан

»

алынып қойылганы Оның проценті Соның ішінде

жарамдысы Жарамсызы

Семей

Ақмола

Қостанай

Ақтөбе

Орал

Бөкей

Адай уезі

Орынбор 19343906

13621108

11058563

40799893

16387792

7191310

26733157

4435758 14174376

8587786

8791986

2830234

7474109

137550

20000

4121724 28,55 18,96 83,56

5,7 43,05

1,91 0,07 93,0 11702527

7132786

3056616

1541729

2254609

131550

10000

4129246 2471849

1565000

65437

788505

5219500

6000

10000

11518519

Барлығы 202257787 40647765 20,8 29129246 11518519

Байқап отырғанымыздай Қазақстанның 20%-тен астам бөлігі патша дәуірінде-ақ алынып
саясатының құрамдас бөліп болғанын ешкім жоққа шығармаса керек. Сондықтан
Шымкент облыстық мұрағатындағы құжаттар байлардың мал-мүлкін тәркілеу және оларды
1929 жылдың наурызында жасалған алғашқы тізімдер бойынша Әулие ата
Енді уәкілдерден белек астық дайындауға темір жолдан, өндіріс орындарынан,
Солардың біріне үңіліп көрелік: «Партияның Өлкелік комитетіне. Альшанскийге» 1929
Ұжымдастыру жаппай жүріп жатқан II ауданда 827 бай мен
10 ақпанға дейін ұжымдастыру Қаратаста - 70%, Бловодта-72%, Сайрамда-75%,
Қазір осы екі ауданда 1000 сомнан астам табысы бар
Бұл жұмыс мынадай тәртіппен жүргізіледі: Келесте-250, Иіржарда-180, Беловодта, Қараспанда-100,
Осымен бірге жаппай ұжымдастыру жүріп жатқан II ауданда әлі
№ 7 ауылда темір жол бригадасы өз десятнигін қамап,
Аудандық партия комитетінің үгіт-насихат бөлімінің меңгерушісі, уәкіл Ерманов темір
«ОГПУ-дің отряды» деген атпен темір жол партия ұйымынан астық
№ 6 ауылда үстерінде шинелі бар бадамнан топтасқан отряд
№ 9 ауылға келген бригада мүшелері түнде кедей Медет
Қазабек Тоқтыбаевты соттап, 4 жыл еркінен айырылсын деп үкім
Тек әкімшілік әдісті пайдалану, ерескел істердің етек алуына жол
№ 5 ауылдан кеңес төрағасы Сүлеймен Қарыбаев, колхоз бастығы
№ 6 ауылдан 101 адам қашты, оның 27-і байлар.
№ 7 ауылдың байлардың үгіттеуімен, басқаруымен 90 қожалық қашты,
Осы хабарды қажетті іс-шара қолданса деп жіберіп отырмыз .

Осындай жүгенсіздікпен жүргізілген «кулактармен күресте асыра сілтеуден ада емес
Қарулы қақтығыстар, жазалаушы отрядтардың қанқұйлы ойрандары, орыс-казактарды қазақ шаруаларына
Көшпелі мал шаруашылығының сүйегі болып отырған байлар мен ауқатты
Ет дайындау науқанындағы «жетістікті» Қазақстан ХКК-нің ресми мәліметі тайға
Жылдар Малдың жалпы басы /мың/ Ет дайындаулар

/тірі салмақ мың центнер/

1919 35817,1 23341

1930 20364,7 27820

1931 8848,3 47350

1932 5262,4 8988

1933 5005,1 4055

3,5 млн қазақтың күнкөрісі болған мал шаруашылығын күйреткен ет
туралы», БК(б)П ОК-нің 1932 жылғы 5 қазандағы «Қазақстанның ауыл
Астық дайындау науқандарына келсек, оның ауқымын
Астың дайындау жылдары Жылдың дайындаулар /тоннамен/

1928-29 970 259

1929-30 621 280

1930-31 771 945

1931-32 774 657

1932-33 727 856

1933-34 588 877

1934-35 662 835

Сталиндік «Сібір әдісі» кеңінен қолданылған 1928-29 астық дайындау жылы
1927-28 жылы - 80,5%, 1928-29 жылы - 69,9%, 1929-30
Астық дайындау мәселесін шешу үшін егістік алқабын жайылым есебінен
Кеңес өкіметінің (И.Сталин мен Ф.Голощекиннің ғана емес, олардан кейінгілердің
2.4 Қазақстандағы Кеңес үкіметінің саясатына қарсы наразылықтар, толқулар мен
Күштеп қысым жасау мен дөрекі озбырлыққа қарсылық ауылшаруашылық өндірісінің
Қазақстандағы ПП ОГПУ-дің саяси құпия бөлімінің 1931 жылғы
Сол жылғы 8 ақпан 9 наурыз аралығында болған Ырғыз
Енді осы көтерілістердің себептеріне келсек, оны сол көтерілісшілердің талаптары
1. 1928 жылы орташалардан әділетсіз тәркіленгендерді қайтару;

2. Дін бостандығын беру, мешіттерді қайтару, діни
3. Ірі байлар тәркіленгеннен кейін енді тәркілеу болмайтыны
4. Колхоздарға зорлап кіргізу тоқтатылсын. Олар тек еріктілік
5. Қазақ даласында тапқа бөліп, жіктеуді қою керек,
6. Салықтарды мал-мүліктің санына қарай салу
Көтерілісшілердің
азаматтардан!» деп аталатын үндеуде айқындай түседі. Онда төмендегідей жолдар
байларға тек тиісті салықты салуды өтінеміз». Біз мемлекеттік міндетккерліктен
Көтерілісшілердің ұйымдастырушылары негізінен ауқатты шаруалар мен ықпалды дін өкілдері
Ал, көтерілістердің қозғаушы күші қарапайым қазақ шаруасы еді. Шаруалар
Көтерілісшілерді әлеуметтік құрамын төмендегі ОГПУ мәліметері де айқын көрсетеді
Барлық бас

көтерілулер

болған жерлер

Сотталған көтерілісшілер

байлар Дін

қызмет-

керлері Орташа-лар кедейлер Саудагер-лер қыз-

мет-

керлер

Бетпаққара,

Торғай

Наурызым 172 12 73 56 11 6

Созақ 177 14 61 42 4 12

Балқашшоқпар 31 2 11 7 - 6

Көкпекті 50 2 47 40 - 6

Абралы 197 5 38 26 9 9

Шыңғыстау 141 __
Бұл жерде тікелей қылмыстылар ғана ОГПУ сотына тартылғанын ескертеміз.
Жалпы 1929-1931 жылдардағы Қазақстанда орын алған халықтық наразылъіқтардың ауқымына
ҚОРЫТЫНДЫ

Біз ұмытсақ та тарих ұмытпайтын тағдырлы кезеңдер мен оқиғалар
Қазақтардың ұлт ретінде өмірге келгеннен бергі ең сойқанды соққы
Қасірет пен қайғыға толы беттер 1929-ЗЗжж. аралығында асыра сілтеу
Ұжымдастыру кезінде мал шаруашылығы мен егіншілік бағытындағы шаруа қожалықтарын
1927 жылы БК(б)П съезінде сөйлеген Голошекиннің Қазақстанға «Кіші

Қазан» революциясын орнату идеясы 1928-1933 жылдарда шын мәнінде «жүзеге
Жоғарыда айтып өткеніміздей еңбірінші байлардың малын тәркілеумен ғана аяқталатын
Біз 1931 жылғы және 1933 жылы болған алапат ашаршылықты
20-30 жылдар қазақ халқының мыңдаған жылға созылған мәдениетіне, оның
Қысқаша тоқталып өтер болсақ: 1920 жылдардың аяғында екі топтың
1927 жылы байқалған азық-түлік тапшылығын жою үшін Қазақстанды азық-түлік
Тап күресі тезисіне орай қанаушыларды және әлеуметтік теңсіздіктің бірден-бір
"Социалистік өркениетке" жат көшпенді және жартылай көшпенді мәдениеттен бас
Аталған мақсаттарды іске асыруда партия басшылары тек қана тап
Отырықшыландыру үшін мал шаруашылығын біржолата күйрету мал

басын 90-95% -ке кемітіп жіберді.(әрине бұл шығынның ішінде күштеуге
Жеке меншігінен айыра отырып, кеңестік отарлаушылардың ұжымдастыру барысында іске
қазақтарды қазақ жерінен айыру еді. (колхоздардың біртіндеп совхоздарға айналдырылуы
XX ғасырдың 20-шы және 30-жылдардың басы жалпы Кеңестік дәуірдегі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Абдакимов
2. Ақатаев
3. Әбдәкімұлы
4. «Боздақтар»
5. Қазыбек
6. Қаратаев
7. Қозыбаев
8. Қойгелдиев
9. Қыстаубаев
10. Қазақстан тарихының очерктері.
11. Ержанов А. «Жаңарту
12. Есмағанбетов К. Қазақтар
13. Маданов X., Мусин
14. Мұратхан Қани «Қазақтың
15. Михайлов В. Ұлы
16. Омарбеков Т.
17. Рысбайұлы К. Қазақстан
18. Сапабек Ә. Қазақ
19. Сб.док. Политические реппрессии
20. Сейткемелов X. Шұбырынды
21. Рүстемов М. Созақ
22. Тәтімов М. Қазақ
23. Тәтімов М.
24. Тәтімов М., Әлиев
1999.

25.Назарбаев «Жадымызда жатталсын, татулық дәйім сақталсын» //Егемен

Қазақстан, 1998 жыл 16 қаңтар.

26. Атауов С. Созақ қасіреті //Жұлдыз -1994. №6. 36-41
27. Алдажұманов Қ. Күшпен көшіру: жымысқы
әрекет. //Қазақ тарихы. 1997. №4 32-3666.

28. Голощекин геноцидіне Кім кінәлі? //Егемен Қазақстан -2001. 30
жүйесін құру. // Ұлт тағылымы. -2001.-№2. 37-476.

30.Ділманов С. Кеңес мемлекетінің жазалау
дамуы. //Ұлт тағылымы -2001. №27 27-306.

31.Ділманов С. Гулаг
мектебі. -2001-№6. 54-566.

32.Игембаев А. Халық жауларының сот алдындағы жауаптары //Ақиқат.

1997.№5 .19-2766.

33.Кәкен А. Сұрқия саясат сұлбасы. //Егемен Қазақстан. 2000. -22
35. Қалдыбаев С. Сталиндік кезең: саяси қуғын-сүргін және құқық.
//Заңжәнезаман. 1998. №1. 116-1196.>

36.Қолдан жасалған қасірет. //Егемен Қазақстан, 1992, 22 желтоқсан.

37. Михаилов В. Жүрген жері жүтеді. Ф.Голощекин туралы //Жүлдыз.
№9. 131-1446.

38.Меңдеке Әмірхан. Голощекин баскесер болған ба? //Егемен Қазақстан

1992. 17 қаңтар.

39.0марбеков Т. Ызғарлы жылдар іздері. //Ақиқат, 1998.№6. 32-386.

40. Омарбеков Т. Үлкен террор //Ақиқат, 1997. №2. 8-125.
41.0марбеков Т. Меншік иелері қалай жойылды. //Ақиқат, 1992. №9.
42.Омарбеков Т. Қазақстандағы
//Ақиқат, 1993. №3. 65-706.

43.Омарбеков Т. Дәстүрлі қазақ шаруасын қозғаушылар қалай айыпталды?

//Ақиқат, 1993, №3. 65-706.

44.Омарбеков Т. Аштық апатын анықтай алдың ба?

//Ақиқат, 1994. №2. 50-576.

45.Омарбеков Т. Тарихи
көтерілісіне жаңаша көзқарас. //Саясат, 1998, №37 57-6966.

46.1920-30 жылдардағы ұжымдардың кезеңдері //Ақиқат, 1999,№5. 87 б.

47.Бай-кулактарды тап ретінде жою науқаны қалай жүргізілді?//Ақиқат,
1989,№5. 81 бет.

48. Қазақстан шаруашылығын күштеп ұжымдастыру зардаптары. //Ақиқат,

1999, №3.87 бет.

49. 20 жылдардағы қазақ ауылының шындығы. //Қазақ тарихы,
1993, №5, 39-бет.

50. Бұрынғы Одақты етпен кім асырады? //Қазақ тарихы,
51. «Қазақ халқының қаралы кезеңдері» //Қазақ тарихы, 1996,№3.
52. Асылбекова Ж., Талдыбаев Ж. «Индустрияландыру тақырыбы қалай
зерттелді?» //Қазақ тарихы, 1997, №3. 46-50 бб.

53. Түменбаева Б. «Ұжымдастыру және төтенше шаралар» //Қазақ
1996,№6,42-45б.

54. «Отаршылдыққа қарсы күрес кезеңдері» //Қазақстан тарихы,

1993. №1. 47 6.

55. «Қолдан жасалған
22 желтоқсан.

56. М.Төлепберген. «Тарихи шындық әлі айтылып біткен
Қазақстан. 2002 жыл, 31 мамыр.

57.Дәстүрлі қазақ шаруашылығын
//Ақиқат 1993. N 5 59-62 бб.52

Омарбеков Т. 20-30 жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997.
Омарбеков Т. 20-30 жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997.
Бұл да сонда.13б.

Қазақ қалай аштыққа ұшырады. А., Қазақ университеті. 1991 ж.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 15 б.

Қазақ қалай аштыққа ұшырады? А., Қазақ университеті, 1991ж. 117-125
Шымкент облыстық мемлекеттік архив 29 қор. I жазба. 35
Егемен Қазақстан. 1992 жыл 30 мамыр, 23 маусым.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 18 б.

Тәтімов М. Цифрлар шежіресі. А., Қазақстан 1988.

ҚазОАК «Қазақстанның барлық еңбекшілеріне» үндеуін «Еңбекі қазақ» 1928 ж.22
Иконникова И.П., Угроватов А.П.Сталинская репетиция наступление на крестьянство.Вопросы истории

КПСС, 1991. №1.69-6.

Омарбеков Т. 20-30жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат. 1997ж. 49
Бұл да сонда 50 б.

Омарбеков Т. 20-30жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат. 1997ж. 47
Сталин И. Шығармалар. 11 том. 20 б.

ОмарбековТ. 20-30жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат. 1997ж. 55 б

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 82 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 84 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 99 б.

Шымкент облыстық архивтінің бөлімшесі. 29 қор. 1-ші жазба. 35
Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 100 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 102 б.

Коллективизация сельского хозяйства. Важные постановления, с. 127-163

И.Сталин Шығармалар 12том. 43,186,196,198 6.

Омарбеков Т. 20-30 ж.ж. Қазақстан қасіреті А., Санат. 1997.
История КПСС. 4 том. 2 кітап. 44 б.

Коллективизация сельского хозяйства. Важные постановления. 267 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 110-111 бб.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 43 б.

ҮІІ Всеказахская конференция ВКП(б) А., 1930. 84 бет.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат., 1997. 55-57 бб.

Коллективизация сльского хозяйства, с.206-246

Сталин И. Шығармалар. 13 том. 259,247,249 бб.

Асылбекова Ж., Талдыбаев Ж. Индустрияландыру тақырыбы қалай зерттелді? Қазақ
Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 223-224 бб.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 228 б.

Вопросы оседания кочевников. 51 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 997. 251-258 66.

Қазақ қалай аштыққа ұшырады. 110 6.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасірсті. А., Санат, 1997. 272-281 бб.

Омарбеков Т. 20-30жж. Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 162
Оңтүстік қазақстан облыстық мұрағаты. 29 қор. 1 тізбе. 12
Шымкент облыстық мемлекеттік архив. 29 қор. I жазба, 16
Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 78 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 62 б.

Қолдан жасалған қасірет. Егемен Қазақстан. 1922 жылғы 22 желтоқсан,
Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 127 б.

Рустемов М. Созақ қасіреті. 38 б.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 1316.

Омарбеков Т. 20-30жж.Қазақстан қасіреті. А., Санат, 1997. 139 б.

Назарбаев Н. Тарих толқынында. А., Атамүры. 1999. 245-247 бб.

М. Дворникованың И. Калининге хаты. Қазақ қалай аштыққа үшырады.
64