Ұйым және менеджмент реферат
Мазмұны.
Кіріспе...................................................................................................3
I. Басқару ғылымының пәні мен әдістері.
1.1. Ұйым және менеджмент................................................................4
1.2..Менеджмент мақсаты мен тапсырмалары...................................5
1.3..Менеджменттің белгілері мен статиялары..................................7
II .Менджменттің даму эволюциясы.
2.1. Менеджмент эволюциясы...........................................................9
2.2. Менеджменттің “Классикалық” мектебі.....................................10
2.3.”Эмпирикалық”басқару мектебі...................................................15
III. Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының саяси алғы шарты.
3.1..Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының экономикалық алғышарты............................................................................................18
3.2. Басқару әдістері.Басқару әдістерінің түрлерi..........................20
Қортынды............................................................................................27
Пайдаланылған әдебиеттер............................................................29
Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Соңғы қосылған рефераттар
Жұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны.
Кіріспе...................................................................................................3
I. Басқару ғылымының пәні мен әдістері.
1.1. Ұйым және менеджмент................................................................4
1.2..Менеджмент мақсаты мен тапсырмалары...................................5
1.3..Менеджменттің белгілері мен статиялары..................................7
II .Менджменттің даму эволюциясы.
2.1. Менеджмент эволюциясы...........................................................9
2.2. Менеджменттің “Классикалық” мектебі.....................................10
2.3.”Эмпирикалық”басқару мектебі...................................................15
III. Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының саяси алғы
3.1..Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының экономикалық алғышарты............................................................................................18
3.2. Басқару әдістері.Басқару әдістерінің түрлерi..........................20
Қортынды............................................................................................27
Пайдаланылған әдебиеттер............................................................29
КlРlСПЕ
Басқару адамдар іс-әрекетінің мақсатты бағытталған бірлесу
Көптеген адамдар өздерінің саналы өмірлерінде өздері
Барлық ұйым үшін ортақ белгілер бар:
Осыдан ұйымды белгілі бір мақсатқа жетуге
Ұйым негізгі үш құрамдас элементтен тұрады:
-сыртқы ортадан шикізат немесе ресурстарды алу;
Менеджменттегi басты мақсат жас экономист-басқарушы кадрларды
Менеджерлерге өндірісті басқару механизімін түсіндіру, заңдылықтарын
Басшыны» мақсаты менеджменттің түрлі деңгейінде шешім
-өнім дайындау (қызмет көрсету, ақпарат т.б);
-өнімді сыртқы ортаға беру.
Осы аталған процестердің біреуі болмайтын болса,
I. Басқару ғылымының пәні мен
1.1. Ұйым және менеджмент.
.
Менеджмент ғылымының пәні бұл түрлі бөлімдер
Менеджменттің мақсаты-бұл заңдылықтарды тиімді пайдалануды қамтамасыз
Менеджмент басқа да қоғамдық ғылым
Басқару ғылымы жөніндегі біліммен қаруландырып, басқару
-менеджменттің мәні мен принциптері;
-басқарудағы жүйелік ыңғай негіздері;
-менеджмент эволюциясы;
-Қазақстандағы менеджменттің методологиялық негіздері;
-ұйым түсінігі, түрлері, мақсаттары, жіктелуі;
-менеджменттегі интеграциялық процестер: ақпаратпен қамтамасыз ету,
-нарықтық экономикада басқару әдістерінің жүйесі;
-менеджмент функциялары;
-топтық динамика және басқарушылық персонал;
-менеджмент тиімділігі.
“Менеджмент негіздері” пәні экономикалық мамандықтарды дайындайтын
“Менеджмент негіздері” ең алдымен экономикалық теориямен
“Менеджмент негіздері” халық-шаруашылығын жоспарлау, бағдарламалау, статистика,
“Менеджмент негіздері” құқықтық пәндерімен түйіседі.
Аталған ғылымдар басқару мәселелерінің бір жағын
Менеджмент еңбектің қоғамдық процесі ретінде, адамдардың
Нарық жағдайында менеджмент бұл:
-кәсіпорынды нарықтағы сұраныс пен ұсынысқа бағыттау;
-аз шығын жұмсай отырып максималды пайда
-алмасу процесі кезінде нарықтағы кәсіпорынның соңғы
-дұрыс ақпарат пен компъютер көмегіне негізделген
1.2..Менеджмент мақсаты мен тапсырмалары
“Менеджмент” термині “басқару” терминінің аналогы, бірақ
Менеджменттің маңызды тапсырмаларының бірі товарлар өндірісі
Менеджмент түріне және тізбектілігіне сәйкес үш
Стратегиялық басқаруға:
-басқару мақсатын дайындау:
-бағдарламалау – даму нәтижесіне факторлардың қалай
-перспективті жоспарлау- бағдарланған нәтиженің қойылған мақсаттан
Оперативті басқару стратегиялық басқаруды жүзеге асыру
Бақылау-қол жеткізілген нәтижелер мен мақсаттарды талдау.
2. Кәсіпорын(фирма) пайда алуға бағытталған кәсіпкерлік
Кәсіпорын соңғы нәтижеге қол жеткізу үшін,
Басқарушы жүйе ортақ мақсатқа жету
Ірі кәсіпорын өзінің басқару аппаратында ағылшын
-top management –жоғары басқару звеносы;
-middle management- орта басқару звеносы;
-lower management- кіші басқару звеносы
Басқарушы және басқарылушы жүйелер өзара іс-әрекетте
3.Менеджерлер-бұл жаңашыл нарықтық экономика жағдайында өндірісті
Нарық және нарықтағы белгісіздік жағдай шешім
Кез-келген деңгейдегі менеджерге жоғары талаптар
-кәсіпорынды басқару саласына ортақ білімі болуын;
-фирмаға қатысты саладағы өндіріс технологиясының мәселелеріне
-тек қана басқару бейімділігін ғана иеленбей,
-негізделген және дұрыс шешім қабылдай алуды;
-негізгі нарықтарда экономикалық жағдайды талдай алу
-бәсекелес фирмалардың қызметі мен іс-әрекетін талдай
-сұраныстың т.б. өсуін алдын ала көре
.Нарықтық экономикада өндірістік-шаруашылық процестері, әр түрдегі
Басқару объектісі мен субъектісі үздіксіз өзара
5.Принцип қоғамның тарихи даму барысындағы
1.3..Менеджменттің белгілері мен статиялары
Басқарудың басты принциптерінің бірі ғылыми негізделу.
Келесі принцип мақсатты бағыңқылық. Атқарылатын жұмыста
Демократиялық принцип іс-әрекетте және басқару процесінде
Икемділік принципі бұл кәсіпорын, ұйым
Дара басшылық принципінің мәні әр бір
II .Менджменттің даму эволюциясы.
2.1. Менеджмент эволюциясы.
1.Өндіріс көптеген бөлшектерден, ұйымдардан тұрады.Оның ойдағыдай
Жүйе бірнеше бөліктерден тұрады:
1.Ашық жүйе
2.Жабық жүйе
Ашық жүйелер-сыртқы ортамен, заттар, энергия және
Жабық жүйелер-сыртқы ортадан зат, энергия және
Өндірісті заттық тұрғыдан қарасақ ол өндіріс
.Басқарушы жүйе құрамында барлық жұмыскерлері мен
Экономикадағы басқарылушы жүйе бұл белгілі жұмыс
Әр бір кәсіпорын елдің экономикалық жүйесінің
Әр бір өнеркәсіптік фирма товарлар мен
Өндірістік жүйе өндірістік бөлімшелерден тұратын өндірістік
Өндірістік бірлік (production unit) –кәсіпорын тапсырмасын
Бөлімше ( subunit) ұймдағы белгілі бір
Бөлімше, цех, участок, бөлім ( department)
Фирманың өндірістік құрылымын келесілер сипаттайды:
Кәсіпорын құрамы (өндірістік қуат, мамандану мен
Фирманың салалық құрылымында бейнеленетін өндірілетін өнім
3.Басқару жүйелері орнықты да дұрыс жұмыс
-өз құрылымы болу керек;
-белгілі бір деңгейі болу қажет;
-жүйе сыртқы ортадан әр түрлі әсерді
Жүйелі тәсіл бойынша басқару – жүйенің
Басқару жүйелі болу үшін мына шарттар
-жүйе арасында тығыз себепті салдарлы байланыс
-Жүйе әрқашанда динамикалық жағдайда болуы керек;
-жүйеде жүріп жатқан процестерді өзгертуге мүмкіндік
-басқарушылық ықпалын сезіну мен қатар оны
-басқару жүйесінде басқару ақпаратын қабылдап, қайта
Жүйені мұнсыз басқару мен бақылау мүмкін
2.2. Менеджменттің “Классикалық” мектебі.
1.Классикалық мектептің негізін қалаушы Американдық Фридрих
1.Оқып үйрету.
2.Ынталандыру.
3.Достық қарым-қатынасты орнату болды.
Анри Файл басқаруды жетілдіруді дамытудың негізі
1. Билік жауапкершілікпен бірге әрқашанда бірге
2.Мамандандыру мен қатар еңбекті бөлшектеу қажет.
3.Жарлық бірлігі.
4.Тәртіп принципі. Тәртіп барлығына бірдей болуы
5.Басқару бірлігі.
6.Жеке бастың мүддесін жалпы мүддеге бағындыру.
7.Сіңірген еңбегі үшін сый беру.
8. Бір орталықтан басқару.
9.Төменгі сатыдан жоғарғы сатыға бағыттау тәртібі.
10.Рет, жөн, тәртіп принципі.
11.Әділеттілік принципі
12.Жұмыскерлердің тұрақтлығы.
13.Ынталылық, ықластылық принципі.
14.Корпорациялық рух.
Классикалық-әкімшілік мектептің дамуы екі бағытта болды.
1.Өндірісті жеңілдету бағыты.
2.Басқарудың жалпы проблемаларын зертеу.
Бұл бағытта Эморсон, Урвик, Вербер және
1.Алға мақсатты айқын қою.
2.Дұрыс мағына болу керек.
3.Толық жеткілікті кеңес беру
4.Тәртіп.
5.Қызметктерлерге әділеттілік көрсету.
6.Жылдам, толық сенімді, дәл есеп беру.
7.Диспетчерлік
8.Нормалар мен кестелер болу керек.
9.Операцияларды нормалау.
10.Жағдайды тұрақтандыру керек.
11.Үлгі нұсқауларды жазбаша дайындау.
12.Еңбек өнімділігінің өсуін ынталандыру, сый беру.
2.Адамдар арасындағы қатынастар мектебі - психология,
Жұмысшының еңбек өнімділігі тек қана әкімшіліктің
1.Басқару субъектісі шешімдерді дайындау, қабылдау және
Сондықтан да, басқару шешімдері дегеніміз —
Басқару әрқашанда тұрақтандыру, үйлестіру жөне жаңалықтарды
Тұрақтандыру қабылданған тәртіпті (режимді) басқару құрылымын,
Үйлестіру процесі жалпы еңбекті басқаруда қажет.
Өмірде әр бір адам көптеген шешімдер
Басқару шешімдері көптеген адамдардың, кәсіпорындар тағдырын
2. Шешімді мынадай жағдайларда қабылдайды:
1.Интуицияға сүйенген, негізделген шешімдер (6-сезім).
2.Арнайы пікірлерге негізделген шешімдер.
3.Мәселені талдау арқылы қабылданған рационалды, ұтымды
1.Интуицияға (болжауларға) негізделген шешімдер әрқашан дұрыс
Қазіргі экономикалық жағдайда кәсіпорын үшін шығаратын
2.Арнайы пікірлерге сүйенген шешімдер көптеген басқару
а)өте ыңғайлы сәтті өткізіп алудың арқасында
б)кейбір жағдайлар, бір қарағанда өте бір
Өз тәжрибесіне сүйену арқылы, сіз мәселені
Релевативтік мәлімет дегеніміз осы іске қатысы
Мұндай ақпаратты кәсіпорындардың есеп беру мәліметтерінен,
3.Мәселе — бұл жүйедегі керексіз ауытқуды
Мысалы: транспорт проблемасы - транспорт жүйесіндегі
Мәселені ұтымды шешу мынадай ретте
1.Мәселені анықтау, диагноз қою.
2.Шектеулер мен көрсеткіштерді анықтап алу (тұжырымдап
3.Альтернативтерді іздестіріп табу.
4.Альтернативтерді бағалау.
5.Соңғы қорытынды.
Диагноз қою үшін медицинадағыдай алдымен ұйымның
4.Шешімнің өзі ақпаратқа сүйену арқылы қабылданатын
а)нақты-айқын, белгілі орта.
б)қауіп-қатерлі, тәуекелдік орта.
в)белгісіз, екі ұшты орта.
а)Белгілі ортадағы қабылданатын шешімдер басшы жұмысындағы
Мысалы: мәжілістер, кеңестер, презентациялар өткізу. Мұндай
б)Қауіп-қатерлік ортада қабылданатын шешімдерге стратегиялық, болашаққа
в)Белгісіз ортада қабылданатын шешімдер — ақпарат
Экономикалық, қоғамдық өмірдің әр саласы әртүрлі
5.Басқару мәселелерін шешудегі дұрыс жолдар табу
Басшы әрқашанда қол астындағы қызметкерлердің (ынталандыру)
2.3.”Эмпирикалық”басқару мектебі
. Эмпирика деген сөз (күнделікті
1.Басшы қолдағы бар ресурстардан, қорлардан толық
2.Басшылардың әр бір шешімі және іс-әрекеті
Бұл бағыт өкілдерінің ең басты мақсаты
4.Адамдар арасындағы қатынастар мектебі биховеристикалық ғылымның
5.Жаңа бағыт басқару ғылымында дәл ғылымдардың
Орталықтың Республика мен оның аймақтарының мүдделерін
Республикамызда терең де батыл өзгерістерді жүзеге
Қазақстан экономикасы мемлекеттік реттеудің субъектісі болып
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрамында экономиканы басқаруды
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі
III. Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының саяси алғы
3.1..Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының экономикалық алғы шарты.
. Қазақстан экономикасы басқарудың саяси-экономикалық негіздері
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын басқарудағы дербестілік,
Орталықтың Республика мен оның аймақтарының мүдделерін
Республикамызда терең де батыл өзгерістерді жүзеге
Қазақстан экономикасы мемлекеттік реттеудің субъектісі болып
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрамында экономиканы басқаруды
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі
.Нарықтық экономика ұдайы өз арнасымен, өз
Бірінші кезең, екі негізгі процесімен сипатталады:
-меншікті мемлекет иелігінен белсенді түрде алу,
-тұтыну рыногын тауарлармен толтыру.
Екінші кезең, экономиканың шикізаттық бағытын біртіндеп
Үшінші кезең (5-7) жыл мерзіміне дейін
Нарықтық қатынасқа өтудің негізгі бағыттарына жататындар:
-экономиканың мемлекет иелігінен алынуы мен меншіктің
-экономиканы монополизациясыздандырылуы;
-кәспкерліктің дамуы;
-бәсеке.
Экономикасы нарықтық бағытқа бет алған Қазақстан
Қазақстан Республикасы Конституциясында былай деп жазылған:
Жалпы өркениетті елдердің қай-қайсысын алсақ та,
3.2. Басқару әдістері.Басқару әдістерінің турлерi
Басқару әдістері дегеніміз бұл басқарудың мақсатқа
Басқару ілімінде бірнеше әдістер бар:
1.Әкімшілік әдістері
2.Экономикалық
3.Әлеуметтік-психологиялық
Басқарудың шеберлігі осы әдістерді толық, пайдаланып,
Ең негізгі әдіске - әкімшілік әдіс
2.Әкімшілік әдістерінің негізі — жекеменшік кәсіпорынның
Басқару аппаратында: 1. Линиялық алдынғы саптағы
а)Жалпы басшылық ететін басшылар — директор
б)Цех бастығы — орта деңгейдегі басшы.
в)Мастер, бригадир - төменгі деңгейдегі басшылар.
2.Басқарудың ұйымдық-әкімшілік әдістері ұжымдарға және солар
Мекеменің функцияналдық бөлімдері мен бюро басшылары
Ұйымдастырушылық ықпалдарына: әр бөлімнің іс-әрекеттері жөніндегі
Әкімшілік әдісіне күнделікті жұмыстарды ұйымдастырып, басқарып
3.Халық шаруашылығы дамуының қазіргі кезеңінде басқарудың
Экономикалық әдістер орындаушыларға олардың экономикалық мүдделері
Басқарудың экономикалық әдістерінің негізгі мақсаты-кәсіпорынның коллективті,
Мемелкеттік мекемелерде өндірісті қаржыландыру саясаты, тиімді,
Ынталандыру жүйесін кеңінен жұмыскерлер, цех және
Несиені тиімді пайдалану арқылы жаңа техника,
Салық жүйесін де тиімді пайдалану арқылы
4.Әлеуметтік-экономикалық жүйеде басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістерінің атқаратын
Сондықтан осы шартты іске асыру үшін
-өндіріс пен еңбекті ұйымдастыру шарттары;
-материалдық және моральдық ынталандыру жүйесін;
-идеялық тәрбие жұмысын жолға қоюды;
-өндірісте демократиялық негіздрдің дамытылуын;
-өзінің қызметтік және қоғамдық функцияларын орындау
Бұл әдістің негізі — адамдардың мұқтаждығын,
Адамдардың мінез-құлқын, жан дүниесін, зерттеп келіп,
Мұндай жағдайларды жасау үшін мекемеде ғылыми
үнемі тиімді басқарушы бола алмайды. Лидердің
Басқару—бағыныштыларды өздеріне арналған тапсырмалар мен міндеттерді
Басқарушы ұйымның басшылығына алдын-ала қарстырылған ресми
Ұйымның басшысы — лидер, сонымен бірге
Лидерлік (жеке қызметкерлік) — бұл ұйымның
2.Әсер (ықпал)және билік.
Ықпал — жеке адамның келесі бір
Қоғамда билікке теріс сезім әрекеттері қалыптасқан.
Көптеген адамдар билік ұғымын зорлық, күш
Билік балансы.
Ұйымдағы билік тек ішінара иерархиямен анықталады.
билік берілген А адамның Б адамға
Бағыныштылар билігі.
Басшылардың өз бағыныштыларына билік жүргізетін себебі,
Бірақ, кейбір жағдайларда бағыныштылар басшьшарға билік
Мысалы, шешім қабылдауға қажетті мәліметтер мен
Сондықтан да тиімді басшы әрқашанда билік
3. Билік пен ықпалдылықтың формалары.
Басшылық жасау үшін ықпал ету қажет,
Маслоудың айтуынша негізгі қажеттіліктер мыналар:
—физиологиялық
—қорғаныс
—әлеуметтік
—сыйластық
—құрметке ие болу
Ықпалдың барлық формалары басқа адамның талаптарын
Биліктің әртүрлі формалары болады. Олар:
1. Мәжбүр етуге негізделген билік. Орындаушы
2. Марапаттауға негізделген билік. Орындаушы ықпал
3. Сараптау билігі. Орындаушы ықпал етушінің
4. Эталондық (үлгі билігі). Орындаушы үшін
5. Заңды билік. Орындаушы ықпал етушінің
Билік ықпал ету арқылы жүргізіледі.
а) Мәжбүр етуге негізделген билік.
Адам өзінің қауіпсіздігіне нұқсан келетін кезде
ә) Марапаттауға негізделген
Бұл басқа адамдарға ықпал етудің ең
б) Сараптау билігі. Салихалы сенім
Бағынышты адам өз басшысының белгілі бір
Мысалы, адамдар емдеуші дәрігерге деген сенімін
в) Заңды билік. Дәстүрлер арқылы
Дәстүр—ықпал етудің ең көп тараған түрлерінің
Дәстүр - ұйым үшін де басшы
г) Эталондық билік (үлгі билігі).
Харизма — бұл логика немесе дәстүрге
Харизматикалық ықпал орындаушының өз басшысына деген
Харизматикалық лидердің мынадай сипаттары болады:
1.Энергиямен алмасу. Адамдар энергия
2.Сыртқы кейпінің
3.Мінез-құлқы тәуелсіз.
4.Басқарушымен жақсы қарым-қатынас орнатып, сөйлесіп тіл
5.Өзінің ерекше тұлға екенін сезінеді.
6. Кез-келген жағдайда өзін-өзі жоғалтпайды, сенімді
ҚОРТЫНДЫ
Менеджменттің мақсаты-бұл заңдылықтарды тиімді пайдалануды қамтамасыз
Менеджмент басқа да қоғамдық ғылым
Басқару ғылымы жөніндегі біліммен қаруландырып, басқару
-менеджменттің мәні мен принциптері;
-басқарудағы жүйелік ыңғай негіздері;
-менеджмент эволюциясы;
-Қазақстандағы менеджменттің методологиялық негіздері;
-ұйым түсінігі, түрлері, мақсаттары, жіктелуі;
-менеджменттегі интеграциялық процестер: ақпаратпен қамтамасыз ету,
-нарықтық экономикада басқару әдістерінің жүйесі;
-менеджмент функциялары;
-топтық динамика және басқарушылық персонал;
-менеджмент тиімділігі.
“Менеджмент негіздері” пәні экономикалық мамандықтарды дайындайтын
“Менеджмент негіздері” ең алдымен экономикалық теориямен
“Менеджмент негіздері” халық-шаруашылығын жоспарлау, бағдарламалау, статистика,
“Менеджмент негіздері” құқықтық пәндерімен түйіседі.
Аталған ғылымдар басқару мәселелерінің бір жағын
Ќортындылай келе менеджмент еңбектің қоғамдық процесі
нымен менеджмент алға қойған мақсатқа жетуге
1. Бердалиев К.Б и
2. Бердалиев К.Б. Основы
3. Веснин В.Р. Основы менеджмента -
4. Виханский О.С, Наумов А.И. Менеджмент.-
5 Виханский О.С. Стратегическое управление.- М.:
6.Галькович Р.С. и др. Основы менеджмента.-М.,
7.Герчикова И.Н. Менеджмент - М.: Банки-Биржи,
8.Глухов В.В. Основы менеджмента.- Санкт-Петербург. 1995.
9.Игнатьева А.В. Основы менеджмента. - М.,
10.Кнорринг В.И. Искусство управления. - М.:
П.Кохно П.А., Микрюков В.А., Комаров СЕ.
12. Котлер Ф. Управление маркетингом (сокр.
13. Крайнина М.П. Финансовый менеджмент- М.:
14. Кубаев К.Е. Теория построения систем
28
