Музыкалық талант диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ………………………………………………………………………...……3
МУЗЫКАЛЫҚ ТАЛАНТ……………………………………………………….…5
Адамның кейбiр жұмбағы………………………………………….……...….…5
1.2 Қабілет және оны тәрбиелеу үшін жүргізілетін жұмыстар………….…...13
1.3 Талант - табиғаттан, талап - өзіңнен………………………………………...18
1.4 Шығармашылық түйсік немесе интуиция…………………………...……..22
ФАРАБИ ЖӘНЕ МУЗЫКА МӘСЕЛЕЛЕРІ……………………………….....27
2.1 Фарабидің музыкалық ілімі……………………………………………….…27
2.2 «Музыканың ұлы кітабы»……………………………………….………...…32
ҚОРЫТЫНДЫ……………………………………………………………….…...57
ҚОЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ…………………………………...……...59
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 58 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ………………………………………………………………………...……3
МУЗЫКАЛЫҚ ТАЛАНТ……………………………………………………….…5
Адамның кейбiр жұмбағы………………………………………….……...….…5
1.2 Қабілет және оны тәрбиелеу үшін жүргізілетін
1.3 Талант - табиғаттан, талап - өзіңнен………………………………………...18
1.4 Шығармашылық түйсік немесе интуиция…………………………...……..22
ФАРАБИ ЖӘНЕ МУЗЫКА МӘСЕЛЕЛЕРІ……………………………….....27
2.1 Фарабидің музыкалық ілімі……………………………………………….…27
2.2 «Музыканың ұлы кітабы»……………………………………….………...…32
ҚОРЫТЫНДЫ……………………………………………………………….…...57
ҚОЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ…………………………………...……...59
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда әрбір жеке тұлғаның құндылық қасиеттерін дамытып,
Еліміздегі оқу-тәрбие жұмысына байланысты болып жатқан жаңартулар білім
Оның ішінде мектептің оқу-тәрбие үрдісінде, музыка сабағында және
Музыка өнері көркемөнердің көне түрлерінің бірі және ол
Музыка – адам сезiмiнiң нәзiк тiлi, яғни адамдардың
Білім саласындағы әлемдік дамуды ескерту, Қазақстан Республикасындағы жоғары
Қазіргі таңда болашақ музыка мұғалімдерін даярлау ісі белгілі
Музыкалық білім беру педагогикасы – педагогика, психология, музыкатану
Кейінгі жылдары музыкалық білім берудің тарихи, әдіснамалық-теориялық мәселелері,
МУЗЫКАЛЫҚ ТАЛАНТ
Адамның кейбiр жұмбағы.
- Талант - адамның табиғаттан берілетін белгілі бір
– Талант дегеніміз 99 пайыз – еңбек, ал
Зерделi, түйсiгi мықты, құймақұлақ адам түптiң түбiнде өзi
Музыкалық талант туралы пiкiр о бастан-ақ екiге жарылған.
Ендi шабытқа тоқталайық. Шабыт құшағында отырғанда үйiн бiреу
Мықты талант иелерi туындыларын 30 жасқа жетпей тудырып
Ұлы Абай 15 жасында ел iсiне араласты. 20
«Шiрiген мақта мата болмайды...»
Тума дарын Блез Паскаль тұңғыш еңбегiн он жетi
Жүре келе жетiлетiн талант баяу дамиды деседi. Кейде
Табамын деп жаңалық
Iздедi адам, iздедi.
Iздедi адам – қамалып!
Үмiтiн бiр үзбедi.
Өмiр сүрдi үн қатпай,
Сөз айтпады, жақ ашып,
Iздеп-iздеп түк таппай
Кеттi ақыры адасып!.
Мұндай бақытсыз тағдыр шынында да аянышты. Алайда бейнетқорлық
Атақтылардың бiразы бала кезiнде және жастық шағында «сауатсыз»
Ұлылар үйiрiмен жүре ме?
Жүре келе жетiлген дарындардың ең зор қасиетi –
Ендi қабiлетiмен дүниенi дүр сiлкiндiргендер туралы айтсақ. Қабiлет
Дарындылық тұқым қуалайды деседi. Мысалы, И.С.Бахтың үрiм-бұтағынан елу
Дарындылық тәнiнде кемiстiгi барлардан көбiрек шығады. Себебi, Құдай
Дарындылық топырағына тартып туады. Египетте ғылым мен өнердiң
Ғалымдар айтады, жалпы адамның қолынан келмейтiн нәрсе жоқ.
1.2 Қабілет және оны тәрбиелеу үшін жүргізілетін
Күнделікті ауызекі сөзде “қабілет” деген атауды біз жиі
Мектепте оқушыларға түрлі қоғамдық жұмыстар жүктелгенде де олардың
Қандай да болмасын бірер нәрсеге қабілеті жоқ адам
Қабілет негізінен екіге бөлінеді. Адамның ақыл-ой өзгешеліктерінің жеке
Іс-әрекеттің жеке салаларында ғана көрініп, оның нәтижелі орындалуына
Адам қабілеттінің дамуы қоғамның дамуына, оның әлеуметтік сипатына
Мәселен капитализм қалыптасып келе жатқан дәуірде, ғылымның сан
Қабілет және нышан. Адамның кейбір өзгешеліктері ана құрсағында
Қабілеттің ең жоғарғы дәрежесін – талант деген сөзбен
Қабілет адамның әрекеттің бір түрімен айналысуға мүмкіндік беретін
Жас балаларда әрекеттің әр түрлі байланысты бейімділік жиі
Адамның әрекетке тек құштарлығы ғана емес, оны тәжірбелі
Бала дүниеге келгенде өзінің табиғи мүмкіндіктерінен, нышандарымен келетіні
Адамның қабілет саласындағы айырмашылықтары да сан алуан болып
Адам психикасының басты бір ерекшелігі бір қасиеттік орнын
Бала қабілетін тәрбиелеу үшін жүргізілетін жұмыстардың мазмұны мен
Бастауыш кластарда мұғалім оқушылардың оқуға ынтасын тәрбиелеу арқылы
Қабілет негізінен екіге бөлінеді: жалпы қабілет, арнаулы қабілет.
Дарынның дамуына қолайлы жағдай туса, ол ерте көзге
1.3 Талант - табиғаттан, талап - өзіңнен.
Қабілеттіліктің ең жоғары дәрежесін талант деп атайды. Талант
Суреткерге тән еркше қасиеттердің бірі – сезімталдық. Сезімталдық
Композитор үйіне келеді. Еш нәрсеге зауқы жоқ. Көңілсіз.
Жаз өмірін, мәз өмірін қысқартып,
Бара жатыр, бара жатыр құс қайтып.
Зымырайды менің бала кезімдей,
Бір жалт етіп өте шыққан сезімдей.
Композитор осы көріністерден кейін «Құстар әнін» жазады»(2,48 ).
Қатардағы адамның көңіл – күйіне жоғарыда айтылған
Шығармашылық шабыт дегеніміз – үлкен тебіреніс, қолға алған
Адамның кейбір кездері
Көңілде алаң басылса,
Тәңірінің берген өнері
Көк бұлттан ашылса.
Сылдырап өңкей келісім,
Тас бұлақтың суындай,
Кірлеген жүрек өз ішін
Тұра алмас әсте жуынбай.
Тәңірінің күні жарқырап,
Ұйқыдан көңіл ашар көз.
Қуатты ойдан бас құрап,
Еркеленіп шығар сөз.
Сонда ақын белін буынып,
Алды – артына қаранар.
Дүние кірін жуынып,
Көрініп ойға сөз салар.
Қыранша қарап қырымға,
Мұң мен зарды қолға алар,
Кектеніп надан зұлымға,
Шиыршық атар, толғанар.
-деп тап басып, дәл суреттемейтін бе еді?! Шабытты
Заманымыздың заңғар жазушысы М.Әуезовтің шабытты сәттерін Ә.Нұрпейісов былай
Болашақ туындының идея, мақсаты мен бағыт, нысанасын жалпы
Таланттан басқа суреткерге ең қажетті қасиеттер шығармашылық түйсік,
1.4 Шығармашылық түйсік немесе интуиция.
Түйсік туралы Қ.Жарықбаев: «Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының
Бір нәрсеге өзіме өзім дән ризамын. Ол -
Психологтарша: «Байқау дегеніміз – белгілі бір мақсатпен объектіні
Суреткерге объективті дүниені мейілінше шынайы етіп көрсету үшін
«Ойлау дегеніміз – сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының
«Ой – сыртқы дүниені бейнелеудің ең жоғары формасы,
Р.Нұрғалиев: «Суреткердің қиялы – ешбір ғалымның қолында жоқ
Қиял – адамның барлық психикалық құбылыстарымен ұштасып жататын
Білім мен таным. Шығармашылық еңбек жемісті болуы үшін
Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романын жазарда екі жылдай уақытын
ФАРАБИ ЖӘНЕ МУЗЫКА МӘСЕЛЕЛЕРІ
2.1 Фарабидің музыкалық ілімі.
Фарабидің ғылым мен өнердегі үлкен де кесек дүниесі
Музыканың біртұтас физика-математикалық теориясының іргетасын қалауда атақты грек
Мәселен, октава — 2/1, квинта— 3/2
Пифагорша музыканын, ғылыми негізі төмендегідей қағидаларға құрылған:
1. Әр тон өзіне сәйкес санмен өрнектеледі және
Сонымен Пифагор мектебінде музыкалык,
Әсіресе, гректердің мұрагерлері боп саналатын орта ғасырлардағы араб
Грек музыкасының басын құрастырып, жинап-теріп, олардын, музыкалық ғылымыи
Кейбір деректерге қарағанда оның шығарған музыкалық әндері осы
Фарабидің дыбыс және оның таралуы жөніндегі кейбір ой-пікірлері
Фарабидің аса үлкен музыкант, тамаша орындаушы болғаны мәлім.
Фараби жалан, орындаушы ғана емес, аса ұлы музыка
Фараби, музыка ілімін жасауда сөз жок, ертедегі грек
Фарабидін, пікірінше музыканың ғылми іргетасы тәжірибе-бақылау мен физика-математика
Фараби өзінін, «Ғылымдар энциклопедиясы» деп аталатын атақты еңбегінде
жасалатынын, олардын, әсері барынша өткір және әсерлі болу
Практикалык, музыкаға табиғи және жасанды түрде жасалған аспаптарда
Музыка жайлы теориялық ғылым ақылмен сезу (умозрительный) сипатында
Фараби музыка ғылымының, тараулары туралы былай дейді: «Музыка
Фарабидін, музыка ғылымы жайлы айтқан бұл қағидалары музыка
2.2 «Музыканың ұлы кітабы»
Фарабидің «Музыканың ұлы кітабы» атты трактаты осы «Ғылымдар
«Музыканын, ұлы кітабы»: музыка ғылымына кіріспе; музыка ғылымының
Бұл еңбек XV ғасырда-ақ латын тіліне аударылып, Еуропада
Осы тараулардың жеке-жеке мазмұнын келтірейік. «Музыка ғылымына кіріспе»
Бүл тараудын, екінші бөлігінде дыбыстың табиғи сезілуі, гармония
«Музыка ғылымының негіздері» деп аталатын екінші тарауда екі
Екінші бөліктің мазмұнына мынадай мәселелер өзек болған: квартадан
«Музыкалық аспаптар» деп аталатын үшінші тарау да екі
Екінші бөлікте мынадай мәселелер қарастырылады-тунбурлар (домбыралар) туралы, Бағдат
«Музыкалык, композиция» деп аталатын соңғы тарауда екі бөліктен
Екінші бөлігінде мына төмендегі мәселелер қарастырылған: дауыс мелодиялары,
Біз жоғарыда «Музыканың ұлы кітабы»—Фарабидің ең үлкен де
Фараби бұл еқбекті өз замандастарының өтініші бойынша жазған,
Мен қарап шыққан еңбектерде бұл өнердің кейбір жақтары
Міне, сол себептен мен сенің тілегіңді орындауды өзіме
Біз қарастырып отырған ғылымда принциптердін, айқындығы түгіл сол
Музыканы зерттеуден бұрын, мен оны неден бастау керектігі
Мелодияның бірінші мәні екінші мәніне қарағанда жалпы және
Мелодияға берейік деп отырған екі анықтаманын, бір-бірінен айырмашылығы
Мелодия деген сөзге қандай мағына берсек те, онын,
Ән және оған қатысты нәрселер сезіммен, қиялмен және
Фараби практикалық музыка өнері туралы былай дейді: «Көңілде
Енді ұлы ұстаздың музыкалық дарын — мелодияның тууы
Сондықтан осы алуандас өнер иелерінің, өзіне жақсы таныс,
Адам өзінің табиғи дарынының немесе жүре көрген тәжірибесінің
Музыкалық өнердің екінші мағынасы тұрғысында талданған музыкалық дарынның
Практикалық музыка өнерінің түріне қарай көркемдік қабілеттің мәні
Практикалық музыка өнерінің екінші түрін, сондай-ақ кейде бірінші
Музыкалық дарынның жоғарыда көрсетілген екі түрі де бір
Практикалық музыка өнерінің жоғарыда біз көрсеткен бірінші жағдайында
Бұл айтқанымыз біз қарастырып отырған ойлау шығару қабілеті
Фараби дауыс және аспаптардың ойыны жайында былай дейді:
Енді Фарабидің практикалық музыка өнерінің қалай шыққаны
Музыканың ұйыту, елітуі жайлы айтарымыз осы. Енді практикалық
Әр түрлі әуендерге келетін болсақ, адам ертеден-ак, ыңылдауға,
Айрықша қабілет-дарыны бар адамдар жоғарыда біз айтып кеткен
Осы сияқты белгілі бір құмарлық қоздыру үшін де
Сондай-ақ қиялды қоздыру үшін де, өлеқді күшейте түсіру
Бір күні Алькамах ибн Абдих деген ақын Хассан
Адам музыканың осы әр түрлі жанрларын меңгергеннен кейін
Музыканы пайдаланатын жағдайлар барған сайын жиілей түседі, музыканттардын,
Сонымен практикалық музыка өнері кемелдене, жетіле түскен сайын
Фараби музыкалык, аспаптардың қалай шыққаны туралы былай дейді:
Сондай-ақ бубна, тамбурин, литаврларда ойнау, би, қолмен соққан
Қолмен соғатын ырғақ (ритм), бубнаның ойыны, би, аяқпен
Лютня, тунбур, цитрлар, рабаб, үрлеп ойнайтын аспаптардың әлгі
Жалпы алғанда, егер барлык, аспаптар тудыратын тондарды адам
Сондықтан, ол аспаптар тек ән салғанда дыбыстарды байыта
Қасиеттері жөнінен адам дауысының қасиеттеріне барынша жақын келетін
Ғалымның музыкалық тәрбие, білім беру жөніндегі көзқарастары да
Практикалык, музыка өнерінін, әр түрлі бөліктерін оқудың арқасында
Осыдан кейін ғалым теориялық ғылым, теориялық музыка өнерін
Өнердің қандайы болса да, ол саналы, ақыли дарындылық
Білім (білу) деген сөздің бірнеше мағынасы бар, оларды
Сөйтіп, теориялық музыка өнері саналы, ақыли дарындылық болады,
Біз айтып өткен нағыз ақиқат бейнелер, тікелей және
Теориялық дарындылық (қабілеттілік) екі түрде әрекет етеді: ол
Кейбір білімнің түрлерінде қарама-қарсы жәйттер берілгенде бір-бірімен барабар,
Музыкалық теорияныц ең басты объектісі, пәні - музыкалық
Планеталар мен жұлдыздардың қозғалысы дыбыс туғызады, олар бір-бірімен
Осы сияқты белгілібір музыкалық мәндер музыкалық өнер деп
Фараби бұл жерде музыка ғылымын, теорияны оның практикасымен,
Фарабидіц ұғымынша музыка теоретигінің аса жетік композитор немесе
ҚОРЫТЫНДЫ.
Музыкалық өнер иесі болу туа біткен талант, ол
Музыка өнері арқылы оқушыларға музыка сабағы арқылы білім
Жалпы музыкалық білім беру, музыка өнері арқылы мектеп
Оқу орындарының қазіргі таңдағы алға қойып отырған басты
Эстетикалық көркемдік тәрбиенің қайнар бұлағы музыка пәні мен
Ұлттық даму ерекшеліктерін ескермеу, әдет-ғұрып, салт-дәстүрлерді білмеу, әрбір
Дүние жүзінде, оның ішінде қазіргі таңда әрбір жеке
Қазақстан Республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекеттер қатарына қосылғалы
Осы орайда, халық музыкасы жеткіншектерге жан-жақты тәрбие берудің
Сонда ғана бұл жұмыс өз нәтижесін бермек.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Абдуллин Э.Б. Теория и практика музыкального обучения в
Абдуллин Э.Б. Николаева Е.В. Теория музыкального образования: Учебник
Сластенин В.А., Исаев И.Ф. и др. Педагогика. –
Апраксина О.А. Музыкальное воспитание в русской общеобразовательной школе.
Зарин Д.Н. Методика школьного хорового пения в связм
Щацкая В.Н. Музыкальное воспитание детей в юношества. –
Кабалевский Д.А. Прекрасное пробуждает доброе. – М., 1973.
Из истории музыкального воспитания: Хрестоматия // Сост. О.А.
Абдуллин Э.Б. Методический анализ проблем музыкальной педагогики в
Абдуллин Э.Б., Николаева Е.В. Музыкально-педагогическое образование в России
Ұзақбаева С. Өміршең өнер өрісі. Алматы, 1982. –
Ғизатов Б. Мектептегі ән-музыка сабағы. Музыка сауаты, ән
Жалпы білім беретін қазақ орта мектебінің ән-күй сабағына
Жұбанов А.Қ. Музыка әліппесі. – Қызылорда, 1933. –
Музыка // Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандарты
5
