TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



ЖОСПАР

КІРІСПЕ-------------------------------------------------------------------------------------3

І. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ МАҢЫЗЫ-------------6

1.1 Қаржылық есеп берудің мәні, мақсаты және қағидалары---------------------6

1.2 Қаржылық есеп беруді жасау--------------------------------------------------------9

1.3 Қаржылық есеп берудің элементтері---------------------------------------------12

ІІ. ҚОРЫТЫНДЫ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ ЕСЕБІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ--------------------------------------------------------------------------------18

2.1 Қаржылық есеп беруді жасау кезіндегі қателерді жөндеу-------------------18

2.2 Іскер ақпарат көздерін жіктеу------------------------------------------------------23

2.3 Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру--------------------------26

2.4 Инвестициялық және қаржылық қызмет-----------------------------------------29

2.5 Қаржылық есеп беруге жасалған түсініктеме жазба---------------------------31

III. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ТУРАЛЫ ЗАҢ ----------------------------34

3.1 Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесі----------------------------38

3.2 Қаржылық есептілік және элементтері-------------------------------------------43

3.3 Қаржылық есептің жүйесін реттеу------------------------------------------------49

3.4 Қорытынды ережелер---------------------------------------------------------------59

ҚОРЫТЫНДЫ---------------------------------------------------------------------------62

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР----------------------------------------------64

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 64 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ


ЖОСПАР

КІРІСПЕ-------------------------------------------------------------------------------------3

І. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ МАҢЫЗЫ-------------6

1.1 Қаржылық есеп берудің мәні, мақсаты және
1.2 Қаржылық есеп беруді жасау--------------------------------------------------------9

1.3 Қаржылық есеп берудің элементтері---------------------------------------------12

ІІ. ҚОРЫТЫНДЫ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ ЕСЕБІН ЖЕТІЛДІРУ
2.1 Қаржылық есеп беруді жасау кезіндегі қателерді
2.2 Іскер ақпарат көздерін жіктеу------------------------------------------------------23

2.3 Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру--------------------------26

2.4 Инвестициялық және қаржылық қызмет-----------------------------------------29

2.5 Қаржылық есеп беруге жасалған түсініктеме жазба---------------------------31

III. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ТУРАЛЫ ЗАҢ ----------------------------34

3.1 Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесі----------------------------38

3.2 Қаржылық есептілік және элементтері-------------------------------------------43

3.3 Қаржылық есептің жүйесін реттеу------------------------------------------------49

3.4 Қорытынды ережелер---------------------------------------------------------------59

ҚОРЫТЫНДЫ---------------------------------------------------------------------------62

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР----------------------------------------------64

Қосымша материалдар мен құжаттар

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы Бухгалтерлiк есеп
Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық ақпаратын белгілі бір (белгіленген)
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның
Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектің
Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық-шаруашылық қызметін
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның
Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектің
Қаржылық есептер мәмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін
Қаржы-шаруашылық қызметін бағалаумен тікелей байланысқан қаржылық есеп беру
1) кірістер - меншіктеушілердің салымына
2) шығыстар - меншіктеушілер арасьшдағы бөлуге байланысы жоқ,
Қаржылық есеп элементтерін мойындау, тану - мойындаудың мынандай
1) бапқа байланысты кез келген болашақ экономикалық
2) объектінің сенімді өлшенетін құны
Қаржылық есеп элементтерін бағалау - ақшалай соманы анықтау
• бастапқы бағатымен. Активтер
• ағымдық құнымен. Активтер
• өткізудің (өтеудің) ықтимал құнымен. Активтер сатудан алынуы
• дисконтталған құн. Активтер субъектінің қалыпты қызметі барысындағы
• баланстық құнымен. Активтер мен міндеттемелердің
І. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУДІҢ СИПАТТАМАСЫ МЕН МАҢЫЗЫ

1.1 Қаржылық есеп берудің мәні, мақсаты және
Есеп беру мәліметтерін кәсіпорынның тиімділігін бағалау үшін, сондай-ақ
Есеп беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін
Бұрмаланған есеп бергені үшін кәсіпорынның басшысы мен бас
Қаржылық есеп берудің негізгі қағидалары болып:

Есептеу. Қаржылық есеп беру есептеу қағидасының негізінде жасалады,
Толассыздық,. Субъект өз қызметін жақын арада тоқтатпауды топшылайды
Түсініктілік. Қаржылық есеп беруде берілген ақпарат пайдаланушыларға түсінікті
Маңыздылық. Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар ондағы мәліметтерге қанағаттануы
Мәнділік. Қаржылық есеп беру негізінде қабылданған экономикалық шешімдер
Дұрыстық. Есеп беру негізінен анық мәліметтердін көрсеткіштерінен құрылады,
Шындық және алалықсыз ұсыну. Қаржылық есеп беру субъекттің
Бейтараптылық. Қаржылық есеп беруде берілген ақпараттар күні бұрын
Сақтық. Кез келген шешімді қабылдаған кезде сақтық деңгейін
Аяқтау және салыстыру. Қаржылық есеп берудегі ақпараттардың анықтылығын
Жүйелілік. Пайдаланушы субъекттің қаржылық есеп беруін, оның әртүрлі
Есеп беруге қойылатын ең басты талап оның тазалығы
Балансты және басқа да берілетін есептерді уақытында, әрі
Бухгалтерлік есептің ақпараттары балансқа дейін қажет өңдеулерден өтеді.
Бірінші кезең. Әр түрлі шаруашылық фактілері құжатталады (іскерлік
Екінші кезең. Есеп мәліметтері есеп талабына байланысты жіктеледі,
Үшінші кезең. Есеп жиынтығы есеп беру нысандарына көшіріледі
Төртінші кезең. ШС-нің каржылық-шаруашылық қызметі талданады.

Есеп беру жөніндегі жұмыстарды мүлтіксіз ұйымдастыру ісінде есепші
Жасалған баланстық және басқа берілетін есептердің көрсеткіштерінің дәлдігін
Тараптары бар кәсіпорындар өздерінің бухгалтерлік есептерін берумен қатар,
Кәсіпорындар (бұған шетелдіктердің қатысы бар кәсіпорындар да енгізіледі),
1.2 Қаржылық есеп беруді жасау

Жоғарыда айтқанымыздай, қаржылық есеп берудің құрамына бухгалтерлік баланс,
Қаржылық есеп берудің мақсаты пайдаланушыларды есептік кезеңдегі қызметінің
Бірақ қаржылық ақпараттарды пайдаланушылар кәсіпорынның қызметі туралы әрқилы
-инвесторлар - жасаған инвестициясының тәуекелділік дәрежесі олардың алатын
- кредитор — алған қарызын және
- жабдықтаушылар –кредиторлық қарызды дер кезінде өтей алатын
- сатып алушы - кәсіпорын қандай
- қызметкерлер - кәсіпорынның тұрақты әрі рентабельді
- Мемлекеттік органдар — кәсіпорынның тұрақты
- Жұртшылық - жұмыс орнын табу
Каржылық есеп беру кәсіпорынның инвестициялық саясатын жасауға, несиелеу
Кәсіпорынның қаржылық есеп беруін әрқилы пайдаланушылардың әртүрлі мүдде
Бұл ереже барлық пайдаланушьшардың мүддесіне ортақ әрі сай
Есеп берудін мәліметтері Пайдалылығы

Экономикалық ресурстары (активтер кұрылымы)
Қаржылық құрылымы (кәсіпорынның қарызы мен мен меншік
бағалау және болашақта алынатын пайда мен ақша қаражатын
Өтемділік пен төлем қабілеттілігінін коэффициенті
Рентабельділік пен іскерлік белсенділігінің коэффициенті
Қаржылық жағдайынын өзгеруі
Қаржылық есеп беру өзара байланысты, өйткені ондағы шаруашылықтың
Қаржылық есеп пайдаланушылар үшін айқын, түсінікті болуы және
Қаржылық есеп беруде заңды тұлғалардың атауы, тұрған жері,
Қаржылық есеп беру еткен кезеңдердің мәліметтерімен салыстырылады. Есеп
1.3 Қаржылық есеп берудің элементтері

Қаржылық есеп беру мәміленің және басқа да оқиғаның
Актив — бұл құндық бағасы бар субъекттің құқығы
Активтер болашақта жүзеге асатын экономикалық олжа ретінде көрсетіледі.

Міндеттемелер - бұл еткен мәміленің нәтижесі, ол жүзеге
Меншік капиталы - бұл субъекттің міңдеттемесі шегерілген активі.
Қаржылық нәтижесі — бұл есепті жылдағы кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық
Табыс — бұл есепті кезеңдегі активтердің өсуі, не
Табыстар — бұл субъекттің негізгі және негізгі емес
Шығыстар — өнімді өндірумен, жұмысты атқарумен, қызметті көрсетумен
Қаржылық есеп берудің элементтерін тану — бұл бухгалтерлік
- кез келген болашақтағы олжаның осы баптарда көрініс
- баптың құны бар, ол үлкен дәлдікпен өлшенуі
Қаржылық есеп берудің элементтерін бағалау. Бағалаудың көмегімен олардың
бастапқы құны — активтер тараптардың келісімі бойынша белгіленген
ағымдағы құны — активтер есеп берудегі ақшалай сомасы
сату құны—активтер өзінің сатылған құны (ақша қаражатының сомасы)
дисконтталған құны — активтер келешекте келіп түсетін ақша
баланстық құны — актив пен міндеттеме баланстық есеп
Баланс Бас кітапта керсетілген шоттардың қалдығының негізінде жасалады.
Ағымдағы активтер мен ағымдағы міндеттемелердің өзара зачет жасалуы
Сонымен, баланстағы ағымдағы активтер мен міндеттемелерді анықтау және
Сонымен ұзақ және ағымдағы активтер, меншік капиталы, ұзақ
Баланс мәліметтері бойынша кәсіпорынның қаржылық жағдайы талданады.

Активтер Баб кодтары Жыл басындағы кезеңге Жыл соңындағы
І бөлім. Ұзақ мерзімді акивтер

Материалдық емес активтер:

Бастапқы құны 010 1025 26791

Жинақталған амортизациясы 011 103 303

Қалдық құны

Негізгі құралдар:

Бастапқы құны 020

Жер

7435 7508

Ғимараттар мен қондырғылар

8435 21983

Машиналар мен құрал-жабдықтар

27767 34304

Басқа да негізгі құралдар

4488 7680

Жинақталған амортизациясы 021 1734 6862

Қалдық құны 022 46453 64613

Аяқталмаған құрылыс 030

281

Инвестиция

Бас серіктестік

Тәуелді серіктестік

Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыздар 050

Жиыны 090 47375 91382

ІІ бөлім. Ағымдағы активтер

8203 21854

Матералдар 100 412 1868

Аяқталмаған өндіріс 101

Тауарлар 102

Дайын өнім 110 7791 19986

Басқа ТМҚ 120

Дебиторлық қарыздар:

Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қарызы (борышы)
Бас және тәуелді серіктестердің дебиторлық қарызы 140

Басқа да дебиторлық қарыздар 150

Оның ішінде ҚҚС 151

Болашақ кезеңнің шығыстары 160 15 390

Берілген аванстар 170

Қаржы инвестициясы 180

Ақша қаражаттары 190 11541 10194

Оның ішінде есеп айырысу қаражаты 191 11541
Аударылған ақша қаражаттарының жолдағысы 200

Валюталық шоттағы ақша қаражаты 210

Басқа да ағымдағы активтер 220

Жиыны 230 32540 67461

Барлығы 240 79915 158843

ІІ. ҚОРЫТЫНДЫ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ ЕСЕБІ

2.1 Қаржылық есеп беруді жасау кезіндегі қателерді
Түгендеумен қатар қаржылық есеп беруді жасау үшін шындыққа
Есептік кезең үшін қаржылық есеп беруді жасау өткен
Қаржылық есеп беруді жасау кезіндегі барлық қателерді елеулі
Егер қате пайдаланушының экономикалық шешіміне әсерін тигізсе, онда
«Таза табыс немесе кезеңдегі залал, елеулі қателер және
«Таза табыс немесе кезеңдегі залал, негізгі қателер және
■ математикалық есептеулерден;

■ есептік саясатты дұрыс қолданбаудан;

■ ақпараттарды, алдауды немесе ынта қоймауды
Бұл қателерді түзету таза табысты немесе есептік кезеңдегі
«Қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беру» бухгалтерлік есеп
• бөлінбеген табыстың
• таза табысты
Мысалы. «Старт» АҚ 2007 жылдың каржылық есеп беруін
2008 жылы өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табыс
«Старт» АҚ 2008 жылы үшін қаржылық-шаруашылық қызметінің нэтижелері
Өнімді (жұмыс, кызмет) өткізуден тускен табыс
Салынған өнімнің өзіндік құны
Әдеттегі қызметтен түскен табыс
Табыс салығы
Таза табыс
«Кірістер мен шығыстар туралы есеп беру»
«Өнімдерді (жұмыс, қызмет) өткізуден түсетін табыс» бабы бойынша
Таза түсім көрсеткіші мыналарға тең болуы мүмкін:
Мәміле келісімшартымен анықталған сомаға;

- шоттарды ұсыну күнінен әрекет ететін және жөнелтілген
Жазуларды тексеру және ақпаратты алу процесінде түзетуге жататын
1. Субъект тауарды үстеме бағамен сатудан алған,
Түзетілетін жазулар:

- есептік кезең операциясы бойьшша тауарларды
4010 «Алу шоты» шот дебеті
6010 «Дайын өнімдерді (тауарларды, жұмыс, қызмет) сатудан алынатын
- қосымша құнға
2110 «Алу шоты» шот дебеті
3130 «Қосымша құнға салық» шот кредиті;

- алынған 2170 «Есептелген сыйақы» шот дебеті

процент сомасы көрініс табады:

6110 «Сыйақы түріндегі табыс» шот кредиті.

2. Есептік кезең операциясы бойынша түсімнің шоттық
■ кемітілген түсім сомасы көрініс табады:
6010 «Дайын өнімдерді (тауарларды, жұмыс, қызмет) сатудан алынатын
■ Түсімдегі ҚҚС сомасына:
2110 «Алу шоты» шот дебеті

3130 «Қосымша кұнға салық» шот кредиті;

■ өткен жыл операциясы бойынша кемітілген
1040 «Ағымдық шоттағы ақша» шот дебеті

6130 «Негізгі емес қызметтен алынатын басқадай табыс» шот
3. Мәміле аяқталған
■ мәміле аяқталған күні келісімшартқа сәйкес
2110 «Алу шоты» шот дебеті

6010 «Дайын өнімдерді (тауарларды, жұмыс, қызмет) сатудан алынатын
■ шетелдік валютаға қатысты теңге бағамын
1210 «Алу шоты» шот дебеті

6010 «Дайын өнімдерді (тауарлар, жұмыс, қызмет) сатудан алынатын
■ айырмашылық сомасындағы ҚҚС «қызыл түзетпе»
2110 «Алу шоты» шот дебеті

3130 «ҚҚС» шот кредиті;
■ жағымды бағамдық
1210 «Алу шоты»шот дебеті
5330 «Бағам айырмашылығынан түсетін табыс» шот кредиті.

4. Сауда субъектісінде тауарларды комиссия шартымен сатудан
■ сату шығындарының сомасы «қызыл түзетпе»
6010 «Дайын өнімдерді (тауарларды, жүмыс, қызмет) сатудан алынатын
■ сату шығындары «қызыл түзетпе» әдісімен
7110 «Тауарларды (жұмыс, қызмет) өткізу шығындары» шот дебеті
1210 «Алу шоты»шоттар кредиті;

■ көрсетілген шығындардағы ҚҚС «қызыл түзетпе» әдісімен
3130 «ҚҚС» шот кредиті.
5. Сатушы-субъектілерге сатып алушыларға қойылатын
■ жеңілдіктер сомасымен түсім қайта есептеледі:
1210 «Алу шоты» шот дебеті

6010 «Дайын өнімдерді (тауарларды, жұмыс, қызмет) сатудан алынатын
■ осы сомадағы ҚҚС сомасына:
■ 1210 «Алу шоты» шот дебеті
3130 «ҚҚС» шот кредиті;

■ көрсетілген сомма талапхат (претензия) бойынша
2810 «Талапхат бойынша есеп айырысу» шот дебеті
1210 «Алу шоты» шот кредиті.

Бұл көрсеткіш мына көлемдерде өнімдердің өзіндік құнын бағалау
■ тікелей шығын;
■ толық нақты өзіндік құндар;
■ мөлшерлі (жоспарлы) өндірістік өзіндік құндар
■ шикізат, материалдар жэне жартылай өңделген өнім
Материалдың өндіріспен шұғылданатын субъектінің есептік кезеңнің соңында өнімді
8010 «Негізгі өндіріс» шот дебеті
7110 «Тауарларды (жүмыс, қызмет) сату шығьшдары» шот кредиті.

2.2 Іскер ақпарат көздерін жіктеу

Қаржылық, кешендік және операциондық аудиттердің ақпараттық базаларының құрылымы
1) функционалдық белгілеумен - жоспарлы,
2) көздері және өндеу деңгейлері -
3) қажетті мағлұматтардың мөлшерімен - кешенді, тақырыптық және
4) мазмұндылығы (насыщенность) және пайдалылык-жеткілікті, жеткіліксіз, артық, пайдалы
5) бейнелеу тәсілімен – мәтіндік, сандық, алфавиттік,
6) өзгеру деңгейлерімен - тұрақты, шартты-тұрақты, өзгермелі және
7) ұсыну формаларымен - ауызша, жазбаша, телефондық, машиналық,
Нормативтік көрсеткіштер бизнесті басқарудың тиіміділік деңгейі мен жағдайын
Бизнесті ұйымдастыру туралы жоспарлы мәліметтер әлі болмаған, бірақ
Қарастырылған ақпарат көздерін дұрыс пайдалану шаруашылық жүргізуші субъектілер
Кешендік аудиттің маңызды көзіне статистикалық есеп пен есеп
Соңғы жылдары кәсіпорындардың статистикалық есеп берушілігі едәуір қысқарды
Дегенмен іріктелген мәліметтер ағымдағы бухгалтерлік есеп пен бастапқы
Есептік ақпарат экономикалық объектінің нақты жагдайын көрсетеді, болып
Мұның бәрі барлық есеп түрінің, ең алдымен кәсіпорын
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы мен шаруашылық қызметтің нәтижелерін толығырак
2.3 Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру

Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру нысаны табыс пен
- өнімді, жұмысты, қызметті сатудан түскен табыс; ҚҚС,
- өнімнің, жұмыстың, қызметтің сатылған езіндік құнына
- жалпы табыс

-өнімді, жұмысты, қызметті сатқаннан түскен табыстан өнімнің нақты
Көрсеткіштер атауы Сызық жолының № табысы
Сатылған өнімнен (қызметтен, жұмыстан) түскен табыс

01

3948098

х

Сатылған өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құны

02

х

1845829

Жалпы табыс 03 102269

Кезең шығыстары-Барлығы:

04

х

77486

Оның ішінде:

Жалпы және әкімшілік шығыстары

05

х

50480

Сату бойынша шығыстары

06

х

16556

Пайыз бойынша шығыстары

07

х

10540

Негізгі қызметтен түскен табыстары

08

24784

Негізгі емес қызметтен түскен табыстары (зияндары )
09

1730

4053

Салық салынғанға дейінгі әдеттегі қызметтен түскен табысы
10

22460

Заңды тұлғадан ұсталынған табыс салығы

11

х

7097

Кейінге қалдырылған салықтар

12

х

844

Салық салынғаннан кейінгі әдеттегі қызметтен түскен табысы
13

14519

Төтенше жағдайдан алынған табысы

14

Таза табысы 15 14519

- таза табыс (зиян)- есептік кезенде кәсіпорынның алған
Сонымен, қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижелері:

6010 «Өнімді сатудан және қызметтер көрсетуден түсетін кіріс»

6020 «Сатылған өнімді қайтаруы»

6300 «Қысқартылған қызметпен байланысты кірістер»

7000 «Сатылған тауардың және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны»
7010 «Сатылған тауардың және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны»

7200 «Әкімшілік шығыстар»

Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп беру. Есепте негізгі
"Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп" заңды тұлғаның қаржылық
Жанама әдістер — бұл әдісте таза табыс немесе
Таза табысты түзететін операциялар Түзетуді жүргізудің тәртібі

Материалдық емес активтер мен негізгі құралдар бойынша
Ағымдағы активтердің сомасының өзгерістері: дебиторлық қарыздар, қорлар (запастар),
Ағымдағы міндеттемелердің сомасының өзгерістері (кыска мерзімді банкі несиелерін
2.4 Инвестициялық және қаржылық қызмет

Инвестициялық қызмет — ұзақ мерзімді активтерді сатып алу,
- негізгі құралдарды, материалдық емес активтерді және басқа
- негізгі құралдарды, материалдық емес активтерді және басқа
- қаржылық инвестицияларды алу, басқа кәсіпорындарға қарыз ақша
Инвестициялық қызмет бухгалтерлік баланстың ұзақ мерзімді активтерінің құрамына
Қаржылық қызмет меншік капиталы мен қарыз капиталының құрамы
Оған мыналар жатады:

- шығарылған акциядан түскен ақша қаражаттары және
- алынған банктік және банктік емес несиелерді
Кәсіпорын қаржылық, инвестициялық және ақшасыз операцияларды жүзеге асыруы
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп беру үшін арнайы
- өткен және есептік жьглдағы баланс, оның барлық
- еткен және есептік жьглдағы қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижесі
Мәліметтерді салыстырудың нәтижесінде қандайда қызмет түріне (операциондық, инвестициялық
Операциондық қызметтен түскен акша қаражаттарының қозғалысын тікелей әдіс
Егер де операциялар езінің экономикалық мазмұны бойьшша біртектес
2.5 Қаржылық есеп беруге жасалған түсініктеме жазба

Түсініктеме жазба — кәсіпорында жасалған негізгі аналитикалық құжат.
Түсініктеме жазба қаржылық есеп берудің бір белігі ретінде
1. Есеп бөлігіне қатысты субъекттің есеп саясатында қаралған
— материалдық емес активтер мен негізгі құралдар —
— субъекттің инвестициялық саясаты — қаржылық инвестицияның баланстық
тауарлы-материалдық запастар — запастарды есепке алудың әдісі және
— тапсырыс берушілермен және сатып алушылармен, әртүрлі дебиторлармен,
— меншік капиталы — жарғылық және резервтік капиталын
— міндеттеме — несиелік саясатын, демалысқа шыққан еңбеккерлердің
— табыс және шығыс, өндірістік есеп-табыс пен шығыс
Егер де есепті жылда кабылданған есептік саясатта өзгерістер
2. Түсініктеме жазба баланс бойынша ұзақ және ағымдағы
— Үзақ мерзімді активтердің болігіне қатысты:

негізгі құрал — ұзақ мерзімді жалға алынған, меншігіндегілер,
материалдық емес активтердің түрі, олардың амортизациясьш есептеудің әдістері;

инвестиция — инвестор қожалық ететін шаруашылық серіктестіктерінің тізімі
ұзақ мерзімді дебиторлық қарыздар түрлері бойынша және топшыланған
— Ағымдағы активтердің бөлігіне қатысты тауарлы-материалдық запастардың түрлері
Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы № 234
1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

Осы Заңның мақсаттары үшiн мынадай негiзгi ұғымдар
1) аккредиттеу - уәкiлеттi органның бухгалтерлердiң кәсiби ұйымдарының
2) бастапқы eceпкe алу құжаттары (бұдан әрi -
3) бухгалтерлердi кәсiби сертификаттау жөнiндегi аккредиттелген ұйым (бұдан
4) бухгалтерлердiң аккредиттелген кәсiби ұйымы (бұдан әрi -
5) бухгалтерлiк есепке алу тiркелiмдерi - бухгалтерлiк есеп
6) бухгалтерлiк ұйым - бухгалтерлiк есеп саласында қызмет
7) жария мүдделi ұйымдар - қаржы ұйымдары, акционерлiк
8) кәсiби бухгалтер - кәсiби бухгалтер сертификаты бар
9) кәсiби бухгалтер сертификаты (бұдан әрi - сертификат)
10) қаржылық есептiлiк депозитарийi (бұдан әрi - депозитарий)
11) қаржылық есептiлiк стандарты - бухгалтерлiк есеп жүргiзу
12) қаржылық есептiлiктiң ұлттық стандарттары (бұдан әрi -
13) қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары (бұдан әрi
14) уәкiлеттi орган - бухгалтерлiк есеп пен қаржылық
2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заңның күшi: дара кәсiпкерлерге;
2. Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бiржолғы талон
3. Мемлекеттiк мекемелердi, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiн және жария
1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес шаруа немесе
2) осы тармақтың 1) тармақшасында аталғандарды қоспағанда, шағын
3) орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне, сондай-ақ оралымды басқару құқығына
4. Iрi кәсiпкерлiк субъектiлерi мен жария мүдделi ұйымдар
5. Осы баптың 3-тармағында аталған ұйымдар есептiлiк саясатын
3-бап. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен

қаржылық есептiлiк туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы
2-тарау. БУХГАЛТЕРЛIК ЕСЕП ПЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТIЛIК ЖҮЙЕСI

4-бап. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң

мақсаты

Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң мақсаты мүдделi тұлғаларды
5-бап. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң

принциптерi мен негiзгi сапалық сипаттамалары

1. Есептеу мен үздiксiздiк бухгалтерлiк есептi жүргiзудiң және
2. Түсiнiктiлiк, орындылық, сенiмдiлiк және салыстырмалылық қаржылық есептiлiктiң
6-бап. Бухгалтерлiк есеп жүйесi

1. Бухгалтерлiк есеп дара кәсiпкерлер мен ұйымдардың операциялары
2. Есеп саясаты Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен
3. Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлiк есеп жүйесiнде көрсетiледi,
1) бухгалтерлiк жазбаларды бастапқы құжаттардың түпнұсқаларына сайма-сай бекiту
2) операциялар мен оқиғаларды хронологиялық тәртiппен және уақтылы
3) әрбiр айдың бiрiншi күнiндегi жағдай бойынша синтетикалық
4. Операциялар мен оқиғалар ұйымдардың уәкiлеттi орган және
Операциялар мен оқиғалардың талдамалық есебiн жүргiзу тәртiбiн дара
5. Жеке кәсiпкерлер мен ұйымдар мемлекеттiк тiлде және
7-бап. Бухгалтерлiк құжаттама

1. Бухгалтерлiк құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлiк есеп тiркелiмдерiн,
Бухгалтерлiк жазбалар бастапқы құжаттар негiзiнде жүргiзiледi.

2. Операцияларды немесе оқиғаларды ресiмдеу үшiн қолданылатын бастапқы
3. Нысандары немесе оларға қойылатын талаптар осы баптың
1) құжаттың (нысанның) атауы;

2) жасалған күнi;

3) құжат өз атынан жасалған ұйымның атауы немесе
4) операцияның немесе оқиғаның мазмұны;

5) операцияның немесе оқиғаның өлшем бiрлiгi (сандық және
6) операцияның жасалуына (оқиғаны растауға) және оның дұрыс
7) салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi.

Операцияның немесе оқиғаның сипатына, Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық
4. Бастапқы құжаттар операцияның немесе оқиғаның iске асырылу
5. Есепке қабылданған бастапқы құжаттарда қамтылған ақпарат бухгалтерлiк
Бухгалтерлiк есеп тiркелiмдерiнiң деректерi топтастырылған түрде қаржылық есептiлiкке
6. Электрондық жеткiзгiштерде бастапқы құжаттарды және бухгалтерлiк есеп
7. Кассалық және банктiк бастапқы құжаттарға түзетулер енгiзуге
8-бап. Бухгалтерлiк есептi ұйымдастыру

1. Басшылық немесе дара кәсiпкер:

1) есеп саясатын келiседi және (немесе) бекiтедi;

2) бухгалтерлiк есептi ұйымдастыруды қамтамасыз етедi.

Есеп саясаты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және
2. Басшылық немесе дара кәсiпкер есеп жұмысының көлемiне
1) бас бухгалтер басқаратын құрылымдық бөлiмше ретiнде бухгалтерлiк
2) штатқа бас бухгалтер лауазымын енгiзудi;

3) бухгалтерлiк есептi жүргiзудi және қаржылық есептiлiктi жасауды
4) бухгалтерлiк есептi жеке жүргiзудi жүзеге асыра алады.

Жария мүдделi ұйымдарға осы тармақтың 3) және 4)
Халықаралық бухгалтерлер федерациясының толық мүшесi болып табылатын ұйым
9-бап. Бухгалтерлiк қызметтiң басшысы

Бухгалтерлiк есептi жүргiзудi, қаржылық есептiлiк жасауды және ұсынуды,
Жария мүдделi ұйымның бас бухгалтерi лауазымына кәсiби бухгалтер
Ескерту. 9-баптың екінші бөлігі 2009 жылғы 1 қаңтардан
10-бап. Бухгалтерлiк құжаттарға қол қою құқығы

1. Басшылық немесе дара кәсiпкер бухгалтерлiк құжаттарға қол
2. Электрондық қолтаңбаны пайдаланатын дара кәсiпкерлер немесе ұйымдар
11-бап. Бухгалтерлiк құжаттарды сақтау

Дара кәсiпкерлер мен ұйымдар бастапқы құжаттарды, қағаз және
12-бап. Бухгалтерлiк ақпарат құпиясы

1. Бастапқы құжаттар мен бухгалтерлiк есеп тiркелiмдерiнiң мазмұны
2. Аталған құжаттарға қол жеткiзе алатын адамдар ондағы
3-тарау. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТIЛIК

13-бап. Қаржылық есептiлiк элементтерi

1. Активтер, мiндеттемелер және капитал қаржы жағдайын бағалаумен
Активтер - дара кәсiпкер немесе ұйым өткен оқиғалар
отырған, болашақта экономикалық пайда алу күтiлетiн ресурстар.

Мiндеттеме - дара кәсiпкердiң немесе ұйымның өткен оқиғалардан
Капитал - дара кәсiпкердiң немесе ұйымның активтерiндегi барлық
2. Кiрiстер мен шығыстар пайда мен зиян туралы
Кiрiстер - есептi кезең iшiнде активтердiң түсiмi немесе
Шығыстар - есептi кезең iшiнде активтердiң қолдан кетуi
14-бап. Қаржылық есептiлiк элементтерiн бағалау және

есепке алу

1. Қаржылық есептiлiк элементтерiн бағалау - аталған элементтер
2. Қаржылық есептiлiк элементтерiн есепке алу әдiстерi және
15-бап. Қаржылық есептiлiк

1. Қаржылық есептiлiк дара кәсiпкердiң немесе ұйымның қаржылық
2. Мемлекеттiк мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн қоспағанда, қаржылық есептiлiк
1) бухгалтерлiк баланс;

2) пайда мен зияндар туралы есеп;

3) ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;

4) капиталдағы өзгерiстер туралы есеп;

5) түсiндiрме жазба.

Қаржылық есептiлiктi жасау тәртiбi және оған қойылатын қосымша
3. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде өзгеше көзделмесе,
4. Қаржылық есептiлiкке ұйымның басшысы және бас бухгалтерi,
Бухгалтерлiк есебiн бухгалтерлiк ұйым немесе кәсiби бухгалтер жүргiзетiн
16-бап. Қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары

Қаржылық есептiлiктi жасауды ұйымдар Қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары
17-бап. Шоғырландырылған қаржылық есептiлiк

Еншiлес ұйымдары бар ұйымдар негiзгi ұйымның қызметi жөнiндегi
18-бап. Есептi кезең

1. Жылдық қаржылық есептiлiк үшiн есептi кезең 1
2. Жаңадан құрылған ұйым үшiн бiрiншi есептi жыл
19-бап. Қаржылық есептiлiктi табыс ету

1. Ұйымдар:

1) құрылтай құжаттарына сәйкес құрылтайшыларға (қатысушыларға);

2) Қазақстан Республикасының статистика органдарында тiркелу орны бойынша
3) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бақылау және қадағалау органдарына
2. Қаржылық есептiлiк Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен көрсетiлiп
3. Ұйымдар жылдық қаржылық есептi есептi кезеңнен кейiнгi
4. 18-бапта көрсетiлген мерзiм шегiнде құрылтайшылар (қатысушылар) аралық
5. Шоғырландырылған қаржылық есептiлiктi ұсыну осы баптың 1-3-тармақтарына
6. Жария мүдделi ұйымдар (қаржылық ұйымдардан басқа) жылдық
Қаржылық ұйымдар жылдық қаржылық есептiлiктi Қазақстан Республикасының заңдарында
7. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша жария мүдделi
4-тарау. БУХГАЛТЕРЛIК ЕСЕП ПЕН ҚАРЖЫЛЫҚ
20-бап. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк жүйесiн

мемлекеттiк реттеу

1. Қазақстан Республикасында бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен басқа, мемлекеттiк мекемелердегi
реттеу ерекшелiктерiн уәкiлеттi орган мемлекеттiк мекемелер үшiн Қазақстан
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде бухгалтерлiк есеп пен
4. Қаржы ұйымдарында және Қазақстан Республикасының секьюритилендiру туралы
5. Уәкiлеттi орган:

1) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк саласында мемлекеттiк
2) бухгалтерлiк есептi жүргiзу тәртiбiн айқындайды;

3) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк мәселелерi бойынша
4) ұлттық стандарттарды және оларға қатысты әдiстемелiк ұсынымдарды
5) Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
6) бухгалтерлiк есеп шоттарының үлгi жоспарын әзiрлейдi және
7) ұлттық стандарттарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен
8) өзге де мемлекеттiк органдармен және кәсiби ұйымдармен
9) консультациялық органның Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен
10) кәсiби ұйымдарды, сертификаттау жөнiндегi ұйымдарды аккредиттеудi жүргiзедi;

11) кәсiби ұйымдарды, сертификаттау жөнiндегi ұйымдарды аккредиттеу ережелерiн
12) консультациялық органның ұсынымдарын ескере отырып, кәсiби бухгалтерлерге
13) аккредиттеу ережелерi сақталмаған жағдайда, кәсiби ұйымдарға, сертификаттау
14) кәсiби ұйымды, сертификаттау жөнiндегi ұйымды аккредиттеу жөнiндегi
15) кәсiби ұйымдардың, сертификаттау жөнiндегi ұйымдардың есептiлiктi ұсынуының
16) Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында таратылатын, белгiленген тәртiппен
17) консультациялық орган туралы ереженi бекiтедi;

18) депозитарийге қаржылық есептiлiктi ұсыну тәртiбiн белгiлейдi;

19) сертификаттың нысанын келiседi;

6. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi:

1) қаржы ұйымдары үшiн:

уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша халықаралық стандарттармен реттелмеген мәселелер
әдiстемелiк ұсынымдарды әзiрлейдi және бекiтедi;

осы Заңның талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп
2) мемлекеттiк кәсiпорындар мен акцияларының (үлесiнiң) елу және
3) Қазақстан Республикасының секьюритилендiру туралы заңнамасына сәйкес құрылған
осы заңның талаптарына сәйкес бухгалтерлiк есеп пен қаржылық
Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы
4) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң лицензиясы негiзiнде банктiк
21-бап. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк жүйесiн

мемлекеттiк емес реттеу

1. Консультациялық орган консультациялық-кеңесшi орган нысанында құрылады, оның
2. Консультациялық органның құрамына мемлекеттiк органдардың, коммерциялық емес
қатысу үлесi бар ұйымдардың, мемлекеттiк кәсiпорындардың өкiлдерi кiредi.

3. Консультациялық орган:

1) уәкiлеттi органға Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен
2) уәкiлеттi органға қаржылық есептiлiк стандарттарын қолдану жөнiндегi
3) ұлттық стандарттарды және олардың әдiстемелiк ұсынымдарын әзiрлеуге
4) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк саласындағы халықаралық
4. Консультациялық орган:

1) Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
2) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк мәселелерi бойынша
5. Кәсiптiк ұйым мынадай талаптарға сай келуге тиiс:

1) кәсiби ұйымның құрамында бухгалтерлiк есеп немесе аудит
2) халықаралық практикаға сәйкес келетiн және оның барлық
3) өз мүшелерiнiң бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiнiң болуы;

4) аккредиттеу ережелерiне сәйкестiк.

Кәсiби ұйымға аккредиттеу туралы куәлiк берiлген кезден бастап
6. Кәсiби ұйымның құрылымы мен жұмыс органдары оның
7. Кәсiби ұйымның басшысы төрт жылдан аспайтын мерзiмге
8. Кәсiби ұйым:

1) өз мүшелерiне қатысты өзiнiң жарғысында көзделген және
2) ұлттық стандарттарды және олардың әдiстемелiк ұсынымдарын әзiрлеуге
3) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк мәселелерi бойынша
4) бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк саласындағы оң
9. Кәсiби ұйым:

1) Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
2) консультациялық органның құрамына аккредиттеу ережелерiнде белгiленген мөлшерде
3) уәкiлеттi органға белгiлеген тәртiппен оған өзiнiң қызметi
4) халықаралық және ұлттық стандарттарды қолдану жөнiндегi сауалдарды
22-бап. Кәсiби бухгалтерге кандидаттарды сертификаттау

шарттары

1. Кәсiби бухгалтерге кандидаттарды сертификаттауды сертификаттау жөнiндегi ұйым
2. Сертификаттау жөнiндегi ұйым кәсiби бухгалтерге кандидаттарды сертификаттау
3. Сертификаттау жөнiндегi ұйым мынадай талаптарға сай келуге
1) оқытуға тәуелсiз емтихан жүйесiнiң болуы

2) Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық
3) бiр немесе бiрнеше кәсiби ұйымдармен өзара iс-қимыл
4) уәкiлеттi орган бекiткен аккредиттеу ережелерiне сәйкестiк.

Бiр немесе бiрнеше кәсiби ұйымдармен өзара iс-қимыл жөнiндегi
4. Кәсiби бухгалтерге кандидаттарды сертификат алу үшiн емтихандарға
5. Емтихан тапсырған адамдар уәкiлеттi органмен келiсiлген нысан
Халықаралық бухгалтерлер федерациясының толық мүшесi болып табылатын шетел
23-бап. Аккредиттеу туралы куәлiктен айыру

1. Уәкiлеттi орган мынадай жағдайларда, егер:

1) аккредиттеу ережелерiнде белгiленген мерзiм iшiнде кәсiби ұйым
2) соңғы үш жыл iшiнде жүйелi түрде (үш
3) уәкiлеттi органға өзi және өзiнiң қызметi туралы
4) уәкiлеттi орган ескерту жасаған себептердi екi ай
2. Кәсiби ұйым, сертификаттау жөнiндегi ұйым уәкiлеттi органның
24-бап. Iшкi бақылау

1. Ұйымдар Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық
2. Iшкi бақылауды ұйымдастыруды басшылық қамтамасыз етедi.

3. Мемлекеттiк мекемелердi бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

25-бап. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен

қаржылық есептiлiк туралы заңнамасын бұзғаны

үшiн жауаптылық

Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы
26-бап. Өтпелi ережелер

1. Осы Заң, 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап
2. Кәсiби бухгалтердiң бiлiктiлiгiн растайтын және уәкiлеттi орган
3. Осы Заңның 2-бабының 3-тармағында көрсетiлген дара кәсiпкерлер
4. "Бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру
Қазақстан Республикасының Президентi

ҚОРЫТЫНДЫ

Есеп беруге қойылатын ең басты талап оның тазалығы
Есеп берер алдында үлкен дайындық жұмыстары жүргізіледі. Бухгалтерия
Осылайша, бухгалтерлік есеп
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. ҚР Конституциясы

2. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы
3. Назарова В.Л. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп,
4. ҚР-ң қаржы министрлігінің ақпараттық хабаршысы

5. Кеулімжаев К.К «Бухгалтерлік есеп принциптері» // Алматы
6. Радостовец В.К. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп //Алматы –
7. Басқару есебі, Алматы – 2006, 211 б.

8. Бухгалтерский учет, М., 2001-С. 123

9. Бухгалтерлік есеп принциптері// Алматы – 2006, 344
10. Кәсіпорындағы сауданы ұйымдастырудағы бухгалтерлік есеп, Бухгалтерлік есеп
11. Бөлшек сауда кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру //
12. Абленов Д.О. Аудит негіздері// Алматы – 2007

13. Ілиясов Қ. «Қаржы», Алматы – 2005-199
14.Көшенова Б. «Бағалы қағаздар нарығы», Алматы – 2005
15. Кеулімжаев К.К. «Қаржылық есеп»