TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



Мазмұны


Кіріспе............................................................................................................3


1. Соттың құрамы және қарсылық білдіру

Соттың құрамы мен қарсылық білдірудің түсінігі................................6

1.2 Соттың құрамы мен басқа да қатысушыларға қарсылық білдіру негіздері...........................................................................................................9


2. Іске қатысушы тұлғалар

2.1 Іске қатысушы тұлғалардың құрамы, оларға қойылатын талаптар

(әрекет және құқықтық қабілеттері және құқықтары мен міндеттері)......................................................................................................14

2.2 Талап қоюшы мен жауапкердің құқықтары мен міндеттері.......................................................................................................20

2.3 Прокурордың сот ісін жүргізуге қатысуы.............................................34


3. Сотта өкілдік ету

Сотта өкілдік етудің түсінігі мен түрлері..............................................38

3.2 Сотта өкіл бола алмайтын тұлғалар........................................................54


Қорытынды...................................................................................................54


Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі .................................................60-61

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 62 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ


Мазмұны

Кіріспе............................................................................................................3

1. Соттың құрамы және қарсылық білдіру

Соттың құрамы мен қарсылық білдірудің түсінігі................................6

1.2 Соттың құрамы мен басқа да қатысушыларға қарсылық
2. Іске қатысушы тұлғалар

2.1 Іске қатысушы тұлғалардың құрамы, оларға қойылатын талаптар
(әрекет және құқықтық қабілеттері және құқықтары мен міндеттері)......................................................................................................14

2.2 Талап қоюшы мен жауапкердің құқықтары мен міндеттері.......................................................................................................20

2.3 Прокурордың сот ісін жүргізуге қатысуы.............................................34

3. Сотта өкілдік ету

Сотта өкілдік етудің түсінігі мен түрлері..............................................38

3.2 Сотта өкіл бола алмайтын тұлғалар........................................................54

Қорытынды...................................................................................................54

Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі .................................................60-61

Кіріспе

Жұмыстың жалпы сипаттамасы - азаматтық іс жүргізу сатыларындағы
Тақырыптың өзектілігі - Азаматтық заңдар өздері реттейтін қатынасқа
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері - соттардың
Зерттеу пәні – азаматтық іске қатысушы тұлғалардың құқықтары
Сөйтіп, азаматтық заңдармен тауар-ақша қатынастары және өзгеде мүліктік
Азаматық іс-жүргізу бұл құқықтың білімдердің тірегінің бірі
Азаматтық іс жүргізу құқығы- азаматтық істерді қарап, шешім
Ал азаматтық іс жүргізу (азаматтық сот өндірісі)- бұл
Қазақстан Республикасында сот төрелiгiн тек сот қана жүзеге
Соттың ерекше өкiлеттiгiн басқа органдарға берудi көздейтiн заң
Сот iсiн қарау тәртiбiмен қаралуға тиiс өтiнiштердi, арыздар
Әркiмге мемлекеттiк органдардың, ұйымдардың, лауазымды және өзге де
Соттың сот төрелiгiн iске асыру жөнiндегi қызметiне қандай
Азаматтық сот ісін жүргізу принциптерін бұзу оның сипаты
Біріншіден, жауапкерлер мен үшінші тұлғалардың санына қарай талап
Екіншіден, мемлекеттік баж төлеуді растайтын құжат тіркеледі.
Үшіншіден, талапкер өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар,
Судья талап арыз АІЖК-нің 15-бабының талаптарына және 151-бабының
1 Соттың құрамы және қарсылық білдіру

1.1 Соттың құрамы және қарсылық білдірудің түсінігі.

Сот билігі азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін
Соттардың шешімдері, үкімдері, өзге қаулылары, сондай-ақ олардың заңды
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында сот билігі: заңмен құрылған
Қазақстан Республикасында біраңғай сот жүйесі заңмен белгіленген: Республиканың
Республикадағы бірыңғай сот жүйесінің негіздемесі аумақтық белгі, алайда,
Судья сот төрелігін іске асыру кезінде тәуелсіз және
Қазіргі уақытта сот жүйелері буындарының арасындағы өзара байланыстылығы
Қазақстан Республикасында сот жүйесі екі сатылы. Демек, бастапқы
Процессуалдық әдебиеттерде азаматтық іс жүргізу сатыларындағы іс
Қазақстан Республикасындағы сот жүйесі - Қазақстан Республикасындағы барлық
АІЖК-нің 37-бабына сәйкес ҚР 11.07.01 ж. № 238-II
Сонымен қатар істердi апелляциялық сотта немесе қадағалау сатысындағы
І ҚР 11.07.01 ж. № 238-II
1. Бірінші сатыдағы сотта азаматтық істі қарауға қатысқан
2. Апелляциялық сатыдағы сотта істі қарауға қатысқан судья
3. Апелляциялық немесе қадағалау сатысындағы сотта iстi қарауға
4. Қадағалау сатысындағы сотта істі қарауға қатысқан судья
сті қозғағаннан кейін, істі сотта қарауға әзірлеу сатысы
Іс жүргізудің үшінші сатысы болып істі қарау,
Егер судья өтінішті өз өндірісіне қабылдаса, кез-келген
Осипов осы аталған әр циклдар ішінара үш сатыға
Осиповтың осы айтқан тұжырымдамасы шындыққа біршама жақын келеді.
Осипов құқық қолданушылық циклдарға қатысты тағы былай дейді:
Кез- келген азаматтық істер міндетті түрде сотта қозғалады.
Судья қарсы талап-арызды мынадай ережелер сақталатын болса қабылдайды:

- жауап берушінің қарсы талап-арызы талап қоюшының оған
- қарсы және бастапқы талап-арыз арасында өзара байланыс
Егер жауап беруші талап қоюшының талаптарымен келіссе, заң
Сіз процесстің туындауы және оның одан әрі жалғасуы
Судья сізді сот талқылауына дейін шақыра алады. Бұл
Сіздің жауап беруші ретінде қарсы талап-арыз беруге құқығыңыз
1.2 Соттың құрамы мен басқа да қатысушыларға қарсылық
Судья сот төрелігін іске асыру кезінде тәуелсіз және
Сот билігінің мақсаты - Қазақстан Республикасында
Талап арызды берген кезде ҚР АІЖК-нің 150-бабының
Біріншіден, жауапкерлер мен үшінші тұлғалардың санына қарай талап
Екіншіден, мемлекеттік баж төлеуді растайтын құжат тіркеледі.
Үшіншіден, талапкер өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар,
Судья талап арыз АІЖК-нің 15-бабының талаптарына және 151-бабының
- ҚР 11.07.01 ж. № 238-II Заңымен
1. Бірінші сатыдағы сотта азаматтық істі қарауға қатысқан
2. Апелляциялық сатыдағы сотта істі қарауға қатысқан судья
3. Апелляциялық немесе қадағалау сатысындағы сотта iстi қарауға
4. Қадағалау сатысындағы сотта істі қарауға қатысқан судья
Ал АІЖК-нің 40-бабында көрсетілгендей ҚР 11.07.01 ж. №
1) осы істі мұның алдындағы қарау кезінде куә,
2) іске қатысушы адамдардың немесе олардың өкілдерінің біреуінің
3) істің нәтижесіне жеке, тікелей немесе жанама түрде
Істі қарайтын соттың құрамына өзара туыс адамдар кіре
2006.04.07. № 151-III ҚР Заңымен 41-бап өзгертілді
Сондай-ақ, прокурордың, маманның, аудармашының, сот отырысы хатшысының, сот
АІЖК-нің 42-бабы бойынша ҚР 11.07.01 ж. № 238-II
ҚР 11.07.01 ж. № 238-II ; 2006.04.07. №
2. Өздігінен бас тарту мен қарсылық білдіру істі
3. Істі жеке-дара қараушы судьяға мәлімделген қарсылық білдіруді
4. Істі соттың алқалы құрамда қарауы кезінде судьялардың
5. Қарсылық білдіруді қабылдамай тастау немесе қанағаттандыру туралы
6. Прокурордың, сарапшының, маманның, аудармашының, сот отырысы хатшысының,
7. Өздігінен бас тарту (қарсылық білдіру) туралы мәселе
2. Облыстық немесе оған теңестірілген сотта, Қазақстан Республикасының
3. Егер облыстық немесе оған теңестірілген сотта өздігінен
Қарсы талап-арыз – бұл жауап берушінің өзінің құқығын
Судья қарсы талап-арызды мынадай ережелер сақталатын болса қабылдайды:

- жауап берушінің қарсы талап-арызы талап қоюшының оған
- қарсы және бастапқы талап-арыз арасында өзара байланыс
Егер жауап беруші талап қоюшының талаптарымен келіссе, заң
2 Іске қатысушы тұлғалар

2.1. Іске қатысушы тұлғалардың құрамы, оларға қойылатын талаптар(әрекет
Қазақстан Республикасы Конституциясының 13- бабында: “әр кімнің өз
Сот процесінің тараптары дегеніміз - Қазақстан Конституциясы сот
АІЖК-нің 44-бабында көрсетілгендей іске қатысушы тұлғалардың құрамы мынадай
Дау нысанасына дербес талаптарын мәлімдейтін үшінші тұлғалар, дау
1) заңдық маңызы бар фактілерді анықтау туралы;

2) азаматты хабар-ошарсыз кетті деп тану туралы және
3) азаматты әрекетке қабілеті шектеулі немесе әрекетке қабілетсіз
4) азаматты психиатриялық стационарға мәжбүрлеп жатқызу туралы;

5) заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің банкроттығы туралы;
6) жылжымалы затты иесіз деп тану және жылжымайтын
7) азаматтық хал актілері жазуларының дұрыс еместігін анықтау
8) нотариаттық әрекеттерге немесе оларды жасаудан бас тартуға
9) бағалы қағаздар көрсетуші адамның жоғалған бағалы қағаздар
10) бала асырап алу туралы;

11) Қазақстан Республикасының және (немесе) басқа мемлекеттің аумағында
Сонымен қатар заңда ерекше іс жүргізу тәртібімен басқа
Сонымен қатар АІЖК-нің 8-бап, 1-тармағына сәйкес, мемлекеттік органдар,
Құқықтық қабілет –құқыққа, бостандықтар мен міндеттерге ие болу
Азаматтық іс жүргізу құқықтары мен міндеттеріне ие болу
Әрекеттілік адамның өз әрекетімен құқық алу және оны
Жеке адамдардың (азаматтардың, басқа мемлекет азаматтарының, азаматтығы жоқ
Құқықтық қабілеттілік пен әрекеттілікте заң актілерінде қарастырылған тәртіп
АІЖК-нің 46-бабында көрсетілгендей, азаматтық іс жүргізу әрекет қабілеттілігі
1. Сотта құқықтарын өз іс-әрекеттерімен жүзеге асыру және
2. Он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі
3. Он төрт жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ
4. Заңда көзделген жағдайларда, азаматтық, отбасылық, еңбек, кооперативтік,
Азаматтық іс қозғалғаннан кейін судья сот талқылауына дайындалады.
Сотта істі қараған кезде талап қоюшы мен жауап
Мысалы:

Құрманбекова жалпы көлемі 56,3 шаршы метр, қосалқы құрылыстары,
Шымкент қалалық сотының 2009 жылғы 26
Оңтүстік Қазақстан облыстық сотының азаматтық алқасының қаулысымен қалалық
Байболова қадағалау шағымында іс қаралған кезде іс
Байболова мен оның заңды өкілі Досымовтың
Іс материалдарынан көрінгендей, Шымкент қалалық сотының шешімімен
Сот орындаушысы борышкер Құрманбекованың меншігіндегі жалпы көлемі 56,3
Қазақстан Республикасының “Атқару өндірісі және сот орындаушыларының
Құрманбекова сот орындаушысының сот шешімін орындау тәртібімен
Шымкент қалалық соты Құрманбекованың сот орындаушысының
Оңтүстік Қазақстан облыстық сотының азаматтық алқасының қаулысымен қалалық
Апелляциялық шағым бойынша істің қай жерде,
Бұл жерде апелляциялық сот сатысы сот орындаушысының
АІЖК-нің 366-бабының 1-бөлігі 2) тармақшасына сәйкес, іске қатысушы
Оңтүстік Қазақстан облыстық сотының қадағалау алқасы апелляциялық сот
Жоғарғы Сот алқасы АІЖК-нің 398-бабының 4-бөлігі 2) тармақшасын
АІЖК-нің Кодекстің 56 және 57-баптарында көзделген
- заңмен көзделген жағдайларда мемлекеттік органдар және жергілікті
2. Бөгде мүдделерді қорғау үшін талап қойған адамдар,
Мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының іс
АІЖК-нің 57- бабында көрсетілген органдар өз өкілдері арқылы
Әрекеттілік адамның өз әрекетімен құқық алу және оны
Жеке адамдардың (азаматтардың, басқа мемлекет азаматтарының, азаматтығы жоқ
2.2 Талап қоюшы мен жауап берушінің құқықтары
Азаматтық процесте өз құқығын, мүддесін қорғау туралы талап
Талап қоюшы мен жауап берушінің тең құқықтары бар:

- сот отырыстарына қатысуға;

- дәлелдерді жинауға және сотқа беруге, оларды зерттеуге;

- сотта барлық қарастырылатын мәселелер бойынша түсініктер беруге;

- дәлелдерді бағалау жөнінде өз пікірін білдіруге;

- егер олар сот шешімімен келіспесе, оған шағымдануға;

- жоғары тұрған соттардың сот отырыстарында өз шағымдарын
Талап қоюшы мен жауап берушінің бітімгершілік келісім жасасуға
АІЖК-нің 47-бабына сәйкес, іске қатысушы тұлғалардың іс материалдарымен
2. Іске қатысушы адамдар, орындалмауы азаматтық сот ісін
Заңда азаматтардың түрлі қарым-қатынастарда бұзылған құқығы мен мүдделерін
Талап қою арызы – талапты қамтитын негізгі құжат,
- өзінің аты-жөнін, туған жерін көрсетуге міндетті.
- талап қою арызының мәнін көрсетуге міндетті. Талап
- талапты негіздеуге, яғни, талап қоюшы өзінің жауап
- талап қою бағалауға жататын болса, талап
- талап қоюшы талап қою арызына қоса
Талап қою арызының және құжаттардың көшірмелері қойылатын талап
Талап қою кезінде талап қоюшы мемлекеттік баж төлеуі
Талап қою арызын бере отырып, талап қоюшы талапты
- жауап берушіге тиесілі және ондағы немесе
- жауап берушіге белгілі іс-әрекеттер жасауға тиым
- басқа тұлғаларға мүлікті жауап берушіге беруге немесе
- талап қоюшы мемлекеттік орган, ұйым немесе
Талап қоюды қамтамасыз ету шаралары тараптың және тараптар
Сот талап қою арызын қабылдай алуы және азаматтық
Талап қою арызы жазбаша түрде беріледі. Талап қоюшы
Арыз бір данада жазылмауы керек, себебі жауап беруші
Талап қою арызының және құжаттардың көшірмелері қойылатын талап
Талап арыз беру – мүдделі жақтардың процессуалдық
Арызда:

Арыз берілетін соттың атауы.

Талап қоюшының атауы, оның тұрғылықты жері немесе егер
Жауапкердің атауы, оның тұрғылықты жері немесе егер жауапкер
Талап қоюшының құқықтарын, бостандықтарын немесе заңды мүдделерін және
Талап қоюшы өзінің талаптарын негіздейтін мән- жайлар және
6. Егер талап қою бағалауға жатса, талап қоюдың
Талапты бағалау талап қоюшы жауап берушіден өтемақы түрінде
7.Арызға қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілуге тиіс.

Талап қою арызына мемлекеттік баж төлегені туралы түбіртек
Мысалы:

Түркістан қалалық сотына.

Талапкер: Аманова Айгүл.

Түркістан қаласы. Тауке-хан 10.

Жауапкер: Кенжеев Нұрлан.

Түркістан қаласы. Яссы № 13.
Талап арыз.

(Әке деп тану және өзіне, баласына алимент өндіру
Мен Аманова Айгүл жауапкер Кенжеева Нұрланға 2010 жылы
Қазіргі кезде біз жауапкермен бірге тұрмаймыз, себебі мінезіміз
Тіркелді: Арыз көшірмесі,

туу туралы куәліктің көшірмесі,

анықтама тұратын жерден,

анықтама денсаулығы туралы,

суреттер, мемлекеттік

алым «------» теңге.

Талапкер:-------- Аманова
24. 02. 2012 жыл.

Сотта істі қараған кезде талап қоюшы мен жауап
Сот отырысында талап қоюшы талаптан бас тартуға, ал
Осы келтірілген мәліметтер арқылы судья істің соттың қарауына
Егер талап арыз өкілдері (адвокат, юрисконсул) тарапынан берілетін
Сотқа берілетін талап арыздардан мемлекеттік баж алынады (АІЖК-102
Сотқа талап арыз берген кезде судья бірден азаматтық
АІЖК-нің 153- бабы бойынша Судья мынадай жағдайларда талап
Арыз азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен қарауға және
Сол тараптардың арасындағы дау бойынша, сол нысана туралы
Сонымен қатар судья талап арыздан бас тартудан басқа,
Онда судья:

Егер талап қоюшы істердің осы санаты үшін дауды
Іс осы соттың соттауына жатпаса.

Арызды әрекетіне қабілетсіз адам берсе.

Арызга өкілеттігі жоқ адам қол қойса.

Осы немесе басқа бір соттың іс жүргізуінде сот
Коммуналдық мулікті басқаруға құқылы орган жылжымайтын мүлікке құқықты
Мысалы:

29.01.2010 ж.

Ұ Й Ғ А Р У

Ордабасы аудандық сотының судьясы А. Бекназаров талапкер «Қызылжар»
А н ы қ т а д ы
Ордабасы ауданы аумағында орналасқан «Қызылжар» өндірістік кооперативі өзін-
ҚР Банкроттық туралы заңының 21 бабына сай

ұ й ғ а р д ы м
«Қызылжар» өндірістік кооперативінің өзін- өзі банкрот деп тану
Ұйғаруға наразы жақ 10 күн ішінде Оңтүстік Қазақстан
Судья:……………………..
Судья арызды қайтару туралы дәлелді ұйғарым шығарады, онда
АІЖК-нің 155- бабында талап арызды қозғалыссыз қалдыру институты
Жауапкер мен үшінші тұлғалардың санына қарай талап арыздың
Мемлекеттік бажды төлемесе.

Өкілдіктің өкілдігін куәландыратын құжат болмаса арызды қозғалыссыз қалдыру
Мысалы:

10.01.2009 ж.

Ұ Й Ғ А Р У

Түркістан қалалық сотының судьясы Ж. Нұрғалиев Нұрлыханов Айдарханның
а н ы қ т а д ы
Нұрлыханов Айдарханның талап арызы ҚР АІЖК-нің 155 бабына
Ұйғарудағы кемшіліктерді орындау үшін 10 күн мерзім беруге.
ұ й ғ а р д ы м
Талапкер Нұрлыханов Айдарханның бала асырап алу талап арызын
Ұйғарудағы кемшіліктерді жою үшін 10 күн мерзім беруге.
Ұйғаруға наразы жақ 10 күн ішінде Оңтүстік Қазақстан
Судья:……………………. Ж. Нұрғалиев.

Бұл туралы талап арызды берген тұлғаға хабарлайды және
Егер талап қоюшы судьяның нұсқауларына сәйкес және ол
Азаматтық іс жүргізу құқығының теориясында талапты талап беруге
Талап құқығы- бұл азаматтық құқықтың категориясы болып табылады.
- талапкердің талап құқысының бар жоғын, келтірілген мән-
Сот істі дайындау үстінде немесе бірнеше сатыдағы сотта
Талап беруге құқылы болу- іс жүргізу құқығының институты
Мысалы:

Арыз түскен күннен бастап 5 күннің ішінде қабылдануға
Ұ Й Ғ А Р У

˝23˝ қараша 2011 ж.
Түркістан қалалық сотының судьясы С. Иманкұлова азаматша С.Отарбаеваның
А н ы қ т а д ы
Талап арыз Түркістан қалалық сотының қарауына жатады, арызды
ҚР АІЖК- нің 152 бабын басшылыққа алып,

ұ й ғ а р д ы м
Азаматша С.Отарбаеваның жауапкер Ш.Аққозиевті баласының әкесі деп тану
Ұйғару шағынуға жатпайды.

Судья:………………
Сотта азаматтық іс қозғалғаннан кейін іске қатысушы негізгі
Жауап беруші құқықтарына мыналар жатады:

- іс материалдарымен танысуға, олардың үзіндісін алуға және
- судьяларға, сарапшыларға қарсылық білдіруге;

- дәлелдемелер ұсынуға және оларды зерттеуге қатысуға;

- іске қатысатын басқа тұлғаларға, куәгерлерге, сарапшыларға және
- қолдаухат, оның ішінде қосымша дәлелдер талап ету
- сотқа ауызша және жазбаша түсіндірмелер беру;

- сот процессі барысында туындайтын барлық мәселелер бойынша
- сот жарыссөздеріне қатысуға; сот отырысының хаттамасымен танысуға
- сот шешімі мен анықтамасына шағымдануға құқығы бар.

Жауап берушінің белгілі міндеттері бар. Жауап беруші өзінің
Азаматтық істі қозғағаннан кейін, яғни судья істі сот
Азаматтық істі сотта қарауға әзірлеу мәселені дұрыс және
Азаматтық істер заңдылығының белгілеріне: құқық қорғау, жеке және
Талап қоюшы, процеске негізгі қатысушы ретінде бірқатар құқықтарға
- іс материалдарымен танысуға, олардан үзінді алуға және
- қарсылық білдіруге;

- дәлелдер ұсынуға және оларды зерттеуге қатысуға;

- іске қатысатын басқа тұлғаларға, күәгерлерге, сарапшыларға және
- қолдаухат сұрауға, оның ішінде қосымша дәлелдер талап
- сотқа ауызша және жазбаша түсініктер беруге;

- сот процесі барысында туындайтын барлық мәселелер бойынша
Талап арыз беру – мүдделі жақтардың процессуалдық
Арыз берілетін соттың атауы.

Талап қоюшының атауы, оның тұрғылықты жері немесе егер
Жауапкердің атауы, оның тұрғылықты жері немесе егер жауапкер
Талап қоюшының құқықтарын, бостандықтарын немесе заңды мүдделерін және
Талап қоюшы өзінің талаптарын негіздейтін мән- жайлар және
6. Егер талап қою бағалауға жатса, талап қоюдың
Талапты бағалау талап қоюшы жауап берушіден өтемақы түрінде
7.Арызға қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілуге тиіс.

Талап қою арызына мемлекеттік баж төлегені туралы түбіртек
Мысалы:

Түркістан қалалық сотына.

Талапкер: Аманова Айгүл.

Түркістан қаласы. Тауке-хан 10.

Жауапкер: Кенжеев Нұрлан.

Түркістан қаласы. Яссы №13.
Талап арыз.

(Әке деп тану және өзіне, баласына алимент өндіру
Мен Аманова Айгүл жауапкер Кенжеев Нұрланға 2010 жылы
Қазіргі кезде біз жауапкермен бірге тұрмаймыз, себебі мінезіміз
Тіркелді: Арыз көшірмесі,

туу туралы куәліктің көшірмесі,

анықтама тұратын жерден,

анықтама денсаулығы туралы,

суреттер, мемлекеттік

алым «» теңге.

Талапкер:-------- Аманова
Талап қоюдан бас тарту – бұл қайтымсыз процесс,
Талап қоюшы белгілі міндеттері бар, талап қоюшы өз
2.3 Прокурордың сот ісін жүргізуге қатысуы

Қазақстан Республикасының Конституциясының 83-бабына сай прокуратура сотта мемлекеттің
Ата заңда Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық
Конституцияның 76-бабында сот билігі Қазақстан Республикасының атынан жүзеге
Прокурор мемлекеттік немесе қоғамдық мүдделер үшін беретін өнімде
Прокурор адамзаттардың мүдделері үшін өтініш жасаған жағдайда талап
Қазақстан Республикасының Президентінің 2005 жылғы Қазақстан халқына Жолдауында
Қылмыстық, азаматтық немесе өзге де сот ісін жүргізу
Көрсетілген міндетін заңмен берілген төмендегі өкілеттігімен іске асырады:

- барлық сот саласында қылмыстық, азаматтық және басқа
- қылмыстық істер бойынша білікті мемлекеттік айыптауды іске
- соттарға әрбір істер бойынша дәлелді, заңды, әділ
- сот актілерінің уағында және дұрыс орындалуын қадағалау;

- заңсыз сот актілеріне өз мезгілінде наразылық келтіру;

- сот шешімдеріне берілген арыздарды мұқият тексеріп, наразылық
Қазақстан Республикасының Конституциясының 83-бабына сәйкес азаматтардың, мемлекеттік және
Прокурорлардың азаматтық сот ісін жүргізуге қатысуы ҚР Азаматтық
Азаматтық сот ісін жүргізуде заңдардың дәлме-дәл және бір
Прокурор азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін, ұйымдардың
Прокурор азаматтық сот ісін жүргізуде орын алған заңсыздықтарды
Прокурор өзінің қорытындысын сот процесінде анықталған жағдайлар негізінде,
АІЖК-нің 55-бабында көрсетілгендей прокурордың сот ісін жүргізуге
1. Азаматтық сот ісін жүргізуде заңдардың дәлме-дәл және
2. Прокурордың азаматтық сот ісін жүргізуге қатысуы мұның
3. Прокурор азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін,
4. Егер талап қоюшы прокурор мәлімдеген талапты қолдамаса,
5. Талап қойған прокурор, бітімгершілік келісім жасау құқығынан
3 Сотта өкілдік ету

3.1 Сотта өкілдік етудің түсінігі мен түрлері

ҚР АІЖК-нің 58-бабына сәйкес азаматтар соттағы істерін жеке
Өкілдік ететін тұлға ҚР азаматы болуы мүмкін. Сондай-ақ
Өкілдік елеуші тұлғаға қойылатын талаптың бірі, бұл-тараптың
Көбінесе сот белгілі бір себептер болмаған жағдайда өкілдің
Бұл жағдайда сот жүргізуші судья, сот процесіне қатысушы
Бірақ, бұл заңды норманың екінші бөлімінде көрсетілген өкілдің
Тағы айта кететін жағдай, тараптардың азаматтық істерді сот
Бұл құқықтық норма барлық өкілдерге тән болып табылады,
Істі өкілдер арқылы жүргізуге мыналар жатады:

1. Азаматтар өз істерін сотта өздері немесе өкілдері
2. Ұйымдардың ісін сотта оларға заңмен, өзге нормативтік
Сенімхатқа, заңдарға, сот шешімдеріне не әкімшілік актісіне негізделген
Тапсырма бойынша өкілдік ету

Мына адамдар:

1) адвокаттар;

2) заңды тұлғалардың қызметкерлері - осы заңды тұлғалардың
3) кәсіптік одақтардың уәкілетті адамдары - құқықтары мен
4) заңмен, жарғымен немесе ережемен осы ұйымдар мүшелерінің
5) заңмен, жарғымен немесе ережемен басқа адамдардың құқықтары
6) басқа тең қатысушылардың тапсырмасы бойынша тең қатысушылардың
7) іске қатысушылардың өтінуімен сот рұқсат еткен басқа
Адвокат - жоғары заң білімі бар, адвокаттық қызметті
Адвокаттың өкiлеттiктерiн куәландыру:

1. Адвокаттың нақты істі жүргізуге өкілеттігі ордермен куәландырылады.
Өзінің қызметін Қазақстан Республикасы бекіткен тиісті халықаралық шарт
2. Адвокат Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында, сондай-ақ, егер
1. Адвокат құпиясын адвокатқа жүгiну фактiсi, көмек сұрап
2. Адвокаттардың, адвокаттар алқасы төралқасы, заң консультациясы, адвокат
3. Адвокат құпиясына жататын мәлiметтердi көмек сұрап өтiнiш
Адвокаттыњ азаматтыќ іс ж‰ргізуге тапсырма ќабылдау шарттары

Сотта азаматтыќ істі ќарау кезінде азаматтар мен ±йымдардыњ
Азаматтыњ сотта µз ќ±ќыѓын жеке ќорѓауын жєне µз
Ќ±ќыќтыќ айќындама т‰сінігі адвокаттыњ – сенім білдіргенніњ азаматтыќ
- егер оныњ клиент талаптарыныњ немесе наразылыќтарыныњ зањдылыѓына
Сµйтіп, азаматтыќ іс бойынша ќ±ќыќтыќ айќындама т‰сінігі бірнеше
Адвокат тек µзіне зањ кµмегі ‰шін ж‰гінген т±лѓаныњ
Даулы ќатынасты реттейтін зањ ережесініњ болмауы адвокаттыњ іс
Іс бойынша ќ±ќыќтыќ айќындаманыњ екінші элементі клиент ќорѓанысында
Зањмен кµзделген тєртіпте сот тараптардыњ талаптары мен ќарсылыќтарын
Б±л наќты деректер тараптардыњ жєне ‰шінші т±лѓалардыњ т‰сініктемелерімен,
Даулы м‰дденіњ зањѓа негізделінгендігін дєлелдеу жеткіліксіз. Талаптыњ немесе
Іске ќатысы жоќ деректер туралы мєліметтер баѓаланып алынып
Дєлелдеме, егер тексеріс нєтижесінде оныњ аќиќатќа сєйкестілігі аныќталса,
Негіздемелер мен наразылыќтардыњ зањдылыѓын зерттеу жєне дєлелдеме материалдарын
Даулы м‰дденіњ зањдылыѓын, дєлелдемелердіњ жеткіліктілігін аныќтай отырып (дєлелдемелердіњ
Сонымен ќатар, істіњ єдептік ќыры, адамгершілік жолдыњ кедергілерін
Адвокатура туралы зањнамада белгіленген тєртіптерді б±за отырып, зањ
Адвокаттыњ іс ж‰ргізуге мына жаѓдайларда ќ±ќыѓы жоќ, егер:

ол осы іс бойынша м‰дделері µзі µкіл болып
осы іс бойынша іске судья, прокурор, сарапшы, маман,
істі ќарауѓа ќатысушы лауазымды адаммен туыстыќ ќатынастарда болса;

Іс бойынша ќ±ќыќтыќ айќындама кездесетін ќалѓан барлыќ жаѓдайларда
Іс бойынша ќ±ќыќтыќ айќындама туралы оњ шешілген жаѓдайда
істердіњ осы санаты ‰шін дауды сотќа дейін алдын
талап ќоюшы мен жауапкердіњ єрекетке ќабілеттілігіне;

арыздыњ азаматтыќ сот ісін ж‰ргізу тєртібімен ќарауѓа жєне
тараптардыњ арасындаѓы дау бойынша, сол мєселе туралы жєне
- осы дауды аралыќ соттыњ шешуіне беру
- істіњ осы соттыњ соттауына
Адвокат талап ќою шаѓымын берген кезде тиісті рєсімделген
ќоса тапсырады.

Судья талап ќою µтінішін ќабылдаѓан кезде талап ќою
Судья істі сот талќысына даярлау кезінде немесе сот
1999 жылѓы 13-шілдедегі Ќазаќстан Республикасы Азаматтыќ іс ж‰ргізу
Азаматтыќ іс бойынша адвокат кµрсететін зањ кµмегіне аќы
Адвокат алдын ала тергеуге ќатыспаѓан жаѓдайда, соттаѓы ќылмыстыќ
Зањ кµмегі тµлемінен азаматты толыќ немесе жартылай босату
Кейбір жаѓдайларда зањ консультациясыныњ мењгерушісі, адвокат кењсесініњ мењгерушісі,
Азаматтыќ іс бойынша адвокаттыњ-сенім білдірілген µкілдіњ µкілеттігі

Адвокаттыњ сенім білдірілген µкіл ретіндегі µкілеттігі зањ консультациясы
Ордер мыналардан басќа м‰ддесін білдіретін адамныњ атынан жасалатын
1) талап арызѓа
2) істі аралыќ
3) талап ќою талаптары
4) талап ќоюдыњ
5) бітімгершілік
µкілеттіктерді басќа адамѓа беруге (сенімді басќа біреуге аударуѓа);

соттыњ ќаулысына шаѓым беруге;

соттыњ ќаулысын мєжб‰рлеп орындатуды талап етуге;

9) берілген м‰лікті немесе аќшаны
Жоѓарыда тізбеленген тоѓыз єрекеттіњ єрќайсысын жасау туралы µкілдіњ
Адвокаттыњ клиентпен ќ±ќыќтыќ ќатынасыныњ негізіне клиент пен адвокат
ЌР АК 846-бабына сєйкес (ерекше бµлім) тапсырма –
Адвокат сенім білдірілген т±лѓа ретінде єрекет ете
- µзіне берілген тапсырманы жеке
- сенім білдірушіге оныњ талабы бойынша
- жасалынѓан мєміле бойынша барлыќ
- тапсырманы орындаѓаннан кейін сенім білдірушіге кешіктірмей
Адвокат (сенім білдірілген т±лѓа) µзі µкілеттенген єрекеттерді жеке
¤кілеттігін басќа т±лѓаѓа берген адвокат б±л туралы сенім
Осы шарттаѓы тарап ретінде сенім білдіруші кез келген
Адвокат азаматтыќ істе тарап ретінде емес, тек т±лѓаныњ
Адвокат, егер істіњ мєн-жайы бойынша жєне клиент м‰ддесі
Адвокаттыњ іс ж‰ргізудегі дербестігі мен µз клиентінен тєуелсіздігініњ
Адвокаттыњ азаматтыќ процестегі жаѓдайы ќылмыстыќ істегі адвокат-ќорѓаушыныњ жаѓдайынан
Ќабылдаѓан тапсырмадан бас тарту – б±л, ењ алдымен,
Егер істі ќарау барысында зањсыздыќ немесе сенім білдіруші
Єњгіме тапсырма шарты жєне азаматтыќ сот ісіндегі адвокаттыњ
сенімхат мерзімініњ µтуі;

сенімхатта кµзделген єрекеттердіњ ж‰зеге асуы;

µз атынан сенімхат берген зањды т±лѓаныњ тоќтатылуы;

атына сенімхат берілген зањды т±лѓаныњ таратылуы;

- сенімхат берген адамныњ ќайтыс болуы, оныњ
Адвокаттыњ сот ќаулыларына шаѓым жасалуына жєне ќайта
Іс бойынша шыѓарылѓан шешімге тараптар жєне іске ќатысушы
Адвокат сот отырысыныњ хаттамасымен танысуѓа жєне оѓан ќол
Хаттамаѓа ескертпені оѓан ќол ќойып, тµраѓалыќ етуші ќарайды,
Тµраѓалыќ етуші берілген ескертпелермен келіспеген жаѓдайда, ол хаттамаѓа
Хаттамаѓа ескертпе ол берілген к‰ннен бастап бес к‰нніњ
Іс бойынша тµраѓалыќ етуші белгілі бір объективті себептермен
Егер шаѓымдану ‰шін жеткілікті негіздеме болса, онда адвокат
Іс ‰шін мањызы бар мєн-жайлар шењберініњ д±рыс аныќталмауы
Сот ±йѓарымына, егер іс бойынша іс ж‰ргізуді тоќтату
іс азаматтыќ сот ісін ж‰ргізу тєртібімен ќарауѓа жатпаса;

сол тараптардыњ арасындаѓы сол мєселе туралы дау бойынша
талап ќоюшы µз талабынан бас тартса жєне бас
ќабылдаса;

тараптар бітімгершілік келісімін жасаса жєне оны сот бекітсе;

іс бойынша тараптардыњ бірі болып табылатын азамат ќайтыс
болѓаннан кейін даулы ќ±ќыќтыќ ќатынас ќ±ќыќ мирасќорлыѓына

жол бермесе;

іс бойынша тарап ретінде єрекет жасайтын ±йым ќызметі
тоќтатылуына жєне ќ±ќыќ мирасќорлары болмауына байланысты таратылса, іс
Адвокаттыњ негізгі жєне дєлелді арызы µз сипаты жєне
Егер сот жіберген ќате апелляциялыќ сатыда т‰зелмесе немесе
Шаѓымдануѓа негіздеме болѓан жаѓдайда авдокат, ењ алдымен, істі
Осы маќсаттарда адвокат сот шешімін жєне апелляциялыќ сатыныњ
Адвокаттың құқықтары мен міндеттерін жүзеге асыру мәселесін
Өзін - өзі басқаратын ұйымның мүшесі бола отыра,
Адвокаттар алқасы мүшелерінің құқығы қылмыстық істер, азаматтық, әкімшілік,
Адвокат қорғаушы немесе өкіл ретінде іс жүргізу заңнамасына
Адвокат іс жүргізу құқықтарын қылмыстық, азаматтық немесе әкімшілік
өтініш жасаған кез келген тұлғаға заң көмегін көрсетеді,
Мемлекеттік орган немесе лауазымды тұлға заң көмегі үшін
Адвокаттың барлық мемлекеттік органдар мен мемлекеттік емес ұйымдардан
Заң адвокаттан іс бойынша ақиқатқа жету, айыпталушының жауапкершілігін
Мемлекеттік құпиялар – бұл таратылуын мемлекет әскери, экономикалық,
Адвокаттар алқасына мүшелік онда тұрған адамдарға азаматтық және
Адвокат заң көмегін көрсетуге байланысты өзіне белгілі болған
Ол тіпті өзі мүддесін білдірген адам қаза болғаннан
Адвокат қылмыстық, азаматтық және өзге істерге қатысқан кезде
керектігі туралы адвокаттың құқығын нақты көрсетеді: егер ол
Алайда заңда меніњ ойымша адвокат қызметінде жиі кездесетін
Тапсырманы орындай алмайтындығы туралы шешімді қабылдай отыра, адвокат
1997–жылғы 5-желтоқсандағы Қазақстан Республикасының “Адвокаттық қызмет туралы” заңы
Кез келген тұлға бұзылған, немесе дауға түскен, я
Адвокат дәнекер бола отыра, ең алдымен, мәселенің заңы
Адвокаттық кәсіп өз қызметіне мемлекеттік органдар лауазымды адамдары,
Адвокат кәсіби қызметінде тәуелсіз. Әдіс, құралдар мен машық
Осы негіздерге байланысты, заң бойынша адвокатқа мемлекеттік қызметте
Адвокат тек оқытушылық, ғылыми немесе шығармашылық қызметпен ғана
Адвокаттар көрсеткен көмекке ақы төлеу, қорғау және өкiлдiк
1. Адвокаттар көрсеткен заң көмегiне ақы төлеу мөлшерi,
Келісім жасасу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жүзеге
2. Заңдарда көзделген жағдайларда, адвокат көрсеткен заң көмегiне
3. Адвокат көрсететін заң көмегіне ақы төлеудің және,
3.2 Сотта өкілдер бола алмайтын тұлғалар

1. Судьялар, тергеушілер, прокурорлар мен өкілді органдардың депутаттары,
2. Адвокатура туралы заңдармен белгіленген ережелерді бұза отырып,
3. Адам, егер мүдделері өзі өкіл болып отырған
Іске қатысушы тұлғалардың іс материалдарымен танысуға, олардан үзінділер
Іске қатысушы адамдар, орындалмауы азаматтық сот ісін жүргізу
Өкілдің өкілеттіктері:

1. Сотта іс жүргізуге арналған өкілеттік өкілге, талап
2. Өкілдің осы баптың бірінші бөлігінде аталған іс-әрекеттердің
Өкілдің өкілдіктерін ресімдеу

1. Өкілдің өкілеттіктері заңға сәйкес берілген және
2. Кәсіптік одақтар мен басқа ұйымдардың уәкілеттік берілген
3. Адвокаттың нақты істі жүргізуге арналған өкілеттігі заң
4. Заңды тұлғаның атынан сенімхатты тиісті заңды тұлғаның
5. АІЖК- 59-бабының 6) және 7) тармақшаларында аталған
Заңды өкілдер деп мыналарды танимыз:

1. Әрекетке қабілетсіз азаматтардың, әрекет қабілетіне толық ие
2. Хабар-ошарсыз кеткен деп белгіленген тәртіппен танылған азамат
3. Қайтыс болған немесе қайтыс болды деп белгіленген
4. Заңды өкілдер заңда көзделген шектеулермен өкілдік
Қорытынды

Ішкі тұрақтылық қандай бір ел болмасын тиімді.
Билік тұтқасының бір бұтағы сот жүйесі, заман лебінің
Кез-келген істің тағдырын кадрлар, яки мамандар шешетіні ежелден
Сонымен іске қатысушы тұлға яғни талапкер өз
Талап арызда тұлғалардың құқықтарының шектелгендігі туралы немесе сотқа
Талап арыз АІЖК-нің 150-бабына сәйкес міндетті түрде жазбаша
Прокурор мемлекеттік немесе қоғамдық мүдделер үшін беретін өнімде
Прокурор адамзаттардың мүдделері үшін отініш жасаған жағдайда талап
Талап арызды берген кезде ҚР АІЖК-нің 150-бабының
Біріншіден, жауапкерлер мен үшінші тұлғалардың санына қарай талап
Екіншіден, мемлекеттік баж төлеуді растайтын құжат тіркеледі.
Үшіншіден, талапкер өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар,
Судья талап арыз АІЖК-нің 15-бабының талаптарына және 151-бабының
Арызда дауды шешу үшін маңызы бар өзге де
Өтпелі кезеңнің қандай да болсын қиыншылықтарын басымыздан кешірсек
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

ҚР. Конституциясы. 30 тамыз. 1995 ж. 2007 жылғы
“ҚР соттар және судьялардың мәртебесі туралы” ҚР Президентінің
ҚР Азаматтық кодексі. Алматы, 2007 ж.

ҚР Азаматтық іс жүргізу кодексі. Алматы, 2007 ж

“Адвокаттық қызмет туралы” заң. 5 желтоқсан 1997 ж.

“ҚР Прокуратурасы туралы” ҚР Президентінің Жарлығы. 29 желтоқсан
“Неке және отбасы туралы” заң. 17 желтоқсан 1998ж.

“Мемлекеттік баж туралы” заң. 11 қаңтар 1997ж.

9.З.Х.Баймолдина. Исковой порядок защиты прав в суде. Алматы.
10.М.Сейтқазықызы ҚР-дағы прокурорлық қадағалау курсы (оқу құралы) Алматы
11.ҚР-сы Конституциясының түсіндірме сөздігі. Алматы. 1996ж.

12.Н.М.Батырбаев. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы (оқу құралы) Түркістан.
13.Ғ.Төлеуғалиев. Қазақстан Респуликасының Азаматтық құқығы.1-том. 2001ж.

14. «Фемида» журналы. Азаматтық істер бойынша өкілдің қатысуы.
15. Егемен Қазақстан газеті 03.07.2008ж

16. Б.Б.Базарбаев. Гражданское право Республики Казахстан. Алматы, 1999г.

17. А.А.Альдекеев. История становления и развития органов прокуратуры
18. И.Ж.Бактыбаев. Конституционный надзор прокуратуры Республики Казахстан. Алматы,
19. Гражданское право: Учеб. Под ред. М.К.Сулейменова, Ю.Г.Басина.
20. С.К.Журсинбаев Прокурорский надзор в Казахстане. Алматы ,
21. Ж.А. Туякбаев Развитие прокуратуры Казакхстана в период
22.А.А.Чувилев. Прокурорский надзор. Москва, 1999.г.

23.С.Тыныбеков. Қ.Р. Адвокатура және адвокаттық қызмет. Алматы.2000ж.

24. Юдельсон К.С. Предварительная подготовка дела в советском
25.Осипов Ю.К. Элементы и стадии применения норм советского
26. Трубников П.Я. Гражданское процессуальное право Россия/ Учебник:
27. Сапарғалиев Ғ.С., Ибраева А.С. Мемлекет және құқық
28. Сапарғалиев Ғ. Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері.
29. мұстафаев С.Т. Рим құқығы пәнінің оқу әдістемелік
30. Ынтымаков А.с., Карпушина Т.Д. Отбасы құқығы. Практикум.
Ф-ОБ-001/033

57

Ф-ОБ-001/033