TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар




Мазмұны

Кіріспе


І-тарау. М. Әуезовтің батырлық жырлар туралы пікірлері

а) “Қобыланды батыр” жыры туралы

ә) “Ер Тарғын” жыры туралы

б) Кіші батырлар

в) “Қамбар батыр” жыры туралы

г) “Манас” жыры туралы


ІІ-тарау. М. Әуезовтің лиро-эпостық жырлары туралы пікірлері

а) “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу” жыры туралы

ә) “Қыз Жібек” жыры туралы

б) “Айман-Шолпан” жыры туралы


Қорытынды


Пайдаланған әдебиеттер

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 54 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ


Мазмұны

Кіріспе
І-тарау. М. Әуезовтің батырлық жырлар туралы пікірлері
а) “Қобыланды батыр” жыры туралы

ә) “Ер Тарғын” жыры туралы
б) Кіші батырлар
в) “Қамбар батыр” жыры туралы
г) “Манас” жыры туралы
ІІ-тарау. М. Әуезовтің лиро-эпостық жырлары туралы пікірлері
а) “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу” жыры туралы
ә) “Қыз Жібек” жыры туралы
б) “Айман-Шолпан” жыры туралы
Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе

М.О. Әуезовтің есімі қалың жұртшылыққа кемеңгер жазушы, ғұлама ғалым,
М.О. Әуезовтің ұзақ жылғы жемісті әдеби-ғылыми мұрасына зер салып,
Мұхтар Әуезовтің фольклор саласындағы еңбектері туралы ең алғаш пікір
М. Әуезовтің фольклортанушылық еңбектерін зерттеген ғалымдар мақала-очерктерде ғалымның ғылыми
М. Әуезовтің шығармашылық жолына арналған профессорлар М.С. Сильченко, Н.С.
Қазақ фольклорын зерттеу мәселелері М. Әуезовтің мұрасымен тікелей байланысты
М.О. Әуезовтің фольклорлық еңбектері ғалымның көзі тірісінде бір қалыпқа
60-жылдардың орта кезінен бастап оның фольклорлық мұрасы арнайы зерттеу
М. Әуезовтің ғылыми әрі жазушылық шығармаларында фольклор басты тақырып
Енді бүгін сол қоғамдық жүйенің, оның ресми идеялогиясының
Фольклортанушы ғалым Әуезов бүкіл саналы өмірінде қазақ фольклорын жинап,
М. Әуезовтің фольклорды зерттеудегі алғашқы ізденістері жиырмасыншы жылдардың басынан
Болашақ фольклортанушы ғалым М. Әуезовтің халық әдебиетін зерттеушілік көзқарасының
Қандай да болмасын ұлы жазушы, ғұлама ғалым тақыр жерде,
Әуезов ұлылығының екінші жағы – қазақ халқына тән аса
Әңгіме-жырдың дүкені болған Абай ауылында туып, ержеткен жас
Бала Мұхтардың Абай дәстүрінде, сол арқылы халық фольклорына шексіз
Бұл мәселе туралы Мұхтар Әуезов кейінірек өзінің өмірбаянында былайша
Діни мағлұматы көп, мұсылманша сауатты атасы Әуез құран кітаптары
“Атамыз ескіше оқумен ғана шектелмей, халық ауыз әдебиетінің жар-жар,
Жазушы Сапарғали Бегалин де осы жайлар жөнінде өз естелігінде
“Менің үлкен әкем Әуез халықтың оқшау әңгімелерін жақсы көріп,
“Абай жолы” эпопеясының бірінші кітабының алғашқы тарауында Абайдың атынан
“Кіші күнінен ертек әңгімені көп сүйетін бала осы жазда,
Қонақтармен жай сұрасып, амандасып болған соң Ұлжан Абайға қарап
-Ал, балам әжеңмен екеуімізді қажай беруші едің, әңгіме жырдың
Шақшалау ғана ақ сақалы бар келбетті келген зор дауысты
-Е, балам “шешенің судан төгімен, тыңдаушың бардай егілген” дегендей,
...Осы түнде ас піскенге дейін Барлас Қобыланды батыр жырын
Мұхтар Әуезовтің балалық, жастық шағында ақын-жыраулардың сөздеріне аса құмарлығы,
Мұхтар Әуезов шығармашылығы – қазақ өнерін ұлттық және интернационалдық
Кемеңгер ұлы жазушы шығармашылығы – ұлттық өркендеудің сара
I тарау. М. Әуезовтің батырлық жырлар туралы пікірлерi

Негізінде қазақ фольклоры тарихын қарастырған осы көлемді еңбегінде автор
Аталған кітапта Әуезов: “Егер ауызша әдебиетті жеке шығарушылар болса
М. Әуезовтің “Әдебиет тарихында “ қазақтың халық поэзиясы көшпелі
Бұл еңбектің жарыққа шығуына дейін қазақ фольклористика ғылымдарына, ауыз
Автор аталған кітабында орыс фольклортану ғылымының классификациялау тәжірибесіне
1. Сыршылдық салт жырлар:

а) ел салтындағы шер өлеңдер,

ә) дінмен байланысты өлеңдер,

б) қыз ұзату үстінде айтылатын өлеңдер,

2. Батырлар әңгімесі.

3. Ел поэмалары.

4. Тарихи өлеңдер.

5. Ертегілер.

6. Айтыс өлеңдер.

7. Билер айтысы.

М. Әуезов “Батырлар әңгімесі” деп аталған бөлімінде тұңғыш рет
Бұл еңбек шыққанға дейін өткен ғасырда қазақтың ауыз
Атақты тюрколог ғалым В.В. Радлов “Оңтүстік Сібір мен Жоңғар
Ол қазақтағы батырлар жырының басқа түркі тектес халықтардағы жырлардан
Жоғарыдағы ғалымдардың ішінде Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың қазақ эпосы туралы
Кейінгі зерттеуші ғалымдар М. Әуезов, С. Сейфуллин, С. Мұқанов,
Қазақтың белгілі әдебиетші-ғалымдары: жазушы С. Сейфуллин, академик М. Әуезов,
М. Әуезов бұдан бұрыңғы “Қобыланды батыр” мақаласында жеке бір
Аталған еңбегінде ол басқа түрік тілдес елдердің ішінде қазақ
М. Әуезов осы кітабында қазақ эпостарының ең көне үлгілерін
1.1“Қобыланды батыр” жыры туралы

Бұл кітабында М. Әуезов бұдан бұрыңғы мақаласындағы сияқты “Қобыланды
Қазақ халқының эпосында батырлар жыры – ең бір мол
Батырлар жырының қаһармандары қазақ деп аталмайды. Ноғайлы нәсілінен
Бұл жырлардың желісін о баста кім шығарғанын табу мүмкін
Аға батырлар жайындағы жырларда жеке бастың қамынан гөрі әлеуметтік
Барлық жағдайда да батыр өз руын бастап шығушы әрі
Эпостық дастандардың шығу тегі сөз болғанда олар тұрмыс-салт жырларының
Қазақ халқының батырлық эпосының ішіндегі ең тамашаларының бірі –
Жырдың бір варианты революцияға дейін Қазанда басылған. Ал революциядан
“Қобыланды батыр” жырының көркемдігі мен түрінен қазақтың батырлық эпосына
Батырдың тағдырына оның серіктері, әсіресе тұлпар аты да көп
Ел есінде сақталып келген батырлардың ішінде болған адамнан тарайтын
Орынбор архив комиссиясының мағлұматы бойынша, Елек қорғанынан Ойылға қарай
Қобыланды өлтірген Дайырқожаның әкесі - Қыдан тайшы, Қыдан деген
Сексен асып таянғанда тоқсанға

Тұра алмастай үзілді ме жұлыным

Аққан бұлақ, жанған шырақ

Жалғыз күнде құрыдық!

Қара қыпшақ Қобыландыда

Нең бар еді, құлыным!” – деген.

Жоғарыда Дайырқожаның өлімі үстінде айтылған өлең әз Жәнібек, Әбілқайыр
Қобыландының алғашқы жорығы Қазан қаласына аттанумен басталады. Әңгіме Қобыландының
Ел жыры Қобыландыны Қазан қаласымен соғыстырады. Қобыландының батырлық әңгімесі
Әңгімеде Қобыланды Қазан қаласымен соғысады екен. Осы әңгімедегі аталған
Қобыланды аттанып барған Қазан екі қала екен дейді. Бірі
Бұл екі арада болған 14 ханның ішінде біздің әңгімеде
Біздің еләңгімесіне қарағанда, Қобыланды батыр Қазан хандығының құлайтын мезгілінен
Бұл әңгімені туғызған себеп не? Соған келейік. Ел әңгімесі,
Сондықтан көп жұрттың ескілікті әңгімелері, белгілі бір хан мен
Енді Қобыландыны, Қазан хандығының тұстасы қылып, Қазан қаласына аттандырған
Қазан қаласын орыс әскері соңғы ретнық басып, жеңіп алған
Бұрынғы ескі биліктің тілеуінде жүрген рулардың барлығына бұл уақиға
Қазанның орыс әскерімен тартысып жүрген уақыттағы елеулі адамының бірі
Жау кәпір, бірақ дәл қай жұрттан шыққан, қай ел;
Міне осы сияқты салыстырған сөздерге қарағанда Қобландыны өз тұсында
Қобланды да қазақтың ұлы батырларының бірі. Ұлылық бұның ерекше
Қобландының алғашқы жорығы Қазан қаласына аттанумен басталады. Әңгіме Қобландының
Бұл уақиғалар бірінің артынын бірі тізіліп келетін ұзақ әңгіме
Қобланды бұл әңгімеде ел қорғаны болған, елінің мақтаны, айбыны
Қобландының батырлық мінезін, батырлық туысын ел әңгімесі өзінше толық
Қобланды алғашқы жорығының өзінде тоят іздейді. Ежелден кекті болған
“Қора толған қойымды,

Аш бөріге тапсырдым.

Азу тісті болаттай

Жас бөріге тапсырдым

Желі толған жылқымды,

Жасанған жауға тапсырдым”,-

деген сияқты желпінген сөздер- шын батыр аузынан шығатын сөздер.
Қобланды әйел тілін алмайды. Әйел тілін алу: қаншалық жақсы,
Көбіктінің қызы Қарлығаның істемек болған көмегін, беріп тұрған бостандығын
Қобланды жорықта олжа үшін жүрген , дүние қуған батыр
Бұл өз руының мақтаны. Елінің қорғаны: Жауынгерлік тыныштығы жоқ
Қобландының бір басында әрі басшы батырдың, әрі артынын ерген
Қобланды сияқты батыры, айдыны болған заманда қыпшақты аларлық жол
Қобландыдан соңғы әңгімедегі екінші орын алатын Құрқа. Құрқа Қобланды
Тоқтаулы мінезділіктен басқа жарын сыйлаған кең сабыр бар. Ол
Құртқа Тайбурылды баласындай тәрбиелейді. Батырдың аты өзгеден өзгеше тәрбие
Қобланды әңгімесі басында шыны жақын болған, бір уақиғаның сарынынан
Әңгімеге қосылған қоспалар жаулардың аттарын санауда бергі заманда Қазанға
Сыртқы сөзіндегі әріден келе жатқан “Айыр қалпақ, жез телпек”
Қобланды өлеңі, ескі қазақ әдебиетінде үлкен, елеулі орын алатын
Бұл турада Қобланды жырының тілі әдебиеттің замандағы кестелі шебер
Тыңдаушының көз алдына шаңын болатып, әндетіп, суырылап алып келе
Бұл Қобланды жырының айрықша бір бағасы. Ескі әңгімені ескі
Қобланды өлеңіндегі ақындық суреттері, жалпы қазақ ескілігіндегі барлық суреттеу
Зерттеушінің қазақ фольклоры, соның ішінде эпос қаһармандарының ұлттық характерін,
“Қазақ батырлары Ғазіретәлі, Сейітбатталдай емес, олардың өзінше жаратылысына тән
Дегенмен, кейбір ішінара айтылған ұшқары пікірлеріне қарамастан, қазақ әдебиетінің
Ташкент университетінде оқып жүргенде студент М. Әуезов қырғыз
Бір жарым жылға университет оқуынан үзіліс мезгілін студент Мұхтар
М. Әуезов осы бір тырнақалды мақаласымен-ақ қазақ фольклорын зерттеуші
Қобыланды тарихи болған адам ба деген мәселе де көңіл
М. Әуезовтің Қобыланды батыр мақаласындағы зерттеу әдісінде байқалған кейбір
Бұл мақаласында Әуезов өзіне дейінгі фольклорды зерттеушілерде тапшы
М. Әуезовтің қазақ эпосы мен фольклоры тарихын тұтас түрде
Осы алғашқы ғылыми еңбегінде М. Әуезовтің өзіне биік талап
М. Әуезовтің “Әдебиет тарихы” кітабы, біріншіден, әдебиеттану мен фольклортану
Екіншіден, фольклорды тұтас алып жүйелеудегі соны қадамы, жанрлық сипаты
Үшіншіден, кітаптың ғылыми құндылық жағы – М. Әуезов осы
Төртіншіден, “көш жүре түзеледі” деген принципті ұстай отырып зерттеуші
Академик С. Қирабаев монографиялық еңбегінде қазақ фольклорын жүйелі зерттеу
Талантты ғалым М. Әуезов өзінің ғылыми еңбектерін әрқашанда өмірмен,
Біріншіден, қазақ халқының оқу мен өнерге қолы Қазан төңкерісінен
Екіншіден, М. Әуезовтің “Әдебиет тарихы” Шыққанға дейін қазақ әдебиетін
1.2 “Ер Тарғын” жыры туралы.

Батырлар жайындағы әңгіменің бір үлкені Ер Тарғын. Бұл
Түрік жұртының ескілігінде батырлар жорығын көп әңгімелеген, көп көтеріп,
Тарғынның өз әңгімесіне келсек, бұның мінезі мен жүрісінде ел
Тарғын өлеңі өзге әңгімелі өлеңдердей ескіліктен келе жатқан жыр
Соңғы жыршының бірі Марабай. Тарғынның Марабай айтқан жырлары ескіліктегі
Тарғын әңгімесінде, батырдың өзінен соң үлкен орын алатын Ақжүніс
Ақжүніс ер таңдайтын шағына келгенде: “Мен ханды алмаймын, өзім
Мұнда, сол замандағы қауымның ұғымынша ең ардақты болып жүрген
Ескіліктегі Құртқа, Ақжүністерге қарасақ ел әдебиеті әйелге үлкен орын
Тарғын ескі түрік жұртының көпке бірдей батыры. Тарғын әңгімесінің
Бұдан кейінгі жікке кіретіндер – кіші батырлар. Бұлар қазақтың
Әрбір батыр әңгімесі әрбір рудың күшті болған кезі мен
Батырға бас мұқтаждығы, бас кемдігі жоқ. Ол қайда барса
Сондықтан ұлы батырлар әңгімесі батырлар тарихында бір бөлек орын
Кіші батырлар, бұрыңғы түрік батырларының ізі жоғалып, әрбір ру
Уақыт өткен сайын кіші батырлардың пішіні алыстағы ерекше жан
Мұхтар Әуезовтің пікірінше кіші батырлар бұрыңғы түрік батырларының ізі
1.3“Қамбар батыр” жыры туралы

Біз ұлы батыр, кіші батыр мезгілдерін айтқан уақытта, кіші
Қамбардың әңгімесінде жұрт аузы кейде оны өзбек, кейде ноғайлы
Әңгімеде өзбек, ноғайлы бір тілекте, бір бетте болып, бұлардың
Жалғыз осы белгісіне қарасақ Қамбарды да бұрынғыша ұлы
Қамбардың батырлық алу аты туралы, Қамбардың басында біз
Аңшы батырлар қазақта жалғыз бергі заманда шыққан емес, бұлар
Қамбар батыр әңгімесін кейбір уақиғалары ескі әңгіменің
1.4.М. Әуезов “Манас” жыры туралы.

М. Әуезовтің ауыз әдебиеті жайлы зерттеу еңбектері тек қазақ
Өзінің бір сөзінде қырғыз әдебиетінің ғана емес бүкіл дүние
“Манас” эпосын зерттеумен ол түбегейлі тұрғыда 1930 жылдары Ташкенттегі
Автор поэманың мазмұн-мәні жайлы шолу жасағанда, ондағы сюжеттік желілерді
Профессор П.А.Фалевтің пікіріне сүйене отырып, Мұхтар Әуезов Манас эпосы
Қырғыз халқының өмірінде болған ерте дүниедегі тарихи фактылар мен
Сондай-ақ Манастың шыққан мезгілін анықтауда ескі Орхон-Енисей ескерткішіндегі жазулардың
М. Әуезов эпостық жырдың ішкі құрамына көңіл бөле келіп,
Дастан қаһармандарының образдарына сипаттама бергенде, оларды бөліп бытыратпай, бәрін
Ұлан-асыр эпостық тілі, стильдік ерекшеліктері де арнайы түрде зерттелген
Әрине, әр кезде жазған “Манас” жайлы зерттеулерінде ол бұл
Қырқыншы жылдардағы еңбектерінде зерттеуші М. Әуезов Сағымбай мен басқа
1935 жылы желтоқсанда Фрунзеде Манас туралы бірінші конференция болып,
1952 жылы 8 шілдеде Манас эпосын зерттеу жайлы Фрунзе
Біріншіден, Манасты мансұқ қылмақ болған ғылымға еш абырой әпермейтін
Қырғыз халқының өткендегі рухани мәдениетінің бірден-бірі ескерткіші болған эпосқа
Екінші көтерген мәселесі Манастың жиынтық вариантын жасау жайы болатын.
М. Әуезовтің 30-жылдардан бастап Манасты зерттеудегі ғылыми еңбектері, терең
Эпос табиғатын түсіну мен бағалауда әр түрлі кереғар пікірлер
“Бәрі-бәріміз иық сүйесе, тізе қоса еңбек ете отырып “Манасты”
М. Әуезовтің қырғыз халқының дүние жүзінде теңдесі жоқ эпосы
II тарау.М. Әуезовтің лиро-эпостың жырлары туралы пікірлерi.

Қазақтың эпостық дастандарының ерекше бір бөлімі – ғашықтық жырлары.
Біріншіден, ғашықтық дастандардың өзекті тақырыбы екі жастың бақытқа жету
Айман-Шолпан дастанының драмалық негізінде барымта салты және кек үшін
2.1. “Қозы-Көрпеш – Баян Сұлу жыры туралы“.

Фольклорист Әуезов жиырмасыншы жылдары “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу”
М. Әуезов бастырған “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу бұрын
М. Әуезов жырдағы жер-су аттарына, кейбір түсініксіз сөздерге, басқа
Жырдың желісіндегі кейбір күдікті жаңсақ жерлері, кемшіліктері айтушылардың аузынан-ауызға
Кемел ақын келтірер сөздің түрін,

Оған да заман өткен бір ықылым.

Кешегі ел бір қатар заманда,

Өтіпті екі байың бізден бұрын...

-деп басталатын Жанақ айтты дейтін жырдың басы жинаушының бақылауынша
Сөйлейді шешен адам дінмен шынын,

Айтатын ғайып қылмай асыл нұрын...

Бұған қарағанда Жанақ вариантын Әуезов Бейсенбайдан басқа да ақындардың
Жетісу маңында жазып алған нұсқаларын және академик В.В. Радлов
Бірінші айырмашылық жырдағы жанама кейіпкерлердің әр нұсқада әр түрлі
Аталған нұсқалардың екінші айырмашылығы Әуезовтің байқауынша айтушы ақын мен
М. Әуезов “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу” жырының басқа
М. Әуезовтің “Қозы Көрпеш – Баян Сұлуды” зерттеуде көтерген
Осылай өң мен түстей ынта-зорлық өмір кешіп сүйгенімен енді
Осы зерттеуінде Әуезов қазақ фольклорының жанашыр жақыны болған Н.Г.
Ол қазақ халқының “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу жырын
Семейдегі бес кластық училищенің оқушысы кезінде басталып, осы қаладағы
Қазақ фольклоры мен жазба әдебиетінің сол кездегі жай-күліне арналған
Осылайша, өзіне дейінгі фольклоршы ғалымдардың пікірлеріне сүйене отырып “ескі
М. Әуезов аталған мақалада әдебиетіміздің әлі “іргесі нығайып, беті
Мақаланың өз кезі үшін келесі бір тың мәселе
Фольклор бір ғана сөз өнері емес, ол халықтың өмір-тіршілігінің,
Жоғарыда айтылған мақаланың назар аударарлық елеулі жақтарымен қатар зерттеу
М. Әуезов бұл поэманың композициялық құрылысына көңіл бөліп,
2.2“Қыз Жібек” жыры туралы

М. Әуезовтің “Қыз Жібекті” зерттеу әдісінде алдымен қысқаша мазмұнын,
“Қыз Жібек” дастанын басқа да қазақ халқының эпостарымен салыстыра
Солай болғанымен де зерттеуші “Қыз Жібек” – қазақтың өз
“Бұл жыр феодалдық қоғамның басшысынан, шындығынан туған әңгіме болғандықтан,
“Қыз Жібек” әңгімесі қазақ елінің өз рухы, өз қанынан
М. Әуезов дастанның ең құнды жағының өзі оның тілі
Қырқыншы жылдары “Қыз Жібек” жайын зерттегенде үстем таптың феодалдық-кертартпа
Көркемдік қасиеті өте-мөте жоғары ғашықтық жырлардың бірі – “Қыз
Дастан Төлегендей жігіттің өзіне қалыңдық іздеуін жырлаудан басталады. Ақан
Сүйгенінен айрылған жібек оның аруағын сыйлап, інісі Сансызбайға ден
Дастанда әмеңгерлік салт, өлген адамның әйеліне немесе қалыңдығына сол
Жырда басты кейіпкерлерден басқа да қызғылықты образдарбар. Олар махаббаттан
2.3.“Айман-Шолпан” жыры туралы

М. Әуезов драматургтік таланты мен фольклоршылығының терең байланысу заңдылығын
Мысалы, пьсадағы:

Қоңыраулы найза қолға алып,

Қоңыр салқын төске алып,

Алысқаннан есті алып,

Ерте алыссам, кешке алып,

Жықпай қойман жығаңды.

Алда, құдай өлдім – деп

Оқи бер қу дұғаңды... –

деген көтібар монологы астарлы мағынада алынған бұрынғы батырлар жырының
Батырлық ерлік қимылмен қатар келгенде бейпіл сөз, құрғақ дәлелден
Сөйтіп “Айман-Шолпанда ” автор заманы өткен батырдлыққа, жастығы
Пьесада драматург халықтың фальклордың қай жанрын пайдаланбасын оның ұлттық
Көркемдік қасиеті жағынан қазақ эпосының үздік үлгілері саналатын “Қозы
Дастан кейіпкерлерінің бірі-кәрі батыр Көтібар. Дастанда негізінен сол Көтібар
Қорытынды

Қазақ фольклортану ғылымының өткен жолына көз тастап, ой жүгіртсек,
Негізінен қазан төңкерісінен кейін кеңінен өркен жайған қазақ фальклортану
Оның халық мұрасын ғана емес, бүкіл түрік тілдес елдердің
Қырғыз эпосы “Манас” туралы және қазақ ертегілері мен айтыс
Әдебиет туралы ойларын жеке дара айтпай, көптеген халықтардың рухани
Қазақ фольклорын жинап бастыру және оны ғылыми жинағынан зерттеу
Ол ғылыми жетекші немесе арнаулы аппонент ретінде фольклор жайлы
Профессор М.Әуезов ұзақ жылдар қазіргі Әл-Фараби атындағы Қазақтың мемлеметтік
М.Әуезов - әрі жазушы, әрі ғалым, әрі ұстаз. Ол
Табиғатынан керемет дарынды жаратылған Мұхтар әуезовтің ұлттық данышпанымыз Абаймен,
Білім алу жөнінен Мұхтар Әуезов қолын мезгілінен кеш сермеген
Дүние жүзінің бірқыдыру елдері Әуезовтің үнін естіді: Америка, Жапония,
Пайдаланған әдебиеттер:

Ә. Молдахметов. “М. Әуезов фольклортанушы”.
Алматы 1997.

М. Әуезов. “Әдебиет тарихы”.
Алматы 1997.

М. Әуезов. Жиырма томдық шығармалар жинағы Т-17.
Алматы 1985.

М. Әуезов. “Әдебиет туралы”.
Алматы 1997.

Ғабдуллин М., Сыдықов Т. “Қазақ халқының батырлар жыры”.
Алматы 1960.

Қ.Ж. Жұмалиев. Қазақ эпосы мен әдебиет тарихының мәселелері.

Алматы 1958.

Қазақтың батырлық эпосы.
Алматы 1992.

Қазақ эпосы мен әдебиет тарихының мәселелері.
Алматы 1958

Эпос әлемі.
Алматы 1993.

М. Жармұхамедов. “Көненің көзі”.
М. Ғабдуллин. “Қазақ халқының ауыз әдебиеті”
Алматы 1974.

М. Ғабдуллин, Т. Сыдықов. Қазақ халқының батырлар жыры.
Н. Нелімбетов. Қазақ әдебиетінің бастаулары.

Алматы 1998.

М. Әуезов. Жиырма томдық шығармалар жинағы Т-11.

Алматы 1985.

Қазақ әдебиеті тарихы Т-1.

Алматы 1948.

Қазақ әдебиеті тарихы.
Алматы 1960.

Қазақ фольклористикасының тарихы Т-1.
Аламты 1988.

М. Әуезов. Қазақ халқының ауыз әдебиеті.
Аламты 1960.

Р. Бердібаев. Қазақ эпосы.
Алматы 1982.

С. Қасбаев. Қазақтың халық прозасы.
Алматы 1984.

Р. Бердібай. Эпос – ел қазынасы.
Алматы 1995.

Р. Нұрғали. Сөз өнерінің эстетикасы.
“Елорда”, Астана 2003.

2