TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

КІРІСПЕ ........................................................................................................... 3

1-ТАРАУ. НАҚТЫ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ ҚАЗАҚСТАН САЯСАТЫНЫҢ БАСТЫ БАҒЫТТАРЫ

1.1 ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫ...............11

1.2 ҚАЗАҚСТАН-ҚЫТАЙ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ КЕЛЕШЕГІ ................................................21

1.3 АҚШ ПЕН ҚАЗАҚСТАН АРАСЫНДАҒЫ «ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ӘРІПТЕСТІК» ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫ .........................

2-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР

2.1 ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҰҰ-ғы ҚЫЗМЕТІ .......................

2.2 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҚЫҰ, НАТО-мен БАСҚА ДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАРМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ ..

2.3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ИНСТИТУТТАРЫМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ .............

ҚОРЫТЫНДЫ .......................................................................

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 73 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ........................................................................................................... 3

1-ТАРАУ. НАҚТЫ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ ҚАЗАҚСТАН САЯСАТЫНЫҢ БАСТЫ БАҒЫТТАРЫ

1.1 ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫ...............11

1.2 ҚАЗАҚСТАН-ҚЫТАЙ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ КЕЛЕШЕГІ ................................................21

1.3 АҚШ ПЕН ҚАЗАҚСТАН АРАСЫНДАҒЫ «ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ӘРІПТЕСТІК»
2-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР

2.1 ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҰҰ-ғы ҚЫЗМЕТІ .......................

2.2 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҚЫҰ, НАТО-мен БАСҚА ДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
2.3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ИНСТИТУТТАРЫМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ .............

ҚОРЫТЫНДЫ .......................................................................

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары
Азия мен Еуропаның қиылысындағы геосаяси орналасуы, экономикалық және әскери-саяси
Екі дүниежүзілік соғыстың және көптеген аймақтық жанжалдардың, Ресейдегі Қазан
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың алдына қойған
Бұл мақсатты жүзеге асыру үшін төмендегідей міндеттерді шешу қажет
-
Нақты елдер мен аймақтарға қатысты Қазақстан саясатының басты бағыттарын
Қазақстанның басты стратегиялық серіктесі ретінде Ресей Федерациясымен қарым-қатынастары;

Қазақстан Қытай қарым-қатынастарының қазіргі жағдайы мен болашағына үңілу;

Қазақстанның әлемдік ірі державалардың бірі АҚШ-пен демократиялық әріптестік қатынастары;

Қазақстанның әлемдік қоғамдастықпен өзара қарым-қатынасы;

Еліміздің БҰҰ, ЕҚЫҰ, НАТО-мен басқа да халықаралық ұйымдармен өзара
Қазақстанның халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастығы, олардың біріккен іс-әрекеттеріне тоқталу
Қазақстан дипломатиясының қалыптасу, даму кезеңдері. Қазақстан Республикасының дипломатиясы өзінің
Стратегиялық шабуыл жасау қару-жарақтары туралы шарттың тең құқықты тараптарының
Еліміздің сыртқы саясаты принциптерінің, басымдықтарының және міндеттерінің анағұрлым айқын
Отандық дипломатия дамуының екінші кезеңі 1994 жылдан басталып, 1997
Қазақстан және АҚШ Президенттерінің Вашингтонда, 1994 жылғы ақпанда "Демократиялық
Қытай Халық Республикасымен қарым-қатынасты сенімді әріптестік деңгейіне көтеру жөніндегі
Қазақстан БҰҰ-ны реформалаудың нұсқалары мен жолдарын талқылау барысында белсенді
Біздің еліміз басқа да халықаралық ұйымдардың, атап айтқаңда ЕҚЫҰ
1997 жылы Қазақстанның сыртқы саясаты дамуының үшінші кезеңі басталды,
ұлттық мүдделерді дәйекті түрде қорғау;

еліміздегі экономикалық реформалар мен демократияландыру процесін жалғастыру үшін мейлінше
басқа мемлекеттермен сындарлы өзара іс-қимыл желісін жалғастыру және тең
халықаралық тұрақтылық пен қауіпсіздікті, қалыптасып жатқан әлемдік тәртіптің демократиялық
Орасан зор еуразиялық кеңістікте орналасқан Қазақстан үшін әлемдік және
Жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі мәселелерді қарастырған екі
1-тарауда нақты елдер мен аймақтарға қатысты Қазақстан саясатының басты
Біз Ресейдің экономикалық және саяси тұрғыдан тұрақты дамуына, демократиялық
Біздің мемлекетіміз екі жақты қатынастарды дәйекті түрде нығайта беру
Қытай Халық Республикасына қатысты саясат төтенше маңызды болып табылады.
Орталық Азия аймағында қауіпсіздікті нығайту, экономикалық даму үрдістерін жақындастыру,
Ресей, Қытай және Орталық Азия бағыттарындағы Қазақстан дипломатиясы күш-жігерінің
Қазақстанның сыртқы саясатының басымдық берілетін негізгі бағыттарының бірі АҚШ-пен
АҚШ-пен өзара қарым-қатынастарда экономикалық ынтымақтастыққа үлкен назар аударылады. Бұл
Америка Құрама Штаттары - қазіргі заманның ең ірі державасы
XXI ғасырда басқа бір ірі державаның - Қытайдың әлемдік
Өзінің геосаяси жағдайына, аумағына, экономикалық, ғылыми және мәдени әлеуетіне
Аталмыш жолмен таяудағы тарихи болашақта әлемге жетекшілік етуге талаптанатын
Әлем экономикасындағы жетекші орындардың бірін иемденетін әрі ірі донор,
Жапонияның АҚШ-пен және бірқатар басқа да елдермен қатар Азия-Тынық
Экономикалық және саяси байланыстарды дамыту, Қазақстанның Азиядағы рөлі мен
Түркиямен қарым-қатынастың Қазақстан үшін орны бөлек. Қазақстан дипломатиясының алдында
2-тарауда түрлі халықаралық қауіпсіздік құрылымдармен, қаржылық институттармен тығыз байланыс
Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымда (ЕҚЫҰ) белсенді
Еуроатлантикалық ынтымақтастық кеңесі және НАТО ұсынған "Бейбітшілік жолындағы әріптестік"
Экономикалық даму қажеттіліктері және күрделі капиталды тарту Еуропалық Экономикалық
Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) жоспарланып отырған кірігуінің стратегиялық
Қазақстанның Халықаралық атом энергиясы жөніндегі агенттікке (МАГАТЭ) мүшелігі ядролық
Қазақстанның тиісті халықаралық институттармен, бірінші кезекте ЮНЕСКО-мен гуманитарлық және
Мемлекетішілік тыныс-тіршіліктің күнделікті практикасында, адам құқығы мен жалпыға бірдей
ТАРАУ I. НАҚТЫ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ ҚАЗАҚСТАН САЯСАТЫНЫҢ
1.1 ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫ

Тәуелсіздікті алған кезден бастап-ақ Қазақстанның жоғары басшылығы Ресеймен тату
Оның үстіне екі елдің өзара іс-қимылының терең қатпарлы факторлары
Отандық және шетелдік тарихнамада Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарын кезеңдерге бөлу мәселесіне
1. Мемлекетаралық қатынастардың құқықтық негіздерін қалыптастыру (1991 жылғы тамыз
2. Саяси, экономикалық және әскери салаларда екі жақты ынтымақтастықтың
3. ТМД шеңберіндегі интеграциялық процестер арнасында екі жақты ынтымақтастықты
Бірінші кезеңде тараптардың күш-жігері шарттық-құқықтық құжатты әзірлеуге бағытталды, мұндай
Шартта Қазақстан мен Ресей тарихи қалыптасқан берік байланыстарды негізге
1994 жылғы наурызда болған, Қазақстан Президентінің Ресей Федерациясына жасаған
Осы келісімдер тату көршілік рухындағы ынтымақтастықты дамытуда төтенше маңыз
Байқоңыр ғарыш айлағының мәртебесіне қатысты құжаттардың тарихи маңызы ТМД
Бірқатар құжаттар екі жақты ынтымақтастықтың әскери-саяси аспектілерін қозғады, олар:
Тараптар үкіметтік деңгейде қаржы-өнеркәсіптік топтар құрудың негізгі принциптері туралы
1994 жылғы наурыздағы жоғары деңгейдегі Қазақстан-

Ресей кездесуі мемлекетаралық қатынастардың серпінді дамуына қатысты берік шарттық
тұрып жатқан екі ел халықтарының достық пен өзара тиімді

іс-қимылдың әлеуетін сақтауға және еселеуге деген ұмтылысы көрінді.

1995 жылы Қазақстан-Ресей қарым-қатынасы жемісті түрде дамуын жалғастырды. Жыл
1995 жылғы 20 қаңтарда екі елдің Президенттері аса маңызды
Азаматтық мәселелерін реттейтін құжаттар айрықша назар аударуды қажетсінеді. Келіссөздер
Осындай жолмен тұңғыш рет әлемдік практикада тиісті елдердің азаматтығын
Мұндай келісімдер тараптардың шынайы ынтымақтастыққа және тату көршілікке өзара
Ресей басшысының 1996 жылғы сәуірдегі Қазақстанға сапары Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарында
Содан кейін екі жыл бойы Қазақстан және Ресей тараптары
Осы бағыттағы күш-жігер табысты аяқталды. XXI ғасырға бағдарланған мәңгілік
Н.Назарбаевтың туған күнінде өткізілген жоғары деңгейдегі кездесудің айрықша жемісті
Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарының тағы бір жемісі ретінде РФ Президенті Б.Ельциннің
Ресей Федерациясы Үкіметінің Төрағасы Е.Примаковтың 1998 жылғы 22-23 желтоқсанда
Өзара қаржылық талаптарды реттеу туралы жоғары деңгейде қол қойылған
Жоғарыда Қазақстан мен Ресей басшылары Байқоңыр ғарыш айлағының мәртебесіне
Соңғы жылдары жалға алу шартымен "Байқоңыр" кешенінің тыныс-тіршілігіне байланысты
Бұл алайда, Байқоңыр төңірегіндегі екі елдің қарым-қатынасында іркілістер жоқ
Екі елдің шекаралас облыстарының шаруашылық жүргізуші субъектілері арасындағы ынтымақтастық
Гуманитарлық саладағы ынтымақтастық жемісті түрде дамуда. Қазақстан мен Ресейдің
Білім беру және ғылыми-техникалық ынтымақтастық саласындағы өзара тиімді байланыстар
XXI ғасырға бағдарланған мәңгілік достық пен одақтастық туралы декларацияға
Қазақстан мен Ресей XXI ғасырға одақтастар және әріптестер ретінде
Әскери-саяси салада Қазақстан мен Ресей арасындағы қарым-қатынас екі жақты
Қазақстан Достастықты тиімді мемлекетаралық бірлестікке айналдыру мақсатында ТМД-ны реформалау
Сонымен бірге осындай жұмысты жүргізе отырып, Қазақстан ТМД-да талқыланатын
2000 жылғы 18-20 маусымда Президент Н. Назарбаевтың Ресей Федерациясына
Тараптар кемірсутегі шикізатын тасымалдау саласындағы ынтымақтастыққа қанағаттанушылық білдірді, КТК-ны
Келіссөздер барысында екі елдің энергожүйелерінің қатар жұмыс істеуінің басталуына
Байқоңыр кешенін одан әрі пайдалану перспективаларына айрықша назар аударылды.
Осы маңызды салалардың қорытындыларын бағалай отырып, Қазақстан-Ресей қарым-қатынасы жаңа
Жоғары деңгейдегі уағдаластықтарды іс жүзіне асыруға байланысты міндеттер екі
Екі елдің Парламенттері арасындағы байланыстардың кеңеюі кейінгі уақыттың бөліп
Ресей басшылығының екі жақты ынтымақтастықтың экономикалық және әскери-саяси аспектілеріне
Осы тұрғыда Ресей Федерациясының Президенті В.Путиннің 2000 жылғы 9-10
Сауда-экономикалық, отын-энергетикалық, мәдени-гуманитарлық, көлік-коммуникациялық, әскери-техникалық және ғарыштық салалардағы өзара
Қазақстандағы этникалық орыстардың және Ресейдегі қазақ диаспорасының жағдайына тараптардың
Мұндай көзқарас тұтас алғанда Қазақстанның ұстанымымен ұқсас келеді. Н.Назарбаев
Сапардың барысында қол қойылған аса маңызды құжаттардың бірі -
Әскери-техникалық ынтымақтастықты, аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді, сондай-ақ Террорға қарсы
Қазақстан мен Ресей өзара қарым-қатынасында іс жүзінде шешілмеген проблемалар
Қазақстан-Ресей қарым-қатынасы олардың мүдделерінің толық сәйкес келетінін айқындайтын: "Қазақстан
1.2 ҚАЗАҚСТАН-ҚЫТАЙ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ КЕЛЕШЕГІ

Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан басшылығының алдында Қытай сияқты ірі
Көршілес державалар арасындағы ресми тікетірес М.Горбачевтің 1989 жылғы мамырдағы
КСРО мен ҚХР арасындағы шиеленісті бәсеңдетуге Н.Назарбаевтың қосқан үлесін
Сондықтан саяси қайраткер және Қазақстанның басшысы ретіндегі Н.Назарбаевтың тұлғасы
Қазақстанда біздің жас мемлекетіміздің қауіпсіздігінің сенімді кепілі ретінде Қытаймен
Қытай басшылығына қатысты айтсақ, оның тарапынан екі елдің арасындағы
Іс жүзінде Қазақстанға көңіл бөлу саяси қатынаспен шектелмейді. Пекинде
Қытайда іс жүзінде әлемнің барлық ірі компанияларының кәсіпорындары орналасқан.
І992 жылы қаңтарда дипломатиялық қарым-қатынас орнатып, Қазақстан мен Қытай
1992 жылғы ақпанда Премьер-Министр С.Терещенко ҚХР-ға ресми сапармен келді.
Сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссияны құру туралы
Қызмет бабындағы істер бойынша сапарға жүретін, барлық түрдегі паспорттардың
Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерін ашу туралы келісім Қорғас
1992 жылы сыртқы істер министрлері өзара сапарлар алмасты. Тиісті
Жоғары саяси деңгейдегі алғашқы байланыстар, сөз жоқ, сауда-экономикалық қатынастарды
Тараптар барлық даулы мәселелер бейбіт жолдармен шешілетінін, екінші тараптың
Өзара қабылдауға болатын, әділетті және ұтымды шешім үшін жалпыға
Қазақстанның сепаратизмді және діни фундаментализмді қабылдамайтыны туралы, сондай-ақ Тайвань
Сонымен бірге Президент Лобнорда жалғасып отырған ядролық жарылыстар Қазақстан
ҚХР Мемлекеттік кеңесінің Премьері Ли Пэн 1994 жылғы сәуірде
(Алматыда болған келіссөздердің нәтижесінде Н.Назарбаев пен Ли Пэн бірқатар
Сол жылы "Шығыс Түркістанды азат ету майданы" деп аталатын
Осындай саяси жағдайда жоғары деңгейде кезекті Қазақстан-Қытай кездесуі болды.
Өз кезегіндегі жауап тәртібімен Қытай басшылығы Қазақстанның ішкі істеріне
Цзян Цзэминь Қазақстан қауіпсіздігінің кепілдіктері туралы Қытай үкіметінің мәлімдемесін
Қытай басшысының сөздерінің астары түсінікті болатын: Қытай он бес
Жоғары деңгейдегі жиі кездесулер ынтымақтастықты дамытудағы екі жақты мүдделілікті
1997 жылғы 24 қыркүйекте шекара процесін түпкілікті делимитациялауды аяқтаған,
Шекараны делимитациялауға қатысты жұмыста Қазақстанның үкіметтік делегациясы ҚР мен
Қазақстан Коммунистік Партиясы Орталық комитетінің халықаралық бөлімінің жоғары деңгейдегі
Шекараны делимитациялау туралы келісім қазақстандық дипломатияның елеулі табысы болып
2000 жылғы шілдеде Қытай Төрағасының орынбасары Ху Цзинтао Қазақстанға
Екі жақты қарым-қатынастардағы шетін тақырып - Қытайда тұрып жатқан
Трансшекаралық өзендер мен су айдындарының су ресурстарын ұтымды пайдаланудың
Әңгіме мынада, Ертіс өзенінің алабындағы су шаруашылық және экологиялық
Қазақстан Үкіметі екі жақты қарым-қатынастарды жолға қоя бастаған кездің
1997 жылы Қазақстан, Қырғызстан және Ресей трансшекаралық өзендердің мәселелері
Трансшекаралық өзендердің мәселесі Қазақстан мен Қытай басшыларының арасында жоғары
1999 жылғы наурызда Н.Назарбаев Цзян Цзэминьге жеке жолдау жіберді,
көрсетілді. Ол Қытай басшысын трансшекаралық өзендердің

төңірегіндегі жағдайды реттеу үшін шұғыл шаралар қабылдауды, келіссөздерге дереу
Қытай тарапы Президент Н.Назарбаевтың жолдауына қарымта ретінде сарапшылардың қазақстандық
Сонымен Қазақстанның табанды күш-жігерінің нәтижесінде келіссөздер процесі дегенмен басталды.
2000 жылғы мамырда Пекинде консультациялардың үшінші

раунды өтті. Қытай делегациясы су ресурстарын техникалық

пайдалану кезінде Қазақстанның мүдделерін мейлінше есепке алу туралы уағдаластықты
1990 жылдардың ортасынан бастап екі ел арасындағы сауда-саттықтың тұрақты
1999 жылғы 23-27 қарашада Президент Н.Назарбаевтың Қытайға ресми сапары
Келіссөздер барысында шекаралық мәселелерді реттеудегі екі елдің арасындағы жетістік
2001 жылғы 12-13 қыркүйекте болған ҚХР Мемлекеттік кеңесінің Премьері
Екі елдің сауда-экономикалық және инвестициялық мүмкіндігі туралы айтқанда, мұнай-газ
Мұнай-газ сияқты маңызды саладағы ынтымақтастық, сөз жоқ, Қазақстан мен
Көршілерді таңдамайды, оларды табиғаттың өзі анықтайды. Қазақ және қытай
Қытай бағыты отандық дипломатияда лайықты орын алатыны қуантады. Басқаша
1.3 АҚШ ПЕН ҚАЗАҚСТАН АРАСЫНДАҒЫ «ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ӘРІПТЕСТІК»
Қазіргі әлемнің аса ірі державасы Америка Құрама Штаттарымен
АҚШ-тың жалпы әлемдік процестерге ықпалы сөзсіз. Бұл орасан зор
Сондықтан, Қазақстанның АҚШ-пен өзара іс-қимылы тек екі жақты сипатпен
Қазақстан өзінің геосаяси факторларына және экономикалық әлеуетіне орай американ
Бұл деңгейде АҚШ-пен бүкіл әлемдегі оның одақтастарына мұнайды үздіксіз
Өткен жылдар ішінде түрлі факторлар әрекетіне, мысалы, ішкі саяси
Екі жақты қатынастардың бастапқы кезеңінде Американ тарапынан әскери стратегиялық
Сол кезеңде Президент Дж.Буштың кеңесшісі болып жұмыс істеген белгілі
АҚШ әлемде Қазақстанды алғашқылардың бірі болып таныды және онымен
Қазақстан - Американ қатынастарының басы 1991 жылғы 25 желтоқсанда
АҚШ-тың Қазақстанға көтеріңкі көңіл бөлуі оның аумағында ең осы
Жаппай қырып-жоятын қаруды Кеңестен кейінгі кеңістікте таратпау проблемасы өткен
Қазіргі кезде, он жыл өткеннен кейін, біздің Америка Құрама
Қазақстан жаппай ядролық қарусыздану идеясын сындарлы жақтаушы ретінде 1992
Қазақстан басшылығы бұл ретте ядролық қаруды бұзу және кәдеге
Қазақстан-Американ ынтымақтастығының негізі Президент Н.Назарбаевтың 1992 жылғы мамырда АҚШ-қа
Жоғары деңгейдегі бірінші кездесуден кейін екі жақты қатынастар серпіні
1993 жылғы желтоқсанда мемлекеттік хатшы У.Кристофер мен Вице-президент А.Гордың
Екі ел арасындағы тиімді ынтымақтастықтың тағы бір жақсы мысалы
Экономикалық қатынастар саласында энергетика, көлік, құрылыс кен өндіру өнеркәсібі,
Қазақстан мен АҚШ Арал теңізі ауданы мен Семей облысында
Демократиялық серіктестік туралы хартияға қол қою Қазақстан -Американ қатынастарын
1994 жылғы көктемде Американ жеке компанияларын жекешелендіру шеңберінде жүзеге
Қазақстанның қауіпсіздігі үшін ЯҚТШ-ға қатысушы мемлекет ретінде біздің мемлекетімізге
Н.Назарбаевтың 1997 жылы қарашада АҚШ-қа сапары Қазақстан - Америка
Келіссөздер нәтижелері бойынша 18 құжатқа қол қойылды, олардың ішінен
1999 жылғы қазанда Қазақстан және Орталық Азияның басқа мемлекеттері
Сөйтіп, 1990 жылдардың ортасына қарай АҚШ Орталық Азиядағы ірі
Қазақстан - Американ қатынастарында түйткілдер де болмай қалған жоқ.
Келіспеушіліктің алғашқы белгілері Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі таратылғаннан кейін
Соған қарамастан, бұл дағдарыс екі жақты ынтымақтастық үшін із-түзсіз
Қазақстан басшылығына келсек, мұндай әрекеттерді Қазақстанда іс жүзінде болып
АҚШ негіз қалаушы адамдық құндылықтарды Қазақстанның қолдайтынын тұтастай алғанда
Екі жақты қатынастардың маңызды саласы қорғаныс саласындағы ынтымақтастық болып
Қазақстан мен НАТО арасында Қауіпсіздік және қарулы күштөр мәртебесі
Ақ үй екі жақты қатынас негізінде де, НАТО желісі
Сөйтіп бейбітшілік, қауіпсіздік және ынтымақтастық проблемалары бойынша екі жақты
Бұл тұрғыда Н.Назарбаевтың 1999 жылғы 23-25 сәуірде Вашингтонда НАТО-ның
Қазақстан Президентінің аса ірі әлемдік компаниялар мен корпорациялар "Шеврон",
Құрушылары "Шеврон", "Мобил", "Филлипс Петролеум" және басқа да американ
Н.Назарбаевтың 1999 жылғы желтоқсанда АҚШ-қа сапары екі жақты қатынастардың
Сапар кезінде Қазақстан-Американ бірлескен комиссиясының (ҚАБК) алтыншы мәжілісі өткізіліп,
2000 жылдың ішінде екі жақты қатынастар үшін аймақтық қауіпсіздікті
2000 жылы АҚШ-пен сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықтық айтарлықтай серпінді
Қазіргі кезде Қазақстанда 325 Қазақстан-Американ бірлескен кәсіпорны және түрлі
Американ бизнесінің мүдделілігі біздің экономиканың барлық саласының, әсіресе келешекте
Байланыс, коммуникация және ақпараттық технологиялар саласындағы ынтымақтастықтың келешегі аса
Американ бизнесімен мұнай секторындағы ынтымақтастықтың айрықша маңызы бар. АҚШ
Қазіргі кезде Қазақстанда іс жүзінде барлық ірі американ мұнай
Жоғарыда айтып өткеніміздей, Қазақстан рыногына келген алғашқы американ компаниясы
"Шевронның" қызметі туралы айтқанда, Теңіз және Королев кен орындарында
1997 жылы Қазақстан және "Тексако" американ компаниясымен қатар британдық
Солтүстік Каспийдің қазақстандық секторындағы Қашаған кен орнында мұнай өндіруді
Энергетикалық жобаларды іске асыруға американ сервис компаниялары белсене тартылған.
Американ компаниялары бұрғылау жабдықтарын жеткізуші болып отыр, бұл оларды
Каспий құбыр консорциумын (КҚК) салу жөніндегі жобаға "Шеврон", "Арко"
2001 жылғы қаңтарда Президент Н.Назарбаевтың ұлттық қор құру туралы
Энергетикалық фактордың айрықша маңызы Эксимбанк, АҚШ-тың сауда және даму
АҚШ-тың энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ғаламдық стратегиясы шеңберінде американ
Энергетика саясатының сабақтастығы әкімшілік ауысқаннан кейін де сақталды. 2001
Көлік саласында көлік магистральдарын және инфрақұрылымын жобалау, салу және
Американың жеке капиталы мен технологиясы Қазақстанның жаңа елордасы -
ТАРАУ II. ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР

2.1 ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҰҰ-ғы ҚЫЗМЕТІ

1992 жылы 2 наурызда Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымына кіруі
Қазақстан БҰҰ-ға әлемдік қоғамдастықтың қатардағы жаңа мүшесі ретінде ғана
1992 жылы күзде өткен БҰҰ Бас Ассамблеясының 47-сессиясы тәуелсіз
Әлемдік қоғамдастықтағы өзгерістерді және әлемдегі БҰҰ-ның жаңа рөлін назарға
Осы форумда Н.Назарбаев екі маңызды ұсыныс жасады, екі ұсыныс
Екіншіден, Қазақстан басшысы Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім білдіру
Н.Назарбаев өзінің сөзінде сондай-ақ экология және қоршаған ортаны қорғау
Біздің екінші бір экологиялық жан айқайымыз, - деп мәлімдеді
Н.Ә.Назарбаев БҰҰ мыңжылдығының саммиті барысында осы идеяға қайта оралды
Қазақстанның халықаралық сахнада бой көрсетуі сәтті өтті деп нық
БҰҰ-да қарусыздану және ядролық қаруды таратпау режимін нығайту саласындағы
2001 жылғы 29-30 тамызда Алматыда өткен "XXI ғасыр: ядролық
1996 жылғы 30 қыркүйекте Сыртқы істер министрі Қазақстан атынан
Біздің еліміз Орталық Азияда бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға зор
Қазақстан халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі шаралардың тиімділігін арттыруға
Орталық Азияның бітімгершілік батальонының құрылуы БҰҰ-дан қолдау тапты және
БҰҰ-ға мүше бола отырып, Қазақстан көптеген саяси проблемалардың, бірінші
Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан басшыларының және Ресей Президентінің арнайы
Ауған мәселесін реттеу ісінде тиімді нәтижелердің болмай отырғандығына алаңдаушылық
Қазақстан Ауғанстанның соғыс қиратқан экономикасын қалпына келтіруде әлемдік қоғамдастық
Болашақта Қазақстан өзінің төңірегіне ауған халқын нақты шоғырландыра алатын,
Кейінірек Ауғанстандағы жағдайды реттеуге қатысты Қазақстанның тұжырымдық көзқарасы 2001
Әлемдің саяси проблемаларға Қазақстанның тепе-теңдік сақтаған және шынайы көзқарасы
БҰҰ-дағы біздің мемлекетіміздің ұстанымы Біріккен Ұлттар Ұйымы қарайтын мәселелердің
Қазақстанның сыртқы саясатында Орталық Азия аймағының көлік жүйелерін және
БҰҰ Бас Ассамблеясының 53-сессиясында Қазақстан Орталық Азиядағы транзит мәселесі
Қарарда қозғалатын мәселелерге қатысты БҰҰ-ға мүше-мемлекеттер тарапынан өсе түсіп
Орталық Азия аймағындағы транзит жүйесі бойынша БҰҰ Бас Ассамблеясы
БҰҰ - халықаралық бейбітшілікті қамтамасыз етуде де, сондай-ақ тұрақты
Семей аймағындағы жағдай туралы БҰҰ Бас хатшысының баяндамасына материалдар
1997 жылғы 16 желтоқсанда БҰҰ Бас Ассамблеясының Семей аймағы
Ең маңызды міндет - Семей полигонындағы ядролық сынақтардың салдарын
1998 жылғы 16 қарашада БҰҰ Бас Ассамблеясының 53-сессиясында "Қазақстандағы
Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше бірқатар мемлекеттердің делегацияларымен тұрақты консультациялар
Тұрақты дамудың кең ауқымды мәселелерін қарауға БҰҰ-ның жан-жақты тартылуы
Қазақстан құжаттардың бастапқы жобаларына ұсыныстар енгізу арқылы ғана емес,
Қазақстанның барлық халықтарының теңдігін, нәсіліне, жынысына, тіліне, дініне, саяси
Отбасын, әйелдерді және балаларды әлеуметтік қорғау Қазақстандағы мемлекеттік саясаттың
БҰҰ қызметіндегі басымдықтардың бірі халықаралық құқықтың принциптері мен нормаларын
Егер БҰҰ-дағы жұмысының алғашқы жылдарында Қазақстан делегациясы Ұйым шеңберінде
Ғарыштық кеңістікті игеру саласында БҰҰ-мен ынтымақтастықтың маңызы зор. БҰҰ
БҰҰ комитеттерінде бірлескен жұмыс БҰҰ шеңберінде мемлекеттердің өзара іс-қимылында
Бірінші комитетте біздің еліміздің күш-жігері "Ядролық сынақтарға жалпыға бірдей
Екінші комитетте қазақстандық делегация өтпелі экономикасы бар елдердің әлемдік
Қазақстанның ұзақ мерзімді мүдделеріне қатысты БҰҰ БА-ы қызметінің оң
Үшінші комитеттегі пікірталасы барысында біздің еліміз адам құқығы, әлеуметтік
Бесінші комитетте қазақстандық делегация БҰҰ жарналарына, оның қаржылық жағдайына,
Блокаралық тікетірес тоқтатылғаннан кейін және КСРО ыдырағаннан кейін өзгеріске
Қазақстан БҰҰ-ны реформалау мәселесінде ұстамды позициясымен көрінуде. Бір жағынан,
2.2 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҚЫҰ, НАТО-мен БАСҚА ДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі ұйым XX ғасырдың аяғындағы
Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі кеңес (ЕҚЫҰ 1994 жылғы
Қорытынды актіні әзірлеу кезеңінің өзінде келіссөздерге қатысушылар құрылып жатқан
ЕҚЫҰ-ны әзірлеу кезеңінде кеңесте талқылануға жататын үш блоктық проблема
Вена кездесуі кезінде елеулі прогресс байқалды (1986 ж.), сол
Өткен ғасырдың 90-шы жылдарынан бастап ЕҚЫҰ-ны институтқа айналдыру, ұқсас
ЕҚЫҰ-ға қатысушы мемлекеттердің және үкіметтердің басшыларының кездесуінде қабылданған "Жаңа
Дауларды бейбіт жолмен реттеуге шақыру Хартияның маңызды тармағы: "Күш
1991 жылғы адами өлшем жөніндегі Мәскеу кеңесі және 1992
Хельсинкидегі жоғары деңгейдегі кездесу барысында қатысушы мемлекеттер Кеңестің жаңа
1994 жылғы желтоқсандағы Будапешт саммитінде қатысушы мемлекеттер Еуропадағы қауіпсіздіктің
Біздің еліміз үшін осы саммиттің маңыздылығы ең алдымен мынадан
Жаңа мүше мемлекеттерге көмек көрсету бағдарламасы шеңберінде ЕҚЫҰ басшылығының
ЕҚЫҰ басшылығының Қазақстанға тұңғыш ресми сапары 1993 жылғы сәуірде
Сапардың іс жүзіндегі нәтижелерінің бірі Орталық Азия елдерінде ЕҚЫҰ-ның
Президент Н.Назарбаев 1994 жылы Будапеште, 1996 жылы Лиссабонда және
1994-1995 жылдары Аз ұлттардың істері жөніндегі Жоғарғы Комиссардың институты
1994 жылы ЕҚЫҰ-ның Демократиялық институттар және адам құқығы жөніндегі
Осы құжаттың шеңберінде Бюро демократиялық азаматтық қоғам құруда Қазақстанға
Қазақстан ЕҚЫҰ-ның тағы да бір құрылымы - Жанжалдарды болдырмау
1995 жылдан бастап ЕҚЫҰ-ның Орталық Азия аймағына көңіл аударуы
ЕҚЫҰ Қазақстанда Президент сайлауы жөніндегі науқанның барысын мұқият қадағалады.
Осы оқиғадан Орталық Азия елдеріндегі барлық болмысты және ішкі
1999 жылы қаңтарда Алматыда ЕҚЫҰ-ның орталығы тұрақты түрде жұмыс
1999 жылғы 30 наурызда Қазақстанның Сыртқы істер министрі ЕҚЫҰ
Мұндай мәлімдеме қағаз жүзінде қалмасы үшін Қазақстан Үкіметі 1999
Қазақстан анағұрлым маңызды проблемаларды айқындау және оларды бірлесіп шешу
Қазақстан үшін әскери-саяси қауіпсіздік сияқты ЕҚЫҰ қызметі саласының маңызы
Қазақстан Еуропадағы әдеттегі қарулы күштер туралы шарт жаңа жағдайларға
Президент Н.Назарбаевтың ЕҚЫҰ Саммитінде сөйлеген сөзі (1999 жылғы 18-19
2000 жылғы 24 ақпанда, Венада ЕҚЫҰ тұрақты кеңесінің мәжілісінде
2000 жылғы 27-28 қарашада Венада ЕҚЫҰ-ға қатысушы елдердің Сыртқы
ЕҚЫҰ-мен ынтымақтастық Қазақстанның сыртқы саясатындағы басымдық берілетін бағыттардың бірі
Біздің еліміз азиялық қауіпсіздік архитектурасын қалыптастыру процесінде ЕҚЫҰ-мен ынтымақтастыққа
ЕҚЫҰ-мен өзара іс-қимыл шеңберінде Қазақстан экономикалық және экологиялық өлшем
Қазақстанның Солтүстік Атлантика Шарты Ұйымымен (НАТО) өзара қарым-қатынасы туралы
Соңғы жылдар ішінде НАТО қызметінде түбегейлі өзгерістер жүрді, әскери
Саяси салада болған өзгерістер бір-бірін жау ретінде қараудан бас
Саяси жағдайдың өзгеруіне және Блоктың жаңа мақсаттар мен міндеттерді
1994 жылғы 10-11 қаңтарда Брюссельде болған НАТО-ға мүше елдердің
"Бейбітшілік жолындағы әріптестік" бағдарламасы туралы Солтүстік Атлантика одағы сессиясының
Алайда аталған принципке қарамастан басқа үрдіс - жоғарыда айтылған
Орталық және Шығыс Еуропа елдерін, сондай-ақ кейбір бұрынғы одақтас
1999 жылғы 22-25 сәуірде Вашингтонда НАТО-ның 50-ші мерейтойлық сессиясы
Қазақстанның НАТО-ға толық құқықты мүше болу ниеті жок,. Бірақ
1992 жылы Қазақстан Шығыс Еуропа мен бұрынғы Кеңес Одағының
1994 жылғы 27 мамырда "Бейбітшілік жолындағы әріптестік" атты негізгі
Қазақстан мен НАТО-ның бірлескен қызметін үйлестіру үшін 1996 жылғы
Қазақстанның НАТО-мен ынтымақтастығының шарттық-құқықтық базасы кеңейе түсуде. 1996 жылғы
Бірінші кезекте бұл әскери ынтымақтастық және оқу НАТО мен
1995 жылдан бастап қазақстандық офицерлер БЖӘ бағдарламасының түрлі жаттығуларына
Жинақталған тәжірибе Қазақстан, Өзбекстан және Қырғызстан Президенттерінің ұсынысы бойынша
Қазақстан мен НАТО ынтымақтастығының басымдық берілетін екінші бағыты -
НАТО-ның Бас хатшысы Х.Солананың 1997 жылғы 10-11 наурыздағы Қазақстанға
Біздің еліміз Альянспен қарым-қатынасты жан-жақты дамытуға ниеттеніп отыр және
2000 жылғы 3-5 шілдеде НАТО-ның Бас хатшысы Дж.Робертсонның Қазақстанға
Біздің еліміздің басшылығы Қазақстанның Альянспен қатынасын дамытудың жаңа басымдықтарын
Қазақстанның Ислам Конференциясы Ұйымына (ИКҰ) қатысуының негізінде экономикалық мүдде
Өзінің қарамағына 140-қа жуық мемлекеттерді біріктіретін Дүниежүзілік сауда ұйымы
- ұлттық заңнаманы халықаралық нормалар мен ережелерге сәйкес келтіру;

- ДСҰ хатшылығына міндетті құжаттарды әзірлеу және табыс
- ДСҰ-ға ену жөнінде ЕурАзЭқ-қа мүше елдермен консультациялар өткізу;

- ДСҰ-ның негізгі әріптес мүшелерімен келіссөздер жүргізу.

2.3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ИНСТИТУТТАРЫМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ

Біздің еліміздің қазіргі заманғы әлемнің жетекші қаржылық және экономикалық
Экономикалық реформаларды қаржыландыру, ұлттық экономиканың жекелеген салаларын дамыту жөніндегі
Оның үстіне Дүниежүзілік Давос Экономикалық Форумымен ынтымақтастық жасауда оң
2000 жылғы сәуірде Алматыда тұңғыш рет Еуразиялық Экономикалық Саммит
Қазақстан Халықаралық Валюта Қорына (ХВҚ) 1992 жылғы 15 шілдеде
1998 жылға дейін Қазақстанның макроэкономикалық дамуы негізінен Халықаралық Валюта
Ынтымақтастық тарихы қысқаша айтқанда төмендегідей сипатта көрінеді:

ХВҚ Директорларының Атқарушы Кеңесінің 1993 жылғы 2 ақпандағы шешімімен
1994 жылғы 26 қаңтарда 123.75 млн. ҚАҚ мөлшерінде "Стэнд-бай"
1995 жылғы 5 маусымда 185. 6 млн. ҚАҚ сомасында
Екі "Стенд-бай" бағдарламасы да қаржылық саясатты бірте-бірте қатайтуға және
Оң үрдістерді дамыта отырып ХВҚ 1996 жылғы шілдеде Қазақстан
Бағдарлама сондай-ақ ерікті түрдегі жеке зейнетақылық қорларды енгізумен бірге
Осы стратегияны іске асыру мақсатында қатаң түрдегі қаржылық саясатты
Кейінірек аталған бағдарламаға сәйкес 1997 жылдың шілдесінде біздің еліміз
Алтын валюта резервінің өсіміне және ағымдағы баланстың болжамдалып отырған
Осындай жолмен 1994 жылғы сәуірден бастап тұңғыш рет 2000
ДБ-ның Қазақстандағы негізгі міндеті экономикалық реформалаудың үкіметтік бағдарламаларын жүргізуге
• Нарықтық экономикаға өтуді жеңілдету үшін құқықтық және институциональдық
• Әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін нығайту. 1993жылдың басынан бастап МБРР
ДБ-ның біздің еліміздегі негізгі міндеті экономикалық реформа бағдарламаларын жүргізуге
Дүниежүзілік Банкпен ынтымақтастықтың 1996-1998 жылдарға арналған орташа мерзімді бағдарламасы
Елге көмек көрсету стратегиясының (ЕКС) маңызы мынада, осы құжат
ЕКС сондай-ақ елдің даму бағдарламасын жасаған кезде және дамудың
осы елдегі ДБ қызметінің ауқымына және балама практикалық іс-қимыл
жинақталған тәжірибеге, қызмет көрсету мен тәуекелге барудың құнына қатысты
секторлар арасында және сектордың өз ішінде, сондай-ақ қолданылатын құралдардын,
ДБ-ның Қазақстан Үкіметімен әріптестігінің орташа мерзімді кезеңі - елдегі
Қорытындылай келгенде ДБ-ның рөлі Үкіметтің, басқада донорлардың, жеке сектордың
2000 жылғы 4-5 шілдедегі Дүниежүзілік Банк қаржыландыратын жобаларға шолу
Қазақстан Республикасы Еуропалық қайта құру және даму банкінің (ЕҚДБ)
Президент Н.Назарбаевтың "Қазақстан Республикасының Еуропалық қайта құру және даму
ЕҚДБ Қазақстанның шетелдік инвесторларының кеңесін құруда жетекші рөл ойнады.
2000 жылғы қыркүйекте Лондонға сапары барысында қазақстандық басшы
ЕҚДБ Қазақстандағы өзінің қызметінде бес басымдық берілетін бағыттарды ұстанады,
Банктін, инвестициялық қоржынында банктер және қаржы, шағын кәсіпкерлік, металлургиялық
ЕҚДБ Қазақстанда жұмыс істейтін ең ірі жеке инвестордың -
Қазақстан Азиялық даму банкіне (АДБ) 1994 жылғы 19 қаңтарда
республикалық және аймақтық деңгейлердегі реформалар;

адам ресурстарын дамыту;

ауыл шаруашылығын қалпына келтіру;

•көліктік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту.

Банктің қаржылық көздері мыналардан тұрады: заемдар арқылы алынатын, жазылу
АДБ екі арнайы қорды басқарады, олар: жеңілдікпен несие берудің
Қазақстан бойынша 1999-2001 жылдары АДБ-ның елдік стратегиясы Қазақстан Республикасының
АДБ заемдық ресурстар беру және Қазақстанның ұзақ мерзімді даму
Банк Президенті Т.Чиноның біздің елімізге ресми сапары барысында (2000
АДБ-мен ынтымақтастықты тереңдетуге азиялық қаржылық дағдарыс белгілі бір кедергілерді
1995 жылғы 12 желтоқсанда Ислам Конференциясы Ұйымына мүше елдердің
Қазақстан кіру жарнасы ретінде Банктің әрқайсысы 10 мың ислам
Қазіргі уақытта біздің еліміздің Ислам даму банкімен ынтымақтастығының сенімді
Еліміздің қорлық және қаржылық рыноктарын дамыту мақсатында жеңілдікті шарттармен
2000 жылғы наурызда Қаржы министрі, Қазақстаннан ИДБ-ның басқарушысы М.Есенбаевтың
2000 жылы сәуірде Астанада Ислам даму банкінің семинары өтті,
Қазақстанның халықаралық қаржылық институттармен ынтымақтастығы тұтас алғанда жемісті түрде
ҚОРЫТЫНДЫ

Үшінші мыңжылдықтың басы Қазақстанның сыртқы саясатында жаңа үрдістердің -
Соңғы уақытта Батыста және Кеңес Одағынан кейінгі кеңістікте уақыт
XXI ғасырдың табалдырығында экономика шаруашылық жүргізудің тәсілі ретінде ғана
Осындай жағдайларда Қазақстанның сыртқы саясатына экономикалық сипат беру айрықша
Егер дипломатия туралы анағұрлым кең ауқымда айтатын болсақ, онда
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Назарбаев Н. Қазақстан жолы. Астана. 2007.

2. Назарбаев Н. Бейбітшілік кіндігі. Астана. 2001.

3. Назарбаев Н. Сындарлы он жыл. Алматы. 2003.

4. Назарбаев Н. Тарих толқынында. Алматы. 1999.

5. Назарбаев Н. Ғасырлар тоғысында. Алматы. 1996.

6. Назарбаев Н. Әділеттің ақ жолы. Алматы. 1991.

7. Назарбаев Н. Қазақстанның егемен мемлекет ретіндегі қалыптасуы мен
8. Назарбаев Н. Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде.
9. Назарбаев Н. Қазақстан – 2030. Алматы. 1997.

10. Назарбаев Н. Қалың елім, қазағым. Алматы. 1998.

11. Токаев К. Қазақстан Республикасының дипломатиясы. Алматы. 2002.

12. Токаев К. Беласу. Алматы. 2008.

13. Токаев К. Нұр мен көлеңке. Алматы. 2008.

14. Токаев К. Очерки дипломата.Алматы. 2007.

15. Токаев К. Внешняя политика Казахстана в условиях глоболизации.
16. Токаев К. Векторы внешней политики. Алматы. 2006.

17. Токаев К. Под стягом независимости. Алматы. 1997.

18. Арыстанбекова А. Объединенные Нации и Казахстан. Алматы. 2002.

19. Бакаев Л., Урпеков Н. Военная и внешняя безопасность
20. Бжезинский З. Великая шахматная доска. Москва. 1998.

21. Бижанов А.Х. Республика Казахстан: демократическая модернизация общества переходного
22. Внешняя политика Казахстана. Сборник статьей. Алматы. 1999.

23. История международных отношений и внешней политики. Алматы. 1998.

24. Казахстанская политологическая энциклопедия. Алматы. 1998.

25. Концептуальные аспекты нового международного политического порядка. Москва. 2000.

26. Поттер У. Отказ от ядерного оружия: Белоруссия, Казахстан,
27. Темиргалиев Б. Основы внешнеэкономической деятельности Республики Казахстан. Алматы.
28. Тажин М. Проблемы развития политической системы Республики Казахстан.
29. Чжен Кун Фу. Геополитика Казахстана: между прошлым и
30. Нысанбаев Ә. Қазақстан. Демокра