Математика сабақтарында пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ 3
1 ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС – ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМЫНЫҢ БАСТЫ МӘСЕЛЕСІНІҢ БІРІ
1.1 Пәнаралық байланыс ұғымы, оның мәні және білім мазмұны 7
1.2 Пәнаралық байланыс, оның маңызы, түрлері, типтері 9
2 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
2.1 Озат мұғалімдердің іс – тәжірибелеріне талдау 16
2.2 Оқулыққа, бағдарламаға талдау жасау 24
2.3 Бастауыш сынып оқушыларының педагогикалық – психологиялық ерекшеліктері 29
2.4 Пәнаралық байланыс тиімділігін арттырыу 34
2.5 Эксперимент жұмыстары және оның нәтижесі 49
ҚОРЫТЫНДЫ 59
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 61
ТІРКЕМЕ А 65
ТІРКЕМЕ Ә 67
ТІРКЕМЕ Б 68
ТІРКЕМЕ В 69
ТІРКЕМЕ Г 70
ТІРКЕМЕ Д 72
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 71 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КІРІСПЕ
1 ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС – ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМЫНЫҢ
1.1 Пәнаралық байланыс ұғымы, оның мәні
1.2 Пәнаралық байланыс, оның маңызы, түрлері, типтері
2 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРДЫ
2.1 Озат мұғалімдердің іс – тәжірибелеріне
2.2 Оқулыққа, бағдарламаға талдау жасау
2.3 Бастауыш сынып оқушыларының педагогикалық –
2.4 Пәнаралық байланыс тиімділігін арттырыу
2.5 Эксперимент жұмыстары және оның
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ТІРКЕМЕ А
ТІРКЕМЕ Ә
ТІРКЕМЕ Б
ТІРКЕМЕ В
ТІРКЕМЕ Г
ТІРКЕМЕ Д
КІРІСПЕ
Егеменді еліміздің бүгінгі таңдағы ең
Осы орайда, Елбасы Н.Назарбаевтың: «...Бізге
Қазіргі кездегі білім беру ғылымының,
Бастауыш мектепте пәнаралық байланыстың педагогика
Ендігі біздің мақсатымыз - келешек ұрпаққа
«Математика» (грекше mathematike – білім, ғылым)
Математикалық білімнің құдіретті күштерін негізге
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі: Математика сабақтарында
Математиканы басқа пәндермен байланыстыра оқыту
Зерттеу мақсаты: Математика сабағында пәнаралық
Зерттеу объектісі: Пәнаралық байланыс арқылы
Зерттеу пәні: Бастауыш сынып оқушыларына
Зерттеу міндеттері:
- математика пәнін пәнаралық байланыс
- білім беру үрдісін пәнаралық
- эксперимент жұмысын ұйымдастырып, оның нәтижесін
- бастауыш сынып оқушыларының психологиялық –
Зерттеу әдістері:
- зерттеу жұмысында педагогика, психология ғылымдарындағы
- «Бастауыш мектеп», «Қазақстан мектебі» журналдарына
- эксперимент жүргізу, тәжірибе нәтижелерін қорыту.
Зерттеу болжамы:
Егер екінші сыныптың математика сабақтарында
Зерттеудің практикалық маңыздылығы:
Диплом жұмысында ұсынылған ғылыми – теориялық
Апробация:
Осы тақырып бойынша курстық жұмыс
Зерттеу кезеңдері:
Бірінші кезеңде (2004 – 2005) зерттеу
Екінші кезеңде (2005 – 2006) осы
Зерттеу жұмысының құрылымы:
Бітіру жұмысы кіріспеден, екі тараудан, тарау
Көлемі - 72 бет.
1 ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС – ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМЫНЫҢ
1.1 Пәнаралық байланыс туралы ұғым
Педагогикалық сөздікте - «жалпы ғылымдар
Педагогикалық ой – пікірлердің дамуына және
Ұлы педагогтар Я.А.Коменский, И.Г.Песталоцци, К.Д.Ушинский, Л.Н.Толстой
Сонымен бірге шығыстың ұлы ойшылдары
Пәнаралық байланыс педагогика ғылымының басты
Мектепте әр пәндерді жеке – жеке
Осы кезде Қазақстан республикасы «Білім
Пәнаралық байланыс туралы Н.К.Крупская «Жеке
Қазіргі кезде пәнаралық байланыс проблемасын
Оқу үрдісінің барысында оқушылар танымдық,
Пәнаралық іскерлік оқушының бір пәннен
Пәнаралық байланыстың ең негізгі дидактикалық
Сонымен, пәнаралық байланыстың маңызына мыналар
1) оқу пәндер арасындағы өзара
2) пәнаралық байланыс жан – жақты
3) пәнаралық байланыс педагогикалық еңбектің
1.2 Пәнаралық байланыс, оның маңызы, түрлнрі,
Пәнаралық байланыс – түрлі оқу пәндерінің
В.Скакун пәнаралық байланыстағы оқушыларды тәрбиелеу
Осыған сәйкес бастауыш мектеп оқушыларына
1) Оқушылардың оқыту үрдісіндегі пәнаралық
2) Оқу пәндерінің оқушыларға білім
3) Мектептен тыс және сыныптан
4) Мұғалімдердің оқушыларға пәнаралық байланыс
Бастауыш мектеп оқушыларының жеке тұлғалық
Дүниетану пәнінің қазіргі мазмұнымен тұспа
Кіші мектеп жасындағы оқушылардың дүниетанымын
- пәнаралық байланыс оқу пәндерінің
- бастауыш мектеп оқушыларының дүниетанымының
- толыққанды тәрбие беру жүйесінің
- пәнаралық байланыс бастауыш мектеп
- пәнаралық байланыс көптеген оқу
Кіші мектеп жасындағы оқушыларды ертегілер,
Қазақстан тарихындағы терең әлеуметтік – саяси,
Қоғам құндылықтарын түбегейлі өзгерту, оларға
Қазіргі гуманистік психология өзінің негізгі
Осылайша, білім берудің ең негізгі
Бұл сұрақтардың шешуі білім беру
Қазақстандағы жалпы білім берудің жаңа
Білім беруді реформалаудың негізгі
Ғылыми әдебиеттерде пәнаралық байланыс пен
Уақытша критерилер бойынша, пәнаралық байланыстың
Ал мазмұны жағынан келесі тип
лингво- теориялық, функционалды – мазмұнды, логика – теориялық
М.И.Алиев пәнаралық байланыстың келесі типтерін
1) Мазмұны бойынша. 2) Әрекет бағыты
Автордың пәнаралық байланыс түрі мен
Пәнаралық байланыстар бар білімді логикалық
С.В.Тадиянның кандидаттық диссертациясында пәнаралық байланыстың
- теория, заң, ұғымдардың бірлігі бойынша.
- зерттеу объектісіне қатысты ғылыми
- ғылыми әдісті қолдану бірлігі
- ойлау әрекеті тәсілдерінің бірлігі бойынша.
Оларды қолдану уақыты бойынша келесі
1) синхронды байланысты (мұндай байланыстар
2) перспективті байланыстар (мұғалім математика
3) Ретроспективті байланыстар (өткен материалмен
Пәнаралық байланыстардың бұлайша бөлінуі олардың
Оқу процесінің құрылымына қарап,И.Д.Зверев және
Әр түрлі төмендегі байланыстарға бөлінеді:
ғылыми білім құрамы бойынша,
таным жайлы білімі бойынша,
рухани құндылықтар жайлы маңызы бойынша.
Пәнаралық байланысқа деген мұндай қатынас
Гуманитарлы пәндердің өзара байланысына
Н.А.Лошкарева байланыстың келесі түрлерін бөліп
1) Оқу тәртібінің мазмұны бойынша
2) қалыптасқан іскерліктер бойынша пәнаралық
3) оқыту әдістері бойынша пәнаралық
Бірінші байланыс түріне аралас тәртіп
Екінші түрге өлшемнің ортақ бірлігін
Келесі түрдің негізіне оқушыларды пәндердің
Оқыту процесінде пәнаралық байланыстардың көп
Берілген феноменнің сипаттамасына берілген
2 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРДЫ
2.1 Озат мұғалімдердің іс – тәжірибелерінен
Пәнаралық байланыстың әр жақтылы міндеті
Пәнаралық сабақ. Оқу бағдарламаларында жеке
Пәнаралық байланыс оқушылардыңтанымдық іс - әрекеті
Математика сабағында оқушылардың ойлау белсенділігін,
Осындай жұмыстарды өткізуді 2 – ші
Сабақтың тақырыбы: дамытпалы саяхат сабақ.
Сабақтың мақсаты: өткен материалды қайталай
Көрнекілігі: топжорық схемасы, жалаушалар, карточкалар.
Пәнаралық байланыс: ана тілі, қазақ тілі,
Сабақтың түрі: саяхат.
Сабақтың өту тәсілі: сұрақ – жауап, ойын
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру. А) Сынып оқушыларын
Б) оқушыларды сабақты өткізілу жоспарымен, мақсатымен
В) психологиялық дайындық.
1. Мұғалімнің кіріспесі.
- құрметті оқушылар, бүгін біз математика
Бұл сабақ «Дамытпалы саяхат сабақ»
Білгіш атай балаларға сұрақ беріп,
(Қуыршақ болып киінген атайдың қалтасынан
- Қосудың қандай қасиеттерін білесіңдер? Мысал
«Үндемес» ойыны (плакатқа жазылған). Өрнектің
40+20=
80-30=
100-50=
45+23=
60-24=
Жазбаша: теңдеуді шешіп, мәнін тап:
85-х=32
Балалар тапсырманы орындап болған соң,
Сапарларың оң болсын! Жолда жүргенде
Мұғалім:
Бәріміз, биік тауға өрмелеп жүріп
Нүктелер тізіле, тізіле, әдемі із қалдырыпты.
Суретте көрсетілген фигуралардың аттары аталып,
Сүйір бұрыш тік бұрыштан кіші;
Карточкамен жұмыс: қабырғалары 3 см, 4 см,
Сергіту сәті:
Көзімізді жұмайық,
Қолымызды созайық,
Жайнап тұрған гүлдерге,
Көбелекше қонайық, - деп (табиғат бейнесі
Үнтаспадан: Тал басында тізіліп,
10 апырақ тұр еді.
Жел соқты да үзіліп,
Ұшып кетті біреуі.
Түсті тағы біреуі,
Тұр әлі де ілініп,
Жапырақтың нешеуі.
(10-1-5)=4
Жауабы:4жапырақ.
- Жапырақ сөзінде неше буын бар? (3)
Ол қай сөз табына жатады
Логикалық сұрақ: 4 жұмыртқа 4 минутта
- Өздерің санға байланысты қандай
Бірінші байлық – денсаулық.
Екінше байлық – он саулық.
Алыстан алты жасар бала келсе,
Алпыстағы шал сәлемдеседі.
Ребус шешу: Ел («ел құлағы –
40 – тың 1 – і (қырықтың
- Өте жақсы. Алғыр, білгіш балалар
- «Ұзындық бірліктері» еліне.
Шарты: мұғалімнің ауызша қойған сұрағына
I. 10 см = дм;
II. Жазбаша (тақтада жазулы дайын
8 дм 30 см + 2 м 9 см
2 м 3 дм + 3 м 5 дм
III. Жеке оқушымен тақтамен жұмыс
1 м 0 дм 0 см
- 9 дм 9 см
Балалардың шығарғандарын тексеріп, салыстырамын.
Бұл тапсырманы қарап шықтық, өте
Тақтаға екі оқушы шығып, карточка
Барлығы: 10 кг.
Алмадан – 40 кг. сатылды.
Алмұрттан – 48 кг сатылды.
Қалғаны - ? кг
Уақыт таяп қалды, мына ілулі
1 сағ 20 мин = мин
2 сағ = мин.
Тақтадағы балалардың есебін тексеріп, қорытындылаймын.
Хор: «анамның тілі – аяулы үні» (бір
Міне, балалар, көгілдір көктемнің бірде қарлы,
Менің ұрпақтарым, елін, жерін қорғай алатын
«Көктем белгісін» немен суреттер ең?
а) құс; ә) төл;
Балалар өз ойынша суреттер салады.
Сабақты қорытындылап, балалардың еңбектерін бағалау.
Үйге тапсырма. Уақыт бірлігін еске
Балаларды әріп танытып, сауатты жазуға, сөздік
Оқудың нәтижесін білу, бағалау кезінде
Математиканы оқытудың педагогикалық бағдарын күшейтудің
Пәнаралық байланыстар мұғалімдерді ғылымның әртүрлі
Қазіргі таңда ұстаз алдына қойылып
Еліміз егемендік алып, тіліміз – дініміз, әдет
Мақал – мәтелдер тәрбиелік қызметімен бірге
Мысалы: «Төртеу түгел болса, төбедегі келеді»
Халқымыздың жақсы дәстүрінің бірі жұмбақ
Математиканы оқыту үрдісін халық элементтерін
Ғылым мен техниканың дамуына, өркендеуіне
Математика сабақтарында қазақ тілінен сөздік
Сонау 20 – ғасырдың көрнекі қайраткерлері
Атап айтқанда, математика сабағын қазақ
М.Дулатовтың «Арифметиканы оқыту» атты еңбегінде:
Геометриялық түсініктермен байланысты математикалық тапсырмалардың
Мысалға, а) Шәйнек сыртындағы өрнекте
Тұрмыстық көрнекілік түрін қолдану балалардың
Сонымен, сол жылдардағы педагогтар оқу
Сөздік әдістердің дамуының екінші шартты
Өйткені, осы уақытқа дейін педагогикалық
2.2 Оқулыққа, бағдарламаға талдау жасау
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі
Білім мазмұнында жаңа процессуальдық біліктілікке,
Бастауыш саты үздіксіз білімнің үздіксіз
Жалпы орта білімнің білім беру
Мектептің бастауыш сатысында «Математика» пәнін
«Математика» пәні бойынша оқушылардың міндетті
Барлық типтегі бастауыш сатысының 1
2 – сынып математика. Оспанов.Т.Қ, Құрманалина.Ш.Х, Қайықбаев.Ж.Т, Ерешева.К. Алматы:
Аптасына математика 4 сағаттан, барлығы 136
Жүз көлеміндегі сандар. Сандарды оқу, жазу,
Мың көлеміндегі сандар. Сандарды оқу, жазу
Жүз көлеміндегі сандар. Бірліктермен және
Амалдардың орындаудың рет – тәртібі. Жақшалар. Екі
100 көлеміндегі сандарды және сәйкес
20 көлеміндегі сандарды қосу кестесі
Қосу мен азайтуға берілген жай
Бір әріпі бар құрылысы күрделірек
Геометриялық фигуралар (тік, сүйір, және
Тік төртбұрышты (шаршыны) геометриялық ұғым
Уақыт аралығы туралы қарапайым түсінік.
Сыйымдылық туралы түсінік. Литр.
Масса туралы түсінік. Килограмм.
Ұзындықты өлшеу. Метр, оның дециметрмен және
Қарапайым шамаларды (масса, ұзындық, сыйымдылық) салыстыру.
Мың көлеміндегі сандар.
Жүздікті шығарып алу. Жүздіктердің санаудың
Үш таңбалы сандарды және сәйкес
Есептеу тәсілдері: 100 көлеміндегі сандармен
Шамалар, оларды өлшеу және салыстыру
Теңдеу. Қарапайым теңдеулер құру және
Көбейту және бөлу амалдарын енгізуге
Қайталау.
Сандарды оқу, жазу, салыстыру және жіктеу;
Оқулық мазмұны мен құрылымына қойылатын
Кесте 2.1 Оқулықтарды салыстыру
Аударма бағдарлама бойынша Төл бағдарлама
Аптасына 5 – сағат, барлығы 170
1. 11 – 20 – ға дейінгі
2. Жүздік – 115 сағат.
а) 1 – ден 100 – ге дейінгі
ә) Қосу және азайту – 68
б) Көбейту. Бөлу – 30 сағат.
3. Өткен материалдардың негізгі сұрақтары –
1. Жүз көлеміндегі сандар – 12 сағат.
2. Ондықтан аттап ауызша қосу
3. Ондықтан аттап жазбаша қосу
4. Кестелік қосу және азайту –
5. Ондықтан аттап ауызша қосу
6. Мың көлеміндегі сандар – 12 сағат.
7. Қосу және азайту – 12 сағат.
8. Қайталау – 8 сағат.
2.3 Бастауыш сынып оқушыларының педагогикалық -
Балалардың жас ерекшеліктерін есепке алу
Оқушылардың жеке ерекшеліктеріне қарай айырып
Қазіргі педагогика және психология ғылымдары
Белгілі бір шақтық кезеңге тән
Мектепте баланы оқыта бастау оның
Төменгі сынып оқушыларының ойлауын дамытуда
Әрбір жас шағы психикалық дамудың
Оқушылар күн тәртібін, мінез – құлық
Жас ерекшелік деп – баланың психологиялық
Белгілі педагог К.Д.Ушинский: «Егер мұғалім
Оқушыларды зерттеп бақылауда тағы бір
Менің зерттеу бағытымдағы сынып оқушыларының
Бастауыш сынып оқушыларының жан – жақты
1) Балалардың белгілі ережелер (грамматикалық, математикалық)
2) Балалардың сөйлеу қабілетін дамыту
3) Ойлау, қабылдау мен елестердің негізінде
4) Мұғалі балаларды үнемі ойланып оқуға
5) Ойлауды тәрбиелеу бала психикасын
Оқушылардың барлық пәндерден бірдей үздік
Оқу – адамның жеке басы танымының
2.4 Пәнаралық байланыс тиімділігін арттыру
Негізінен, оқу пәндері әр ғылымның
Қазіргі талап бойынша қоғам, табиғат, адам
Оқыту мазмұнындағы білім мен іскерліктің
И.Зверев пәнаралық байланыстарды толықтай көлемде
Сондай – ақ пәнаралық байланыстар жастарды
В.Скакун өз жұмысында пәнаралық байланыстарды:
В.Скакуннің пәнаралық байланыстарының түрі бойынша
- зерделенетін оқу материалы мазмұны
- оқушылардың жалпы оқу іскерліктерін
- оқыту әдістері мен құралдары
- оқушыларды тәрбиелеу және дамыту
М.Абдрасилов өз ғылыми зерттеуінде пәнаралық
А.Бейсенбаеваның зерттеуі бойынша пәнаралық байланысты
Кез келген пәнді зерделеудегі мақсат
Пәнаралық мәселесін шешуде оқу – тәрбие
Пәнаралық байланысты жүзеге асырудың негізгі
Келешек ұрпаққа білім берудегі күрделі
Классикалық педагогика жүйесінде орын алған
Қазіргі педагогика ғылымында дидактикалық ұстанымдар
Жалпы білім беретін мектеп пән
Пәнаралық байланыс негізінде оқушылардың икемділік
1) Интеллектік пен дағды (оқу, жазу,
2) Еңбекке икемділік пен дағды
3) Спорттық икемділік пен дағды;
4) Өнерге деген икемділік пен
Оқу үрдісінің барысында оқушылар танымдық,
А.Бейсенбаева «Пәнаралық іскерлік» ұғымын былай
«Пәнаралық іскерлік оқушылардың бір пәннен
Мысалы, бастауыш мектепте бейнелеу пәнін
Пәнаралық байланыстың құрылымын іске асыру
пәнаралық байланысты анықтау мақсаты;
өзара байланысқа түсетін оқу пәндерін
байланыс бөлігі немесе бөлігі болған
пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру жолдары
Сабақ беруде пәнаралық байланысқа мән
Математикалық, оның ішінде геометриялық ұғымдар
Кез келген бейнеленетін зат пен
Қоршаған ортадағы сұлулық атаулының барлығы
Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау белсенділігі
Бейнелеу іс - әрекеті ойлау, байқау, талдау,
Ендеше бастауыш сынып оқушыларына математиканы
Пәнаралық байланыстың қазіргі оқыту -
Пәнаралық байланыс бастауыш сыныптарда білім
Осы орайда К.Ушинскийдің «Шындықтың деректерінен
Қазіргі бастауыш мектепте оқытудағы білім
Пәнаралық байланыстың мәні мен маңыздылығына,
Ұлы педагогтар Я.А.Коменский, И.Г.Пестолоцци, К.Д.Ушинский, Л.Н.Толстой
Сонымен бірге шығыстың ұлы ойшылдары
Оқу үрдісінің барысында оқушылар танымдық,
Пәнаралық іскерлік оқушының бір пәннен
Әрбір пәнді өткенде, оны басқа
Пәнаралық байланыс – оқу мен тәрбие
Пәнаралық байланыс оқу – тәрбие үрдісі
Пәнаралық байланыстың ең негізгі дидактикалық
1) Оқу пәндері арасындағы өзара
2) Пәнаралық байланыс жан – жақты
3) Пәнаралық байланыс педагогикалық еңбектің
Пән материалын оқып – үйрену, оның
Қазіргі қоғамымыздың тереңдеп келе жатқан
Оқу бағдарламаларында жеке пәндердің оқу
Қазіргі күні Қазақстан Республикасында бастауыш
Бастауыш мектеп математика курсының негізгі
Қазіргі кезде білімнің интеграциялануын қамтамасыз
Осы орайда мектептің оқу – тәрбие
Мектеп тәжірибесінде математика сабағында пәнаралық
Осыған орай, пәнаралық байланыс төмендегідей
- пәнаралық байланыс - педагогика ғылымының
- мектептегі математиканы оқыту – тәрбиелеу
- оқыту үрдісі және оның
Пәнаралық байланыс туралы ғылыми әдебиеттерде
Пәнаралық байланыс ұғымы өз ішінде
Бірінші – байланыс құрамы . Бұған
Екінші – байланыс амалы. Бұл бір
Үшінші – байланыстың бағыттылығы: кейбір мәліметтердің
Сөйтіп, пәнаралық байланыс – маңызды дидактикалық -
Білімді меңгеру үрдісі ертерек алынған
Сонымен пәнаралық байланыс – нақтылы ақиқатты
Кез келген пән мұғалімдері пәнаралық
Б.М.Кедров өзінің еңбектерінде сабақта пәнаралық
Пәнаралық байланысты оқу – тәрбие үрдісінде
Көптеген педагогтармен психологтар пікірлеріне қарағанда
Ю.А.Самариннің пікірі бойынша пәнаралық байланысқа
Пәнаралық байланыс – ол білімнің мазмұнына
Дегенмен түрлі зерттеушілердің И.Д.Зверев, В.Н.Максимова, Г.И.Беленьский,
Зерттеушілердің пәнаралық байланыс жөніндегі көзқарастары
Ал М.Л.Зверев пен В.Н.Максимова пәнаралық
Сонымен пәнаралық байланыс өзінің мәні
Бұдан біз пәнаралық байланыс идеясы
Әрбір ғылым негізіндегі жеке пәндер
Қазіргі білім мазмұнындағы негізгі бағыт
Осы заманғы жалпы білім беретін
- оқыту үрдісіндегі пәнаралық және
- білім мазмұнын дербес жүйе
- қоғамдық өмірде қандай да
Қазіргі кезде оқушыларды даралап және
Білім мазмұнына қойылатын жаңа талаптар
2.5 Эксперимент жұмыстары және оның
Қазіргі қоғам дамуының өркениетті сипатта
Қазіргі қоғамның өркениетті даму сипаты,
Республикамыздағы Гуманитарлық білім тұжырымдамасында тұлға
Тұлғаны қалыптастырудың өзі оқыту, дамыту, тәрбиелеу
Математика пәні мұғалімдерінің бұл бағыттағы
Айта кететін жағдай, математиканы оқытудың
Математиканы оқыту үрдісі: (латынша processus -
Математиканы оқытудағы зерттеу әдістері: оқушылардың
Математиканы оқыту құралдары: төмендегідей үш
а) Оқытудың мазмұнын көрсететін оқулық, дидактикалық
ә) Оқытудың әдістері мен тәсілдері.
б) Математикадан оқу – тәрбие жұмысын
Математиканы оқыту мақсаттары: жалпы білім
Тәжірибелік мақсаты – оқушылардың алған теориялық
Қазіргі мектепте білім беруді сапалық
Кесте 2.2 Оқыту үрдісін ұйымдастырудың түрлері
Дәстүрлі сабақ
1.Кіріспе сабақ
2.Жаңа білімді хабарлау сабағы
3.Аралас сабақ
4.Жаттығу сабағы
5.Қайталау сабағы
6.Оқушылардың білімін есепке алу, тексеру, бағалау
7.Бақылау сабағы
8.Лекция сабақ
9.Семинар сабағы
10.Конференция сабағы
11.Лабораториялық сабақ
12.Демонстрация сабағы
13.Экскурсия сабағы
14.Іскерлікті, дағдыларды қалыптастыру сабағы
15.Жинақтау – қорытындылау сабағы 1.Пәнаралық байланыстылық сабағы
2.Панорамалық сабағы
3.Интеграциялық сабақ
4.Кешенді семинар
5.Пәнаралық байланыс факультативті сабағы
6.Ашық ой – пікір сабағы
7.Пәнаралық аукцион сабағы
8.Экспресс сабағы
9.Айтыс сабағы
10.Саяхат сабағы
11.Ойын сабағы
12.Пікір – талас сабағы
13.Музыкалық – театрландырған сабақ
14.Іскерлік – шеберлік сабағы
15.Ұлттық салт – дәстүр сабағы
16.Әңгіме – лекция сабағы
Көптеген мұғалімдер өз тәжірбиесінде сабақтың
Екінші сыныпта «78 + 22 және
Сабақ барысында санның құрамы, амалдардың
Сабақтың жүру барысында ана тілі,
Сабақ өткен материалды қайталаудан басталады.
жаттығу жазылып, түсіндіріледі.
78 + 22
Соңғы үш қосындының мәнін пайдаланып,
78 + 22 = (78 + 20) +2
2,4 – жаттығуларды «Кім жылдам» ойынын
2 – жаттығу
66 + 34 60 + 30
Сұрақ: Соңғы үш қосындының мәнін
Терімділік қасиетімен қалай орындалады?
66 + 34 = (66 + 30) + 4
66 + 34 = (66 + 4) + 30
Терімділік қасиетімен қалай орындалады?
100 – 34 = (100 - 30) – 4
100 – 34 = (100 - 4) – 30
Балдырған сұрағы:
Бір себетте 10 кг сәбіз, ал
Екі себетте неше сәбіз бар?
Айқасқан екі таяқ,
Тұрады жоқты сұрап.
5 – жаттығу. Есепке сұрақтар қою
- Оқу құралдары, түсті қарындаш неден
- Ағаштан.
- Ендеше ағаштарды өсіруге атсалысамыз. Ағаштың
Есеп оқытылады
қалам – 36 теңге
түсті (қ) - ? 28 теңге қымбат
Шешуі: 36 + (36 + 28) = 100
Жауабы: Барлығы 100 тг жұмсалды.
Сергіту сәтінде Балдырған «Білім сандығын»
Екі оқушы шығып тапсырма алады.
Ұлттық ойын «Қыз қуу»
Оқушыларға сұрақ беріледі: «Қыз қуу»
«Қыз қуу» суреті тақтаға ілінеді,
Х + 5 = 27
Х = 27 – 5
Х = 22
22 + 5 = 27
27 = 27
Х = 25 + 13
Х = 38
38 – 13 = 25
25 = 25
Балдырған сұрағы:
1. Шаршы дегеніміз не?
2. Периметрді қалай табамыз?
Балдырған жеңіске жеткен оқушыға «5»
«Ақ сүйек» ойыны арқылы 6
Әр қатардағы сандарды кему ретімен
98, 89, 87, 78, 64, 52, 46, 25
91, 84, 71, 48, 32, 23, 19, 19
Балдырған сұрағы беріледі:
Қосудың қандай қасиеті бар?
Қосу, азайту компоненттері.
Сабақты бекіткенде «Санамақ» ойыны арқылы
Үйге тапсырма беріліп, оқушылар мадақтау
Сонымен, бұл сабақты біз ана
2–ші сынып математика сабақтарында пәнаралық
Экспериментке Өскемен қаласының А.Байтұрсынов атындағы
Эксперимент кезеңдері
1 Диагностикалық кезең
1.1 Математика сабағын пәнаралық байланыс
1.2 Білім беру үрдісін, пәнаралық
1.3 Эксперимент жұмысын ұйымдастырып оның
1.4 Бастауыш сынып оқушыларының психологиялық –
1.5 Озат тәжірибелі мұғалімдердің іс –
1.6 Эксперимент жұмысының бағдарламасын құру.
2 Эксперименттік кезең
2.1 Эксперимент және байқау сынып
2.2 Екінші сыныптың математика сабақтарында
3 Қорытынды кезең
3.1 Эксперимент және байқау сынып
3.2 Эксперимент жұмыстарын ұйымдастыру барысында
Кесте 2.3 Бастауыш сынып оқушыларына математика
Берілген тапсырмалардың өлшем көрсеткіші
Деңгейлер
Жоғары Ондықтан аттап қосу және
Қалыпты Ондықтан аттап қосу және
Орташа Ондықтан аттап қосу және
Төмен Ондықтан аттап қосу және
1 Диагностикалық кезең
Анықтау экспериментінің негізгі мақсаты екінші
Екінші сыныптың математика сабақтарында пәнаралық
2 Қалыптастыру кезеңі
Қалыптастыру экспериментінің мақсаты екінші сыныптың
Диагностикалық зерттеу жұмысын ұйымдастыру нәтижесі
Эксперимент кезінде озат тәжірибелермен, басқа
Эксперимент соңында оқушылардың білім деңгейін
Жүргізілген зерттеу жұмысы математика сабақтарында
Осы жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде экспериментке
3 Қорытынды кезең
Зерттеу жұмысының қорытынды кезеңінде эксперимент
Педагогикалық эксперимент зерттеу жұмысының болжамының
ҚОРЫТЫНДЫ
Диплом жұмысының тақырыбы «Екінші сыныптың
Диплом жұмысында төмендегідей мәселелер назарға
- педагогикалық – психологиялық, ғылыми - әдістемелік еңбектерге
- озат мұғалімдердің іс – тәжірибесі;
- 2 – ші сыныптың оқулығына
- бастауыш сынып оқушыларының педагогикалық -психологиялық
- эксперимент жұмысы.
Қазіргі мектептерде оқу – тәрбие жұмысын
Математика сабағын пәнаралық байланыста оқыту
Зерттеу тақырыбы төңірегінде жүргізілген ғылыми
Жүргізілген зерттеу жұмыстары пән мұғалімдеріне
Білім берудің негізгі қағидалары айқындалып,
Пәнаралық байланыс оқушының білім деңгейін
Пәнаралық байланыс сабақтың мазмұнын тереңдетіп,
Осы аталғандар біздің жұмысымыздң өзектілігін
Диплом жұмысы барысында тақырыптың мазмұнын
Қорыта келгенде, пәнаралық байланыс негізінде
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Абдуллина Г. Оқыту әрекетінің дамытушылық сипаты
Абсатова М. А. Межпредметные связи и
Арынова Г. Математика сабақтарында сөздік әдістерді
Ахметов Е. Математика - ғылымның күре тамыры
Әбдіқасымова Ш. Математика / Ш.Әбдіқасымова // Бастауыш білім,
Әбиев Ж. Педагогика / Ж. Әбиев, С. Бабаев. –
Әуелбаев А. Бейнелеу өнерінің пәнаралық байланысы
Әуелбеков Е. Пәнаралық байланыс және оқушылардың
Әуелбеков Е. Пәнаралық байланыстың маңызы үлкен
Әуелбеков Е. Пәнаралық байланыстың тиімділігін арттыру
Бабашева Г. Қызықты математика жарысы / Г.
Бейсенбаева А. Пәнаралық байланыс негізінде оқыту
Бекбаева З. А. Пути использования межпредметных
Бидосов А. А. Математиканы оқыту методикасы /
Бимашева С. Оқушы психологиясын ескере отырып
Демесінова С. Оқушылардың ойлау қабілетін логикалық
Дүмшебаева Г. Балалардың есін дамытудың психологиялық
Ералиева М. Е. Жаңа буын оқулықтарын
Жайлауова М. Пәнаралық байланыс / М. Жайлауова //
Жанабилова А. К. Қазақ тілін әдебиетпен
Жененова А. Қызықты есептер жинағы / А.
Жонтаева Г. Н. Математиканы оқыту әдістемесі
Иманбекова И. Бастауыш мектепте оқу - тәрбие
Кененбаева М. А. Бастауыш және негізгі
Кішібаева Д. Пәнаралық байланыс арқылы тұлғаны
Кішібаева Д. Пәнаралық байланыстар / Д. Кішібаева //
Қазақ Совет Энциклопедиясы. – Алматы, Қазақ
Қайыңбаев Ж. Математиканы оқыту ерекшеліктері / Ж. Қайыңбаев
Қайыпова Ш. Танымдық белсенділік тәсілдері / Ш.
Қоянбаев Ж. Б. Педагогика / Ж. Б. Қоянбаев, Р.
Маушанова Б. Ойын арқылы пәнаралық байланысты
Молдабек Қ. Оқулық мазмұны мен құрылымына
Мұқанов М. М. Жас және педагогикалық
Нағымжанова Қ. М. Инновациялы – креативті технологиялар /
Нақысқожаева Ж. Озат тәжірибе – көпке ортақ
Нұрсұлтанов Қ. Математикалық логика бастамалары / Қ.
Ортаев Б. Пәнаралық байланыс негізінде / Б
Орынбаев Ш. Халықтық педагогика математика сабағында
Петровский А. В. Педагогикалық және жас
Сабыров А. Жас ерекшеліктері ескерілсін / А.
Садыкова Д. Жас ерекшеліктеріне байланысты баланың
Самаева Д. Пәнаралық байланыс арқылы оқыту
Сейілова З. Д. Негізгі мектеп математика
Сейілханова Г. Оқулық туралы / Г. Сейілханова //
Сейітқазиева О. Математикалық ойын / О. Сейітқазиева //
Тәжмағанбетұлы Ә. Математикалық білімге басымдылық қажет
Тожыбаева Р. Дидактикалық ойындар / Р. Тожыбаева //
Тоқбергенов Ә. Пәнаралық байланыс / Ә. Тоқбергенов //
Тұрбекова А. Пәнаралық байланыс / А. Тұрбекова //
Ізғұттынова Р. О. Білімнің сапалық деңгейін
ТІРКЕМЕ А
1. Бұл санды бірдей қосылғыштардың
16 = * + *
А) 10 + 6
Б) 8 + 8
С) 9 + 7
Д) 6 + 10
2. Дұрыс таңбаны қойып салыстыр: 36
А) Б) >
С) =
3. Әлия мен Мәншүк 16
А) 5 дәптер
Б) 6 дәптер
С) 7 дәптер
Д) 8 дәптер
4. теңдеуді шеш: х + 40 = 52
А) 12
Б) 11
С) 13
Д) 14
5. Айырманың дұрыс мәнін тап:
А) 22 – 9 = 10
Б) 17 – 5 = 13
С) 20 – 6 = 15
Д) 15 – 4 = 11
6. Қай сандар өсу ретімен
А) 0, 2, 4, 6, 8, 10
Б) 0, 2, 5, 3
С) 6, 5, 3, 1
Д) 0, 1, 3, 2, 4
7. Өрнек құр және оның
А) 89
Б) 79
С) 99
Д) 69
8. Тиісті санды тауып қой: 65
А) 15
Б) 17
С) 13
Д) 19
9. Салыстыр: 2м 3см * 3м 5дм
А) >
Б) С) =
10. Теңдеуді шеш: 47 - х = 33
А) 14
Б) 15
С) 13
Д) 16
ТІРКЕМЕ Ә
«Орнын тап» ойыны.
Дидактикалық мақсаты: Оқушылардың есептеу дағдысын
Құралдар: тақта, мысалдар жазылған карточкалар.
Мазмұны: тақтаға төмендегідей мысалдар жазылған
I тақта
28 – 10 9 +
6 + 5
8 + 7
Сынып екі топқа бөлінеді. Әрбір
ТІРКЕМЕ Б
«Ақ сүйек» ойыны
Дидактикалық мақсаты: Белгісіз санды және
Құрал: кесте.
10
8
а
а +5
Ойын мазмұны: Ойынға сынып толық
ТІРКЕМЕ В
«Санамақ» ойыны.
Орыс тілімен байланыстыру.
1. Один – бір. Ұйқыдан тұр.
2. Екі – два. Білмесең сұра.
3. Три – үш. Бойға жинап күш.
4. Четеры – төрт. Айтты серт.
5. Пять – бес. Өтірік айтпа еш.
6. Шесть – алты. Оқушының алды.
7. Семь – жеті. Білмесең екі.
ТІРКЕМЕ Г
1. Әріпті өрнектің мәнін тап: а
А) 43
Б) 42
С) 41
Д) 40
2. Теңдеуді шеш: 9 + в = 13
А) 4
Б) 5
С) 6
Д) 7
3. Тиісті санды тауып қой: 34
А) 38
Б) 28
С) 18
Д) 48
4. Салыстыр: 55 * 73 – 24
А) >
Б) С) =
5. Асылан бірінші күні кітаптың
А) 60
Б) 59
С) 62
Д) 73
6. Әр санды бірдей қосылғыштардың
18 = * + *
А) 8 + 8
Б) 7 + 7
С) 10 + 8
Д) 9 + 9
7. Тиісті таңбаны қой: 53 * 27
А) +
Б) –
С) :
Д) .
8. Есепте: 47 + (62 – 37)
А) 25
Б) 24
С) 23
Д) 26
9. Минут арқылы өрнекте: 1 сағ 8
А) 88
Б) 58
С) 68
Д) 78
10. Айырманың мәнін тап: 79 – 23
А) 53
Б) 54
С) 55
Д) 56
ТІРКЕМЕ Д
Эксперимент сыныбының диагностикалық гистограммасы
Жоғары
Орташа
Төмен
Байқау сыныбының диагностикалық гистограммасы
Жоғары
Орташа
Төмен
73
