Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағындағы алма бақтарына зиянкестердің әсері диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ......................................................................................... 7
1 ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ............................................................. 11
ІІ. ЗЕРТТЕЛЕТІН АУДАННЫҢ ТАБИҒИ КЛИМАТТЫҚ ЖАҒДАЙЫ................................................................................... 20
2.1 Алматы облысының табиғи-климат жағдайы............................ 20
2.2 Гидрографиясы.............................................................................. 23
2.3 Жер бедері..................................................................................... 25
2.4 Өсімідік жамылғысы..................................................................... 26
2.5 Алматы облысының топырақтарының таралуы және оның сипаты.............................................................................................. 27
ІІІ. ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ...................................................................... 29
3.1 Петрушеваның әдісі...................................................................... 29
ІV. ЗЕРТТЕУДІҢ НӘТИЖЕСІ........................................................... 31
4.1 Жеміс ағаштарының фитосанитарлық жағдайына талдау 31
4.2 Зиянкестердің биологиялық ерекшеліктері............................... 35
4.3 Инсектицидтердің агроценоздағы энтомофаунаның зияндылығы мен таралуына экологиялық жағынан әсері......... 45
Еңбек қорғау................................................................................. 49
Қорытынды................................................................................... 52
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................................................ 54
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 52 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
«Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағындағы алма бақтарына зиянкестердің әсері»
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................... 7
1 ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ............................................................. 11
ІІ. ЗЕРТТЕЛЕТІН АУДАННЫҢ ТАБИҒИ КЛИМАТТЫҚ ЖАҒДАЙЫ................................................................................... 20
2.1 Алматы облысының табиғи-климат жағдайы............................ 20
2.2 Гидрографиясы.............................................................................. 23
2.3 Жер бедері..................................................................................... 25
2.4 Өсімідік жамылғысы..................................................................... 26
2.5 Алматы облысының топырақтарының таралуы және оның сипаты.............................................................................................. 27
ІІІ. ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ...................................................................... 29
3.1 Петрушеваның әдісі...................................................................... 29
ІV. ЗЕРТТЕУДІҢ НӘТИЖЕСІ........................................................... 31
4.1 Жеміс ағаштарының фитосанитарлық жағдайына талдау 31
4.2 Зиянкестердің биологиялық ерекшеліктері............................... 35
4.3 Инсектицидтердің агроценоздағы энтомофаунаның зияндылығы мен таралуына
Еңбек қорғау................................................................................. 49
Қорытынды................................................................................... 52
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................................................ 54
КІРІСПЕ
Жұмыстың өзектілігі. Дүниежүзілік алмалардың тұқымы Алматыдан бастау алады. Мәселен,
алады.Қазір республика аумағында осындай жабайы алмалардың зерттелген 200-ден астам
Алма индустриясын Қазақстанда дамытуымыз керек. Алматыны -алманың атасы деп
Базардағы алма ираннан қытайдан жеткізілетін жасанды алмаларды халық тұтынады.
Жыл сайын әлем бойынша алманың 40 млн тоннасы желінеді
«Алмалардың атасы», «Алмалардың патшасы» атанған Алматы апорты бiр кездерi
Адам денсаулығы көбіне қоршаған ортадағы экологиялық ахуалға байланысты.
Қазақстанның оңтүстік – шығыс аймағы өзінің табиғи – климаттық
Жеміс бақтарында ауа райы және антропогенді факторлардың әсерінен жаңа
Бақ биоценозының зиянды энтомофаунасының негізгісінен қосарлана кездесетіндер деп бөлу
Жұмыстың мақсаты: алма жемісінің зиянкестері, олармен күрес бағытында
Қойылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттер алға тартылады:
Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағындағы алма бақтарында кездесетін зиянкестерін зерттеген ғылыми-теориялық
Алматы облысының табиғи климаттық жағдайына сипаттама беру;
Алматы облысы бақтарында алма жемірлері мен оған қосарлана кездесетін
Алма ағаштарының зиянкестері туралы мәлімет алып, оларға қарсы қолданылатын
Зерттелген нәтижелер бойынша қорытынды жасалып, өндіріске бірқатар ұсыныстар
Дипломдық жұмыс кіріспеден әдебиетке шолудан, зерттелетін ауданның табиғи-климаттық жағдайына
Зерттеу нысаны: Өсімдік қорғау ғылыми-зерттеу институтында жүргізілді. Біздің зерттеулеріміздің
Алма жемірімен онымен қосарлана кездесетін зиянкестер: бақтың өрмекші кенесі,
Алма ағаштарын «Микронер» маркілі өңдегіштің көмегімен 1200л/га жұмыс шығыны
Алама жемірінің дамуын бақылауда химиялық құрамы бар препараттармен өңделген
Өңдеуден кейін осы ағаштардан су режимін, жемістегі және жапырақтағы
1.ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ
Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестерден қорғауда, химиялық құралдарды кеңінен қолдану
Көп жылдық зерттеу жұмыстарын жүргізген Е.М. Сторгеваяның [1] тәжірбиесінде
Бұл жағдай, ең алдымен оңтүстік-шығыс Қазақстанның алма бағының агроценозындағы
Мәселен, Алматы облысының жеміс аймағы шаруашылықтарында соңғы жылдары жемістің
Сондықтан алма жеміріне және онымен қосарлана кездесетін зиянкестерге қарсы
Осыған байланысты ғалымдар бұдан да бұрын өз ойларын айтқандай,
Онымен қатар, пестицидтерді өнеркәсіптік жолымен өндіруді өнімдерді және синтездеуді
Р.Л. Меткафтың [3] тұжырымы бойынша «Пестицидтердің адамзат үшін маңыздылығын
Айтылған ойлардың орынды болғанымен пестицидтердің айтарлықтай кемшіліктерінің барлығын есиен
Сондықтан зиянкестерді жою амалдарынан бақ және басқа агроценоздарда зиянды
Қолданылатын пестицидтер жоғарыда айтылғандарға қарай, сұранысқа сай: олар сынақтан
Пестицидтерді талдау барысында улылық әсерінің пайдалы жәндіктер түріне, дақылдардың
Сонымен қатар ғалымдардың тәжірбиесі бойынша алма бақтарындағы пестицидтердің
Сонымен қатар, сыналған препараттар фастак, регент Д.И. Полищуктің зерттеуі
К.Т. Сухаруковтың зерттеулерінде инсектицидтердің әсерінен протоплазмалық өзгеріс болады: мысалға,
А.С. Коверга мен Г.И. Нилованың зерттеулерінде [9,10] фосфорорганикалық байланысы
Кияшко, Эйдеммон және басқалардың айтуынша [11,12], біріншіден ГХЦГ-ны қолданғаннан
А.А. Богдарина, И.П. Машковцев және В.Н. Селезновтың мәліметтерінде, хлорофилдің
Сонымен қатар мынаны ескеру қажет, өңдеуден кейін пигментттердің мөлшері
Бұл құбылыс препараттың әсерінен пигментке бұзылушылық әсері хлорофил синтезінің
Тыныс алу энергиясы инсектицидтермен өңдегеннен соң кенеттен тез жоғарлайды.
М.Я. Березовский және И.Ф. Кургкиннің тәжірбиелерінде, пестицидтермен өңделгеннен соң
А.А. Богдаринаның зерттеуі, өсімдікті пестицидтермен өңдегеннен соң бір
Түйіндей айтқанда, физиологиялық процестерді, зерттеу нәтижелері инсектицидтердің әсерінен тыныс
Мысалы, инсектицидтермен өңдеген соң тәжірбиедегі өсімдік жапырақтары бақылаумен салыстырғанда,
Инсектицидтердің оңтайлы шығын мөлшері өсімдік физиология жағдайына оң немесе
Инсектицидтердің тәжірбиедегі өсімдіктердегі физиологиялық әсерін олардың көмірқышқылдың алмасуына
Өсімдік ұлпаларындағы қант мөлшерінің жоғарлауы И.И. Нилов инсектицидтердің
Әдебиеттерде инсектицидтердің қорғалатын өсімдіктердің өсуіне, дамуына әсерін тигізетіні туралы
Зерттеушілердің айтуынша, қосымша өнім бір жағынан зиянкестерді жоюдың, кейбір
Сонымен қатар, инсектицидтердің әсерінен өсімдіктердің өсу және дамуы қабілетін
П.В. Сазоновтың тәжірибиесінде, қырыққабат шыбынына қарсы ГХУ және нафталинді
А.А.Богдарина және басқалар жүргізген авторлардың химиялық шараларды атқарғанда картоптың
Сонымен әдебиеттерде инсектицидтердің фитоцидтік әсерінің нәтижесінде өсімдіктердің вегетациялық
Пестицидтерді таңдағанда, олардың улылық ұзақтығын апйдалы бунақденелілер түрлеріне препараттарға
Рессейде жүргізілген зерттеулерде пестицидтерге зиянкестердің резистенттігін анықтау, осы тұрғыда
А.В. Манько, О.Г. Власованың жүргізген тәжірбиелерінде долана жемісі кенесі
Қорғау шаралары кешенін қарастырғанда және пестицидтерді тандағанда олардың ыдырау
БИ-58 пестицидінің улылық ұзақтығы Л.Н.Благонравованың зерттеулердің 15 күнге созылған
Инсектицидтер ыдырауы әртүрлі топ әртүрліше болады. Бұрынғы қолданыста болған
Жоғарыда көрсетілген зерттеулерде осы уақыт инсектицидтерді қолданғанда бақтың негізгі
Жүргізілген зертеулер адам организміне оларды қолданғанда пиретроидтар әсері соңында,
Сондықтан инсектицидтерді таңдау барысында ауыл шаруашылығы өсімдіктерді қорғауда кейбір
Осымен қоса химиялық құралдарды өзінің келтірілген мөлшерінде пайдалану қажет.
Жүргізілген зерттеулер алма бақтарын зиянкестерден қорғаудың интегралды бағдарламасын қарастырады,
Е.М.Макаровтың деректері бойынша алма жеміріне қарсы интегралды жүйе-биопрепараттарда қолдану
Бақтың негізгі зиянкесі алма жемірі және онысен қосарлана кездесетін
Бұл зерттеулердің негізгі мақсаты: әр түрлі химиялық құралдарды қолдануды
2. ЗЕРТТЕЛЕТІН АУДАННЫҢ ТАБИҒИ КЛИМАТТЫҚ ЖАҒДАЙЫ
2.1 Алматы облысының табиғи-климат жағдайы
Алматы қаласының батыс бөлігіндегі Іле – Алатауының таулы бөктерінде
Осы аймақтағы топырақ қара – қоңыр, сарғылт – қызыл,
Барлық кешенді агротехникалық тәсілдерді жүзеге асыру кезінде, тәжірибие бағындағы
Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи сая-бағында орналасқан Ақсай филиалындағы орналасқан
Тау бөктері және төменгі тау бөктерінің климаты тез кенеттен
Күз ұзақ, жылы қыркүйек айынла ауаның орташа температурасы 16,90
Ілі-Алатауының таулы бөктерінде көктем өте құбылмалы және қар жауып,
Температура режимінің күр ауытқып отыруы тек қана өсімдіктердің дамуына
Таулы бөктерде жазы құрғақ және ыстық болып келеді. Жауын-шашынның
2008 жылдың ауа-райы, климаттық жағдайлары жауын-шашынның көп болуымен және
Маусым айы ауа-райы жағдайының құрғақшылығымен, ауаның температурасы 330С дейін
2009 жылдың вегетациялық кезеңі орташа көпжылдық көрсеткіштеріне қарағанда, өте
Ауаның температурасы 30 0С-тан жоғары ыстық күндердің саны
Кесте 1. Жауын-шашаның көп жылдық орташа мөлшері, салыстырмалы ылғалдылық
Айлар І ІІ ІІІ ІV V VІ VІІ VІІІ
Жауын-шашын мм. 28 29 62 92 93 57 36
Салыстыр-малы ылғалдылық 68 67 65 50 48 42 35
Ашық күн ұзақтығы (сағат есебімен) 116 120 146 194
1-Диаграмма. Жауын-шашаның көп жылдық орташа мөлшері, салыстырмалы ылғалдылық және
2.2 Гидрографиясы
Алматы төңірегіндегі өзендер Іле алабына жатады. Негізінен бұлар
Өзендері. Қала арқылы Үлкен Алматы мен Кіші Алматы және
Кіші Алматы өзені Тұйықсу мұздағынан басталады. Аңғарында лайлы
Көлдері мен бөгендері. Көлдер негізінен гляциялық зонада орналасқан.
Тұйықсу мұздағының етегінде Кіші Алматы аңғарында осындай үш
Ақсай бөгені, Ащыбұлақ бөгені, Қапшағай бөгені, Мыңжылқы бөгені, Сайран
Алматы өзенінің гидрогеологиялық жағдайы жөнінен Іле артезиан алабына,
Палеоген мен төменгі неогеннің құм қабаттарында тұзды (37-54 г/л),
Антропогеннің дөңбектасты-малтатасты, құмды-саздақты шөгінділерінде жер асты суының ағыны
2.3 Жер бедері
Алматы төңірегі негізіне таулы келеді. Оңтүстігінде Тянь-Шань тау
Альпілік тектоникалық қозғалыстар Іле Алатауына күрделі кейіп берді. Ьиік
2.4 Өсімідік жамылғысы
Алматы төңірегенің флорасы мыңнан астам өсімдік түрінен тұрады. Соллтүстіктен
Орман белдеуінің төменгі жағында үйеңкі, долана, сарыағаш, итмұрын,
Бұдан жоғары, Яғни 2800-3200 м биіктікте субальпілік және
Қала шегіндегі жасыл желек шамамен 8 мың га.
2.5. Алматы облысының топырақтарының таралуы және оның сипаты
Алматы және оның төңірегінің топырақ қабаттарының құрамы
Сазды топырақ әсіресе ағаш өсіруге қолайлы, қосымша суландыруды
Құрамындағы шіріндісі 8-13%-ке дейін жетеді және басқа да
3.ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН МАТЕРИАЛДАРЫ
3.1 Петрушеваның әдісі
Алматы облысы бақтарында алма жемірлері мен оған қосарлана кездесетін
Алма жемірінің биологиялық даму ерекшелігін анықтау үшін далалық және
Өңдеудің топырақ фаунасына әсері энтомологиялық қаққыш және жерде ұстағыштар
Биологиялық тест – нысандар ретінде алма жемірінің даму сатысы
Алынған үлгідегі шөкімдерді арнайы келіге салып, 80 пайыздық ацетон
Хлорофилл а (Са)= 12,7 Е663-2,69645;
Хлорофилл b (Св) = 22,9 Е645-2,69663;
Хлорофилл қосындысы (а+в)= 802 Е663-2,69645.
Осы формуланың негізінде 1 л ерітіндісіндегі милиграм есебінде (мг/л)
Пигменттердің санын 1г шикізат ретінде (мг/г) есептеуде келесі формуланы
Хлорофилл = КхV/d,
Мына жерде К-Са Сb (Са + Сb) немесе Ск;
V- араласқандағы көлемі, мл;
d- жапырақ шөкімі, мг.
Жеміс ағаштар жапырақтарының ауданының сызықты параметрлері бойынша есептеуді келесі
Осы жағдаймен, берілген әдістеме жеміс шаруашылығында ең оңтайлы жүргізілетін
Эксперименттік мәліметтердің статистикалық өңдеулер Б.Ф.Доспехов ұсынған әдісі бойынша математикалық
4. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕСІ
4.1 Жеміс ағаштарының фитосанитарлық жағдайына талдау
Бақтардың фитосанитарлық жағдайына баға беру және белгілеу үшін Алматы,
Бұл үшін жемістердің пісіп жетілуі кезеңінде алма жемірімен зақымдалған
Бақтың өрмекші кенесімен қатар бұрыннан өзінің саны жағынан және
Соңғы жылдары Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығысындағы бақтарда алма күйесі
Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарында барлық алма ағаштары зиянкестердің
Маршруттық зерттеу жұмыстары бұл жылдары әртүрлі шаруашылық аймақтарда: Алматы
Төменде көрсетілген 2-ші кестеде жемістің алма жемірімен және қосарлана
Кесте-2. Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарындағы алма бақтарында
көрсеткіштер облыстар
Алматы Оңтүстік Қазақстан Жамбыл Қызылорда
Алма жемірімен зақымдалған жемістер,% 4,5-50,0 10,5-48,4 13,3-40,4 17,0-48,1
жапырақтарда кенелердің орналасуы, дана /жапырақ 0,1-5,8 0,6-7,6 0,5-6,3 0,8-7,2
долана күйе көбелегімен зақымдануы 2,2-7,7 3,4-8,8 1,5-9,9 4,0-12,3
жапырақтардың алма күйесімен зақымдалуы 10,6-40,0 - - -
Кестеден алынған мәліметтерден көріп отырғанымыздай, Қазақстанның оңтүстік, оңтүстік-шығыс аймақтарындағы
Жемістердің зақымдануы әр аймақта әртүрлі сорттарда шамамен 4,5 тен
Республиканың барлық оңтүстік-шығыс аймақтарындағы мәдени алма бақтарындағы және жабайы
Алматы облысының барлық шаруашылықтарында кенелердің саны ауа-райы климаттық жағдайларына
Бақтың өрмекші кенелерінің жоғары деңгейде орналасуы Оңтүстік Қазақстан және
Мониторинг жүргізу кезінде алманың әртүрлі сорттарының алма жемірімен зақымдануына
Бірақ та алма жемірінің зияндылығының әртүрлі болуы және алма
кесте - Жапырақтарда кенелердің орналасуы және алма жемістерінің алма
мониторинг аймақтары көрсеткіштері алма сорттары
апорт голден делишес заря алатау джонатан айдоред
жазық таулы бөктері (750м) жемістердің алма жемірімен зақымдалуы,% 44,4
кенелер саны, дана/жапырақ 4,7 0,6 0,5 2,2 1,1
төменгі таулы бөктері (7500-1200м) жемістердің алма жемірімен зақымдалуы,% 36,4
кенелер саны, дана/жапырақ 2,6 0,2 0,2 1,5 0,8
орта таулы бөктері (1200-1600) жемістердің алма жемірімен зақымдалуы,% 20,7
кенелер саны, дана/жапырақ 1,8 0,1 0,6 0,9 0,7
олардың зияндылығының төмендегені анықталды. Ал орта таулы бөктерінде теңіз
Алма ағаштарының жерсіндірілген әртүрлі сорттарының жемістерінің алма жемірімен зақымдануына
Жемістердің зақымдануы дәрежелерінің айырмашылығы, біріншіден, олардың анатомиялық және морфологиялық
Алма жемірі және онымен қосарлана кездесетін зиянкестер, бақтың өрмекші
Әртүрлі сорттарда кенелердің санына талдау, олардың ең көбі жапырақтарының
Басқа да сорттарда жүргізілген зерттеулер кенелер санының салыстырмалы төмен
4.2. Зиянкестердің биологиялық ерекшеліктері
Алма бағына кешенді талдау жұмыстарын жүргізгенде агроценоздағы энтомофагтардың тіршілігін
Бірақ та инсектицидтерді пайдалануды қысқартқанда, бір уақытта алма жемірі
Алма бақтары зиянкестеріне кешенді қорғау шараларын жүргізгенде алма жемірімен
Осыған орай, өңдеу жұмысының шығын мөлшеріне қарай санын азайтып,
Кейбір жылдары алма бағындағы зиянкестердің атап айтсақ, раушан жапырақ
Сонымен қатар, зиянкестердің кейбіреулерінің дамуының биологиялық ерекшеліктері алма жемірінің
Біздің жүргізген зерттеу мақсатымызға алма жемірімен қосарлана кездесетің зиянкестердің
Қазіргі заманға сай қорғау шараларын пайдалана отырып, алма жемірінің
А) Алма жемірі (Carpocapsa pomonella L.)
Алма жемірінің биологиялық ерекшеліктерін анықтай отырып, оларға қосарлана кездесетін
Бұл мақсатпен күзде және ерте көктемде қыстап шыққан жұлдызқұрттарды
Маусым айының ортасында жұлдызқұрттардың бірінші ұрпағын жинау үшін ағаштарға
Көбелектердің көктемгі ұрпағының бірінші ұшуы шыңы мамыр айының соңына
2008-2009-ші жылдардағы алма жемірі көбелектердің ұшу динамикасы жаздық ұрпағы
Бірінші ұрпақтың дамуы екінші ұрпақтың дамуының созылуына байланысты болды.
Алма жемірінің II –ші ұрпағының сан мөлшері жағынан өсіп-өнуі
Алма жемірінің даму динамикасы бойынша алынған мәліметтерден фенокалендарь құруға
4 кесте - Алма жемірінің дамуының фенологиялық күнтізбесі
(ЕМК Өсімдік қорғау ғылыми-зерттеу институтының тәжірбие бағы 2008 жыл.)
ұрпақ декадалар, айлар
сәуір мамыр маусым шілде тамыз
I II III I II III I II III
I-ші
ұрпақ
I-ші
ұрпақ
(-)
қ (-)
қ
қ
қ
+
·
+
·
-
+
·
-
қ
-
қ
қ
+
·
+
·
+
·
-
-
-
-
-
(-)
Шартты белгілер:
(-) – қыстау сатысы
қ – қуыршақ
+ - көбелек
· - жұмыртқа
- жұлдызқұрттар
Жүргізілген байқаулардан, алма жеміріне қарсы химиялық өңдеуді жүргізгенде оптимальді
Жұлдызқұрттардың шығуы, алма ағаштарының жемістері грек жаңғағындай түйін тастағандағы
Б.М. Литвиновтың белгілегеніндей, Харьков обылысында бірінші көбелектердің ұшуы Пиструшка
Біздің бақылауларымыз бойынша Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймақтарында алма жемірінің жұлдызқұрттарына
Бұл мерзім, яғни мамыр айының соңы мен маусым айының
Кенелер. Бұлар — өрмекшітәрізді ұсақ жәндіктер — топырақта, орман
Астық және ұн қорын ысырап етіп, бүлдіретін де кенелер
Кенелер азық-түлік қорьш бүлдіріп, ауыл шаруашылығына үлкен зиян келтіреді.
Мамықкенелер құстардың денесінде мекендеп, әкаяқ (әсіресе-тауыққа) ауруын туғызады. Мұндайда
Үй хайуанаттары тері кенелерінен де зардап шегеді. Бұлар қышыма
«Қансигек» ауруы мал шаруашылығына орасан зор зиян келтіреді. Мысалы,
Бұл кенелер қорексіз 9 ай тіршілік ете алады, сондықтан
Құрт пішінді, мөлшері 0,1—0,2 миллиметрден аспайтын ұсақ берішкенелер әр
Мәдени өсімдіктер зиянкестерінің бірі — өрмеккене. Мөлшері 0,2—1,0 миллиметрден
Бұлар бақ, бау, қозалы және жылыхана өсімдіктеріне орасан зор
Б) Бақтың өрмекші кенесі (Schizotetranychus pruni Oudem).
Республиканың аймақтарындағы жеміс-жидек шаруашылығында жаппай таралуынан, кенелер бақтарға
Сурет - 1. Өсімдік кенелерінің түрлері.
Ертерек жүргізілген зерттеулерге сәйкес Алматы обылысы жеміс-жидек аймағындағы бақтардың
Жемістің қоңыр кенесі. Біздің бақылауымызға сәйкес 4-5-ші ұрпаққа дейін
Қазіргі уақытта беріш кенесінің (Eriophyes piri Nal.) таралуы және
Ерте көктемде бүршіктерге қыстап шыққан ұрғашылары жұмыртқа салғаннан кейін,
Алма жемірімен күресуде кенелерге де қарсы қорғау шараларын қолдану
Сонымен қатар, бақтың өрмекші кенесі алма жемірінен кейінгі негізгі
Кенелер санының өсуін тежеудің негізгі бағыты болып, алма жемірінің
В) Долана күйе көбелегі (Gemiostoma scitellf Z.)
Алма жемірімен қосарлана кездесетін зиянкестердің арасында қабыршақ қанаттылар
Долана күйе көбелегінің қуыршақтары топырақтардың беткі қабатында, түскен жапырақтардың
Көктемде 2008 жылы бүршік жара бастаған мезгілде 6-шы сәуірде
2-Диаграмма - Әр түрлі инсектоакарицидтердің алма жемірінің ІІ -ші
3-Диаграмма - Әр түрлі инсектоакарицидтердің алма жемірінің ІІ -ші
5 кесте - Инсектицидтермен өңдегенде алма жемісінде, жапырағында қалдық
Тәжірибе нұсқалары Шығын мөлшері,
л/га Зерттеу нысаны Қайталау Қалдық мөлшері, мг/кг
арриво, 25% э.к., (ципермитрин) 0,16 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
фастак, 10% м.с.с.к., (алфаметрин) 0,3 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
каратэ, 50% э.к., (лямбдацигалотрин) 0,5 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
димилин, 48% с.к., (дифлубензурон) 0,1 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
талстар, 10% э.к., (бифентрин) 0,6 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
кинмикс,(эталон)5%
с.к.,(бетаципермитрин) 0,3 жапырақта 4 байқалмады
жемісте
4.3 Инсектицидтердің агроценоздағы энтомофаунаның зияндылығы мен таралуына
Пестицидтердің биоценозға деген кері әсерінің бәсеңдеуі
Күрделі экологиялық жүйе болып табылатын көп жылдық ағаштарға
Химиялық құралдың кері әсерін әлсіздендірудің ең басты
Өкінішке орай, қазақстанның оңтүстік және оңтүстік шығыс аймақтарында
Осыған байланысты белсенділігі пайдалы фаунаның арқасында алма
Қорғау шаралары жүргізілмеген жағдайда алма жемірлерінің тигізетін
Осы әдіске сүйене отырып, қорғау шараларын жүргізгенде алма жеміріне
Біздің жүргізген зерттеулерімізден жеміс ағаштарының зиян
Алма жеміріне қарсы зерттеу жұмыстарын анықтауда біз
Алынған мәліметтер бойынша зерттеу кезінде алма жеміріне
6кесте - Алма жеміріне қарсы қолданылған инсектицидтердің биологиялық
2008-2009 жж. )
Препараттар Жылдар Жемістің зақымдалуы % Биологиялық тиімділік, %
Түскен жеміс Жиналған өнім
Арриво,(циперметрин)
25% э.к.,0,16 л/га 2008 19,6 5,6 87,3
2009 19,4 5,3 87,9
Фастак,(алфаметрин)
10% м.с.с.к., 0,3 л/га 2008 19,6 2,9 93,4
2009 19,0 2,7 93,9
Каратэ.(лямбда-цигалотрин)
050 э.к., 0,5 л/га 2008 20,8 3,6 91,8
2009 20,1 3,7 91,6
Димилин.(дифлубензурон)
48% с.к.., 0,1 л/га 2008 19,0 3,0 93,2
2009 19,8 3,3 92,4
Талстар,(бифентрин)
10% э.к., 0,6 л/га 2008 18,3 3,6 91,8
2009 19,3 3,8 91,3
Кинмикс,(бета-циперметрин) (эталон) 5% с.к., 0,3 л/га 2008 18,0 3,5
2009 19,5 3,9 91,0
Бақылау 2008 60,1 48,2 -
2009 54,2 43,8 -
6-ші кестедегі мәліметтер көрсеткендей, 1986 жылы отырғызылған Заилийский
Алма бағында негізгі доминантты түрлеріне қарсы жылда
Сонымен қатар пестицидтерді таңдауда алма жемірінің, қосарлана кездесетін
Сонымен қатар, пайдалы жәндіктер түрлері қарастырылды, фитофагтардың зияндылығы
Оңтүстік шығыс қазақстан жағдайында алма бақтарына
Бақтың кенелері: бақтың өрмекші кенесі (Schizotetranychus pruni Oudem),
Инсектицидтерді қароастырғанда, алма жемірінің зияндылығының төмендегені, қосарлана
Біздің сынауға алынған интицидтерді алма жеміріне қарсы
ЕҢБЕК ҚОРҒАУ
Еңбек қорғау дегеніміз – еңбек процесінде қауіпсіздікті, адамның денсаулығы
Әрбір мекемеде, өндіріс орындарында, лабораторияда қауіпсіздік техникасы, еңбек қауіпсіздігі,
Еңбек қорғау мен өрт қауіпсіздігі тығыз байланысты. Себебі өрт
Біз практикадан өткен жерде қауіпсіздік техникасы туралы, еңбек қауіпсіздігі
Еңбек қорғау жұмыстарын ұйымдастыру және жұмысты орындауға жіберілген адамдардың
Зертхана басшысы өндірістік жарақаттанудың барлық оқиғаларына және кәсіптік улануға
Еңбек қорғау жөніндегі стандарттар, ережелер мен нормалар.
Мемлекет, өзі өкілеттік берген органдар арқылы, ғылыми негізделген стандарттар,
Адам ағзасы мен денсаулығына әсері бойынша токсикологиялық бағалаудан өтпеген
Егіншілікте химикат қолдануға қатысатын адам сол шаруашылықтың өзінде қауіпсіздік
Бақ шаруашылығында қолданылатын улы химикаттармен жұмыс істеу кезінде қоршаған
Академик В.В.Вернадский (1934) жер бетінде қоршаған орта мен тірі
Жер жүзінде халық шаруашылығының барлық салаларында химия ғылымдарының жетістіктерін
Химикаттардың биосфераға деген жағымсыз әрекеттерін жою үшін әрбір шаруашылық
Бұл жұмысқа ғылыми қызметкерлер мен санитарлық бақылау орындары ғана
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмсымыздың мақсат-міндеттері бойынша келесі қортындылар жасауға болады.
1. Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағындағы алма бақтарында алма жемірі (Carpocapsa
2. Алма жемірі және онымен қосарлана кездесетін зиянкестерге қарсы
3. Сыналған инсектицидтер биохимиялық көрсеткіштерге (аскорбин қышқылы,
4. Алма жемірі және онымен қосарлана кездесетін зиянкестерге
5. Барлық сыналған препараттар өңдеу жүргізілгеннен кейін өсімдіктің вегетациялық
Өндіріске ұсыныстар
1. Алма жеміріне қарсы қорғау шараларын жүргізу
2. Бір уақытта қосарлана кездесетін зиянкестерден қорғағанда димилин, арриво,
3. Алма жеміріне қарсы картэ және талстар препаратын
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Строгевая Е.М., Факиоры миниятирующие массовые развтие вредителей
2. Атанов Н.М., Биолого-токсикологическая обоснования требования к химическим
3. Меткаф Р.Л.., Создание избирательно действующих и биологически разлагаемых
4. Метлицкой О.З., Растения в обороне агенство АПН//М: 1978.
5. Богдарина А.А., Фитофизиологические основы действия инсектицидов на растение.//Химия
6. Берим Н.Г., Биологические основы применения инсектицидов //
7. Полищук Д.И., Ш.П. Мельниченко Т.И. Актуальная питания ририени
8. Сухаруков К.Г., О действии ядов на плазму и
9. Коверга А.С., Нилова Г.И. Влияние меркаптедиеса, бюл. Научной
10. Нилов Г.И., Изменение активности хлорофилазы в листьях
11. Кияшко П.И., Влияние опыливания препаратами мышьяка и фтора
12. Эйдельман З.М., Изменение основных физиологических фунуций при повреждений
13. Богдарина А.А., Реакция растений картофеля на ДДТ и
14. Бабий В.С., О совместном применении ДДТ с внекорневыми
15. Березовский М.Я., Куркинина И.Ф., Влияние 2,4-дихлорфеноксиуксусной меченого
16. Градский В.А., Манько А.В., Власова О.Г. Фитосанитарного состояние
17. Нилов Г.И., Благонравова А.Н., Изменение активности хлорофиллазы в
18. Сазонов П.В., Толстова Ю.С., Требования и инсектицида и
19. Сазонов П.В. Влияние ГХУБ на рост растений в
20. Богдарина А.А. О проникновении гексахлорциклогексана и изменении его
21. Манько А.В., Власова О.Г., Современное состояние проблемы резистентности
22. Благонравова Л.Н., Изменение активности хлорофилазы и содержание хлорофилла
23. Литвинов Б.М., Яблонная плодожорка и борьба с
24. Макаров Е.М., К разработке интегрированной системы защиты яблоневого
