TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Мазм±ны

Кіріспе..........................................................................................................3

1. Ќазаќстан халќына этнодемографяилыќ сипаттама.......................5

1.1. Ќазаќстанѓа басќа ±лт µкілдерініњ ќоныстану.................................5

1.2. Халыќтыњ жастыќ-жыныстыќ ќ±рамы.............................................8

2. Ќазаќстан халќыныњ демографиялыќ жаѓдайы.............................14

2.1. Халыќтыњ табиѓи µсімініњ тµмендеуі жєне µсу жолдары..............14

2.2. Ќазаќстандаѓы кµші-ќон мєселесі.....................................................23

2.3. Демографиялыќ детерменизм...........................................................28

3. Демографиялыќ болжам....................................................................42

Ќорытынды................................................................................................45

Пайдаланылѓан єдебиеттер тізімі............................................................48

Ќосымшалар...............................................................................................51

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: 50 бет
Пәні: Соңғы қосылған дипломдық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

Мазм±ны
Кіріспе..........................................................................................................3

1. Ќазаќстан халќына этнодемографяилыќ
1.1. Ќазаќстанѓа басќа ±лт µкілдерініњ ќоныстану.................................5

1.2. Халыќтыњ жастыќ-жыныстыќ ќ±рамы.............................................8

2. Ќазаќстан халќыныњ демографиялыќ
2.1. Халыќтыњ табиѓи µсімініњ тµмендеуі жєне µсу жолдары..............14

2.2. Ќазаќстандаѓы кµші-ќон мєселесі.....................................................23

2.3. Демографиялыќ детерменизм...........................................................28

3. Демографиялыќ болжам....................................................................42

Ќорытынды................................................................................................45

Пайдаланылѓан єдебиеттер тізімі............................................................48

Ќосымшалар...............................................................................................51

Кіріспе

Егеменді ел болып, іргемізді б‰тіндеп отырѓан кезде ±заќ жылдар
Дипломдыќ ж±мыстыњ µзектілігі: Ќазаќстан Республикасындаѓы демографиялыќ аќуал к‰рделі болуда.
Елдегі Кµші-ќон жєне туу дењгейініњ тµмендеуі халыќ саныныњ к‰рт
Халыќтыњ демографиялыќ санасы кµп ќатпарлы ол ±лттыќ санамыздыњ бастау
Ќазаќ халќыныњ ±стамды мінезі, салќын ќанды сабырлы ќимылы солт‰стік
Республикамызда славян халыќтарымен ќатар, т‰ркі тілдес халыќтар сан жаѓынан
Тєуелсіздігімізге ќол жетіп, дербес мемлекетімізді ќ±рып отырѓан б‰гінгі тањда
Дипломдыќ ж±мыстыњ міндеті:

-- Ќазаќстан халќына этнодемографяилыќ сипатту

-- Ќазаќстан халќыныњ демографиялыќ жаѓдайына сипатау.

-- Демографиялыќ болжам

1 Ќазаќстан халыќына этнодемографиялыќ сипаттама.

1.1 Ќазаќстанѓа басќа ±лт µкілдерініњ ќоныстану тарихы.

Ќазаќстан халќыныњ кµп ±лттыќ ќ±рамыныњ ќалыптасуы XVIѓ. басталды. Б±л
1881-1883 ж.ж Ќытайдыњ солт‰стік-батысынан 50 мыњдай д‰нгендер мен ±йѓарлар
1864 жылы Шымкент пен Ташкенттіњ ќ±лауынан кейін б±л жерге
Ќазаќстанды шаруалардыњ отарлауы XIX ѓ. Соњѓы он жылында жєне
1926 жылы халыќ санаѓы бойынша Ќазаќстанныњ ќазіргі шекарасында 6198,4
1928-1934 ж.ж Ќазаќстанда ашаршылыќ басталды, ол кµшпенді жєне жартылай
1928-1930 ж.ж. ішінде жања ќ±рылып жатќан совхоздарѓа елдіњ єрт‰рлі
30 ж.ж. аќырында бірсыпыра этностыќ топтардыњ жер аудару басталды,
1939 ж. халыќ санаѓы бойынша ќазаќтардыњ ‰лес салмаѓы 1926
Орыстар Ќазаќстандаѓы ењ ірі этностыќ топќа айналды, олардыњ ‰лес
Соѓыс жылдары Ќазаќстанѓа кµшіп келушілердіњ тасќыны ш±ѓыл артты. Жаппай
Орта Азия мен Ќазаќстанѓа 1944 ж. аќпанда-чечен жєне ингуш
1957 ж. чечен жэне ингуш халыќтарыныњ автономиялары ќайтадан ќалпына
1954-1962 ж.ж. тыњ жєне тыњайѓан жерлерді игеру ‰шін Ќазаќстанѓа
1939, 1959, 1970 ж.ж. халыќ санаѓы арасында Ќазаќстандаѓы ењ
Орыстар, татарлар, корейлер негізінен ќалада т±ратын этностар болып ќалды
Ќазаќстанныњ оњт‰стік, оњт‰стік-батыс, оњт‰стік-шыѓыс шµл жєне шµлейт аймаќтарыныњ ауа-райы
1951-1970 ж.ж. жалпы алѓанда КСРО-ныњ басќа аудандарынан Ќазаќстан кіші-ќоныс
Ќазаќстаннан басќа республикаларѓа кµшіп кетушілер арасында 1988-1990 ж.ж. орыстар
1991 жылы Ќазаќстаннан ќазаќ емес халыќтар кµшіп кетуініњ нєтижесінде
1979-1989 ж.ж. этнодемографиялыќ ќ±рамыныњ аѓымы мынаны кµрсетеді: 1979-1989 ж.ж.
Сонымен, кµптеген ѓасырлар бойы ж‰рген кµші ќон процесініњ нєтижесінде
1.2 Халыќтыњ жастыќ-жыныстыќ ќ±рамы

Єлеуметтік – экономикалыќ т±рѓыдан ќараѓанда ‰лкен ынталыќ кµрсететін
Жоѓарыда айтылѓандай, єр жања туѓан 100-ќызѓа шаќќанда 104-107 ер
¤мірдіњ б±л кезењі ќыз балада 0-12

Ол ±л балада 0 – 5, 6 – 14
Балалыќ шаќтан кейінгі келесі шаќ жастыќ шаќ. Жас
Осы жас аралыќта жыныстыќ ќ±рылымдар толыќ жетіліп, отбасы ќ±ру
Ал ќазіргі кезде ќыз балалардыњ т±рмысќа шыѓуы 18-19 жасќа
Біраќта ќазіргі экологиялыќ жєне физиологиялыќ ќатынастардыњ алшаќтауына байланысты, ќыз
Ер балаларѓа келетін болсаќ 16-36 жас аралыѓында жыныстыќ аѓзаларыныњ
Жастар Ќазаќстан ж±ршылыѓыныњ 3,8 % -ын ќ±райды. Ењ жас
Ќазаќстан этностарыныњ жастыќ ќ±рылымы

(пайызбен есептегенде)

Барлыѓы Жастаѓылар

0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 0-59 60-тан асќандар

Бєрі 100 17,8 20,0 16,0 15,4 12,7 703 10,8

Ќазаќтар 100 22,0 21,9 17,6 16,3 10,7 5,4 6,1

Орыстар 100 11,6 17,8 14,4 13,7 15,7 9,8 17,0

Украиндар 100 8,3 12,0 12,1 14,6 14,8 13,5 24,7

¤збектер 100 25,6 21,8 16,9 15,1
Немістер 100 4,2 22,9 6,1 13,2 16,0 6,0 11,6

Татарлар 100 11,5 16,6 13,4 16,1 15,2 9,5 17,7

¦йѓырлар 100 20,5 20,8 17,1 17,0 11,1 6,0 7,5

Беларустар 100 8,4 11,3 11,5 16,7 13,3 15,0 23,8

Корейлер 100 12,4 18,9 15,3 1,7 18,4 10,1 12,2

Єзербайжандар 100 22,5 21,5 15,6 18,9 11,0 4,3 6,2

Т‰ріктер 100 22,6 22,3 15,8 16,8 11,0 3,6 7,9

1-кесте

Ењбек жасындаѓы адамдардыњ µлім-жітімініњ кµп кездесетін т‰рлері бойынша Ќазаќстанда
Ењбек жасындаѓы халыќтыњ µлім-жітімініњ ќ±рылымы осындай.

Ењбек жасындаѓы еркектердіњ µлім-жітім дењгейі єйелдеркімен салыстырѓанда айтарлыќтай жоѓары
Пирамидаѓа ќарай отырып, 1000 адамѓа шаќќандаѓы туылѓан сєбилер бойынша
Себебі, єлі к‰нге дейін екінші д‰ние ж‰зілік соѓыстыњ, соѓыстан
Халыќтыњ жыныстыќ ќ±рылымына кµші-ќон айтарлыќтай ыќпал єсер етеді. Б±л
Халыќтыњ жынысы мен жасы жµнінде ќ±рамы туралы ±ѓымдар оныњ
6 суретте кµрсетілген (54 беттегі).

2 Ќазаќстан халќыныњ демографиялыќ жаѓдайы

2.1 Халыќтыњ табиѓи µсіміне сипаттама

Ќазаќстан халќыныњ саны 2000 жыдыњ басында 14896,1 мыњ адам
Єзірше елімізде жєне оныњ аймаќтарында халыќтыњ сыртќа жаппай ќоныс
Экономикалыќ реформалармен байланысты болѓан µзгерістер (µнеркєсіп, оныњ ішінде µндеуші
Ќала халќы саныныњ ќысќаруы орташа жєне шыѓыс ќалаларда кµбірек
Халыќ санаѓы аралыѓы кезењінде ќала халќы негізінде елімізден тысќары
Ауылдыќ ќоныстану ‰рдесі ќалыптасуыныњ едєуір аймаќтыњ айырмашылыѓы
Ауылдан халыќтыњ ќалалыќ мекендерге кетуін жалпы шаруашылыќ т±рмысынан ќарасаќ,
-1988 жылдан бастап туудыњ жалпы дењгейініњ тµмендеуге едєуір ќарќынды
-єйелдердіњ жас айырмашылыѓына сай туу м‰мкідігі дєрежесініњ тµмендеуі 30
-єйелдердіњ жас айырмашылыѓына сай туу м‰мкіндігініњ тек орыс єйелдері
-жан±ядаѓы бала саныныњ ќысќаруы. Орыстар негізінде ќалалыќ ќоныстарда екі
Ќазаќстан Республикасыныњ статистикалыќ мєліметіне ж‰гінсек, соњѓы мєліметтер біршама ќуантып,
Т±рѓындардыњ саны 01.12 04.ж.-15,068 миллион адамды ќ±рады. 2004 жылдыњ
Халыќтыњ µсуі табиѓи µсімніњ, миграция, µлім-жетім азаю есебінен болды.
Ќазаќстанда 7 млн.704 мыњ єйел бар-51,8 %, ерлердіњ саны-7
42 мыњ єйел-85 жас µмір с‰ріпті. Орташа жасы
Демографиялыќ процестер б‰кіл ќоѓамдыќ µміріне єсер етіп, оныњ салдары
Осы проблеманы жою ‰шін µсіп келе жатќан ќазаќтыњ µскелењ
Ќазаќ халќыныњ ±рпаѓыныњ µсіп-µнуі жєне µшіп-µлуіне деген жауапкершілік Ќазаќстан
Республика бойынша ќазаќ ±лтыныњ ‰лес салмаѓы - 57% жетті,
Табиѓи µсімі жаќсы облыстардыњ (ОЌО, Аќтµбе, Жамбыл, Алматы, Астана
Ќазаќстан-Орталыќ Азиядаѓы эмиграция мен депопуляция халќыныњ азаюына єкеліп отырѓан
Ол негізінен еуропалыќ диаспора арќылы ж‰зеге асады. Еуропалыќ даиспора
Ќазаќстанда 1999 жылдыњ басында т±њѓыш ±лттыќ халыќ санаѓы
¤ткен ширек ѓасырда 1967-92 жылдары Ќазаќстаннан 1,5 млн адам
Б±л Ќазаќстандаѓы соѓыстан кейінгі уаќытта б±рын-соњды болмаѓан кемушілік жаѓдай.
Республикадаѓы ењ басты этностыњ-ќазаќ пен орыстыњ жас мµлшерініњ ќ±рылымы
-1988 жылдан бастап туу-дыњ жалпы дењгейініњ тµмендеуге едєуір ќарќыны
-Єйелдердіњ жас айырмашылыѓы тікелей єлеуметтік жаѓдайларѓа байланысты болды.

-Єйелдердіњ жас айырмашылыѓына сай туу м‰мкіндігі дєрежесініњ тµмендеуі
-Єйелдердіњ туу м‰мкіндігініњ тек орыс єйелдері ѓана емес, сонымен
-Жан±ядаѓы бала саныныњ ќысќаруы. Орыстар негізінде ќалалыќ ќоныстарда екі
-Єйелдердіњ арасында аборттыњ кµбеюі. 1992-93 жылдары Республика бойынша ќазаќ
Эмиграцияныњ, халыќтыњ табиѓи µсімініњ, µлім-жетімініњ нєтижесінде т±ратын шыѓыс халыќтарыныњ
кезењде, яѓни 2010 ж ќарай олар барлыќ Ќазаќстан
2004 жылѓы 1 ќањтардаѓы халыќтыњ ќ±рамы.(15 000 000)

2-кесте

¦лттар Барлыѓы Табиѓи µсім ‡лес салмаѓы

Ќазаќтар 8 555 000 +7 57

Орыстар 4 050 000 -10 27

Украиндер 470 000 -243,1 3,1

¤збектер 405 000 +9 2,8

Немістер 260 000 -25 1,3

Татарлар 230 000 -8 1,2

¦йѓырлар 220 000 +5 1,1

Корейлер 100 000 +1 0,5

Беларустар 95 000 -15 0,5

Ќазаќстандаѓы демографиялыќ аќуалдыњ µзгеріс ќ±рылымыныњ мањыздылыѓы соншалыќ, б±л
2.2.Ќазаќстандаѓы кµші-ќон мєселесі.

Ќазаќстан жер аумаѓы ‰лкен (2724,9км2) болѓанымен, сирек ќоныстанѓан елге
М±нда Республика т±рѓындарыныњ 37,8%-і орналасќан, т±рѓындар тыѓыздыѓы 1км2 16,9
Салыстырмалы т‰рде т±рѓын кµп келесі аймаќ Солт‰стік Ќазаќстан-Ќостанай, Солт‰стік
1999 жылѓы санаќ ж‰ргізілген кезде Ќазаќстан Республикасыныњ єкімшілік-территориялыќ
Єдетте ќазаќтар кµпшілік жаѓдайы ауылдыќ жерлерде т±рады. Сондыќтан онжылдыќтаѓы
Консульдыќ ќызмет департаменті басќармасыныњ соњѓы жедел мєліметі бойынша, єрбір
Ќазаќтардыњ 2000 жылдыњ басындаѓы барлыќ саны:

Ќазаќстанныњ µзінде 8 млн 590 мыњ.

Б±рынѓы посткењестік, Ќазіргі дербес республикаларда 3 млн 837 мыњ.

Шалѓай шетелдерде 2 млн 263 мыњ. Ал 1999
Олардыњ орналасуы бойында санын кµрсетсек: Алыс шетелдерде жєне жаќын
Жаќын шет елдерде.

¤збекстанда
Ресейде
Т‰ркіменстанда
Ќырѓыстанда
Украинада
Белорусияда
Азербайжанда
Грузияда
Молавада
Прибалтикада
Алыс шет елдерде.

Ќытайда
Монѓолияда
Ауѓанстанда
Т‰ркияда
АЌШ-та
Иранда
Алманияда
Канадада
Францияда
Иракта
Алыс жєне жаќын шетелдегі ќандастарымыздыњ саны 6 млн 100
Ќазаќстанѓа миграциялыќ аѓым осы Республика мен елдер жаѓынан біртіндеп
Біздіњ есептеуіміз бойынша соѓыстан бергі соњѓы жылдары Ќараќалпаќстандаѓы ќазаќтардыњ
Осындай миграцияныњ 12-17 мыњдыќ мµлшері жыл сайын алда саќтала
Дєл б‰гінгі к‰ні жыл сайын б±рынѓы Одаќтас Республикалардан Ќазаќстанѓа
Ќазіргі тањда Президентіміздіњ жолдауы бойынша єр жыл сайын мемлекеттік
‡кіметтіњ жоспарлап отырѓан жылына 15000 квота мен біз
Оралмандар µз тарихи отанына келу ‰шін кµптеген ќиыншылыќтарѓа кездеседі:

--Т±рѓылыќты Республикадан µз отанына ќайту ‰шін р±ќсат алуы
--Ќазаќстанѓа келгеннен кейінгі азаматтыќ алу ќиындыќтары. Азаматтыќ алѓаннан кейін
Кµшіп келудіњ т‰рлі ќиындыќтарына ќарамастан кµшті тоќтатпау
Ќытай Республикасыныњ батысты игеру маќсатында ж‰ргізіліп жатќан саясаты
1990-2000 жылдардаѓы сыртќы миграция динамикасы

Жылдар Кетушілер Келушілер Кµші-ќон сальдосы(+,-)

1991 228473 170887 -57686

1992 317760 161499 -156261

1993 331007 111082 219025

1994 477068 70389 -406679

1995 309632 71137 -238495

1996 229412 53874 -175538

1997 299455 38067 -261388

1998 243663 35425 -126639

1999 162064 35425 -126639

2000 156800 33600 -123200

2001 143600 49300 -94300

(адам есебімен)

3-Кесте

2.3. Ќазаќстандаѓы демографиялыќ саясат

1988 жылдыњ к‰зінде "Казахстанская правда" газетіне осындай таќырыппен кµпшілікке
М±ндай ‰лкен "ѓылыми оѓаштыќты" СОКП тарихшылары демографиялыќ зерттеу єдісін
Кейінгі кезде ізденімпаз жас зерттеушілеріміздіњ (Є.Ѓалиев, Т.Омарбеков, М.Ќойгелдиев т.б.)
Ал басќа ±лттарѓа келетін болсаќ (орыс, неміс, татар, белорусь),
Сталин мен Голощекин бір халыќты ќырып-жойып ќ±рту арќылы екінші
Ќорыта айтќанда бірќатар ќоѓамтанушы ѓалымдарымыз Голощекиндік геноцид-єміршіл з±лматтыњ зардабынан
Ќазаќстандаѓы ерлер мен єйелдер саны салыстырмалы т‰рде тењ дєрежеде.
Ќазаќ халќы жас ±лтќа жатады. Оныњ жас айырымдыќ ќ±рылымында
Ќазаќстан т±рѓындарыныњ бейімділік индексі жєне сауаттылыќ кµрсеткіші µте биік
Соњѓы онжылдыќта жергілікті т±рѓындардыњ білім алуында серпіліс пайда болды.
Ќазаќстан т±рѓындары білімініњ жоѓары дењгейі, бір жаѓынан, ењбекке орналастырудыњ
Ќазіргі кезде мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде 3101,4 мыњ
1997 ж. республикадаѓы жалпы білім беретін жеке меншік (мемлекеттік
Ќазіргі кезде Ќазаќстанда 3455 мектеп мемлекеттік тілде ж±мыс істейді.
Ќазаќстан ‰шін табиѓи µсім т±рѓындар саны µсуініњ негізгі кµзі
Табиѓи µсім ќазаќ халќы µсімініњ басты факторы болып ќала
Отбасы ќ±рамына жасалѓан талдау кµрсеткеніндей ж±байлардыњ, єсіресе жастардыњ єлеуметтік-білім
Ќазаќстан экономикасындаѓы µзгерістер ењбек рыногыныњ ќалыптасуына айрыќша ыќпал етті.
Нарыќтыќ экономика барысында ќосымша ж±мыс істеу ‰рдісі кењ тарала
Ќосымша ж±мыс бастылыќ, єсіресе, шаѓын кєсіпорындарда кењ таралѓан. Мєселен,
Ќазіргі уаќытта ќоѓамда ењ алдымен меншік нысаныныњ µзгеруі мен
Республикада ж±мысшы к‰шін ќайта бµлу ‰рдісі ж‰руде, яѓни, "жалдамалы
¦лттыќ байлыќ дегенiмiз адам капиталы, табиѓи капитал жєне ќаржы
Бiздiњ елiмiзде адам єулетiнiњ дамуыныњ индексi бойынша д‰ние
Д‰ние ж‰зiлiк банктыњ болжамы бойынша єлем халќыныњ саны
Ќазаќстан аумаѓы жµнiнен д‰ние ж‰зiндегi аса iрi елдердiњ
Айтарлыќтай ±заќ кезењ iшiнде ,1960 жылдардан бастап, Ќазаќстанныњ демографиялыќ
Тек соњѓы санаќ кезењi аралыѓында (1989-1999жж) Ќазаќстан халќыныњ саны
Егемендiкке ќол жеткiзу ќоѓамды демократияландыру жєне елiмiздiњ
Елiмiздiњ демографиялыќ аќуалына єлеуметтiк-экономикалыќ факторлар тобыда айтарлыќтай ыѓпал еттi.
Бала туу кµрсеткiшiне неке отбасы ќатынасы к‰штi єсер етедi.
Ажырасу саны да кµп болып отыр, 2002 жылы оныњ
Бала туудыњ шырќау шыњы 1987 жылѓа тура келедi, ол
Ќазаќстанда табиѓи µсiм ќарќынды тµмендеуi байќалады. Соњѓы жылдарда некеге
Бала туудыњ азаюы жєне µлiмнiњ кµбеюiнiњ салдарынан соњѓы 12
Халыќтыњ жынысы бойынша ќ±рылымы негiзiнен демографиялыќ немесе єлеуметтiк-экономикалыќ факторлардыњ
Ќазаќстан Республикасыныњ бiрiнші ±лттыќ санаѓыныњ ќортындысы республикада б±рынѓыша єйелдер
Ана µлiмi де алањдаушылыќ туѓызады. Д‰ние ж‰зiнiњ денсаулыќ саќтау
Сєбилер µлiмiнiњ коэфициентi 1996 жылѓы 25,4 тен-2002 жылѓы 17-ге
Елде ќалыптасќан демографиялыќ аќуалѓа бала туу, µлiм, табиѓт
Кµшi-ќон ќозѓалысыныњ шырќау шыњы –республикада 480,8
Эмингрантар саны азайып келе жатыр, Ќазаќстаннан
Егер µткен жылдарда кµшiп-келушiлердiњ негiзгi легi оралмандар болса, ендi
Елiмiзге оралмандардыњ келуiн реттеу жєне оларды одан єрi жайластыру
Кµшу єркiмнiњ µз к‰шiмен мемлекеттiњ ќолдауынсыз ж‰рiп жатыр.

Халыќтыњ єсiресе жастардыњ ќалаларѓа ќоныс аударуы олардыњ µсiп-µну жаѓдайыныњ
Демографиялыќ дамуда ќазiргi ‰рдiс саќталѓан жаѓдайда елдiњ ќорѓаныс
Демографиялыќ саясаттыњ кµкей кестiлiгi-ењ алдымен, оныњ елдiњ экономикасы
Елiмiздiњ президентi Н±рс±лтан Назарбаевтiњ 2003 жылѓы жолдауында 2015 жылѓа
Ќазаќстан Республикасыныњ кµшi-ќон жєне демография жµнiндегi агенттiгi µзiнiњ
Елiмiзде ќалыптасќан демографиялыќ аќуал, демографиялыќ даму зањды т±рѓыдан
“Демографиялыќ ќауiпсiздiк” деген ±ѓымдаѓы мемлекет пен ќоѓамныњ єлеуметтiк-экономикалыќ дамуыныњ
Депопуляция халыќтыњ ќартаюы, реттелмеген кµшi-ќон процестерi, отбасы институтыныњ
Елдегi µте ќолайсыз демографиялыќ ахуалды ескере отырып, Ќазаќстан
Б±рын демограияны дамыту жµніндегі т±жырымдаманы да, баѓдарламаны да
Демографиялыќ саясат т±жырымдамасы елдегі ахуалѓа байланысты ќамтиды жєне демографиялыќ
Т±жырымдама негізінде Агенттік Ќазаќстан Республикасы Демографиялыќ дамуыныњ 2001-2005 жылдарѓа
Агенттік Ќазаќстан Республикасыныњ Демографиялыќ жєне кµші-ќон дамуыныњ 2004-2010 жылдарѓа
Баѓдарламаныњ негізгі маќсаты-еліміздегі демографиялыќ аќуалды т±раќтандыру мен
Баѓдарламаныњ міндеті –демографиялыќ процестердегі келењсіз ‰рдістерді ењсеру ‰шін
--Ана мен баланы ќорѓау, бала туу мен оныњ µсуін
--µлімді азайту, халыќтыњ денсаулыќ жаѓдайын жаќсарту;

--отбасы институтын ныѓайту;

--б±рынѓы отандастарымыздыњ елге оралыуына жєне олардыњ бейімделуіне
Демографиялыќ аќуалды жаќсартуда бала тууды ынталандырудыњ едєуір мањызы
Кезењ-кезењі мен экономикалыќ ынталандыруды ќолдану арќылы бала тууды
--Бала туылѓан кезде 15 еселенген АЕК (айлыќ есептік
--Екінші бала туылѓан кезде-25 АЕК;

--‰шінші жєне одан кейінгі балалар туылѓанда-35 АЕК;

--баланы к‰тіп баѓуѓа бір жарым жылѓа дейінгі
--ж‰кті єйелдерге негізгі таѓам µнімдерін сатып алу ‰шін тоќсан
--Ерте ж‰ктілік мерзімінде есепке т±рѓандарѓа бір жолѓы жєрдемаќы-ењ тµменгі
--‰ш жѓне одан кµп баласы бар єйелдерге баласы
--жас отбасыларѓа єрбір бала туылѓаннан кейін бір бµлігін есептеп
--бес жєне одан кµп баласы барларды табыс салыѓынан босату;

--баланы жалѓыз µзі тєрбиелеп отырѓан адамды табыс салыѓынан босату;

--‰ш жєне оданда кµп балалы отбасыларды кµп балалы отбасы
--ж‰ктілігіне, тууына жєне баланы к‰тіп баѓуына байланысты єлеуметтік
--бала ауырып ќалѓан жаѓдайда ауырѓандыѓы туралы параќќа тµлемаќы
Баѓєарламаны іске асыру єлеуметтік-демографиялыќ саясат мєселелерді жµніндегі нормативтік ќ±ќыќтыќ
“Халыќтыњ кµші-ќоны” туралы Ќазаќстан Республикасы Зањына µзгерістер енгізілді.

Баѓдарламаныњ іске асырылап жатќан єлеуметтік салалары, ‰кімет ќаулысыныњ ќабылдануына
Баѓдарламаныњ іске асыру процесін оралымды басќаруды Ќазаќстан Республикасы Кµші-ќон
Баѓдарламаны толыќ іске асыру жєне онда кµзделген барлыќ шараларды
Демографиялыќ болжам

Кез-келген ѓылымыныњ ќ±ндылыѓы болашаќты білу ќабілетімен баѓасы-демография негізінен халыќ
Егер екінші мыњжылдыќ жер шарыныњ барлыќ т‰кпіріне халыќтар ќоныстанѓандыќтан
Алайда, сµзсіз болатын абсолютті тыѓыздыќтаѓы баяу депопуляцияны ењсеру ќажет
Єлемдік “демографиялыќ жарылыс” алдымен словян тілдес халыќтарды, єсіресе оныњ
Жуыќ арада 2010 жыл олардыњ саны-тењеседі, осыдан 50 жыл
Шыѓыс жєне оњт‰стік бµліктерін ќоса есептеген халыќтарыныњ саны 75
Орталыќ Азия халыќтарыныњ ќатарына µзбек, ќазаќ, тєжік, ќырѓыз жєне
Демографиялыќ болжамныњ ќазаќ ±лыныњ 2030 жылѓа дейінгі болжамын берсек:

1979-2030 жылдары.

1979 ж (санаќ)-5289, 1989 ж (санаќ)-6497. 1999 ж (санаќ)-7985,
№№

1979 ж.(санаќ) 1989 ж.(санаќ) 1999 ж.(санаќ) 2005 ж.(санаќ) 2010
Барлыќ халыќ

Оныњ ішінде: 14684

мыњ 16199

мыњ 14953

Мыњ 15000

мыњ 16000

мыњ 20000

мыњ 25000

мыњ

1 Ќазаќтар 5289 6497 7985 8950 9500 107000 12000

2 Орыстар 5991 6062 4480 3900 3450 2800 2400

3 Украиндар 898 876 547 450 380 270 200

4 ¤збектер 246 331 430 185 630 270 900

5 Немістер 900 947 353 270 225 200
6 Татарлар 314 321 294 225 210 220 240

7 ¦йѓырлар 148 182 210 235 255 320 400

8 Беларустар 282 178 112 95 80 50 40

9 Корейлер 92 101 99 97 95 90 80

10 Басќалар 580 665 463 420 436 570 700

1 Ішкі диаспора(ќазаќтардан басќа) млн. 9,7 9,7 7,0 6,3
2 Сыртќы диаспора(шетелдегі ќазаќтар) млн. 2,6 3,2 3,9
Динамика(1979-2000)жєне Ќазаќстан Республикасындаѓы (мыњ адам) диаипора мен ірі этностардыњ
4-кесте

Ќорытынды.

Ќазаќстан - кµп ±лтты мемлекет. Ќазаќстанда 130-дан астам ±лт
Ќазаќстандаѓы соњѓы санаќтыњ µткеніне де бес жыл µтті. Б±л
Ќазіргі елімізде ж‰ргізіліп отырѓан демографиялыќ саясат бойынша ењ алдымен
Демографиялыќ жаѓдайды т‰зеудіњ екінші бір жолы-елімізде жасанды т‰сікке (аборт),
Исламныњ жасанды т‰сікке ќалай ќарайтындыѓы жайлы мєселеге кµњіл аударсаќ,
Шет елдердегі ќандастарымызды кµшіру мєселесі тез арада µз шешімін
Нарыќтыќ ќатынас кезіне кµп баланы µсіріп тєрбиелеу мєселелері ќиындай
Ќазаќстан Еуразия суперконтинентінде этнодемократияныњ айнасы. М±нда демографиялыќ-демократиялыќ кµзќарастардыњ барлыѓы
Пайдаланылѓан єдебиеттер тізімі.

1. Тєтімов М. «Ќазаќ єлемі»(Ќазаќтыњ саны ќанша? Ќазаќ ќашан,
2. Ѓали Є. "Кµбеймесек кµсегеміз кµгермейді"., Ќазаќстан баспа ‰йі.,
З. Тєтімов М. "Халыќнама немесе Сан мен Сана". Демографтыњ
4. Демографический ежегодник Казахстана. Алматы. 1998. 5.Численность и
6. Азия - экономика и жизнь.

7.Ахметов Н. "Ќазаќтыњ саны мен сапасы"., Денсаулыќ №1. 2004.
шаќќандаѓы саныныњ кµрсеткіштері., Ана тілі ., 29.07.2004. 10.Жанділдин Ж,
12. Республика халќыныњ ±лттыќ ќ±рамыныњ µзгеруі.,

Заман Ќазаќстан. 02.02.2004.

13. Талдыбаев Н. Д‰ние ж‰зі ќазаќтарыныњ саны жєне д‰ние
14. Шайман±лы Б. Демографиялыќ жаѓдайды ќ±лдыратпайыќ., Зањ газеті. 07.04.2004.
15.Тєтімов Маќаш. "Демографиялыќ болжам келешекке кµзќарас".

16. Тєтімов Маќаш. «Ќазаќстанныњ дербес демографиялыќ саясатын ќалыптастыру»., 1999.
17. Асылбеков М.Ќ., «Демографические процессы современного Казахстана»., 2000., Алматы.

18. «Ќазаќстан тарихы» №1., 2006 ж., ќањтар.

19. «Алматы аќшамы» 12.05.2005ж.

20. «Т‰ркістан» 04.11.2004ж.

21. «Ќоѓам жєне дєуір» № 2., 2004ж.

22. «Ќазаќ єдебиеті» 28.05.2004ж.

23. «Егеменді Ќазаќстан» 27.05.2004ж.

24. «Алматы аќшамы» 12.05.2005ж.

25. «Егеменді Ќазаќстан» 24.11.2004ж.

26. «Егеменді Ќазаќстан» 17.06.2004ж.

27. «Егеменді Ќазаќстан» 25.01.2005ж.

28. «Хабаршы» №1., 2004 ж.

29. «Ќазаќ єдебиеті» 05.03.2004ж.

30. «Жас ќазаќ» 12.08.2002ж.

31. «Ќазаќстан заман» 19.04.2002ж.

32. М.Тєтімов «Ауылдаѓы демографиялыќ ахуал»., Алматы., 1986 ж.

33. «Сборник материалов по вопросам народно - населения». Астана,
34. «Краткие итоги переписи населения»., 1999 года в республике
35. Є.Ѓалиев, Н.М±стафаев «Ќазаќстандаѓы этнографиялыќ ‰рдістер».

36. «Демографический ежегодник Казахстана». 2005ж.

37. «Шымкент келбеті» 07.04.2006ж.

38. «Национальный состав населения Республики Казахстан»., Алматы, 2000 ж.

39. «Населения Казахстана. Итоги переписи населения. 1999» Алматы 2000
40. Н‰сіпова Г.Н., Байс±лтанова Г.М. «Ќазаќстан халќыныњ демографиялыќ ‰рдістерініњ