Теодолиттік түсірістегі өлшеулердің нәтижелерін ғылыми өңдеу реферат
Жоспар
Кіріспе.................................................................................................................3
1.Теодолиттердің жіктелуі....................................................................................4
2. Теодолиттердің негізгі бөліктері.....................................................................5
3. Опткиалық техникалық теодолиттер.................................................................7
4. Теолиттік түсірістің мәні..................................................................................8
5.Жергілікті жерде теодолиттік журістерді жүргізу.......................................9
6.Теодолиттік түсірістегі өлшеулердің нәтижелерін ғылыми өңдеу......................................................................................................................10
7.Теодолиттік түсірістің планын құру...............................................................16
Қорытынды........................................................................................................19
Әдебиеттер..........................................................................................................20
Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Соңғы қосылған рефераттар
Жұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе.................................................................................................................3
1.Теодолиттердің жіктелуі....................................................................................4
2. Теодолиттердің негізгі бөліктері.....................................................................5
3. Опткиалық техникалық теодолиттер.................................................................7
4. Теолиттік түсірістің мәні..................................................................................8
5.Жергілікті жерде теодолиттік журістерді жүргізу.......................................9
6.Теодолиттік түсірістегі өлшеулердің нәтижелерін ғылыми
7.Теодолиттік түсірістің планын құру...............................................................16
Қорытынды........................................................................................................19
Әдебиеттер..........................................................................................................20
Кіріспе
Геодезиялық жұмыстар барысында горизонталь және вертикаль
Горизонталь бұрышты өлшеудің мәні төмендегідей. Жергілікті
1- сурет.
Өлшенілетін бұрыштың төбесіне горизонталь жазықтыққа параллель
β = а'—с'. (1).
Горизонталь бұрышты өлшеуді сипатталған геометриялық схемасы
Вертикаль бұрыштар вертикаль жазыктықтарда жатады. Егер
Бір аспаппен горизонталь және вертикаль бұрыштарды
Горизоиталь және вертикаль бұрыштарды өлшеуге қолданылатын
2- сурет.
1.Теодолиттердің жіктелуі.
Қолданылып жүрген теодолиттер дәлдігі, есептеу құрылғыларының
Теодолиттерді горнзонталь бұрыштарды
1. 1-және 2-класты триангуляция мен
бұрыштарды өлшеуге арналған жоғары дәлдікті Т1
Дәл теодолит Т2—3-және 4-класты триангуляция мен
лигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге арналған; Т5—1-және
2-разрядтық триангуляциялық жүйелер мен полигонометрияда-
ғы бұрыштарды өлшеу және жер бетіндегі
мыстарды жүргізу үшін қолданылады.
Техникалық Т15, ТЗО және Т60—теодолиттік және
метриялық жүрістерде және түсіргі жүйелерінде,
жер бетіндегі және жер асты қазбаларындағы
жұмыстарды атқару кезіндегі бұрыштарды өлшеуге арналған.
Теодолиттердің шартты белгілеріндегі цифр горизонталь бұрышты
Дөңгелегінің жасалу және есептеу құрылғысының құрылымы
Вертикаль дөңгелегі, ара қашықтық өлшеуге арналған
2. Теодолиттердің негізгі бөліктері.
Теодолиттің (3-сурет) лимб деп аталатын металл
3- сурет.
Теодолиттің негізгі осі цилиндрлік деңгей (5)
Теодолиттің айналатын бөліктерін қозғалмайтын жағдайға келтіру
3. Опткиалық техникалық теодолиттер.
Қазіргі уақытта қолданылып жүрген теодолиттердің ішінен
Теодолит Т30 — цилиндрлі вертикаль осі
Дүрбі (4) бақылайтын нүктені жуықтап нысаналау
ТЗО теодолитінің вертикаль дөңгелегінің деңгейі жоқ.
Теодолитті центрлеуге дүрбіні қолдануға да болады,
Т30 теодолитінде бұрыш өлшеуіш дөңгелек бөліктерінің
4. Теодолиттік түсірістің мәні.
Белгілі бір жер территориясының жай-жапсарын 1
Осы жұмыстарда бұрыш өлшеуіш аспабы ретінде
Теодолиттік түсіріс үшін тірек жүйесі әдетте
Теодолиттік түсіріс дайындық, далалық және ғылыми
Дайындық жұмыстары кезінде жергілікті жердің жай-жапсарын
Далалық жұмыстардың құрамына мынадай жұмыстар енеді:
Рекогносцировка кезінде геодезиялық тірек жүйесінің пункттері
5.Жергілікті жерде теодолиттік журістерді жүргізу.
Теодолиттік жүрістер тұйықталған, тұйықталмаған және бір
Теодолиттік жүрістерді жүргізу кезінде мына жұмыстар
-теодолиттік жүрістердің бұрылу нүктелерін қазықшамен,
шегемен, үлкен шегемен, металл трубалармен және
мен бекітеді, олардың жанындағы белгілерде нүкте
жұмысты жүргізіп отырған мекеме аты мен
литтердің көмегімен бір толық тәсілдер жолымен
өлшейді. Теодолитті орнату нүктесінің үстіне дәлдігі
қателікпен центрлейді. Нысаналау кезінде дүрбіні қаданың
рініп тұрған ең төмен бөлігіне бағыттайды,
көлбеулік бұрыштары ν>±2° болса, онда олардың
4-сурет.
есептеп шығарады. Горизонталь бұрыштарды бір
толық тәсілдер жолымен өлшегенде жартылай тәсілдер
да лимбаның орнын 90°-қа ауыстырады;
— сызықтың ұзындықтарын 20 м-лік өлшеуіш
6.Теодолиттік түсірістегі өлшеулердің нәтижелерін
ғылыми өңдеу.
Далалық жұмыстарды аяқтағаннан кейін ғылыми өңдеуге
Теодолиттік жүрістерді жүргізгендегі алынған өлшеулерді ғылыми
Енді тұйықталған теодолиттік жүрістегі нүктелердің координаталарын
5-сурет.
Есептеп шығарулар арнайы ведомост қолданылып (1-кесте)
Бұрыштарды өлшеу журналынан 2-графаға горизонталь
бұрыштардың орташа мәнін жазып алады.
Ведомостың 4-графасына 1—2 қабырғасының бастапқы
дирекциондық бұрышын және 6-графаға теодолиттік жүрістін
қабырғаларының горизонталь ұзындықтарын еңгізеді.
Өлшенілген бұрыштардың қосындысын есептейді және по-
лигонның бұрыштарындағы бұрыштық қиыспаушылықты мына
өрнектен анықтайды:
fβ=Σβпр—Σβт
мұндағы Σβпр — өлшенілген бұрыштардың практикалық
Тұйықталған теодолиттік жүрістің бұрыштарының теориялық қосындысы
Σβт= 180о(п-2)
мұндағы п — көпбұрыштың ішкі бұрыштарынын
Тұйықталған теодолиттік жүрістің ұштарының координаталарын
1-кесте.
4. Бұрыштық қиыспаушылықтын fβ табылған шамасы
луы ықтимал бұрыштық қиыспаушылықпен fβu салыстырыла-
ды. Бұрыштық қиыспаушылықтың шамасы бұрышты өлшеудің
дәлдігін сипаттайды; ал оның мәні мына
талатын ықтимал шекті шамадан аспауы керек:
fβu = 1√п.
5. Егер іс жүзіндегі бұрыштық қиыспаушылықтың
ықтимал бұрыштық қиыспаушылықтан аспаса fβ
ді, яғни барлық өлшенген бұрыштарға таңбасын
лықтың таңбасына кері етіп түзетулер δβ
δβ = - fβ / п
Тузетулерді минуттың ондық бөлігіне дейін дөңгелектеп
6. Өлшенген бұрыштарды есептелінген түзетулермен алгебралық
βтбі= βөі+ δβ.
7. Бүрыштар үйлесуінің дұрыстығын тексереді, ол
Σβт б. = Σβт.
Бастапқы белгілі қабырғасының алғашқы дирекциондық
бұрышы және полигонның түзетілген ішкі бұрыштарының
бойынша жүйелілікпен ішкі полигонның барлық қалған
ғаларының дирекциондық бұрыштарын мына формуламен есеп-
теп шығарады:
αR= αR-1± 180о- β°ңтбі
немесе
αR= αR-1± 180о- βт.Сбі
мұндағы β°ңтбі, βт.Сбі —жүрістегі оң және
9. Дирекциондық бұрыштарды есептеп шығаруды тексереді.
Түйықталған теодолиттік жүрісте бастапқы қабырғаның дирек-
циондық бұрышын табу есептеулерді тексеру болып
10. Румбалардың мәндері мына формулаларменг есептеп
ғарылады
I ширек r1
II ширек r2 =
ширек
ширек r 4 = 360°- α4.
11. Теодолиттік жүрістің қабырғаларының горизонталь про-
екциялары есептелініп шығарылады. Егер қабырғалардың ұзын-
дығын өлшеу кезінде көлбеулік ұзындық D
рыш ν анықталса, онда горизонталь ұзындықтарды
тің көмегімен анықтауға болады:
d=Dсоs ν.
Геодезиялық тура есептің формулаларын пайдаланып
координаталар өсімшелерін есептеп шығарады
Δх=d cos α=± d cosr,
Δy=d sin α=± d sinr,
Координаталар өсімшелерінің таңбаласы берілген
қай ширекте жатқанына байланысты болады яғни
дирекциондық бұрышының мәнімен анықталады.
13. Х және Y осьтеріндегі координата
Σ Δy=± fx
Σ Δх=± fy .
Осы мақсатпен 7-және 8-графалардағы оң және
14. Теодолиттік жүрістің периметріндегі абсолют ұүзындық
қиыспаушылықты (fабс) мына формула бойынша анықтайды:
fабс =√ f2х+ f2y .
15. Теодолиттік жүрістегі бұрыштық және ұзындық
лердің дәлдігі салыстырмалы ұзындық қиыспаушылықтың ша-
масымен бағаланады, ол абсолют ұзындық қиыспаушылығына
fабс тура пропорционал, ал полигонның периметріне
порционал болады, оның мәні периметрдің 1/2000
пауы тиіс.
fс= fабс / Р=1/ Р/ fабс=1/N16. Егер салыстырмалы ұзындық қиыспаушылық шегінен
(δ х )і = - f
мұндағы (δ х )і, (δ y)і
Табылған түзетулерді метрдің жүз бөлігіне дейін
теп, оларды ведомостың 7-және 8-графаларына тиісті
лердің мәндерінің үстіне жазады. ,
17. Тексеру мақсатымен түзетулердің (δх)і және
Σ (δх) =- f х;
18. Есептеліп шығарылған координаталар есімшелері мен
ΔхТ.і=Δхі+(δх)і
ΔyТ.і=Δyі+(δy)і.
Әрбір осьтегі түзетілген координаталар өсімшелерінің алгебралық
Σ ΔхТ=0,
19. Түзетілген өсімшелер және бастапқы нүктенің
х.і+1=хі+ ΔхТ.і
мұндағы х.і+1, y.і+1—X және У осьтеріндегі
7.Теодолиттік түсірістің планын құру.
Теодолиттік түсірістің мәліметтері бойынша планды жасау
Дробышев сызғышымен координаталар торын салу қағаз
Қабырғасы 10 см квадраттарға бөлінетін АВСD
6-сурет.
АВСD төртбұрышын табу үшін С нүктесінде
үшбұрышы салынады.
Үшбұрышты салуды тексеру үшін сызғыштың бірінші
Қоординаталар торын салғаннан кейін олардың сызықтарының
Қорытынды
Жергілікті жердің контурларын планға салу абрис
Негізгі полигонның басқа нүктелерін салу осыған
Жергілікті жердің контурларын салудың дұрыстығын тексергеннен
ӘДЕБИЕТТЕР:
1.Қалыбеков С. Топография негіздері
2.Грюнберг А.В. Картография с
3.Бахрамелев А.
4.Андреев Н. В.
5.Госпадинов В. Г. Топография
6.Түсіпбекова Г. Географиялық карта туралы
7.География және табиғат –2006,N 2.
8.Коринский В.А. , Щенев В. А.
9.Төкенов Б.Географияны оқыту әдістері –География және
11.Сейсенов А. Географиялық карталарды оқыту.
12.Топографиялық карталар.- География және табиғат .
13.Полярлық координаттар. – Физика және
17
