Әртүрлі меншік формасындағы кәсіпорындарды басқару негізі курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе........................ 5
І. Әртүрлі меншік формасындағы кәсіпорындарды басқару негізі
1.1 Кәсіпорынның басқару процесі және оның негізгі сипаттамалары. .. 7
1.2 Кәсіпорынның жоспарлау процесі.................... 21
ІІ. «Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігінің іс-әрекетіне талдау.
2.1 Кәсіпорын туралы жалпы түсінік....................... 41
2.2 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен қызметі........... 44
Қорытынды.............................. 48
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................. 50
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 29 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе........................ 5
І. Әртүрлі меншік формасындағы кәсіпорындарды басқару негізі
1.1 Кәсіпорынның басқару процесі және оның негізгі сипаттамалары. ..
1.2 Кәсіпорынның жоспарлау процесі.................... 21
ІІ. «Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігінің іс-әрекетіне талдау.
2.1 Кәсіпорын туралы жалпы түсінік....................... 41
2.2 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен қызметі........... 44
Қорытынды.............................. 48
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................. 50
Кіріспе
Қазақстан Республикасының егемендік алып, тәуелсіз ел болғанына да, міне,
Республикамызда кеңестік дәуірдегі мемлекеттік кәсіпорындар, зауыттар мен фабрикалар жекешелендіріліп,
Нарықтың экономика жағдайында экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны
Келешекте өндірісті жүргізуге маманданған экономистер үшін кәсіпорынның
Еліміздің экономикасын қайта түлетіп, әлеуметтік-экономикалық әлеуетті еселей дамытуда кәсіпорындардың,
І. Әртүрлі меншік формасындағы кәсіпорындарды басқару негізі
1.1 Кәсіпорынның басқару процесі және оның негізгі сипаттамалары
Басқару — адамдардың кәсіптік қызметі. Бұл қызметтің мән-мазмұнын айқындау
Басқару – бұл ұжымдағы адамдарға және жекелеген адамдарға, олардың
Осы анықтамадан бірқатар қорытынды жасауға болады. Басқару ең алдымен,
«Мақсаттылық» анықтамасы басқару міндетін — ұжымның алдына қойған мақсатына
«Жүйелік» анықтамасы дүркін-дүркін емес жүйелі, үздіксіз жүзеге асыру қажеттігін
Әрекетгің осындай міндетті бірізділігін басқару процесі деп атайды.
Басқару процесі — бұл шешімді шығаруды, қабылдауды қабылданған шешімінің
Басқару процестерін басқарудың көптеген жүйелері мен салаларында жүзеге асырады.
Басқару циклді процесс ретінде қарастырылады, ол «басқару қызметі» деп
Әрбір басқару қызметі процесс болып саналады, өйткені, бұлар да
Функция — көп мәнді термин. Философияда бұл екі обьектінің
Функция — бұл сонымен қоса әрекет, міндет жұмыс Бұл
Басқару қизметінің өгіндік өзгешелігі, ерекше мазмұны болады әрі дербес
Басқарудың барлық қызметі бір-біріне тығыз байланысты, сонымен қоса, олар
Басқару процесінің мазмұны
Басқару функциясы (қызметі)
Жоспарлау. Ұйымдастыру. Мотивация.
Басқару процесінің мазмұны және негізгі сипаттамалары
Бізге басқару процесінің торт қызметі белгілі: жоспарлау, ұйымдастыру. мотивация
Жоспарлау барлық басқару қызметінің ішіңдегі ең елеулісі болып саналады.
Жоспарлау кәсіпорын мен бөлімшенің мақсатын таңдап алудан тұрады, сондай-ақ
Жоспарлау қызметі мынадай үш сұраққа жауап береді:
1. Біз қазір қаңдай жағдайда тұрмыз? Басшылар ұйымның қаржы,
2. Біз кайда бет алуымыз керек? Бәсеке, клиенттер, заңдар,
3. Біз мұны қалай істеуіміз керек?
Басшылар жалпылама және нақты жағдайда ұйым мақсатын орындау тиіс.
Ұйымдағы жоспарлау екі себептің әсерінен туындайтын жеке бір жолғы
Екінші себеп, мұнда жоспарлау үздіксіз жүзеге асырылуы тиіс —
Ұйымдастыру. Ұйымдастыру — демек нендей бір құрылым құру. Ұйым
Ұйымда жұмысты адамдар істейтін болғандықтан ұйымдастырудың маңызды жағдайларының бірі
Мотивация. Егер кімде кім ұйымдағы нақты жұмысын орындамаса, онда
Басшылар әрқашанда, өз жұмыскерлерінің тапсырылған істі орыңдауын талап етеді,
Мінез-құлық ғылымы саласындағы зерттеулер таза экономикаллық ықпалдың жеткіліксіз екеңдігін
Бақылау. Күтпеген жағдайға байланысты өзінің бастапқы, басшы белгілеген бағытын
Мақсатты анықтау процесі
Басқарудың бастапқы пункті — басқаруды қалыптастыру және мақсатты тандау
Басқару шешімдерін ойластыруда қолда бар ресурстар мен қоғамдық қажеттілікке
Ұйымда әр түрлі мақсат болуы мүмкін, мұның әсіресе әр
Мақсатты графикалық схема («мақсат бәйтерегі») түрінде де бейнелеуге
Мақсат бірнеше сипаттамаға ие болады. Біріншіден мақсат нақтылы және
Тиімді мақсаттың екінші сипаттамасы болжалдаудың нақты горизонты болып саналады,
Ұйымның тиімділігін арттыру үшін мақсат айқын болуы тиіс. Не
Ұйымдағы толып жатқан мақсаттар шешімді болуы үшін біріне бірі
Басқару процесінің типтері
Кәсіпорын қызметі мақсатының бағыт-бағдарын білу міндетті түрде қажет болып
Бірінші тип — мақсатты басқару. Барлық өндірістік және басқадай
Басқару процесінің өтуінің екінші типі — бағдарламалық басқару. Мұнда
Кәдімгі жоспардан бағдарламаның өзгешелігі — тапсырманы орындауды басқаруды «кідіртпестен»
Басқару процесінің үшінші типі — жағдайға қарай басқару. Бұл
Атап көрсететін жәйт, практикада басқарудың жоғарыда аталған типтері сол
Мұндай үйлесімділікке, соңғы жылдары кең етек алған бағдарламалық, мақсатты
Сыртқы ортаны бағалау және талдау
Басшы мақсатты айқындағаннан кейіп стратегиялық жоспарлау процесінің диагностикалық кезеңін
1. Ағымдағы стратегиясының әр түрлі аспектілеріне ықпал ететін өзгерістерді
2. Фирманың ағымдағы стратегиясына қандай факторлар қауіп төндіретіндігін анықтау.
3. Жоспарды түзету арқылы жалпы фирмалық мақсатқа жету үшін
Сыртқы ортаны талдау процесс болып саналады, сол арқылы стратегиялық
Сыртқы ортаны талдау ұйымға мүмкіндікті болжалдау уақытына, кездейсоқ жағдайда
Сыртқы ортаны талдау мынадай сұрақтарға жауап береді:
1. Ұйым қазір қайда орналасқан?
2. Жоғарғы басшының пікірінше, болашақта ұйым қайда болуы тиіс?
3. Ұйым қазіргі орналасқан орнынан, басшының ойынша орналасуға тиісті
Сыртқы ортаны талдағанда мынадай факторларға көңіл бөледі.
Экономикалық факторлар. Бұлардың ішінде: инфляция немесе дефляция қарқыны, жұмыс
Саяси факторлар. Бизнес пен кәсіпкер фирмалары жетекшілерінің саяси процеске
Нарықтық факторлар. Өзгермелі нарықтық, сыртқы орта тұрақты талдау объектісі
Технологиялық факторлар. Сыртқы ортаның технологиясын талдау өндіріс технологиясындағы өзгерістерді
Халықаралық факторлар. Көпшілік ірі фирмалар мен мыңдаған ұсақ компаниялар
Бәсеке факторлары. Профессор Портер мұндай объектіні талдауды, бәсекелесуші ретінде,
1. бәсекелесушілердің болашақ мақсатын талдау;
2. бәсекелесушілердің ағымдағы стратегиясын бағалау;
3. бәсекелесушілерге қатысты саланың, сонда жұмыс істейтін компанияның алғышарттарына
4. бәсекелесушілердің күшті және осал жақтарын мұқият зерттеу.
Басшылардың осы элементтерді мұқият зерттеуіне көмектесу үшін Портер төрт
1. Бәсекелесуші өзінің қазіргі жағдайына қанағаттана ма?
2. Бәсекелесуші стратегиядағы қандай өзгеріс қадамын қабылдайды?
3. Бәсекелесушінің осал жері қандай?
4. Бәсекелесуші жақтан қандай ірі және неғұрлым тиімді шаралар
Әлеуметтік мінез-құлық факторлары. Бұл факторларға қоғамның өзгермелі үміті, қарым-қатынасы
Сыртқы ортаны талдау арқылы ұйым болатын қауіп-қатерді пайымдап, соған
Жүргізілген талдаудан кейін басшы ұйымның күшті және осал жақтарына
Ішкі ортаны бағалау және талдау
Фирманың ішкі мүмкіндіктерін игере алатындығын, ал сыртқы мүмкіндіктерді пайдалана
Басқарушының тексеруі мынадай қызметтерге жүргізіледі: маркетинг, қаржылар, (бухгалтерлік есеп),
Маркетингті тексергенде мынадай факторлар қарастырылады:
1. Нарық үлесі және бәсекелесу қабілеті.
2. Бұйым ассортиментінің алуан түрлілігі және сапасы.
3. Нарықтық демографиялық статистика.
4. Тауарды жұртшылыққа сатар алдында және сатқаннан кейінгі тексеру.
5. Нарыктық зерттеу және іздестіру.
6. Тиімді өткізу, жарнама және тауардың қозғалысы.
7. Пайдалар.
Қаржылар — бухгалтерлік есеп. Қаржы күйін талдау бәсекелесушілермен салыстырғанда
Операциялар. Фирманың ұзақ уақыт өмір сүруі үшін операцияларды басқаруды
1. Бәсекелесушілермен салыстырғанда тауар өндіруді немесе қызмет көрсетуді неғұрлым
2. Жаңа материалдарды алу мүмкіндігі қандай?
3. Біздің жабдықтар (қуаты) қазіргі талапқа сай келе ме
4. Сатып алу материалдар аумағының қорын және тапсырысты (заказ)
5. Біздің өніміміз маусымдық сұраныстың ауытқуына ұшырады ма, жұмыс
6. Біздің бәсекелесушімізге қызмет көрсете алмайтын рынокқа біз қызмет
7. Біз сапаны бақылау жүйесін тиімді, әрі нәтижелі
8. Біз өндіріс процесін қаншалықты тиімді жоспарладық және жобаладық?
Адам ресурстары. Адам ресурстары қызметтерін тексеруде бірқатар мәселелер бар.
1. Қазіргі кезде бизнес саласында жұмыс істейтін қызметкерлер типін
2. Жоғарғы басшылардың біліктілігі мен әзірлігі қандай?
3. Бізде тпімді әрі бәсекелесуге қабілетті жүйе бар ма?
4. Біз басшы қызметкерлердің орнына адам белгілеу тәртібін жоспарлаймыз
5. Біз басшы қызметкерлерді даярлауды және білімін жетілдіруді тиімді
6. Соңғы жылдары бізде жетекші мамандардан айырылып қалу болды
7. Біздің жүйедегі қызметшілердің іс-әрекетін бағалау мұқият талдау соңғы
8. Сапа үйірмелерін пайдалану немесе жұмыскерлердің басқаруға қатысуы бойынша
Осы сұрақтардың әрқайсысын мұқият қарастыру арқылы басшы - мүмкіндіктерді
Мәдениет және корпорация бейнесі. Жоғарғы басшылар қызметінің ішкі және
Ұйымдағы қарым-қатынасты немесе хал-ахуалды корпорация мәдениеті деп атайды. Ұйымның
Корпорацияның ұйым ішіндегі, сондай-ақ одан тысқары бейнесі қызметкерлер, клиенттер
Фирманың мәдениеті мен бейнесі компанияның жақсы-жаман атауына — репутациясына
Басшы ішкі тексеруді жүргізгеннен кейін жедел көңіл бөлуді қажет
1.2 Кәсіпорынның жоспарлау процесі
Стратегиялық жоспарлау
Көп жылдан бері әскери басшылар стратегия терминін қолданып келеді.
Стратегия дегеніміз ұйымның міндетті ісін орындауды және мақсатына жетуді
Стратегиялық жоспарлау дегеніміз басшы қабылдаған әрекеттер мен шешімдер жиынтығы,
Стратегиялық жоспарлау басқару шешімін қабылдауға қажетті құрал болып саналады.
Стратегиялық жоспарлаудың өзіндік белгілер.
1. Стратегияны көпшілік жағдайда жоғарғы басшылар тұжырымдайды және жасайды,
2. Стратегиялық жоспар жеке бір ұйымға ғана емес, бүкіл
3. Стратегиялық жоспар көлемді зерттеулерден және нақты деректермен негізделуі
4. Стратегиялық жоспар фирманың айқындылығын, дербестілігін білдіреді, мұның өзі
5. Стратегиялық жоспарды жасағанда, ұзақ уақыт бойы тұтастығын сақтаумен
Жалпы стратегиялық жоспарды бағдарлама ретінде қарастыру қажет, сонда ұзақ
3-схема. Стратегиялық жоспарлау моделі
Схемада ең елеулі басқару қызметтері келтірілген, сол арқылы жоспарлар
Тиімді менеджмент стратегиясы
Жапон менеджерлері ХХ-ғасырдың 70-жылдардың орта тұсыңда өздеріне мынадай сұрақтар
Қойылған сұрақтардың жауаптарын мынадай негізгі қағидалардан аңғаруға болады:
1. Тиянақты шешім стратегиясы. Америка мен Жапонияның таңдаулы фирмалары
Мәселен, АҚШ-та 70-жылдары үлкен автомобильдерді көптеп шығарды. Олардың отын
Тиянақты шешім стратегиясы 10-15 жылдарға арналған ауқымды мақсатты көздейді.
Басшылардың стратегиялық ойлауына синергализмді пайдалану және өнімнің өмірлік циклін
Фирма қызметкерлерінің түпкілікті шешімді қабылдау қабілетін дамыту үшін таңдаулы
өзінің қарамағыңдағыларды ұзақ уақыт бойы бағалап, олардың жұмыскер ретінде
— менеджелерге әр түрлі дәрежедегі басқаруды жүктейді. Несиелік акция
— негізгі зерттеулерге, ізденістерге, жаңа тауарларды өндіруді мерзімінде орындауға
— компания көп пайда тапқан жағдайда бонус (сыйлық ақы)
Жапонияда ай сайынғы еңбек ақымен қоса жылына екі рет
2. Тәуекел стратегиясы. «Біз ең таңдаулы адамдарды таңдап аламын
Кәсіпорынның экономиксы қауырт өркендеуі үшін тәуекел стратегиясы өте қажет.
Басшы қызметкерлердің басқару мәдениеті жоғары деңгейде болған жағдайда ғана
Ақыл-ой тәуекелі айқын мақсат болуын, ең қолайсыз жағдайдың болуы
3. Менеджмент идеясының стратегиясы. Әрбір бизнесте ең бағалысы ақша,
Инновациялық фирманың жоғарғы басшысы қонымды идеяны үнемі көтермелеп отырады.
Көпшілік идея іс жүзінде асырыла бермеуі мүмкін. Жаңа идеяны
4. Стратегия әсерлігі фирмаға тамаша жұмыс қабілетін сақтауға мүмкіндік
Жапондық жұмыскерлер бүкіл ұйымға қатысты шешімді толық келісім болғанда
Қазіргі кезде таңдаулы американдық және еуропалық компаниялар жапондық шешім
5. Машықтанған мамандарды таңдау стратегиясы — қарапайым адамдарға әдеттен
Менеджмент тиімділігінің және машықтанған мамандар стратегиясы тиімділігінің басты мақсаты
Осы ресурстардың ішкі резерві — әрбір өндіруші фирманың алтын
«Кейде жұмыста болмайтын кімдер?», «Басшының ешқандай қысымынсыз-ақ, жақсы жұмыс
6. Жеңілдету стратегиясы — барлық жағдайды мүмкіндігінше қарапайым қалпында
Католикалық шіркеу дүние жүзіндегі ең ірі ұйымның бірі —
Жеңілдету стратегиясы жоғарғы басшылар тарапынан басқару мәдениетінің жоғары деңгейін
7. Сапа стратегиясы. 50-ші жылдары профессор Деминг американдық бақылау
Фирмадағы жұмыскерлер өз бетінше шағын топ құрып, онда сапаны
Американдық профессор Беф сапаны жақсартудың 4 түйінді нәтижесі болатындығын
Біріншіден, шығарылатын өнімдер бағасының едәуір төмен болуы. Жоғары сапалы
Екіншіден, жоғары сапалы өнімдер шығаратын фирмалар өздерінің материалдық адам
Үшіншіден, жұмысшы абыройы. Қазіргі кезде менеджерлер мен жұмыскерлер фирма
Төртіншіден, сатып алушылардың талғампаздығы. Бизнестің ең бағалы ережесінің бірі
8. Адалдық және берілгендік стратегиясы — жекелеген қызметкерлердің қойылған
АҚШ менеджерлері жыл сайын мамандарды өндірістен қол үзіп не
9. Ынтымақтасу стратегиясы — барлық қызметшілердің шешім қабылдауға қатысуы.
Жапонияда еңбек өнімділігін арттыру үшін бірлесіп әрекет ету бәсекелестікті
Жапон менеджерлері ынтымақтасу стратегиясын өте тиімді қолдалана отырып, топтардың
Тактикалық жоспарлау
Барлық басқару қызметінің ішінде жоспарлау ең елеулісі болып қалады,
Жоспарлау процесінің өзі төрт кезеңнен тұрады:
— жалпы мақсатты ойластыру;
— белгіленген біршама уақыт кезеңі (2,5,10 жылға) арналған
— оған жетудің жолдары мен амалдарын айқындау; Жоспарлы көрсеткіштерді
Ірі бағдарламаны шешкен кезде кезеңдері мен жоспарлануы біршама ауқымды
Жоспарлау әрқашанда бұрынғы деректерге сүйенеді, алайда кәсіпорынның болашақтағы дамуын
Кәсіпорын әрқашанда жалпы нарықтың шағын бөлігі ғана болып саналатындықтан,
Егер кәсіпорынның дамуы нақты елдегі жалпы эконмиканың дамуымен қатар
Тағы бір атап көрсететін жайт, тұтастай экономикалық кейбір жағдайларды,
Демек, кәсіпорындағы кез келген жоспарлау толық емес ісректерге сүйенеді.
Осыған орай жоспар жасаған кезде барлық көрсеткіштер толық пайдаланылуы,
Демек, кәсіпорынның жоспарлы жүйесі, кәсіпорынның сан түрлі саласыны4 қызметі
Қойылған мақсатқа жетуді көздеу үшін жоспарлау кәсіпорын қызметінің барлық
Соғыстан кейінгі жылдары капиталистік елдерде мұның өзі өндіріс салалары
Барлық жоспардың табыс және шығын бөліктерінің сальдосы актив пен
Нарық сыйымдылығын және өткізу көлемін жоспарлау
Батыс кәсіпорындары қызметінің осал тұстары сату саласы болып саналады,
Кез келген қаржы жоспарының ақтық бағасы өнімді сату көлемінің
Маркетинг пен өткізу саласында жоспарлаудың ең шешуші пункті мынадай
— қысқа мерзімдік, өнімнің әр түрін өткізу (көлемі және
— орташа мерзімдік, өнім категориясы бойынша жалпы өткізу, бағалар,
— ұзақ мерзімдік, өнім категориясы бойынша өткізудің жалпы көлемі,
Болжалдаған кезде тек қысқа мерзімді ғана емес, сондай-ақ орташа
Ұзақ мерзімдік жоспарлау
Қысқа мерзімді жоспарлау
төлем мерзімі ескерлігенде
Кредит жоспары Күрделі қаржы жоспары Зерттеулер мен іздестірулер жоспары
Баланстар мен қаржылардың ұзақ мерзімді жоспарлары
4-схема. Кәсіпорындарда жоспарлаудың құрылымдық схемасы
Нарық сыйымдылығы, өткізу көлемі мен бюджет салықтарындағы байланыстарды үш
— нарық пен өткізу болжамы дегеніміз
— нақты тауар мен қызметтің заттай түрінде болашақта өткізілуі
— бюджет дегеніміз, табыстардың, шығындардың және белгілі бір уақыт
— нарық сыйымдылығы мен өткізу көлемінің болжамы сол уақытта
Жоспар жасаудың алғашқы қадамы бастапқы ақпарат жинау болып саналады,
Фирма ішіндегі деректерді талдау
Өткен жылдардағы айналымды талдау әдетте кесте түрінде беріледі де,
1. сату айналымы (саны);
2. сату құны (айналымы);
3. сату бағасы (өз өнімдері, бәсеке өнімдері);
4. өз өнімдерінің өткізу болжамы;
5. өткен жылдары орын алған жоспарлы және нақтылы көрсеткіштердің
Әр ай сайынғы көрсеткіштерді осылайша мұқият талдау және барлық
1. тауарлар және тауар топтары;
2. сауда есебі және өкілдіктер (сатушылар) есебі;
3. сатып алушылар тобы;
4. тапсырыс саны мен жиілігі;
5. сату жолдары.
Тауарларды тобы бойынша айыру өте қажетті, өйткені сауда бағдарламасы
Сауда аудандары және аудан өкілдіктері бойынша айыру жекелеген ауданда
Барлық бес пункт бойынша өткізудің жүйелі деректері өткізудің құрылымы
Нарық туралы деректерді талдау
Нарық туралы деректерді алу өте қажет, өйткені бұрынғы өткізу
б) халық (сатып алушылар) табысының динамикасы. Мұндай мәлімет шығынының
в) сатып алу қабілетінің динамикасы.
г) нарықтағы барлық салыстырмалы тауарларға тұтастай сұраныс динамикасы. Мұндай
д) бәсекелестердің өндірістік қуатының немесе нақты салада мыс істейтіндер
о — өскелең сұранысқа ие тауарлар;
п — бейтатарап тауарлар;
— сұранысы кеміген тауарлар.
Нарық бойынша деректерді тұтастай талдау, оларды фирма ішіндегі деректермен
Нарықты арнайы зерттеу
Нарық динамикасы бақылау және оның коньюктурасын талдау, өткізу динамикасы
Мұндай деректердің біразы кәсіпорында болады (айналым статистикасы, өкілдер есебі),
Соңғы жылдары тікелей зерттеу, басқаша айтқанда арнайы зерттеу айрықша
Жалпы алғанда болжалдау тәсілі үш топқа бөлінуі мүмкін:
— сандық; сапалық; құрама.
Тұтастай болжалдау тәсілі аумағында тауар өткізу жөніндегі басқарушы күрделілігі
— осыған байланысты шығын деңгейі (ақша және уақыт);
— қолда бар тәжірибелер мен эксперттер ұсынысы;
— компыютерлік техникалардың болуы;
Тауар өткізу жөніндегі басқарушы әр түрлі деңгейдегі міндеттерді шешу
Осы зерттеулер көмегімен алынатын деректер көпшілік қолды тауарларды өткізу
Жұртшылықтың тауар сатып алуы тек сол тауардың сапасына ғана
Тиісті акциялар жасаған кезде тәжірибелі мамандарға жүгіну қажет, өйткені
Батыс Еуропа елдері мен АҚШ-та жоғарыда аталғандармен қоса мынадай
— тұтынушылардан сұрау салу; нарық индекстері; қойманы бақылау. сауда
Нарықты зерттеуге мамандандырылған ірі фирмалардың өзінде тұтынушылардың топтары болады
Жарнаманы жоспарлау
Жарнаманы жоспарлау тауарды өткізу жоспарымен бірге жасалады да, мұнда
Дегенмен жарнама бюджетін анықтауда мынадай тәсілдер қолданылады:
— айналым пайызын анықтау;
— бәсекелестер жұмсаған қаржыны анықтау;
— өзінде жоспарланған жарнама қаржыларын бағалау.
Әдетте бірінші және үшінші тәсілдермен жарнама құралдарының жалпы сомасы,
Жарнама шараларының жоспарына жататыны: күнделікті жарнама шараларын өткізу жоспары:
— жарнама құралдары бойынша;
— жекелеген шараларды өткізу уақыты бойынша;
2. көрмелер мен экспозицияларға қатысу жоспары;
3. жарнама шараларының қорытынды жалпы жоспары, бұған резервтер де
4. арнайы жарнама науқандарын өткізудің жеке жоспары. Ірі американдық
Өткізу деңгейін сақтау, содан кейін арттыру үшін, жарнама шараларымен
Батыс рыноктары ауытқуын бақылағанда байқалатыны, фирмаларда баға үнемі өсіп,
Тауар өткізудің ақырғы жоспары
Оның негізі алынған деректерімен және болашақта өткізу болжамымен қаланады.
Бұл жылдық жоспар өндіріс жоспарына ықпал етеді, өйткені өндіріс
Жоспарды сандық көрсеткіштермен жасағаннан кейін құндық көрсеткіштердің есебін жүзеге
Содан кейін өнімнің жекелеген түрлері тауар өткізу аудандары мен
Осыдан кейін өндіріс құны мен сату бағасының ең төменгі
— мөлшерлік (сандық) жоспар;
— күн жоспары;
— жеңілдіктер, мерзімдер және төлем жағдайлары туралы нұсқаулар.
Пайданы жоспарлау
Пайданы (табысты) жоспарлау — кәсіпорынды басқарудың маңызды құралы. Кәсіпорын
1. Тиімділікті болжалдау. Жұмсалған капиталдың тиімділігін есептеу үшін айналым
айналым қаржысы + күрделі қаржы жұмсалған капитал;
айналым қаржысы = капиталдық айналымдық коэффиценті;
жұмсалған капитал
капитал айналымы = пайда коэффиценті;
өзіндік құн
пайда = тиімділік коэффиценті;
аиналым
айналым
жұмсалған капитал
АҚШ-та формула кенінен, тіпті өнімнің жекелеген түрлері бойынша да
2. Тиімділік лимитін талдау. Бұл тәсіл график арқылы жоспарлы
Есептеуді мына формула бойынша жүргізеді:
а = тұрақты шығындар
1. - тұрақты шығындарға %-ы
б = тұрақты шығындар
I — өзгермелі шығындар
жоспарлы айналым
Бұл талдауда «өлі нүкте» (шығынды жабу үшін ең аз
3. Өтімділікті жабуды талдау (тиімділікті талдау варианты). Өндіріс шығындарын
ІІ. «Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігінің іс-әрекетіне талдау
2.1 Кәсіпорын туралы жалпы түсінік
«Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігі – Қазақстандық үлкен кәсіпорындардың бірі.
1993 жылы үш дәріхана, ал 1998 жылы көтерме сауда
Ереупалық «Никомед» және «Мерке» кәсіпорындардың шақыруымен бас директор Германия
«Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігінің стратегиясы
Көтерме-сауданы одан әрі дамытып, шетелдік кәсіпорындармен контракт жасау. Әрине,
Шөп дәрілерді өндіру 2004 жылы 90 түрі болса, ал
Зерде кәсіпорны аз қамсызданған отбасына, Ұлы отан соғысының мүгедектеріне
«Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігінің мақсаты:
Кәсіпкерлердің күш-қуатын жандандырып, үлкен кәсіпкерлер армиясын құру.
Компьютер қызметін барлығы біліп, интернет жүйесін Отандастарымызға жеткізу.
Электрондық бизнесті дамыту. Себебі, бізде дамыған ашық, экономикалық қатынастар
Отандық өндірушілердің қызметі мен тауарларынның дамуына септігін тигізу.
Қазақстандық өндірушілердің тауарларымен халықаралық нарыққа шығу.
Қазақстандық-тауардың денсаулығын жақсартуға септігін тигізу (басты мақсаты).
Кәсіпорын түрлері
Кооператив – бұл пайда табу мақсатында емес, мүшелеріне көмек
Бюджеттік кәсіпорындар. Бұл топқа заңды, шаруашылық дербестігі жоқ
Мемлекеттік корпорациялар – кәсіптік немесе ортақ мүдделер принцпіне біріккен
Ассоциациалар - шаруашылық есеп, өзін-өзі
Холдинг - басқа компанияларға бақылау жасау мақсатында өзінің капиталы
Картель - біртектес өнім өндіретін тәуелсіз өнеркәсіп орындарын белгілі
Синдикат - өндірушілердің өнімді біртұтас сауда кеңсесі арқылы бірігіп
Трест – кәсіпкерлер бірлестігі, ол өзіне кіретін кәсіпорындардың өндірістік,
2.2 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен қызметі
Кәсіпорын құрылымы мен қызметті басқару
Басқару негіздері – мұнда өте білікті мамандар қызмет етеді.
Қойма құрылымы
Қойма басқарушысы өте білікті маман. Жұмыс істеу процесі –
Кәсіпорын үш жақта бағытта жұмыс істейді – дәрі-дәрмекті көтерме,
Алғаш дәрі-дәрмекті көтерме бағамен сатып, одан келіп 5-10% қосты.
2003 жылы 1 қарашасындағы мәлімет бойынша фирмада 134
Қызметкерлері клиенттерге әдепті, жылдам қызмет көрсетеді. Қызметкерлерді әрдайым қосымша
Бұл кәсіпорынның үш жақты (яғни бөлімде) қызмет көрсету түрі
1. «Зерде» көтерме сауда-қоймасы. Бұл жерде жалпы Республика территориясында
2. «Зерде Фарма» - бұл, Шымкент қаласындағы дәріханалар жүйесі.
3. «Зерде Фито» - қазақстандағы он екі қаласында өзінің
2007 жылы кәсіпорын 14-қазақстандық Халықаралық көрмеге қатысты. Бұл
Қоймада 40 адамдай жұмыс істейді. Жұмыс іс-әрекеті — Бөлім
Бөлімдегілер келген тауарды топтарға бөліп, сату бөлімінен түскен тапсырыс
Ал сатып алу бөлімінде 15 адам жұмыс істейді. Олардың
«Зерде» ғылыми өндірістік бірлестігі қазіргі кезде халықаралық 150-9001:2000 сапа
Қорытынды
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны
Кәсіпорын - белгілі бір өнім өндіретін немесе халыққа қызмет
Кәсіпорын экономикасы - өндірістік және өндірістен тыс қатынастардың жиынтығы:
Кәсіпорын экономикасын зерделеудің негзгі объектілері кәсіпорынның өндірістік қызметі, өндірістің
Кәсіпорын қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру және пайда табу мақсатында өнім
Кәсіпорынның мақсаты өзінің өндіретін өніміне немесе қызмет көрсетуіне дер
Нарықтық жағдайдың қозғаушы күші – бәсеке. Ол өндірісті ұлғайтуды,
Ірі фирмалармен салыстырғанда кіші кәсіпорындар өздерінің елеулі артықшылығымен көзге
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Н. Ә. Назарбаевтың «ҚР халқына жолдауы» 2008
2. Бердалиев Қ Н «Экономиканы басқару» Алматы 2004 ж.
3. Егемен Қазақстан 2007-2008 жж.
4. Зиновьев В.Ф. «Практикалық басқару теориасы» Алматы 2001 ж.
5. Методические рекомендация Алматы 2007 ж.
6. Майер С. «Қаржылық контролинг және статистикалық басқару»
7. Ахметов Қ. Н. «Менеджмент негіздері» Алматы
8. Бердалиев, Өмірзақов « Менеджмент
9. Бобрыцев Д. Н. «Басқару теория негіздері» Алматы
10. Пригожин А. Н. «Әлументтік басқару теориясы»
11. Берг А.Н. «Ақпараттарды басқару» Алматы 2003 ж.
12. Макаров С.Ф. «Менеджермен жұмыс» Москва 1996 ж.
13. А.Қ.Мейірбеков, Қ.Ә.Әлімбетов «Кәсіпорын экономикасы» Алматы
14. А.Д.Үмбеталиев «Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік» Астана
15. М.Б.Бисенғазиев «Кәсіпкерлік негіздері» Орал 2001 ж.
16. Интернет
www.zerde.kz
www.google.kz
www.inform.kz
32
Директордың орынбасары
Директор
Кадрлар бөлімі
Сату
бөлімі
Сатып алу бөлімі
Бас
бухгалтер
Қойма
Көлік
бөлімі
Қойма басшысы
Қабылдау бөлімі
Бөлімдер
№1
№2
№3
№4
№7
№6
№5
Жүргізушілер
Координация бөлімі
2. Шешімнің орындалуын ұйымастыр, қажетті жағдай жаса, міндетті түсіндір
1. Шешімді шығар және орында кім, не істеу керектігін
Ақпарат
3. Жұмыс барысын үйлестір, пайда болған келіспеушілікті жой
4. Бақылау – қабылданған шешімге сәйкес, мұқият есептеуді негізге
Ұйым міндеті
Ұйым мақсаты
Сыртқы ортаны бағалау және талдау
Күшті және әлсіз жақтарды басқарушының талдау тексерту
Стартегиялық баламаны таңдау
Страте-гия балама-ны таңдау
Страте-гияны жүзеге асыру
Страте-гияны бағалау
Ұзақ мерзімдік жоспарлау объектілері: ұйымдық құрылым, өндіріс қуаттары, бөлінген
Тауар айналымы-ның жоспары
Шикі-зат жос-пары
Өндіріс-тік жоспар
Еңбек жоспары
Әзір өнім-дер қоры қозғалысын-ың жоспары
Шығын сметасы
Жарнама шаралар жоспары
Шығын сметалары
Табыс жоспары
негізгі қосалқы
Пайданы жүзеге асыру жоспары
Шығын сметалары
негізгі қосалқы
Қысқа мерзімді қаржы жоспары (шығындар)
Тұрақты қаржы байланысы
Қысқа мерзімді (қаржы жоспары табыстар)
