Әлеуметтік жұмыстың әдістері мен қағидалары курстық жұмыс
Жоспар
Кіріспе 3
І Әлеуметтік жұмыс ғылым ретінде 4
1,1 Әлеуметтік жұмыстың теориялық негіздері. 4
1.2. Әлеуметтік жұмыстың қалыпты заңдылықтары. 6
ІІ Әлеуметтік жұмыстың негізгі әдістері мен қағидалары 8
2.1. Әлеуметтiк жұмыстың әдiстерiнiң мәнi және олардың сипаттамасы 8
2.2. Әлеуметтік жұмыстың қағидалар жүйесі. 14
2.3.Этикалық кодекс және оның ұстанымдары 22
Қорытынды 27
Әдебиеттер тізімі 28
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе 3
І Әлеуметтік жұмыс ғылым ретінде 4
1,1 Әлеуметтік жұмыстың теориялық негіздері. 4
1.2. Әлеуметтік жұмыстың қалыпты заңдылықтары. 6
ІІ Әлеуметтік жұмыстың негізгі әдістері мен қағидалары 8
2.1. Әлеуметтiк жұмыстың әдiстерiнiң мәнi және олардың сипаттамасы
2.2. Әлеуметтік жұмыстың қағидалар жүйесі. 14
2.3.Этикалық кодекс және оның ұстанымдары 22
Қорытынды 27
Әдебиеттер тізімі 28
Кіріспе
Курстық жұмыстың тақырыбы – «Әлеуметтік жұмыстың әдістері мен
Қазіргі күні әдістер мен техникалардың, сонымен қатар, әлеуметтік
Тақырыптың өзектілігі. Әлеуметтік жұмыс көпсалалы мамандық болғандықтан, онда
Курстық жұмыстың мақсаты – әлеуметтік жұмыс практикасында кездесетін
Курстық жұмыстың міндеттері:
Әлеуметтік жұмыстың теориясындағы әдістер мен заңдылықтарды зерттеу;
Жалпы әлеуметтік жұмыс мамандарына арналған қағидаларды меңгеру;
Әлеуметтік жұмыс практикасында кездесетін мәселелерге теорияда меңгерген әдістерді
Курстық жұмыстың объектісі – әлеуметтік жұмыскер мен клиент
Курстық жұмыстың пәні – әлеуметтік жұмыста кездесетін мәселелер,
І Әлеуметтік жұмыс ғылым ретінде
1,1 Әлеуметтік жұмыстың теориялық негіздері.
Әлеуметтік жұмыс адамдарға көмек көрсетуге, олардың қиындықтарында қолғабыс
Көмек беруші мен алушы арасындағы байланыс, ертеректе, органикалық
Әлеуметтік жұмыстың ғылым ретінде қалыптасуы мен нығаюы қоғамдағы
Бәрінен бұрын, әлеуметтік көмек идеологиясы жеңілдіктер концепциялары негізінде
Әлеуметтік жұмыс құрылымын тұлғаға, отбасына немесе адамдар тобына
Әлеуметтік жұмыстың теориялық парадигмаларының қалыптасуын төмендегідей ғасырларға бөлуге
•philos, яғни достық сүйгіштік түсінігінің пайда болуы. Ол
•негізін салушы жақын адамға махаббат ретінде «агапе», яғни
• батыс қоғамында «адам құқығы» тұжырымдамасының жүзеге асрылуы,
•әлеуметтік-психологиялық және әлеуметтік-экономикалық факторларға негізделген, кәсіби мамандарға адамдардың
Әлеуметтік жұмыс – әмбебап әлеуметтік институт: оның тасымалдаушылары
«Объект» термині таным мен қызметтің дара қатынастарын сипаттайтын
Субъект-объекттік қатынас жылжымалы. Бір қатынаста объект болғаны таным
Әлеуметтік жұмыста көмек бағытталған адам «клиент», ал медицина
Клиент жеке немесе топтық (отбасы, мектеп класы, мүгедектер
Әлеуметтік жағдай – әлеуметтік жұмыстың жеке немесе топтық
Клиенттің әлеуметтік жағдайы, сонымен бірге, әлеуметтік жұмыстың пәні,
1.2. Әлеуметтік жұмыстың қалыпты заңдылықтары.
Теория әлеуметтік жұмыстың өзара байланысты компоненттерінің барлық жиынтығының
Халықтың көрсетілген топтарын әлеуметтік қамсыздандыру мәселелерін шешудің
Әлеуметтік жұмыстың заңдылықтары дербес білім ретінде емес, әлеуметтік
Әлеуметтiк жұмыстың заңдылықтарының анықталуы оның пән аралық, интегратия
Тұтас алғанда, әлеуметтік жұмыстың заңдылықтары халықты әлеуметтік қорғау
Мамандардың ұйымдық рәсімделген топтарын құрайтын федералды да, аймақтық
Басқару субъектілерінің ерекше қызығушылықтарының өзара ықпалдары;
Басқару органдарының құрылымдық қорытындылығы;
Басқару органдары қызметінің әлеуметтік әлеуметтік бағыттылығы;
Әлеуметтік ықпал жасаудың жақын және алыс мақсаттарының әлеуметтік
Контактілік деңгейде қызметтің жетістігін айқындайтын заңдылықтардың факторлары келесідей:
Әлеуметтік жұмыкердің клиентпен бірлескен мүдделері соңында өзара әрекеттерінің
Әлеуметтік жұмыс маманының клиентке бүтіндік және кешендік әрекеті;
Әлеуметтік жұмыс маманында өкілеттілік пен жауапкершіліктің үйлесуі;
Әлеуметтік жұмыс маманының клиентке әлеуметтік қызмет көрсетуінде даму
Заңдылықтар обьективті түрде орындалады. Оларды білуіне немесе мойындауына
Әлеуметтік жұмыс мақсатына жетудің тиімділігіне әсер етуші әлеуметтік
Әлеуметтік жұмыстың әлемдік және отандық тәжірибесі аталған заңдылықтырдың
Әлеуметтік жұмыс құрылымының мазмұнындағы орталық орынның бірі заңдылықтармен
ІІ Әлеуметтік жұмыстың негізгі әдістері мен қағидалары
2.1. Әлеуметтiк жұмыстың әдiстерiнiң мәнi және олардың сипаттамасы
Әлеуметтік жұмыста қолданылатын әдістердің көбісі нақты іс-әрекет ретінде
Әлеуметтік жұмыстағы барлық әдістерді 2 топқа бөліп қарастыруға
мәселелерді шешу әдістері;
білім алу әдістері.
Мәселелерді шешу әдістеріне келесілерді жатқыза аламыз:
Әлеуметтік
Өз іс-әрекеттері барысында, әлеуметтік жұмыскерлер, бәрінен бұрын документтерді
Психологиялық
Психологиялық әдістердің ерекшелігі адамдардың психикасын үйренуге бағытталуында жатыр.
Өзге методтар
Әлеуметтік жұмыстағы әлеуметтік және психологиялық әдістердің рөлі ауқымды,
Әлеуметтік-психологиялық әдістер сол немесе өзге әлеуметтік топқа жататын
Педагогикалық әдістердің мағынасы әлеуметтік жұмыскерлердің педагогика саласынан білімін
Ұйымдық әдістер әлеуметтік қорғаусыз топтармен жұмыс жасаушы кәсіби
Әлеуметтік-медициналық әдістерді санитарлық білім беру, дәрігерлік еңбек экспертизасы
Әлеуметтік жұмыс әдістерінің көптүрлілігі оның әр мәселесін шешуше
Білім алу әдістеріне келесілер жатады:
Коммуникативтік (байланыстық)
Әлеуметтік жұмыс коммуникацияның дербес жағдайы болып табылады. Байланыс
Философиялық
Білім аданың қоршаған ортасын тануының нәтижесінде пайда болатындықтан,
Логикалық
Таным өзіне тек зерттеу пәнін енгізіп қана қоймайды,
Әлеуметтік жұмыс практикасында әлеуметтік жұмыскер мен клиент арасындағы
-нақты жағдайдағы индивидуалды жұмыс;
-топпен жұмыс;
-микроәлеуметтік ортадағы жұмыс.
Индивидуалды әлеуметтік жұмыс әдістері, немесе индивидуалды жағдайдағы әлеуметтік
«Бірге бір» жағдайы әлеуметтік жұмыскер мен клиент арасындағы
Л.Джонсонның тұжырымдамасына сәйкес, жұмыстың жақсы нәтижесі әрқайсысы өзінің
Индивидуалды жұмыстағы өзара байланыс орнату ретті іс-әрекеттер жүйесі
Нақты жағдай бойынша индивидуалды жұмыстағы әлеуметтік жұмыскердің қызметінің
Бастапқы байланыс орнату және клиенттің өзгеруге қажеттілігін орнату.
Бұл кезеңде әлеуметтік жұмыскер мынадай қиыншылықтарға тап болуы
Мәселені зерттеу және анықтау.
Процестің келесі кезеңі клиенттің өзінің жағдайын қалпына келтіруде
Мотивация.
Әлеуметтік жұмыскердің клиентпен біріге отырып, оның жағдайын бағалау.
Мәселенің концептуализациясы.
Әлеуметтік жұмыскер мен клиент қол жетілуі керек мақсаттарды,
Шешім табу стратегиясын зерттеу.
Өзгерістерге бағытталған объективті ықпал жасауды қалыптастыруға көмек беру
Стратегияны таңдау.
Әлеуметтік жұмыскердің клиентпен бірігіп жасаған жұмысының нәтижесі мен
Стратегияның жүзеге асуы.
Егер клиент өзіне алынған міндеттерді орындаса, өзара байланыс
Эволюция.
Созылмалы және жалғасымды болуы шарт түбегейлі өзгерістер барысында
Индивидуалды жұмыс процесінде әлеуметтік жұмыскер клиент өз қажеттіліктерімен
-клиент индивидуалды;
-клиент өз сезімдерін білдіруге құқылы;
-әлеуметтік жұмыскер бақылаушы эмоционалдық қатысу жасауы қажет;
-клиент әлеуметтік жұмыскер тарапынан қарсылықты сезінбеуі қажет, ол
-ол әлеуметтік жұмыкер тарапынан оны «бағалап жатқанын» сезінбеуі
-клиент өзі таңдау жасауға немесе өзі шешім қабылдауға
-клиент сыр сақтауға құқығы бар.
Сонымен қатар, жоғарыда көрсетілген қағидаларға сүйене отырып, әлеуметтік
-ешқашан «үшінші тұлғаға» көмек көрсетпеу – көрмеген және
-ешқашан адамның тіпті көмексіз екеніне сенбеу (тек санасыз
-адамды не болса да өзін жақсы сезінуге күштемеу;
-өзге тұлға үшін шешім қабылдамау және өз көзқарасы
Топтық әлеуметтік жұмыс – бұл жеке және топтық
1. Жалпы топ пен топтың жеке мүшесінің дамуы;
2. Өзара көмек көрсету мен топ мүшелері арасындағы
3. Топтың тіршілік әрекетінде топтық процестерді қолдануы;
4. Топта автономдықтың дамуы.
Әлеуметтік топтық жұмыс дәстүрлі түрде микросоциуммен, балалармен, әлеуметтік
Әлеуметтік топтық жұмыстың типологиясы.
Шет елдегі топпен әлеуметтік жұмыс көптүрлілігі соншалық, онда
1. Бос уақыт тобы.
2. Білім алушы топтар:
• отбасылық білім алушы топтар;
• кәсіби бағдар топтары;
• еркін таңдау топтары.
Әлеуметтік топтар, мыналарға мақсатталған:
• бейімделгіш модельдерді сақтауға;
• бейімделгіш модельдерді өзгертуге.
4. Терапиялық топтар.
Топтармен әлеуметтік жұмыстың негізгі мақсаттары.
Индивидке топтық мүмкіндік арқылы көмек көрсетудің ерекшеліктерін қарастыра
Микроәлеуметтік орта.
Микроәлеуметтік орта (коммъюните) түсінігі бойынша ортақ құндылықтары, қызығушылықтарымен
Микроәлеуметтік орта әлеуметтік-экономикалық және мәдени-тарихи қауымдастықтың күрделі жүйесін
Микроәлеуметтік орта, Р.Уорреннің пікірі бойынша, келесі негізгі функциялардан
Өндіріс – бөлу – талап.
Әлеуметтену
Әлеуметтік бақылау.
Әлеуметтік қатысу.
Өзара қолдау көрсету[6].
Әлеуметтік жұмыскердің рөлдері.
Әлеуметтік жұмыскердің микроәлеумттік ортамен субъект-субъектті өзара қарым-қатынасында «бетпе
— адвокат;
— брокер;
— эксперт;
— әлеуметтік бағдарлаушы.
Бұл рөлдердің базистік тұжырымдамасы микроәлеуметтік ортада коллективтермен топтарды
Микроәлеуметтік орта кәсіби компетенцияға ерекше талап қояды. Олардың
Мұнда әр түрлі қызмет саласындағы мамандардың біріккен іс-әрекетін
Көмек көрсетудің бұл әдісі синтездеуші түрде болады, себебі
Микроәлеуметтік ортадағы жұмыстың негізгі қағидалары мен модельдері.
Г.Репорттың пікірінше, микроәлеуметтік ортадағы әлеуметтік жұмыстың негізгі қағидаларына
1. қызмет көрсетудің қолжетімділігі;
2. клиенттердің әлеуметтік агенттіктермен белсенді әрекеттестігі;
3. ведомство аралық жұмыс;
4. жаңа инициативаның дамуы;
5. қолдау көрсету жүйесін құру;
6. бюджетпен байланысу әдісі арқылы бақылаудың децентрализациялау;
7. келістерді белсендіру;
8. микроәлеуметтік ортаның жабық сервисі;
9. дамуға қабілеттілік.[7]
2.2. Әлеуметтік жұмыстың қағидалар жүйесі.
Әлеуметтік жұмыс қағидалары – бұл әлеуметтік үдерістердің жұ
мыс істеуі мен дамуының объективті заңдылықтарының талаптарына, алдағы
Әлеуметтік процестер, әрдайым, қызығушылықтары мен ұмтылыстары әр түрлі
Табиғаттың басқа да заңдылықтары секілді, әлеуметтік заңдылықтар өзіндік
Эмпирикалық материалдар мен тәжірибелік деректерді өңдеудің едәуір кең
Субъект – әлеуметтік жұмыс заңдылықтары айқындалатын қызметтің «субъект-объекттік»
Әлеуметтік жұмыстағы нақты белгіленген шартта қауым, әрекет ортасы,
Әлеуметтік сала қызметкерлері өз іс-әрекеттері практикасында әрбір нақты
Адамдардың ғылыми-теориялық жалпылаулары мен қағидаларды құрауы олардың таза
Әлеумттік саладағы байланыстар мен қатынастардың көптүрлілігі мен күрделілігі
Саяси-әлеуметтік;
Ұйымдық;
Психолого-педогогикалық.
Саяси-әлеуметтік қағидалар мемлекеттің әлеуметтік саясатының ғылыми негізделген
Әлеуметтік жұмыста шешілетін мәселелерге мемлекеттік келіс;
Әлеуметтік жұмыстың гуманизмі мен демократизмі;
Әлеуметтік жұмыс мазмұны мен құрылысының тұлға, әлеуметтік топ
Әлеуметтік жұмыстың заңдылығы мен әділдігі және т.б.
Әлеуметтік жұмысқа мемлекеттік келістің практикасындағы қамсыздандыру мыналарды болжайды:
Қоғамдық өмірде саяси-әлеуметтік үрдістердің дамуын талдау мен анықтау
Халықты әлеуметтік қорғау қызығушылығына бағынышты әлеуметтік жұмыстың даму
Тұлғаның, отбасының, қоғамның қызығушылықтарына залал келтіретін кез келген
Әлеуметтік жұмыстың гуманизм қағидасы адамның өз абыройы мен
Моральдық сапа ретінде қарастырылып отырған адамгершілік әлеуметтік жұмыстың
Әлеуметтік қызметкер өзінің клиентімен адамгершіліктік қатынас орнатуы керек.
Альтруизм – бұл өзінің мүдделерін өзге адамдардың игілігі
Альтруизмнің қалыптасуы туралы сұрақтарының әртүрлілігіне қарамастан, барлық философтар
Мазмұны басқа адамдардың мүдделерін қарастыра отырып, альтруизм адамгершілікті
Басқа сөзбен айтқанда, адамгершілікті нақтырақ бейнелейтін басқа да
Ниеттестік деп өзгелердің жан-дүниесін ұғыну, оларға моральдық көмек
Альтруизм секілді, ниеттестік те әлеуметтік жұмыстың қажетті шарты
Кез келген басқа ғылымдар сияқты, әлеуметтік жұмыс та
Ниеттестік пен сенімділікке негізделген әлеуметтік қызметкер мен клиент
Әлеуметтік қызметкердің адамгершілік сапасы әлеуметтік қызметкердің этикалық құндылықтарымен
Әлеуметтік қызметкердің адамгершілік сапасы адамгершілік санасымен қамсыздандырылады. Адамгершілік
Әлеуметтік жұмыскердің моральдық нормаларды білуі, оның мінез-құлқы абсолютті
Жоғары адамгершілікті қалыптастыру мен оның дамуы, оны тұлғаның
Ақпараттық технологиялар ғасырында білім игеру әлі онымен пайдалану
Адамгершілік наным-сенім – әлеуметтік жұмыскердің білімдер мен тәжірибе
Алайда адамгершілік наным-сенім салыстырмалы дербестікке ие, себебі күнделікті
Адамгершілік қажеттілік – әлеуметтік жұмыскердің саналылығының ең жоғары
Әлеуметтік жұмыскердің адамгершілік дағдыларының, ұстанымдарының, қажеттіліктерінің қалыптасуында профессионалдық
Әлеуметтік жұмыскер абстактілі нұсқамалардың шегінен шығу жағдайы. Осы
Әлеуметтік жұмыстың демократизм қағидасы клиентпен психологиялық контакт орнатуды,
Гуманизм және демократизммен қатар, әлеуметтік жұмыстың маңызды қағидаларының
Әлеуметтік жұмыс әдістерінің қоймасында маңызды орын оның заңдылығына
Әлеуметтік-технологиялық компетенттілік – бұл әлеуметтік қызметкердің пайда болатын
Ынталандыру – адамды өзінің анық мақсаттарына жету үшін
Әлеуметтік жұмыстағы ынталандыру принципі оның рухани және материалдық
Әлеуметтік жұмыстың маңызды ұйымдық қағидасы болып бақылау мен
Әлеуметтік жұмыстың негізгі ұйымдық қағидасы әлеуметтік қызмет кадрларының
Әлеуметтік жұмыс теориясы мн практикасында ауқымды орын псохолого-педагогикалық
Әлеуметтік қызметкер жалпы және әлеуметтік педагика мен психологияның
Әлеуметтік жұмыстың негізгі қағидаларының бірі болып комплексті келіс
Адамдардың қызығушылықтарын, қажеттіліктерін, көңіл-күйлерін зерттеу мен есепке алу,
Клиенттерге олардың физикалық және рухани ресурстарын активтендіру үшін
Әлеуметтік жұмыс құрылысы мен міндеттерін жүзеге асыру жолындағы
Әлеумттік жұмыстың психолого-педогогикалық қағидалардың ішінде адамдарға дифференциалдық келісті
Қарастырылғандардан бөлек, психолого-педагогикалық қағидаға әлеуметтік жұмыстағы мақсаттылық қағидасын
2.3.Этикалық кодекс және оның ұстанымдары
Қазіргі заманда барлық әлеуметтік қызметкерлер басшылыққа алатын, этикалық
Іс жүзіндегі қағидалар ойламастан және іле-шала бойсұнатын ережелер
Кодексте әлеуметтік қызметкердің тұлғалық қалыптасуына бағытталған жеке адамдар
Әлеуметтік жұмыс бойынша маман әлеуметтік тәжірибемен айналысуы тиіс.
Әлеуметтік қызметкердің жұмысы – бұл адамдар арасындағы сенім
Әлеуметтік қызметкер өзін саналы түрде пайдалануы тиіс. Әлеуметтік
Әлеуметтік қызметкер кәсіби объективтілікті ұстануы тиіс. Клиент, кәсіби
Қызықпаушылық пен парықсыздықты көрсетпей, өзінің бейтараптығын тек озат
Сонымен қатар, кәсіби объективтілік әлеуметтік қызметкердің психикалық денсаулығының
Әлеуметтік қызметкер адамдардың әртүрлілігін құрметтеуі тиіс. Әлеуметтік қызметкердің
Әлеуметтік қызметкер жеке және кәсіби дамуға қол жеткізуі
Әлеуметтік қызметкер саналы түрде кез-келген жағдайда мәселені шешуде
Сонымен қатар, әлеуметтік қызметкер әрдайым өзіне Білім алу
Әлеуметтік қызметкер тұтас тұлғамен айналысуы тиіс. Мамандардың көп
Әлеуметтік қызметкер клиентке мәселенің заманауи көрінісін ұсынуы қажет.
Әлеуметтік қызметкер клиентпен іскерлік байланысты абыроймен жүргізуі тиіс.
Әлеуметтік қызметкер клиенттің мүмкіндіктері жайлы білімге негізделуі тиіс.
Әлеуметтік қызметкер клиентті өз проблемасын максималды түрде шешуге
Әлеуметтік қызметкер клиенттің максималды өз тағдырын өзі шешуге
Өзін анықтау принципі клиенттің өзіне және өзгелерге қатысты
Әлеуметтік қызметкер клиентте проблемалық жағдайда пайда болатын өзін-өзі
Әлеуметтік қызметкер клиентпен оңаша (конфиденциалды) жұмыс жасауы тиіс.
Қорытынды
Қорытындылай келе, әлеуметтік жұмыс теориясы дамудың әлеуметтік-тарихи жолынан
Сонымен бірге, қорытынды бөлімде, әлеуметтік жұмыстың қағидалары мен
Әлеуметтік жұмыс әдістері мен қағидаларының байланысын әлеуметтік жұмыстың
Әдебиеттер тізімі
1. Словарь-справочник по социальной работе. М., 1997.
2. Холостова Е.И. Социальная работа: теория социальной работы
3.Н. Дементьева, Е. Шаталова, А. Соболь. Организационно-методические аспекты
4.Забадыкина Е.В. Памятка социальному работнику // Социальные работники
5.Contemporary social work. — N.-Y., 1980.
6.Warren R. The Community in America. — Chicago,
7. Фирсов М.В., Студенова Е.Г. Теория социальной работы
8.«Әлеуметтік қызметкерлер Ұлттық Ассоциациясының этикалық кодексі» («Кодекс этики
9.«Общая психология» Гуманитарный издательский центр «Владос», Москва 1999
10.«Социальная работа. Теория и организация» Минск «Тетра Системс»2005г.
11.«Социальная работа для студентов вузов» Ростов – на
12.Григорьев С. М., Гуслякова Л.Г. Предмет и объект
13.Справочное пособие по социальной работе. М, 1997.
14.Теория и методика социальной работы / Под ред.
15.Тезаурус социальной работы. М., 1995.
16.Топчий Л.В. Проблемы теоретического обоснования модели развития личности
17.Холостова Е.И. Социальная работа: теоретико-методологические аспекты // Социальная
18. Основы социальной работы: Учебник / Отв. ред.
19.Словарь-справочник по социальной работе / Под ред. Е.И.
20.Социальная работа: Словарь-справочник / Под ред. В.И. Филоненко
21.Теория и методология социальной работы: Учеб. пособие /
3
