Қызанақ курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ www.topreferat.com.kz
Кіріспе ....................................................................................................3
І-тарау. Қызанақтың экологиялық – биологиялық ерекшеліктері.
1.1.Қызанақтың тарихы. ............................................................. ..5
1.2.Қызанақтың биологиялық ерекшеліктері...............................8
1.3.Мектеп жанындағы оқу-тәжірибе мөлтегіндегі қызанақтың агротехникасы........................................................................11
ІІ-тарау. Қазақстандағы қызанақ сорттарының аудандастырылуы мен таралуы.
2.1.Қазақстандағы қызанақ сорттарының аудандастырылуынан қысқаша мағлұмат. ...................................................................21
ІІІ-тарау. Қызанақтың зиянкестері мен ауруары, олармен күресу шаралары.
3.1.Қызанақ зиянкестері................................................................26
3.2.Қызанақтың аурулары.............................................................27
Қорытынды. ......................................................................................30
Пайдаланылған әдебиеттер.............................................................31
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 31 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе ....................................................................................................3
І-тарау. Қызанақтың экологиялық – биологиялық ерекшеліктері.
1.1.Қызанақтың тарихы. ............................................................. ..5
1.2.Қызанақтың биологиялық ерекшеліктері...............................8
1.3.Мектеп жанындағы оқу-тәжірибе мөлтегіндегі қызанақтың агротехникасы........................................................................11
ІІ-тарау. Қазақстандағы қызанақ сорттарының аудандастырылуы мен таралуы.
2.1.Қазақстандағы қызанақ сорттарының аудандастырылуынан қысқаша мағлұмат. ...................................................................21
ІІІ-тарау. Қызанақтың зиянкестері мен ауруары, олармен күресу шаралары.
3.1.Қызанақ зиянкестері................................................................26
3.2.Қызанақтың аурулары.............................................................27
Қорытынды. ......................................................................................30
Пайдаланылған әдебиеттер.............................................................31
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: Бүгінгі қарастырып отырған дипломдық жұмыс
Қызанақ (Lycopersіcon)[1], томат, помидор — алқа тұқымдасына жататын
Курстық жұмыстың мақсаты:
Қызанақ (томат) туралы әдебиеттерді оқып-білу.
Республикамыздағы қызанақ (томат) сорттарын білу.
Қазақстанның облыстарындағы өсірілетін қызанақтардың (томаттардың) сорттарын өсіру, ерекшеліктерін
Қызанақты (томатты) 6-7 сыныпта ботаникадан, 10-11 сыныпта жалпы
Курстық жұмыстың міндеті:
қызанақтың тарихын зерттеу;
қызанақтың биологиялық ерекшеліктерін анықтау.
мектеп жанындағы оқу-тәжірибе мөлтегіндегі қызанақтың агротехникасын үйрету;
қызанақ зиянкестерін зерттеу.
қызанақтың аурулары жайлы түсініру;
І тарау. Қызанақтың экологиялық – биологиялық ерекшеліктері.
1.1.Қызанақтың тарихы.
Қызанақ жылу сүйгіш және құрғақшылыққа төзімді. Өсуіне қолайлы
Қызанақтың (томаттың) халықшаруашылығындағы маңызын және кең таралуын ескере
Мысалы Л.А. Лебедев өзінің жинағында «Ауыл-шаруашылық өсімдіктерінің физиологиясын
Қызанақтың физиологиясын оқу, өсірудегі физиологиялық факторлардың әсерлерін зерттеді.
Республикамызда өсетін қызанақ (томат) сорттары көкөніс дақылдарына жатады.
Олар түрлі ауруларға, оның ішінде вирус ауруларымен де
М.З.Юсупов және Е.Г.Петрова (1983 ж) Алматы облысының НКСС
Томат (қызанақ) туралы ғылыми-мағлұматтардың көптігіне қарамай біз алдымен
Алғаш қызанақтың (томаттың) шие тәрізді жабайы формасы. Перуде,
Қызанақтың (томаттың) кең тараған жерлері Астрахан, Крым және
1.2.Қызанақтың эко-биологиялық сипаттамасы.
Қызанақ (томат) моноподиальды бұтақтанған күшті тармақталған тамыр жүйесі
Сабақ. Қызанақтың сабағы тік жұмыр, жас кезінде
Жапырақ. Қызанақтың (томаттың) жапырақтары жай жапырақ, шеті тілімделген.
Гүл шоғыры. Бұйрагүл кейде оны жемісті шашақ деп
Тұқымы ұсақ мың данасы – 2,8 – 5
Қызанаққа (томатқа) систематикалық сипаттама.
Патшалық - өсімдіктер.
Класс – қосжарнақтылар.
Класс тармағы –
Қатары –
Тұқымдас – Алқалылар (Solanaceal)
Туыс – Қара Алқа. (Solanum)
Түр – Кәдімгі қызанақ (томат) (Dycopersicom esculentum)
Қызанақтың (томаттың) биологиялық ерекшеліктері.
Қызанақ (томат) - көпжылдық өсімдік. Қолайлы жағдай
1-ші - өскін, 2-ші – алғашқы тұрақты жапырақ
Қызанақтың тұқымы ауа-райының жағдайы жақсы болған жағдайда 3-4
Қызанақтың (томаттың) гүлденген кезінен қызарып піскен кезіне дейін
1-ші- Жасыл жеміс- белгілі бір мөлшерге жеткенше болады-
2-ші-Сүтті-жемісі тығыз, жұмсағы ақшыл- жасыл кейін боз-қызғылт түске
3-ші-Сарғыш-жемісі тығыз сырты жылтыр, сарғылт-қызыл (ашық-сары) жұмсағы қызғылт
4-ші-Қызғылт-(сарғыштау) жемісінің тығыздығы төмен.Сыртының көп бөлігі қызғылт-сары (ал,
5-ші-Толық қызыл- жемісі жұмсақ, қабығының түсі қызыл, жұмсағы
Егер қызанақ өте пісіп кетсе түсі қызыл-қара қошқыл
Қызанақтың (томаттың) арғы шыққан тегі жылы субтропикадан болғандықтан
Қызанақ өсімдігі өсу үшін ең керек температура күндіз
Қызанақ орташа ылғалдықты қажет ететін құрғақшылыққа төзімді дақыл.
1.3.Мектеп жанындағы кіші телімде мөлтекте өсірілген қызанақтың (томаттың)
Қазақстанның қызанақты (томатты) көп өсіретін аудандарындат (үлкен жер
Қызанақты (томатты) себу, өсіру үшін алғаш жерлер таңдалады.
Топырақты өңдеу.
Қызанақ (томатты) егу үшін дайындықты күзден бастау керек.
Қызанақ өсетін топырақты құнарландыру. Қызанақ өсетін топырақты органикалық
Топырақты өңдеудің дәрежесіне және түріне байланысты және жоспарланған
Қазақстанның көкөніс зерттеу институтының зерттеу нәтижелерінің көрсеткіштері бойынша
Қызанақ көшеттерін отырғызғаннан соң 10-13 күннен кейін 5-6
Қызанақты (томатты) отырғызу жылдары Батыс Европа мен
Қазақстанда қызанақты көшет арқылы отырғызумен қатар, қызанақты тұқым
Көкөніс тәжірибе стансаларында (7) қызанақтың көшетін әр шұңқырға
Қызанақты өсіру жолдары.
Қазақстанның әр түрлі зоналарында өсетін қызанақтардың өсіру жолдары
Қызанақ көшетін дайындау ерекшеліктері.
Қызанақтан ерте өнім алу үшін, алғаш қызанақтың көшеттері
Көшетті топыраққа отырғызардың алдында бір жеті бұрын екінші
Ерте пісетін қызанақты өсіру ерекшеліктері.
Ерте пісетін қызанақты өсіру халқы көп тығыз орналасқан
Көшетті дайындағанда, ерте көктемдегі суыққа соқтырмай, тамыр
Қызанақты топыраққа отырғызу схемасы әр түрлі. Ең көп
Қызанақтан ерте және көп өнім алу ашық жерлерде
Тұқым арқылы өсіру.
Қызанақты тұқым арқылы өсіру кезінде себілген тұқым толық
Ол үшін егілетін тұқымның сапасы жоғары болу керек.
Кеш немесе жазда-күзде екінші өнім алынатын қызанақ дақылдары.
Молдавияда, Солтүстік Кавказда, және Орта Азия республикаларында, суықсыз
Қызанақ өсімдіктерін күту.
Қызанақ өсімдіктерін күтудегі ең негізгісі ол сирету. Үлкен
Өнімді жинау.
Қызанақ өнімін жаппай жеміс піскеннен соң әрқашан 4-5
ІІ тарау. Қызанақ сорттарының Қазақстанда аудандастырылғандары.
Қазіргі жүйелеу бойынша қызанақтың 6 түрі бар. Олар:
Қызанақ өсімдіктерінің дақылдарын сирету жұмыстары оның шашақ түзуіне
Жабайы қызанақтың гүлі-5мүшелі. Ал, қызанақтың мәдени түрлерінен 5
Қызанақтың жемісінің ішкі құрылысының үлкен шағанасы бар: олар
2 Эрлиана сорты дәмдік қасиеттері жағынан өте жоғары
Бизон сорты қызанақтың кемшілігі жемісінің формасы әр түрлі
Қазақстанда өсірілетін қызанақтар көкөніс дақылдарының ішінде алғашқы орында,
Қазақстан жағдайында қызанақты негізінен үш жағдайда: ерте орташа
Кәдімгі қызанақтың түр тармақтарының бәрінің сабақтары қысқа болады.
Маяк сортының басқа сорттардан негізгі айырмашылығы жеміс пісер
Орташа пісетін сорттардың белгілері: Буденновка, Колхозный 34, Тираспольский
ІІІ тарау. Қызанақтың (томаттың) зиянкестерімен аурулары олармен күресу
Қызанақтың зиянкестерімен аурулары оның өнімін және жемісінің сапалығын
3.1.Қызанақ зиякестері.
Көкөніс шаруашылығына өте көп зиян келтіретін зиянкестер, олар
Күресу шаралары: тышқандар мен және кеміргіштер күресу үшін
3.2.Қызанақтың аурулары.
Қызанақтың зиянкестері тышқандар мен кеміргіштерден басқа, Қазақстандағы өсетін
Фитофтороз. Қызанақтың бұл аурумен ауырғанын қызанақ жемісінде
Дала повеликасы. Қызанақ мүшелерін себеді, парниктердегі көшеттер тұншығады
Жапырақтардың жиырылуы. (17) Бұл вирус ауруы. Жапырақ жиырылуына
Мозоика – вирус ауруы. Ол өсімдікке (қызанаққа) тля
Макраспороз немесе құрғақ дақтар. Қызанақ жемісінде құрғақ дақтар
Күресу жолдары:1 % Бордо сұйықтығын шашу бірінші ретте
Қорытынды.
Қазақстан халықтарын көкөніс өнімдерімен қамтамасыз етуде көкөністер дақылдарының
Қазіргі кезде біздің Республикамызда қызанақ өте кең тараған
1.Оқушылардың биологияға құмарлығын білімін, сабақ үлгерімін арттырады.
2.Қызанақ жемістерін оның ерекшеліктерін біле отырып, оқушыларды табиғатты
3.Қызанақ өсімдіктерін мектеп жанындағы мектеп тәжірибе мөлтектерінде өсіру,
Пайдаланылған әдебиеттер.
1.Азимов Б.Д. Технология выращивания интенсивных сортов томата в
2.Алпатьев А.В. Помидоры. – М.: Колос, 1981 г.
3.Алпатьев А.В., Алпатьева А.А. Помидоры. –М.: Россельхозиздат, 1990
4.Бахтеев Ф.Х. Очерки по истории и географии важнейщих
5.Бексеев Ш.Р.Выращивание ранних томатов – 2-е изд.; перераб.
6.Белик В.Ф., Советкина В.Е. Овощеводство. – Алматы: Кайнар,
7.Бунин Г.П., Андреев В.М. Томато – посевом в
8.Верзилин А.М., Корсунская В.М. Общая методика преподовая биологии.
9.Власов А.С. Томаты –круглый год.–М.:Агропромиздат,1991 г.
10. «Флора Казахстана» І-ІХ том А-Ата, 1956-66 г.
11.Иллюстрированный определитель растений Казахстана І-ІІ том А.1972 г.
12.С.А.Арыстангалиев, Рамазанов Е.Р., Қазақстан өсімдіктері. А.1977 г.
13.Казенас Л.Д. Болезни сельскохозяйственных растений казахстана. – Алматы;
14.Корчагина В.А.Биология 6-7классы.–М.:Просвещение.1985г.
15. Кузнецова В.И. Уроки ботаники. –М.: Просвещение. 1985
16. Лебедев Л.А. Вопросы физиологии сельскохозяйственных растений. –
17.Лопухина Р.П. Вредители томатов в Казахстане, и меры
18. Сафина Л.К., Петров Е.П. Аптека на грядке.
19. Тематическое планирование учебного материала раздела «Растения» /6
20. Тематическое планирование учебного материала раздела «Растения», /
21. Удовицкий А.С., Лаптев Ю.П. Этбды о растениях.
22. хребтов А.И. Практические советы по выращиванию помидоров
23.Шабыкина Л.В.Овощи,полезные всем.–Алматы:,Кайнар 1984 г.
24. Шахов А.А. Фотоэнергетика растений и урожай.
25. Эдельштейн В.И. Овощеводство. /Изд. 3-е, перераб. –М.:
26. Папорков М.А. и др. Учебно-опытная работа на
2
