TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



Аннотация . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Шартты сілтемелер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Анықтамалар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Белгілеулер мен қысқартулар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1 Әдеби шолу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2 Технологиялық бөлім. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.1 Шикізаттың сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.2 Технологиялық сызбаның сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3 Есептеу бөлімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі. . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3.2 Механикалық есептеулер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі. . . . . . . . . . . . . . . 34

Қорытынды. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Қолданылған әдеби көздер тізімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 40 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Аннотация . . . . . .
Шартты сілтемелер. . . . . . .
Анықтамалар. . . . . . . .
Белгілеулер мен қысқартулар. . . . . .
Кіріспе. . . . . . . .
1 Әдеби шолу. . . . . .
2 Технологиялық бөлім. . . . . .
2.1 Шикізаттың сипаттамасы. . . . .
2.2 Технологиялық сызбаның сипаттамасы. . . . .
3 Есептеу бөлімі. . . . . .
3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі. . . .
3.2 Механикалық есептеулер. . . . . .
4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі. .
Қорытынды. . . . . . . .
Қолданылған әдеби көздер тізімі. . . . .
Жоба (жұмыс) тақырыбы Қуаты 800 мың т/ж құрайтын
Аннотация

Берілген жылдық қуаты 500 мың т/ж құрайтын Құмкөл
Кіріспе тарауында талғамды тазалау процесінің мәні және оның
Әдеби шолуда майды талғамды тазалау процесі бойынша әдеби
Шикізаттың сипаттамасы мен технологиялық сызбаның сипаттамасы технологиялық бөлімде
Есепте бөлімінде негізгі экстракциялық колоннаның есептеуі мен механикалық
Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі туралы мәліметтер
Курстық жобаны жалпы тұжырымдап қорытынды келтірілді.

Курстық жобада қолданылған әдеби көздер тізімі келтірілді.

Белгілеулер мен қысқартулар

МЕСТ – мемлекеттік стандарт

СНиТ – санитарлы нормалар және талаптар

БЭА – бірэтаноламин

КТ – кинематикалық тұтқырлық

А–Ш – асфальтты шайырлы

ВҚ – вакуумдық құбыр

ДА – деасфальттау

ТИ – тұтқырлық индексі

ШТ – шартты тұтқырлық

ТАД – термоадсорбциялық деасфальттау

ЕШТ – ерудің шекті температурасы

РДК – роторлы дискілі контактор

Аэкс, – экстракттағы ароматты көмірсутектердің құрамы

Араф – рафинаттағы ароматты көмірсутектердің құрамы

Бэкс – экстракттағы парафинді–нафтенді көмірсутектердің құрамы

Браф – рафинаттағы парафинді–нафтенді көмірсутектердің құрамы

ДТ – динамикалық тұтқырлық

ЖЭС – жылу электр станциясы

ГЭС – гидро электр станциясы

ЭСТҚ – электросусыздандыру тұзсыздандыру қондырғысы

МӨЗ – мұнай өңдеу зауыты

NМП – N – метилпирролидон

Ст.3 – болат (металл) маркасы

Шартты сілтемелер

Курстық жобада келесі шартты құжаттарға сілтемелер қолданылған:

МЕСТ 22387.2–77 Көмірсутекті газдар. Құрамындағы күкірт
МЕСТ 3900–85 Мұнай және мұнай өнімдері. Тығыздықты
МЕСТ 2177–82 Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық
МЕСТ 10120– Фракциялық құрамды анықтау әдісі

МЕСТ 511– 82 Бензиндер. Октан санын
МЕСТ 6321– 69 Мұнай және мұнай өнімдері.
МЕСТ 33–82 Мұнай және мұнай өнімдері. Кинематикалық
МЕСТ 6258–85 Мұнай және мұнай өнімдері. Шартты
МЕСТ 38.153–74 Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық
СН–245–71 Өнеркәсіп орындарын жобалаудың санитарлық нормалары.

СНиП II–90–90–81 Өнеркәсіп орындарының өндірістік ғимараттары. Жобалау
СНиП II–92–76 Өнеркәсіп орындарының қосалқы ғимараттары мен
СНиП II–106–79 Мұнай және мұнай өнімдерінің қоймалары. Жобалау
СНиП II–33–75 Жылу беру, желдету және ауаны
СНиП II–2–80 Ғимараттар мен құрылғыларды жобалаудың
СНиП II–89–80 Өнеркәсіп орындарының бас жоспарлары. Жобалау
МЕСТ 12.2.020–76 Жарылыстан қорғалған электр құрал–жабдықтары.

МЕСТ 12.2.021–76 Жарылыстан қорғалған электр құрал–жабдықтары. МЕСТ
МЕСТ 12.1.021–80 Өрт қауіпсіздігі.

Анықтамалар

Рафинат – экстракция процесінен алынатын негізгі тазаланған өнім.
Ингибитор – белгілі бір мақсаттағы өнімге немесе сұйық
Экстракт – экстракция процесінен алынатын қосалқы қалдық өнім.

Мүмкіндік шекті концентрациясы (МШК) – жұмыс аймағындағы ауа
Еріткіштік қасиет – май фракциялары компоненттерінің белгілі бір
Талғамдылық (селективтілік) – еріткіштің тек белгілі бір құрылымдағы
Тұтқырлық индексі – майлардың температураға қатысты тұтқырлығының көрсеткіші.

Полярсыз еріткіштер – еріткіштік қабілеті бойынша барынша универсалды,
Полярлы еріткіштер – еріткіштік және таңдаушылық қасиеттері жоғары,
Сепаратор – реакция өнімдерін олардың агрегаттық қалпына байланысты
Ерудің шекті температурасы (ЕШТ) – шикізатты еріткішпен араластырған
Сыйымдылық – процеске керекті реагенттерді, өнімдерді, шикізатты және
Тоңазытқыш – ауаның немесе суық агенттің көмегімен өнімді
Кіріспе

Мұнай майларының міндеті әр түрлі қозғалушы механизмдердің, станоктардың,
Мұнай майлары сұйық, жоғары қайнаушы, қажетсіз қоспалардан тазартылған
Тазалау әдісіне байланысты, майларда былай болады: тазаланбаған (мұнайды
Мұнай майларының пайдалану шеңберіне байланысты, оларды майлаушы және
Май фракцияларын майырлы заттардан тазалау нәтижесінде майлардың түсі
Әрбір сатының негзгі атауы-толық немесе жеке қосылыстардың белгілі
Бастапқы май фракцияларына май компонентерін өңдеу үшін жоғарыда
температураның төмендеуі кезінде ерітіндінің тұнбаға түсуі, яғни экстрациялық
физика – химиялық адсорбция;

химиялық күкірт қышқылымен әрекеттестіре арқылы жүргізіледі;

сутегімен тазалау.

Қалдық майлар өндірісі дистиллетты майларды өндіруге қарағанда күрделілерік,
Қасиетін төмендетеді, қатты көмірсутектердің май құрамынан бөлініп қайнау
2 Әдеби шолу

Талғамды тазалау процесінің шикі заты есебінде май дистилляттарын
Май фракцияларын тазалауда қолданылатын еріткіштерге мынадай талап қойылады:

- еріткіш шикізатын құрамындағы қажетсіз компанеттерді ерітуге жоғары
- еріткіш тазалаушы өнімде жақсы ерілмеуі керек;

- еріткіш пен шикі зат тығыздылығының айырмашылығы бір-бірінен
- еріткіштің қайнау температурасы май компаненттерінің температура-сынан
- Еріткіш химиялық жағынан түрақты және шикізат химиялық
- Еріткіш арзан және тез табыла қоятын болуы
Бұл талаптардың бәріне бірдей іс жүзінде сәйкес келетін
Фенол фурфуролға қарағанда көп сақиналы ароматикалық көмірсутектерді, шайырларды
1 Кесте- Мұнай майларын өндіруде пайдаланатын ерітінділердің физикалық
Көрсеткіштері Фенол фурфурол пропан М-крезол П-крезол Метил-Этил-кетон Дихлор-этан
Химиялық формуласы сн5он СНОС-НО сн8 СН-СН4ОН СН3-С6Н4ОН СН-СО2СН
Молукулалық массасы 94,11 96,09 44,09 180,06 180,6 72,11
Тығыздыгы P4 20,г/см3 1,0710 1,1614 0,5020 1,0465 1,0341
Балқу тепературасы 0,1 МПа, °С (25°С) 42,0 -38,7
Қайнау тепературасы 0,1 МПа, °С 181,4 161,7 -42,2
Суда ерігіштігі 38°С-та, % 9,5 9,0 - 2,5
0,175 (10°С) 0,0 (10°С)

Судың ерігіштігі 38°С-та, % 33,0 6,5 - 14,5
20°С 0,14 15°С

0,041 (10°С) 0,01 (10°С)

Сумен азеотропты қоспаның қайнау температурасы, °С 99,6 97,5

98,9 98,7 73,45 72,0

69,25 84

Азеотропты қоспадағы еріткіш мөлшері, % 9,2 35,0 -
Критикалық температура, °С - - 96,8 - -
Критикалық қысым, МПа - - 4,2 - -
Сыбағалы жылу сыйымдылық 20 С -та кДж(кг°С) 2,35
Қайнау тем пература-сындағы булану жылуы, кДж(кг°С) 446 450
артықшылығы бар. Фурфуролдың уландырушы қасиеті төмен. Рафинаттың шығымы
Рафинаттың сапасы мен шығымын көтерудің тәсілі фенол мен
Фурфурол майлардан көп сақиналы арендерді және сақина алкан
Май фракцияларының фурфурорлмен экстракциялау нәтижесінде сапасының өзгеруін шикізат
Кесте 2- Майды фурфуролмен тазалаудан алынған рафинаттардың сапасы

Көрсеткіштер Шикізат рафинат Шикізат рафинат Шикізат рафинат

Тығыздығы, р420 0,922 0,891 0,916 0,896 0,893 0,850

Тұтқырлық индексі -3,5 52 25 50 77 108

Кокстенуі, % 0,14 0,04 0,75 0,28 0,94 0,12

Қату температурасы,0 С -20 -17 -11 -1 35
Фенол май фракцияларына шайырларды, көп сақиналы және ішінара
3 кестеде көрсетеді.

роль атқарады. Фенолдың шикізатқа еселігі фурфуролға қарағанда аз.
Экстракт пен рафинат фазадарының құрамы тұрақты температурада тепе-теңдік
Талғамды еріткіштермен тазалауды екі фазаға түзілу алатын оптималды
Фенол және фурфурол мен май құрамындағы қажетсіз компаненттерді
Кесте 3- Ромашка мұнайының дистилятты және қалдық фракцияларын
Көрсеткіштер

350-420°С фракция

420-500°С фракция

>500 фракция

Шикізат рафинат Шикізат рафинат Шикізат рафинат

Тығыздығы, р420 0,881 0,850 0,914 0,870 0,901 0,889

Тұтқырлығы,мм г/с

500С 12,3 11,3 40,0 34,0 - -

1000С 2 - - 6,7 23,3 19,7

Қату температурасы,

°с 21,0 26,0 35,0 - 44,0 -

Май фракцияларының тазалау аппаратурасы. Қондырғының негізгі аппараты экстракциялау
Ағымдарды суыту және тенденциялау үшін жазық ауа суытқыштарын
Процесті бақылау және автоматизациялау.

Фенол мен де фурфурол мен де тазалаудың сапасы
Мұнайды айдаудан қалған қалдық (гудрондар, жарты гудрондар, концентраттар)
Күкірт қышқылымен асвальтсыздендіру, әсіресе оны әрі қарай түссіздендіруші
Гудрондарды сұйытылған төмен молекулалы алкендермен асфальтсіздендіру әдісін тек
Шайыр-асфальтен қосылыстарының құрамының күрделігі оларға деген талғамды еріткіш
Май құрамындағы көмірсутектердің пропан ерітіндісінде шайырлардан бөліну температурасының
2 Технологиялық бөлім

2.1 Шикізаттың сипаттамасы

Төменде мұнайдың физика-химиялық сипаттамалары келтірілген.

Кесте 3 – Құмкөл мұнайының жалпы сипаттамасы

Көрсеткіштері Көрсеткіштер

ІІГ

І ІІ ІІІ

1 2 3 4 5

Перфорий тереңдігі, м 1018-1093 1205-1209 1290-1297 1311-1318

0,8215 0,8243 0,8348 0,8208

20ºС тұтқырлық, мм2/ºС 9,69 14,08 22,14 3,89

Температура, ºС

Қату

Тұтану 2

20 3,5

15 -10

-4 5

0

Құрамы, %

Парафин

Күкірт

Силикагель шайыры

Асфальтен

Ванадий

Никель 14,78

0,38

8,2

1,52

0,58*10-4

2,5*10-4

13,2

0,43

6,33

2,34

5,0*10-4

3,0*10-4

16,52

0,38

6,67

0,35

-

- 12,1

0,41

7,46

0,3

-

-

Кокстенуі, % 2,8 1,5 1,52 1,2

Қышқылдылық, мг КОН 1г 0,0143 0,036 0,0132
Фр. Шығымы, %

200ºС-дейін

350ºС-дейін 30,0

30,0 23,0

40,0 22,5

43,8 23,8

49,4

Кесте 4 - 200ºС-дейін қайнайтын бензин фракциясының сипаттамасы

Бөлу

температурасы

ºС Шығым,

% Фракция құрамы, % Қышқылдылық,

мг КОН/

100 см3 отынға Құрамын дағы

күкірт,

%

Б.қ 10% 50% 90% 98%

Б.қ-100 6,0 0,1047 45 65 86 99 102
Б.қ-120 8,5 0,1226 50 80 100 118 120
Б.қ-150 13,0 0,1312 60 95 120 142 152
Б.қ-180 18,5 0,1406 60 95 135 178 182
Б.қ-200 23,0 0,1469 62 95 144 195 200
Кесте 5 – Бензин фракциясының топтық көмірсутек құрамы

Бөлу температурасы,

ºС Мұнайға шаққандағы шығым, %
Ароматикалық Нафтендік Парафинді

Бар лығы Қалыпты құрылысты І-құрылысты

№21ұңғыма мұнайы

Б.қ-62

62-95

95-122

122-150

150-200 1,15

6,05

6,24

3,26

6,5 0,6410

0,6687

0,7288

0,7528

0,7713 1,3790

1,3912

1,4052

1,4164

1,4279 -

2,3

7,2

10,08

15,00 21,0

26,38

35,26

35,97

25,0 79,0

67,32

57,54

53,95

60,0 48,33

34,10

22,11

17,17

43,96 30,67

31,22

35,43

36,18

16,04

№21 ұңғыма мұнайы (1093-1018м)

Б.қ-62

62-95

95-122

122-150

150-200 2,5

4,0

3,0

11,0

9,5 0,6953

0,6870

0,7235

0,7418

0,7745 1,3786

1,3886

1,4046

1,4146

1,4306 -

2

4

5

12 -

21

29

25

4 78

77

67

70

84 46

33

33

35

- 32

44

34

65

-

Кесте 6- Мұнай және базалық майлардың потенциалдық құрамы

Бөлу температурасы, ºС Шығым, %
фр.не қалдыққа мұнайға

50ºС 100ºС

350-400

400-450

450-ден жоғары 48,39

53,59

37,45 3,24

6,87

11,09 0,8493

0,8677

0,8733 4,56

10,17

55,25 1,95

3,34

13,45 128

129

138 1,4718

1,4807

1,4805 252

320

452 -5

-4

+1

Кесте 7 – Мұнайдың элементтік құрамы

Жеке көмірсутектердің құрамы, %

С Н 0 S N

84,83 12,82 0,14 2,10 0,11

Кесте 8 – Мұнайдағы газдардың (С4–ке дейін) және
Фракция Шығымы (мұнайға) % Жеке көмірсутектердің құрамы, %

С2Н6 С3Н6 изо –С4Н10 н–С4Н10 изо–С5Н12 н–С5НІ2

С4–ке дейін 1,60 2,9 27,8 13,9 55,4 –
С5–ке дейін 3,20 1,4 13,9 6,9 27,2 22,1
Кесте 9 – Мұнайдың потенциалдық құрамы

Температураға дейін

айдалады, °С Шығымы, % Температураға дейін

айдалады, °С Шығымы, %

28(С4–ке дейін) 1,2 260 26,7

60 3,7 270 28,0

62 3,9 280 29,9

70 4,8 290 31,5

80 5,5 300 33,2

85 6,0 310 35,1

90 6,5 320 36,9

95 6,7 330 38,8

100 6,9 340 40,2

105 7,4 350 42,8

110 8,0 360 44,8

120 9,7 370 46,2

122 10,0 380 48,6

130 11,1 390 50,5

140 12,3 400 52,5

145 12,9 410 55,8

150 13,4 420 55,0

160 13,9 430 57,5

170 14,8 440 59,2

180 16,1 450 60,8

190 17,7 460 –

200 18,7 470 –

210 19,8 480 –

220 20,9 490 –

230 22,2 500 –

240 23,3 қалдық 39,2

250 24,9

Кесте 10 - Мазут және қалдықтың қасиеті

Мазут

және

қалдық Шығым

(мұнайға)

% ШТ80 ШТ100 Температура,

°С Күкірт мөлшері,

% Кокстелуі,

%

қату лап

ету

Мазут

40 72 0,9660 8,00 4,10 14 178 3,96
100 66,8 0,9710 15,50 6,70 17 205 4,05
200 63,1 0,9810 21,80 8,80 19 216 4,07
Қалдық

>300°С 66,8 0,9710 15,50 6,70 17 205 4,05
>350°С 57,2 0,9920 39,80 13,90 21 243 4,23
>400°С 47,5 0,0120 – – 32 – 4,36
>450°С 39,2 0,0200 – – 37 – 4,47
Кесте 11 – Деструктивті процестер үшін шикізат қасиеті

Температураға

дейінгі

таңдаулы

фракциялардан

кейінгі

қалдық, °С Шығымы

(шикізатқа %)

ШТ100

Қату

температурасы,

°С Кокстенуі,

% Ванадий

құрамы,

%

350 47,6 0,9530 5,10 29 12,00 0,0127

450 30,4 0,9710 5,32 37 15,15 0,0214

500 24,0 0,9774 105,9 38 15,61 0,0260

Кесте 12 – Деструктивті процестер үшін шикі заттың
Температураға дейінгі тандаулы фракциялардан кейінгі қалдық, °С Қ
С Н O S N

350

450

500 84,30

84,40

84,43 11,30

10,61

10,30 0,20

0,31

0,35 3,80

4,30

4,50 0,40

0,38

0,42

Кесте 13 – 50°С май фракциясындағы парафин құрамы

Температура таңдау, °С Парафин құрамы, % Парафиннің балқу
400–450

450–500 11,60

12,58 55 61

58,98

Кесте 14 – Көмірсутектер тобының және дистиллятты базалық
Соңғы фракция және көмірсутектер қоспасы. Көміртек бөлігі, %
СА СH С КОЛ СП КА КН КО

Фракция 350–400°С 24 13 37 63 0,93 0,45
Нафтен – парафинді көмірсутектер 0 33 33 67
Нафтен–парафинді және І топты ароматты көмірсутектер 11 25
Нафтен–парафинді І және ІІ топты ароматты көмірсутектер 20
Фракция 400–450°С 26 12 38 62 1,19 0,54
Нафтен – парафинді көмірсутектер 0 36 36 64
Нафтен–парафинді және І топты ароматты көмірсутектер 8 32
Нафтен–парафинді І және ІІ топты ароматты көмірсутектер 15
Кесте 13 – Дистилятты базалық май көмірсутектерді тобының
Бастапкы фракция

көмірсутектер коспасы. Шығымы

%

420

n80d

Sғс

М

v50

v100

ТИ

Қату

t,с Күкірт мөл.

%

1 2 3 4 5 6 7 8
Фракция 350–450°С 100 17,2 0,9040 1,5010 – 317
Параф–н кейін 350–400 °С 84,0 14,5 0,9260 1,5110
Нафтен–парафин көм–рі 37,3 6,4 0,8553 1,4706 – 358
Нафтен–парафин I, I I топ

ароматикалык СН 57,0 9,8 0,8756 1,4850 – 350
Нафтен парафин I, I I, I I I

топ ароматикалық СН 60,5 10,4 0,8803 1,4885 –
Нафтен парафин I, I I, 11 I

топ ароматикалык СН 75,5 13,0 0,9103 1,5050 –
1,11 топ ароматикалык

көмірсутектер 19,7 3,4 – – – – –
111 топ ароматикалык СН 18,5 3,2 – –
Фракция 450–500°С 100 6,4 0,9350 1,5191 – 410
Нафтен–парафин СН 80,0 5,1 0,9428 1,5380 – –
Нафтен–парафинСН 29,6 1,9 0,8722 1,7791 – 470 40,31
Нафтен–парафин I топ

ароматтық СН 43,2 2,8 0,8865 1,4945 – 450
Нафтен–парафинді I, I I топ

ароматтык СН 56,0 3,4 0,9000 1,5050 – 445
Нафтен Парафин I, I I, I I I

топ ароматтық СН 67,0 4,3 0,9229 1,5219 –
Кесте 13 – жалғасы

1 2 3 4 5 6 7 8
I топ аралық СН 13,6 0,9 0,9145 1,5063
I, I I топты СН 23,4 1,5 0,9160
Шайыр және S қосы–қы концентрациясы 13,0 0,8 –
Кесте 14 – Май фракциясының парафинсіздендіруден кеиінгі гач
Фракция °С Гач шығымы, % Гачтың балқу температрасы,
фракцияға мұнайға

350–450

450–500 16,0

20,0 2,7

1,3 47

54

Кесте 15 – Базалық қалдық май және көмірсутектер
Көмірсутектер қоспасы Көміртекті

бөлу, % Молекула

сақинасының

орташа саны

СА Сн Скол Сn КА Кн Ко

Депарафинизациядан кейінгі

Нафтен парафин көмірсутектері

Нафтен парафин және I топта

ароматикалық көмірсутектері

Нафтен–парафин I. II топты ароматикалық

көмірсутектері

Нафтен парафин I, II, III, топты

ароматикалық көмірсутектер

0 33 33 67 0 2,79 2,71

7 32 39 51 0,39 2,81 3,20

1 34 45 56 0,49 2,70 3,29

24 28 52 48 0,50 2,70 4,20

Кесте 16 – Базалық дистилатты және қалдық майдың
Бөліп алу температурасы,0С Дистиллят немесе қалдық шығыны Базалық
құрамы %

420 v50 v100 v50

v100 ТИ ТМК Қату темп - сы Дистил–лятқа
1 2 3 4 5 6 7 8
350–450 17,2 0,8803 17,25 4,52 – 85
450–500 6,4 0,9000 53,00 9,60 – 85
>500 24,0 0,9103 129,0 18,00 7,15 85 8421
Кесте 17 – Әр түрлі тереңдіктегі қалдық қасиеті

Шығын

қалдықтың

(мұнайға) % 420 ШТ50 ШТ80 ШТ100
мөлшері, %

қату лап ету

1 2 3 4 5 6 7 8
24,00 0,9774 – – 105,92 38 342 15,61
29,20 0,9720 – – 42,51 37 317 –
32,76 0,9686 – – 25,0 36 300 –
36,33 0,9650 260,36 39,74 15,09 34 284 14,05
39,84 0,9610 213,48 29,50 9,45 34 268 14,05
43,23 0,9571 165,00 20,00 5,00 32 250 –
46,64 0,9529 107,70 12,37 4,02 29 231 –
49,97 0,9448 68,88 8,64 3,97 26 218 –
53,26 0,9457 51,82 7,70 3,54 24 203 11,53
56,47 0,9413 34,68 7,00 3,02 22 187 –
59,72 0,9374 23,00 5,50 2,90 19 177 –
62,97 0,9320 13,78 4,50 2,36 11 160 –
66,26 0,9260 7,83 2,65 1,92 13 135 –
69,43 0,9200 4,54 2,50 1,85 10 198 9,60
74,44 0,9095 4,20 2,10 1,60 7 114 –
75,49 0,9074 4,30 1,80 1,55 1 105 –
78,50 0,9015 2,85 1,55 1,42 –1 97 –
81,58 0,8956 2,31 1,50 1,35 –4 83 –
84,83 0,8890 2,09 1,44 1,23 –8 92 6,37
87,71 0,8831 2,00 – – –12 60 –
90,43 0,8772 1,95 – – –15 44 –
93,07 0,8760 1,90 – – –19 42 –
96,12 0,8625 1,62 – – –21 21 –
98,40 0,8550 1,57 – – –27 11 –
100,0 0,8504 1,51

–30 4 4,22 2,10

2.2 Технологиялық сызбаның сипаттамасы

Сурет 1 – Майларды фенолды талғамды тазалау процесінің
1, 4, 7, 16, 17, 20, 30, 35
І – шикізат; ІІ – фенол; ІІІ –
Тазалауға түсетін май фракциялары сораппен 13 жылуалмастырғыш 15
Рафинат ерітіндісінен еріткішті ренегациялауды екі сатыда іске асырады.
Экстракт ерітіндісі еріткіштен үш жолмен арылады. Экстракт ерітіндісі
Колонналарға 6 және 11 құрғақ фенолдың буы шығады,
3 Есептеу бөлімі

3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі

Қондырғының материалдық тепе–теңдігі

Жоба бойынша берілгені 800 мың. т/ж Арлан мұнайының
800000/340 = 1764,71 т/тәу.

2352,94·24/1000 = 73529,41 кг/сағ.

Кесте 18 – Талғамды тазалау қондырғысының материалдық
Ағындар %

масс. шикіз–атқа % масса

ерітіндінің құрамы т/жыл т/тәу кг/сағ кг/сек

Түскені:

1 Май дисстиляты 100 – 800000,00 1764,71
2 Фенол 200 – 1000000,00 3529,41
3 Фенолдды су:

100

а) Фенол 1

6000,00 17,65 735,29 0,20

б) Су 9

54000 158,82 6617,65 1,84

Барлығы 310 100 1860000 5470,59 227941,18
Шыққаны:

1 Рафинатты ерітінді 87,5 100

а) Рафинат 70 80 420000,00 1235,29
б) Фенол 17,5 20 105000,00 308,82
2) Экстракт ерітіндісі 222,5 100

а) Экстракт 30 13,5 180000,00 529,41
б) Фенол 183,5 82,5 1101000,00 3238,24
в) Су 9 4 54000,00 158,82
Барлығы 310 100 1860000 5470,59 227941,18
Экстракциялық колоннаның материалдық тепе–теңдігін құрастырғанда коллоннаға түсетін барлық
Экстракциялау колоннасының теңдігін құрғанда шикізаттың фенолдың және фенолды
tb= tcb (4–89)

Qкір, Qшығ – арқылы ∆Q – табамыз.

∆Q =Qк – Qш

Айналатын экстракциялық мөлшерін анықтаймыз

Rэ=

мұндағы Яэ – айналымдағы экстрактты ерітіндісінің мөлшері, кг/сағ;

ΔQ – колоннадағы артық жылу, ккал/г;

С – экстрактты ерітіндінің жылусыйымдылығы,
tн – колоннаның түбінің температурасы, °С;

tж.ер. – колоннаның жоғарғы жағына қайтарылатын еріткіш, tж.ер.=35–40°C.

Айналымдағы экстрактты ерітіндісінің мөлшері шикізат пен фенолдың қосындысына
Экстракциялық колоннаның өлшемдерін анықтау

Экстракциялық колоннаның диаметрі рафинат және эстрактты фазалардың қозғалу
мұндағы Ғ – колоннаның көлденең қимасы, м2;

V1, V2 – рафинатты және экстрактты фазалардың көлемі,
W – екі фазаның орташа жылдамдығы, W=10–12 м3/м2·сағ.

ρф =1,07;
V2=Vә+Vp+V9=

Д =

Шешуі: V1= м3/сағ
м3/сағ

3) Экстракциялық колоннаның биіктігі колоннаның тіреуінің бөлігін есептегендегі
h = 0,119d 0,78·n

мұндағы n –экстракциялық сатылардың теориялық саны n =
d –насадканың сақина диаметрі d =
І в.з.=1,0–1,5 сағ; Ін.з.=0,5–0,7
Шешуі:

hн.з= 0,119·500,78·5 = 12,6 м

Н = 3,32 + 4,38 + 12,6 =
Жылулық тепе–теңдік

Кесте 19 – Экстракцялық колоннаның жылулық
Атауы G, кг/сағ t,°С , кг/м3
Кіріс:

1 Май дистилляты 73529,41 70 0,929
2 Фенол 147058,82 85 1,07 150
3 Фенолды су

а) фенол 735,29 50 1,07

б) су 6617,65 50 1

Барлығы 227941,18

31714705

Шығыс:

1 Рафинат ертіндісі 64388,24 80 0,929 138,72
а) рафинат 51470,59

б) фенол 12867,65

2 Экстракт ерітіндісі 163602,94 60 0,929 111,22
а) экстракт 22058,82

б)фенол 134926,47

в)вода 6617,65

Барлығы 227941,18

27120918

Май дистиллятының жылуын анықтау

. а=126,78.

Qм= 73529,41·131,32 =9655882

Фенолдың жылуын анықтау

QФ= 147058,82 ·150 = 22058823

Колоннаға кіретін жылу мөлшері

Qкір= 9655882 + 22058823 = 31714705

Экстракттың жылуын анықтау

Qәкст=Gәкс·qәкс= 163602,94·111,22 = 18195918

Рафинаттың жылуын анықтау

І80ж= 145,93·(4–0,932)–308,99 = 138,72, а = 145,93.

Qраф=Gраф·ІtЖ= 64388,24·138,72 = 8925000

Колоннадан шығатын жылу мөлшері

Qшығыс = 18195918 + 8925000 = 27120918

Колоннаға кіретін жылу мен шығатын жылу айырмасы

ΔQ=31714705–27120918=4593787

шарт орындалды.

3.2 Механикалық есептеулер

Ішкі қысыммен жұмыс істейтін, тік орналасқан аппараттың пісірілген
1) Дене матералы – Ст.3. маркалы болат;

2) Коррозияға қоспа Ск = 1 мм;

3) Тозуға қоспа Ст = 0,5 мм;

4) Орта сұйық – газ фазалы:
5) Жүйе қысымы Р = 0,1 Мн/м2;

6) Тор = 67,5°С;

7) Dі = 5,6 м;

8) Н = 15,7 м;

9) Түзету коэффициенті η = 1;

Аппарат денесі саңылаусыз, дәнекерленген екі жақтамалы бойлық тігіс,
Сурет 2 – Ішкі қысыммен жұмыс істейтін колонна

Шешуі: Экстракциялық колоннаның қабырғасының номиналды қалыңдығын анықтайтын формула:

мұндағы φт – тігіс бекемділік коэффициенті, оны [5]
Денеге әсер ететін жалпы қысым Ро бізге белгісіз.

Жалпы қысым мына теңдік бойынша анықталады:

Мүмкін кернеу мына теңдік бойынша анықталады:

мұндағы σ* = 138 МПа.

Номиналды мүмкін кернеуді Ст.3 маркалы болат үшін [5]
Анықталушы параметрлер қатынасы мен Р0 қысымын φт коэффициентін
Осы берілген қатынас үшін дене қабырғасының номиналды есебін
Дене қабырғасының толық қалыңдығы қоспаны қоса есептегенде былай
мұндағы С = С1+С2+С3+С4 – қосымша қоспалар.

Берілген шартты тексерейік: , яғни шарт
Денедегі мүмкін қысымды мына формула бойынша анықтаймыз:

Шарт орындалды, яғни Р0 Жарты шарлы түптің қабырғасының қалыңдығын анықтау

Жарты шарлы түптер үлкен диаметрлі аппараттарда қолданылады (Dв>4м).
Сурет 3 – Жарты шарлы түп

Лапдас теңдеуінен мынаны аламыз ρm = ρk =
мұндағы Р – ішкі қысым.

σ = [σ] φ және Rв + 0,5·S΄
немесе коррозияға үстеме қосу арқылы

Түптің сыйымдылығын келесі формула бойынша анықтаймыз

Сурет 4 – Түптің корпуспен жалғанған торабы

Шешуі:

1) Колоннадағы ішкі қысым Р = 0,1 МН/м2Ғ;

2) Түптің ішкі диаметрі Rв = 2,8 м;

3) Мүмкін кернеу [σ] = 138 МПа;

4) Коррозияға қоспа Ск = 1 мм;

5) Тігіс бекемділік коэффициенті φт = 0,95.

[6].

4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі

Мұнай өңдеу комплексінің өндірістері, соның ішінде химия, мұнай
Табиғатқа әсеріне байланысты барлық ластаушыларды химиялық, механиалық, жылулы,
Атмосфераның ластануы. Ауаның антропогенді ластануы ластану көзіне байланысты
1) көліктік, негізінен автомобильдердің қозғалтқыштарында жанған отынның қалдық
Төменде әртүрлі қозғалтқыш түрлеріне сәйкес негізгі улы компоненттердің
Қозғалтқыш түрі СО [СН] NО күйе бензпирен

карбюраторлы 15 6 2 1 2

дизельді 1 2 1 20 1

газотурбинді 1 1 6 1 20

Дүние жүзіндегі автомобиль паркіндегі машина саны 1990 ж.
Қазір автомобиль көлігінің үлесі қоршаған ортаны ластаушы ретінде
2) жылу электр станцияларынан (ЖЭС) және қазандықтардан шығатын
ЖЭС қоршаған ортаға шығаратын улы заттарының ішінде көміртегі,
3) өндіріс орындарынан шығатын ластандыру газдары.

Қоршаған орнаты көбінесе металлургия, отын – энергетика, мұнайхимия
Ауаның ластануы барлық жерде бірдей емес (гидро және
Қала SО2 NО2 СО Барлығы

Магнитогорск 84 34 548 849

Новокузнецк 90 34 502 833

Мариуполь 54 30 573 733

Уфа 72 25 36 304

Баку 18 16 49 421

Ластану көздерінің орналасқан жерлеріндегі ауаның бүлінуі ауа райының
Бұл алынған екі затта (озон – өте күшті
Гидросфераның ластануы. Табиғатқа теріс әсер ететін ластаушыларға сұйық
Литосфераның ластануы. Адамның шаруашылық әрекетінің нәтижесінде ауыл шаруашылығына
Мұнайды жоғары қарқынмен өндіретін аймақта жердің едәуір төмен
Жоғарыда келтірілген қысқа шолудан келешекте емес қазірдің өзінде
Қорытынды

Берілген тапсырма бойынша жылдық өнімділігі 500 мың т/ж
Курстық жобаның кіріспе бөлімінде майларды бөлу процестеріне қысқаша
Әдеби шолу бөлімінде процестің физика – химиялық қасиеттеріне
Технологиялық бөлімде шикізаттың физика – химиялық сипаттамасы келтірілді.
Есептеу бөлімінде экстракциялық колоннаны есептеп оның негізгі өлщемдерін
Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде жалпы
Қолданылынған әдеби көздер тізімі

1. Омаралиев Т.О, Мұнай мен газды өндірудің химиясы
І-бөлім. Құрылымды өзгертпей өңдеу процестері Алматы: Білім, 2001-399
2. Рудин М.Г, Смирнов Г.Ф.Проектирование нефтеперерабатывающих и нефтехимических
3. Нефти СССР. IV том, М.: Химия, 1972-492
4. Кузнецов А.А., Кагерманов С.М., Судаков Е. Н.
5. Дриацкая З.В., Мучиян М.А., Хмыхова И.М. Нефти
6 Омаралиев Т.О. Мұнай мен газ өңдеудің арнайы
7 Серіков Т.П. Ахметов С.А. Мұнай мен
8 Омарәлиев Т.О. Мұнай мен газды өңдеудің химиясы
9 Нефти СССР (справочник) т.І. Нефти северных районов
10Эрих В.Н., Расина М.Г., Рудин М.Г. Химия и
11 Лащинский А.А., Толчинский А.Р. Основы конструирования и
12 Алимбаев Қ.Р., Ескендиров Б.Ж. Мұнай зауыттарының құрал
42