Қорғасын өндіру курстық жұмыс
Мазмұны:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім:
2.1Қорғасынның табиғатта таралуы …………………………...
2.2Қорғасынның физика-химиялық қасиеттері ………….…
2.3Қорғасын өндірісі …………………………………….…..
2.4Қорғасын концентраттарын күйдірген кезде минералдар мен металлдардың тәртібі 2.5Күйдірудің агломерациялық мақсаты ……………………………………………………………….…….
Агломерациялық машинаның жұмысы мен құрылғысы …………………....
III.Қорытынды Қорғасын өндірісінің Қазақстандағы орны
Пайдалынған әдебиеттер тізімі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 22 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім:
2.1Қорғасынның табиғатта таралуы …………………………...
2.2Қорғасынның физика-химиялық қасиеттері ………….…
2.3Қорғасын өндірісі …………………………………….…..
2.4Қорғасын концентраттарын күйдірген кезде минералдар мен металлдардың тәртібі 2.5Күйдірудің
Агломерациялық машинаның жұмысы мен құрылғысы …………………....
III.Қорытынды Қорғасын өндірісінің Қазақстандағы орны
Пайдалынған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Түсті металлургия тәуелсіз Қазақстан өндірісінің негізгі саласы болып,бүкіл республика
Қазақстан және ТМД елдерінің түсті металлургия экономикасы нарықтық қатынастар
Бай және оңай алынатын рудалардың құлдырауы, алыс орналасқан және
Бұның бәрін ғылыми зерттеулерді жүргізуден, жаңа технологиялар мен техниканы
Өндіріс шығынның өсуі түсті металлургия өндірісінде типті үлкен ресурсты
Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау туралы заңдармен бірге Республиканың
Негізгі бөлім
1. Қорғасын қолдануының өндірісіндегі мәліметтер
Қорғасын металлургиясы біздің эрамызға дейін пайда болды. Мысалы Египетте
Грецияда қорғасын жылтырауынан күмісті алғанда, сол өнімді қорғасын дейтін(қорғасын
Қорғасынды өндіретін негізгі мемлекеттер: АҚШ(26% жоғары жалпы өндірістен алғанда
ТМД елдерінде қорғасынның негізгі бөлігі Қазақстан Республикасының заводтарында өндіріледі(ОАО
Қазіргі кезде қорғасын металлургиясында ғалымдар теория зерттеуімен және үрдіс
Қорғасын халық шаруашылығында таза металл, балқытпа және басқа металлдар
Басқа металлдармен қорғасын балқытпа түрінде баббит маркасын дайындауында
Қорғасын мен қалайы балқымасынан немесе соңғы ауыстыруымен топографикалық балқытпа
Қорғасынның басқа металлдармен оңай балқыта алатындығынан төменгі температурамен балқыту
Қорғасынның α, β, γ – рентген сәулелерін өткізбеу қабілеттілігі
Қорғасын этил бензинінде антидетонатор түрінде қолданылады.
Басқа элементтер химия қосылыс сияқты қорғасын краска түрінде қолданылады.
Қорғасын суригі (Pb3O4) – темір төбелерін және слесарь жұмыстарын
Уксус қышқыл қорғасын (Pb(CH3COO)3) – медицинада қолданылады.
2. Қорғасын және оның қосылыстары туралы жалпы мәліметтер. Қорғасын
Қорғасын – көгілдір-сұр түсті металл, оның сынған жері металлдық
Қатты қорғасынның салмағы – 11,273-11,48г/см³, сұйық қорғасынның – 327,4(С
Қорғасынның балқыту температурасы – 327,4(С
Қайнау температурасы - 1745(С
500-550(С қатты қызғанда қорғасынның жоғалуы көрінеді. Температураны үлкейткенде пар
Қорғасынның ұшқыштығынан және оның қосылыстарынан металлургиялық өндірісте жоғалымдар саны
Қорғасын – жылу мен электричествоның бағыттауышы нашар. Егер жылу
Барлық ауыр металлдардың ішінен қорғасын ең жұмсағы. Сурьма, мышьяк,
Қорғасын – Менделеев таблицасының 4 тобының элементі. Реттік нөмірі
Ұзақ жылытылған қорғасын балқымасы ауада 330(С-450(С дейін қорғасын тотығы
Pb3O4 = 3PbO + ½ O2
Кислород болған кезде қорғасын сумен әрекет жасайды, ол көп
Тұз және күкірт қышқылы қорғасынның үстіңгі жағына ғана әсер
Қорғасынның пары және қоспалары улы.
Қорғасынның оксидтері, силикаттары және ферриттері оңай балқытылады. Қорғасынның силикаты
Қорғасынның қышқыл қосылыстары мен сульфид әрекеттессе, онда металикалық қорғасын
PbS + 2PbO = 3Pb + SO2
PbS + PbSO4 = 2Pb + 2SO2
Қорғасынның сульфиді берікті емес қосылыс. Металлдар қатарымен әрекеттессе, қорғасын
Қорғасынды 2 жолмен алуға болады: пирометаллургиялық және гидрометаллургиялық.
Пирометаллургия – металлдың алыну мен тазарту үрдісінің қосындысы және
Гидрометаллургия – жоғары температурада өтетін металл алудың сулы үрдісінің
Пирометаллургиялық жолмен концентраттың қорғасынның алынуы 3 әдіспен жүреді:
1. отырғызу балқымасы;
2. реакциялық балқымасы;
3. қалпына келу балқымасы, алдын-ала концентраттың күйдірілуі мен күйежентігуі.
Елімізде кеңінен қолданылатын қорғасын бүгінде үлкен сұранысқа ие. Тіпті
Бүгінде табиғат байлығының мол қоры еліміздің үш өңірінде —
Тұрмысқа қажетті бұйымдар жасауға таптырмайтын таза металдың қоры 30-жылдары-ақ
Азия құрлығының таулы қыратты аймақтарында түсті металдардың, алмастың ірі
Америка құрлығында түсті металдардың бай қоры түсті металлургияның дамуына
Жалпы жер асты жұмыстарында өздігінен жүретін жоғары өндірімді жабдықтар
3. Күйдірудің агломерациялық мақсаты
Сульфидті қорғасынды концентраттар қорғасынның сульфидті минералынан, сондай-ақ минералдың жоқ
Полиметаллды кендердің байыту өнімі қорғасын сульфид концентраты болып табылады.
Қорғасын концентрат ұнтағын, күйдірілгенді балқыту, қайта бейне беру пішінде
Сондықтан қорғасын концентратының күйдіру тотығуын жүргізгенде күйдіру процесін материал
Агломерат күйінде күйдірілген өнім алу қиын, агрегат жұмысын таңдалып
Қорғасын агломератының күйдіру агломерациясын алғанда келесі сұраныстар болады:
агломерат берікті болу керек;
кеуектілік жақсы болу керек;
аз күкірт болу керек, егер оны агломератта қалдырмаса, балқыту
шахта балқыту үшін химиялық құрамының есептелуі сәйкес келу керек.
Қорғасын концентратын күйдіру агломерациясын жүргізу кезінде негізгі және маңызды
4. Қорғасын концентраттарын күйдірген кезінде минералдар мен металлдардың тәртібі.
Галленит - жоғары температурада қарқынды буланады, ұшырайды, будың
Температура, (С 850
940 980 995 1005 1220 1281
Давление, Па 266 798 1715,7 2261 2660 53200 101080
Галленит күйдіру кезінде басқару бойынша өте бәсең диссоцацияланады
PbS → Pb + S
Диссоциация жеңілдігі температураға тәуелді
Температура, (С 700 900 1000
Давление, Па 0,01 1,4 16,8
Галленит ауа кислороды бар кезінде жылыту жасағанда, қышқылданады мынадай
t2PbS + 3.5O2 = PbO + PbSO4 + SO2;
3PbS + 5O2 = 2PbO + PbSO4 + 2SO2;
Бірінші өнім қорғасын сульфатының, ол өз алдына қорғасын сульфидімен
3PbSO4 + PbS = 4PbO + 4SO2;
Жақсы ара қатынаста қабылданатын заттар бұл реакцияда 550(С ақырға
Қорғасынның сульфид және сульфат қатынасының әсерінен металлды қорғасын алынады:
tPbSO4 + PbS = 2Pb + 2SO4;
Бұл реакция күйдіру температурасында тепе-теңдікке жетеді.
Металлды қорғасынды күйдіргенде, қорғасын сульфиді оксидімен әрекеттескендегісін алады:
tPbS + 2PbO = 3Pb + SO2;
Күйдіру температурасында және атмосфераға жететін реакция үшін күкірт ангидриді
Алынған қорғасын қайтадан қорғасын тотығына тотығады, ауа оттегісі сияқты,
tPb + PbSO4 = 2PbO + SO2;
Агломератта әрқашан металлды қорғасын бар. Кремнцеммен жұтаңдануы және агломераттың
Сульфат – жоғары температурада орнықты емес қосынды, соңғы жағдайда
Қорғасын сульфатында агломерат көп болмайды.
Церуссит, концентратында бар күйдіру кезінде реакцияны диссоциациялайды:
Глет (PbO) қатты қышқыл болып келеді, ол өзінің оттегісін
Агломераттағы қорғасын тотығының негізгі бөлігі кремнеземмен әсерге түседі, одан
Бұл пайдалы үрдіс: қорғасын силикаты жеңіл балқытылады, олар шихтаның
Қорғасын және темірдің оксиді күйдіру кезінде қорғасын ферритін түзеді:
Қорғасын тотығуының бу серпімділігі төмендейді және ұшқыштылығы да төмендейді.
Темір концентратта FeS2 пириті түрінде кездеседі немесе FenSn+1 пирротині.
Пиротиндер – троилитте (FeS) күкірттің қатты ерітіндісі, келесідей диссоциацияланады:
Темір сульфиді атмосфера тотығында сульфатқа дейін тотығады, олар оксидке
Күкірт газды оттегісінде және күйдірілген кезде темір сульфиді мына
Жоғары темір оксидтері оның сульфидімен өзара мына реакция бойынша
Күйдіру өнімдерінде негізінде үштік және төрттік тотығуы жүреді, темір
Мыс халькозин - Cu2S концентратында бар, ковеллин – CuS,
Халькопирит 550(С дейін қыздырылғанда ауа өткізбей-ақ диссоциациялау реакциясы:
Мыс сульфиді төмен температурада сульфатқа дейін тотығады:
Мыс сульфаты 700(С мыс оксидіне дейін диссоциацияланады, соңғысы –
Күйдіру температурасындағы мыс сульфидінің тотығуы қосынды реакциясы:
Мырыш сульфиді – сфалерит күйінде кездеседі, оның тығыздығы мен
Мырыштың сульфиді және оксиді қатынастарынан агломерат алынады, күйдіру тәсіліне
Мышьяк арсенопирит (FeAsS) және аурипигмент (As2S3) концентрат түрінде кездеседі.
Арсенопирит қыздырылғанда мына мына реакциямен диссоциацияланады:
Мышьяк ұшып және тотығып кетеді:
Тотығу ортасында реакция жүре береді:
Мышьяктың ұш тотығуы – ұшқыш қосылыс. Оның бөлігі 5
Металлдың арсенаты орнықты қосылыс, өйткені мышьяк агломератта осы қосылыс
Сурьма – буланжерит (3PbSSb2S3) және стибнит (Sb3S3) түрінде кездеседі.
Сурьманың ангидриді (Sb2 O5) қорғасын тотығы антимонатын – сурьма
Кадмий – гренокит (CdS) түрінде кездеседі, күйдіргенде кадмий оксиді
Күміс – қорғасын концентраттарының кәдімгі жолдасы, аргентит (Ag2S) түрінде
Күмістің сульфаты газда күкірт ангидридінің үлкен көлемінде мына реакция
Күмістің сульфаты мына реакция бойынша диссоциацияланады:
Соның күміс агломератта сульфид, сульфат және бос металл түрінде
Алтын – концентратта металл түрінде кездеседі және күйдіргенде өзгермейді.
5. Агломерациялықмашинаның жұмысы мен құрылғысы.
Ежелгі заманда қорғасын сульфид концентраттарының күйдіру тотығуын тұрып қалған
Бейне көрсету пешіндегі күйдірудің кемшіліктері:
Пештер үлкен орын алады;
Өнімдердің төменділігі;
Отынның үлкен шығыны(материалдың салмағынан 20-20%);
Қол жұмысының көптілігі және жұмыс жағдайының қиындылығы;
Қорғасынның үлкен шығын және күмістің ұшуы арқылы азаюы.
Концентраттың күйдірілуі мен күйжентектелуінің жаңа әдісі қолданылды, бұл әдіс
Үрдістің қайталануы;
Шихтаның жоғарғы қабатындағы агломерат сапасы нашар;
Қиын механизацияланатын операциялардың қатары.
Қазіргі кезде әлемдегі заводтардың көбісі бұл әдісті қолданады.
Агломерациялық машиналарда қорғасын концентратының күйдіру күйжентектелуі әр түрлі технологиялық
Екі сатылық күйдіру;
Бір сатылық күйдіру;
Аралас күйдіру.
Қазақстан заводтарындағы газүрлеу агломашинасына кіру:
Қорғасын шихтасында агломерациялық күйдіру барлық сатыда шихтаның дайындалуы өте
Шихтаға коксик қосу керек және қыздыру орталығы 1000-1100(С болу
Коксикті қосқанда агломератта күкірт азаяды, қажет агломерат шығады, агломераттың
Шихтаны күйдіргенде қорғасын көп болу керек, өйткені қорғасын металлының
Газ күйдіру рекциркуляциясын жасау оңай;
Оттық пен шихтаны күйдіргенде, оның қызмет жасау уақыты ұзарады;
Газүрлеу камераны шаңнан тазарту керек емес.
Газүрлеу ауасымен бірге агломерациялық машиналар шихта қабатынан өткенде былай
Қорытынды
Біз бұл курстық жұмыстан қорғасын өндірісіндегі агломерация үрдісін технологиялық
Пайдалынған әдебиеттер тізімі
1.Тойбаев И.Қ,Жұбанов К.А, "Химиялық технологияның негіздері".Алматы:ҚазМУ,1996ж
2.Б.Асубаев,Г.Сүлейменова,К.Ысқақова,С.Көбенқұлова "Қазақстанның физикалық географиясы",Оқыту әдістмесі,2004ж
3.Қазақ энциклопедиясы,10том
4.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Химия
Н.Нұрахметов,А.Ниязбаева,Р.Рысқалиева,Н.Далабаева.Алматы: "Мектеп"баспасы
5.Валиев Х.Х,Романтеев Ю.П. "Металлургия свинца,цинка и сопутствующих металлов"Алматы 2000г
6.Глинков Г.М,Маковский В.А. "АСУТП в агломерационных и сталь плавленных
7.Деамидовский Д.А,Шальгин Л.М"Расчеты пиро-процессов и печей цветной металлургии"1963г
8.google.kz
9.К.К.wikipedia
10.yandex.ru
